مجله دندانپزشکی

هر ساله ابتلا به سرطانهای دهان درصد نسبتا بالایی از جمعیت میانسال و سالخورده را درگیر عوارض خود می کند. روشهای درمانی اغلب شامل دارو درمانیهای ضد نئوپلاسم، رادیاسیون ناحیه سروگردن و جراحی است. این روشهای درمانی، بخصوص رادیاسیون، اثرات مخربی بر بافت نرم و سخت دهان دارد و غدد بزاقی تحت تاثیر اشعه یونیزان دچار دیسفانکشن دراز مدت می گردند. عارضه اصلی که به دنبال این اختلال حاصل می شود، کاهش ترشح بزاق است که باعث تشدید خشکی دهان، موکوزیت، تغییر محیط اکولوژیک دهان، تسریع دمینرالیزاسیون، افزایش پوسیدگی، سختی در بلع و صحبت کردن، عدم امکان استفاده از پروتز و کاهش دریافت مواد غذایی می شود. در مجموع این عوامل، تاثیر برگشت ناپذیر و تضعیف کننده ای بر سلامت بیمار دارد. به منظور پیشگیری از مرگ و میر ناشی از سرطانهای دهان و نیز به دلیل خطرات قابل توجهی که اختلال در فعالیتهای دهان، برای سلامت فرد به همراه دارد، لازم است درمانهای قطعی دندانپزشکی قبل از آغاز درمان پزشکی آغاز شود. امروزه علم دندانپزشکی امکانات و روشهای پیشرفته ای را برای پیشگیری از عوارض دندانی این بیماران و نیز در صورت بروز بیماری، برای ترمیم ضایعات ناشی از آن عرضه کرده است. به نظر می رسد ارتباط علمی و مشاوره ای میان پزشک معالج و نیز دندانپزشک قبل از شروع درمان و پس از خاتمه آن، ضرورتی اجتناب ناپذیر برای حفظ هر چه بیشتر سلامت روحی و جسمی بیمار باشد.

برای درمان سرطان از روشهای متفاوتی نظیر جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی و گاه سرما درمانی استفاده می شود. هدف از این تحقیق، بررسی شیوع عوارض دهانی در بیماران تحت شیمی درمانی کانسر می باشد که به صورت مقطعی و در انستیتوکانسر (سانترال 1) بیمارستان امام خمینی انجام گرفت. این تحقیق بر روی 80 بیمار پذیرش شده در بخش انستیتوکانسر که بیش از یک بار تحت شیمی درمانی قرار گرفته بودند، انجام گرفت و ضایعات دهانی بیماران با بررسی وضعیت عمومی بدن و داروهای دریافت شده ارزیابی شد. از بین ضایعات موکوزایتیس بیشترین میزان را داشت (%66.2) و در زبان از درصد بالایی برخوردار بود (55%)؛ همچنین درصد بالای این ضایعه در گروه سنی بزرگسالان و سالمندان را می توان به ضعف سیستم ایمنی در این گروه نسبت داد.

سرطان به عنوان یکی از معضلات بشری محسوب می گردد، بخصوص سرطانهای ناحیه گردن و صورت که دارای عوارض نامطلوبی می باشند و گاه حیات فرد را به مخاطره می اندازد. این مطالعه با هدف بررسی فراوانی تومورهای بدخیم در طی 13 سال (1376-1364) در همدان انجام شد. در این بررسی 386 برگ بیوپسی تائید شده، از طریق مراجعه به بایگانی شخصی پزشکان، هفت مرکز آسیب شناسی خصوصی و دولتی همدان، مراکز آموزشی و درمانی و دیگر مراکز تحقیقاتی انتخاب شدند و پس از بازبینی نمونه ها توسط متخصص آسیب شناسی دهان به عنوان نمونه و جامعه آماری اساس این مطالعه گذشته نگر را تشکیل دادند. بیشترین موارد بیوپسی در دهه های سنی شش (42.7%)، هفت (39.6%) و سه (10.6%) انجام شده بود. میانگین سن ابتلا 43.5 سال و در مردان دو سال بیشتر از زنان بود. نسبت مرد به زن 1.52/1 بود. پیرترین بیماری مرد 91 ساله با ملانوم بدخیم و جوانترین آنها دختری سه ساله با لنفوم بورکیت بود. بیشترین محل بیوپسی در ناحیه بینی (17.3%) و کمترین آن در مثلث قدامی در قسمت گردن (2.3%) بود. شایعترین تومور، کارسینوم بازوسلولر پوست (41.4%) و کمیابترین آنها فیبروس هیستیوسیتومای بدخیم (0.2%) بود. دو کارسینوم بازوسلولر و اپیدرموئید در زمره رایجترین سرطانها در این بررسی بودند و سپس لنفوم ها و سرطانهای بزاقی قرار داشته اند. نتایج این مطالعه نشان داد که لب پایین و زبان مانند تحقیقات مشابه در داخل و خارج از کشور در ردیف شایعترین محلهای ابتلا به سرطان دهان محسوب می شوند.

