زمینه و هدف: نخستین گام جهت برنامه‌ریزی در زمینه بهداشت دهان و دندان تعیین عوامل موثر بر آن می‌باشد. دراین مطالعه عوامل موثر بر بهداشت دهان ودندان در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار براساس مدل ارتقاءی سلامت(Health Promotion Model=HPM) مورد بررسی قرار می‌گیرد.
روش بررسی: دراین مطالعه توصیفی تحلیلی که به صورت مقطعی انجام شد، تعداد 250 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاداسلامی واحد سبزوار به روش تصادفی (طبقه‌ای) انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌ای استفاده گردید که براساس الگوی مورد بررسی طراحی شد و روایی و پایایی آن از طریق پانل خبرگان و آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت (81/0-65/0= ،30=N) گردید. برای تجزیه و تحلیل داده از نرم‌افزار آماری SPSS11.5 و آزمون‌های همبستگی پیرسون، آنالیر واریانس، آنالیز مسیر مبتنی بر رگرسیون استفاده گردید.
یافته‌ها: میانگین رفتارهای بهداشتی دهان و دندان جامعه مورد بررسی در حد متوسط بود (91/3±17/19ازمجموع36 امتیاز). اختلاف معنی‌دار آماری بین میانگین رفتارهای بهداشتی و الگو برحسب تحصیلات والدین مشاهده گردید (05>p). همبستگی معنی‌داری بین تمام متغیرهای مدل مورد بررسی مشاهده گردید (5/0>p). متغیرهای خودکارآمدی، تأثیرگذارنده‌های بین فردی، احساس مثبت مرتبط با رفتار، موانع و تعهد به طرح در مجموع 29% واریانس رفتارهای بهداشتی دهان و دندان را توضیح می‌دادند که اثر مستقیم خود کارآمدی (252/0=β) بیش از سایر متغیرها بود.
نتیجه‌گیری: اگرچه رفتارهای بهداشتی دهان و دندان درجامعه مورد بررسی درحد متوسط بود ولی با توجه به اهمیت و تأثیر بهداشت دهان و دندان برسلامت کلی افراد، بایدرفتارهای بهداشت دهان و دندان در دانشجویان ارتقاء یابد .نتایج این بررسی کارآیی مدل ارتقاء سلامت را در پیشگویی رفتارهای بهداشتی دهان و دندان مورد نشان داد لذا این مدل می‌تواند به عنوان یک مدل مناسب در برنامه‌های ارتقاء سلامت دهان و دندان دانشجویان بکار برده شود.