زمینه وهدف: پلی‌مورفیسم تک نوکلیوتیدی در کدون 72 ژنp53، ساختار پروتیینp53 را تغییر و فعالیت آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد .با توجه به اینکه پلی‌مورفیسم  مزبور وابسته به موقعیت جغرافیایی و نژادی است و فراوانی برخی از سرطا‌ن‌های انسانی را با آن مرتبط دانسته‌اند، هدف از مطالعه حاضر ارزیابی این پلی‌مورفیسم در نمونه‌های SCC دهان ومقایسه آن با افراد سالم در شهر اصفهان بود.

روش بررسی: در این مطالعه case -control 20 بلوک پارافینی با تشخیص  SCCغیر متاستاتیک با تمایز خوب حفره دهان از آرشیو بخش آسیب شناسی دهان دانشکده دندانپزشکی در بین سال‌های 1380-1384 و نیز 20 نمونه خون افراد سالم به عنوان شاهد ،با تکنیک PCR ،مورد مطالعه قرار گرفت. پس از استخراج DNA، با استفاده از پرایمرهای اختصاصی آرژینین و پرولین و نیز الکتروفورز، ژل آگارز پلی‌مورفیسم کدون 72 ژن p53 مشخص گردید. اطلاعات بدست آمده با استفاده از نرم‌‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. برای مقایسه توزیع فراوانی سه ژنوتیپ کدون 72 از آزمون دقیق فیشر با سطح معنی‌د‌اری 05/0 >pاستفاده شد.

یافته‌ها: شیوع ژنوتیپ آرژینین/ آرژینین، آرژینین/ پرولین و پرولین / پرولین در بیماران به ترتیب 45%، 45% و 10% و در گروه کنترل 45%،50% و 5% بود که اختلاف آماری معنی‌داری را نشان نداد.

نتیجه‌گیری: ارتباط بین پلی‌مورفیسم کدون 72 ژن p53 و بعضی سرطان‌ها در مناطق مختلف مشاهده شده است. با این وجود بر اساس نتایج مطالعه حاضر، این پلی‌مورفیسم را نمی‌توان به عنوان عامل مستعد کننده ژنتیکی در ابتلاء به SCC دهان در شهر اصفهان  منظور نمود.

  زمینه و هدف: دندانپزشکان دارای نقش حیاتی در انجام معاینات برای تشخیص زود هنگام ضایعات سرطانی دارند. هدف از انجام این مطالعه، بررسی سطح آگاهی و نگرش دندانپزشکان و دانشجویان سال آخر درخصوص سرطان دهان در اصفهان بود.

  روش برررسی: پرسشنامه‌ای که از پایایی و روایی آن از طریق تست‌های آماری و نظر کارشناسان اطمینان حاصل شد در بین دندانپزشکان عمومی و دانشجویان سال آخر توزیع گردید. این پرسشنامه شامل سؤالات آگاهی و نگرش‌سنج درخصوص تشخیص، ریسک فاکتور و پیش‌آگهی ضایعات مشکوک به بدخیمی در ناحیه دهان و حلق بود. فراوانی پاسخ‌های افراد شرکت‌کننده درخصوص سؤالات نگرش و عملکرد (تنها برای دندانپزشکان) و جمع نمرات آگاهی استخراج و با کمک تست‌های آماری مقایسه‌هایی بین گروه‌های مختلف ازنظر جنس، سن، سابقه کار و نوع کار انجام شد. تست‌های آماری ANOVA ، مجذور کای، رگرسیون خطی و لوجستیک رگرسیون به کار رفت.

  یافته‌ها: درمجموع 139 پرسشنامه از دندانپزشکان و 57 پرسشنامه از دانشجویان جمع‌آوری شد. نمره میانگین آگاهی دندانپزشکان 41/5 از 13(79/7-03/5 CI95%= ) بود و تفاوت معنی‌داری در بین دندانپزشکان با توجه به سابقه کار آن‌ها مشاهده شد (001/0 P= ). تنها یک پنجم از آن‌ها معاینه سرطان دهان را برای بیماران بالای 40 سال خود انجام می‌دادند و تنها 34% نمره قابل قبول آگاهی را کسب کردند. آگاهی دانشجویان به مراتب بهتر بود و حدود 58% آن‌ها نمره قابل قبول آگاهی را کسب کردند (01/0 P= ).

  نتیجه‌گیری: دندانپزشکان با وجود تعهدات حرفه‌ای خود از دانش کافی برای انجام معاینات سرطان برخوردار نیستند. این مطالعه نیاز به برنامه‌های آموزشی در رابطه با عوامل خطر و تشخیص زود هنگام سرطان دهان را در قالب برنامه‌های بازآموزی و تأکید بیشتر در کوریکولوم دانشجویان را نشان می‌دهد.

زمینه و هدف: سرطان دهان در حال حاضر یکی از بیماری‌های بسیار مهم مرتبط باسلامت دهان تلقی می‌شود. هدف از این مطالعه تعیین آگاهی دانشجویان دندانپزشکی دانشگاه‌های آزاد و دولتی اصفهان از سرطان دهان و مقایسه میزان آگاهی دانشجویان در سال‌های مختلف تحصیل بود.

روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه مقطعی- تحلیلی است که در سال 1392 انجام شد. جامعه پژوهش شامل دانشجویان دندانپزشکی دانشگاه آزاد و دولتی اصفهان بود که به صورت تصادفی 255 نفر انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه استاندارد جمع‌آوری شد. داده‌ها پس از جمع‌آوری به کمک نرم‌افزار SPSS و با استفاده از روش‌های توصیفی و توسط آزمون‌های کروسکال والیس و من ویتنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: از دانشگاه آزاد و دانشگاه سراسری شهر اصفهان به ترتیب 56% و 44% از دانشجویان مشارکت داشتند. در رابطه با انجام روتین معاینات کلینیکی مخاط دهان، 81% پاسخ مثبت دادند که اختلاف معنی‌‌داری بین سال‌های تحصیلی شرکت کنندگان وجود نداشت (116/0P=). در رابطه با معاینه بیماران با ضایعات دهانی، %46 از آن‌ها پاسخ مثبت دادندکه اختلاف بین سال‌های تحصیلی به شدت معنی‌دار بود (001/0P≤).

نتیجه‌گیری: یﺎﻓﺘﻪ‌ﻫﺎی ایﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﺳــﻄﺢ ﺁﮔــﺎﻫﻲ دانشجویان ﺩﻧﺪﺍنپزﺷکی ﺷﻬﺮ ﺍصفهان ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺿﺎﻳﻌﺎﺕ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﺩﻫﺎﻥ ﺩﺭ ﺣﺪ ﮐﺎﻓﻲ نبود ﻭ دانشجویان اگرچه ﻣﻌﺎﻳﻨـﺎﺕ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺑﺮﺍﻱ ﮐﺸﻒ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﺩﻫﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ می‌دادند اما از برخی عوامل خطر و ضایعات دهانی مرتبط با سرطان آگاهی کافی نداشتند پس لازم است در طی دوران تحصیل برنامه‌های آموزشی جامع تدوین شود.