مجله دندانپزشکی

---

یکی از عوامل مهم در موفقیت درمانهای اندودنتیکس، تعیین طول ریشه قبل از آماده سازی کانال است. رادیوگرافی از دیرباز دراین امر مهم یاری دهنده بوده است؛ اما امروزه برای کاهش دوز اشعه و سهولت انجام کار، استفاده از سیستم رادیوویزیوگرافی به جای رادیوگرافی معمولی توصیه شده است. هدف از این مطالعه مقایسه رادیوویزیوگرافی و رادیوگرافی معمولی در تعیین طول کانال است. در این مطالعه 101 دندان قدامی و خلفی کشیده شده انسانی، پس از درون بلوکهای یونولیتی قرار داده شدند و طول کانال آنها با کمک فایلهای دستی و با دو روش رادیوگرافی معمولی (CR) و رادیوویزیوگرافی (RVG) تعیین گردید. اعداد حاصل از اندازه گیری رادیوگرافی معمولی در میانگین بزرگنمایی به دست آمده ضرب شد و همه اعداد حاصله با یکدیگر و با روش طرح بلوکهای کامل تصادفی مقایسه شدند. نتایج نشان داد که رادیوگرافی معمولی و رادیوویزیوگرافی هر دو طول کمتری را در مقایسه با طول واقعی نشان می دهند؛ اما طولهای به دست آمده از نظر آماری اختلاف معنی داری را نشان ندادند؛ لذا با توجه به مزایای RVG می توان از آن در تعیین طول کانال استفاده نمود.

---

بیان مسأله: تاکنون روشهای متعددی برای محاسبه طول کارکرد در درمان ریشه دندان ارائه گردیده است که از آن جمله می‌توان به استفاده از مخروط کاغذی، احساس دست، رادیوگرافی و دستگاههای الکترونیکی اپکس‌یاب اشاره کرد. طبق مطالعات انجام‌شده, کاربرد دستگاههای EAL (Electronic Apex Locator) می‌تواند تعداد رادیوگرافی‌های لازم برای درمان ریشه را تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد؛ همچنین این دستگاه در شرایط خاص مانند بیماران دارای رفلکس تهوع شدید، زنان باردار، بیماران عقب‌مانده ذهنی و یا ناتوان و نیز در موارد وجود ساختمانهای آناتومیکی خاص, جایگزین مناسبی برای رادیوگرافی می‌باشد.

هدف: مطالعه حاضر با هدف مقایسه دقت یک نوع دستگاه اپکس‌یاب نسل سوم ساخت داخل با Neosono Ultima EZ (Amadent, USA) و رادیوگرافی انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه که از نوع بررسی آزمونها بود, 51 دندان مولر فک پایین که به دلایل بیماری پریودنتال یا پوسیدگیهای شدید, کشیده شده بودند و واجد شرایط لازم (عدم وجود کلسیفیکاسیون، تحلیل داخلی و خارجی، خمیدگی شدید ریشه یا شکستگی آن) بودند, انتخاب شدند. دندانها در محلول هیپوکلریت‌سدیم 5/2% شستشو داده شدند و پس از شستشو با آب در محلول فرمالین 10% و در حرارت اتاق نگهداری شدند.

یافته‌ها: دقت دستگاه ایرانی (8/81%) معادل رادیوگرافی (2/81% ) حاصل شد؛ اما دقت دستگاه Neosono Ultima EZ (9/92%) از دو روش دیگر بالاتر بود.

نتیچه‌گیری: با استفاده از آزمون تطابق داده‌ها با توزیع دو جمله‌ای اختلاف معنی‌داری بین دستگاه Neosono Ultima EZ با دو گروه دیگر وجود نداشت (05/0P>).

---

بیان مسأله: رادیوگرافی رایجترین روش محاسبه طول کارکرد به شمار می‌رود ولی به دلیل محدودیتها و مشکلاتی که دارد, روش ایده‌آلی محسوب نمی‌گردد؛ بویژه کاربرد آن در کودکان به دلیل خطرات تابش اشعه, مشکلات انجام تکنیک آن بخصوص در کودکان خردسال و غیر همکار و سوپرایمپوزیشن جوانه دندان دائمی بر روی ریشه دندانهای شیری و ... مشکلات عدیده‌ای را فراهم می‌کند.
هدف: مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کارکرد یک نوع Electronic Apex Locator (EAL) در تعیین طول دندانهای شیری انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه تجربی (In- vitro) 96 کانال از دندانهای شیری کشیده‌شده که حداقل دو سوّم طول ریشه آنها باقی مانده بود, با شرط عدم وجود انسداد در کانال‌ها, درمان ریشه قبلی و پرفوراسیون کف پالپ شامبر بررسی شدند. طول نمونه‌ها توسط رادیوگرافی نیز تعیین شد. معیار مقایسه طولهای به دست آمده از Raypex 4 و رادیوگرافی نیز طول واقعی کانال‌ها بود که از طریق مشاهده مستقیم تعیین گردید. EAL مورد استفاده در مطالعه Raypex 4 از دستگاههای جدید نسل چهارم (Ratio Type) بود. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمونهای آماری Chi-Square و Pearson Correlation مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: دقت Raypex 5/61% و دقت رادیوگرافی 5/63% بود؛ بین اندازه‌گیریهای EAL و مشاهده مستقیم اختلاف معنی‌داری وجود نداشت (08/0=P)؛ ولی این اختلاف با رادیوگرافی معنی‌دار بود (01/0P=). قطر فورامن اپیکال کانال (محل بازشدگی کانال) تأثیری بر دقت EAL نداشت (05/0P>).
نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد با توجه به ایمنی, بدون درد بودن, کاربرد راحت و سریع و قابل مقایسه بودن دقت Raypex 4 EAL با رادیوگرافی, استفاده از آن برای تعیین طول دندانهای شیری کودکان مفید باشد.

---

زمینه و هدف : هدف اصلی درمان ریشه پاکسازی و شکل‌دهی کامل کانال تا ناحیه تنگ‌شدگی اپیکالی و پرکردن سه‌بعدی آن می‌باشد. برای اندازه‌گیری طول دندان از روشهای متعددی استفاده می‌شود که رایجترین آنها رادیوگرافی (معمولی و دیجیتال) است. رادیوگرافی دیجیتال در بسیاری موارد از جمله کاهش دوز دریافتی توسط بیمار و بهداشت اشعه، امکان تغییر کنتراست و کیفیت تصاویر، توانایی ذخیره تصویر در رایانه و انتقال آن به سایر مراکز، عدم نیاز به فیلم، مراحل ظهور و ثبوت و آماده‌شدن سریع تصویر، نسبت به رادیوگرافی معمولی ارجح است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه دقت رادیوگرافی دیجیتال و معمولی در ارزیابی طول کانال‌های انحنادار در دندانهای مولر اول فک پایین انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه که به روش بررسی تست‌ها انجام شد، 40 دندان مولر اول فک پایین کشیده شده انسان که انحنای ریشه داشتند، انتخاب شدند. نمونه‌ها به دو گروه با انحنای کمتر از 25 درجه و بیشتر از 25 درجه تقسیم شدند؛ سپس همه نمونه‌ها در بلوک‌های گچی ثابت شدند و طول کانال با استفاده از سیستم رادیوگرافی دیجیتال و رادیوگرافی معمولی اندازه گیری شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از تحلیل رگرسیون و ضریب همبستگی مورد ارزیابی قرار گرفت و 05/0P< به عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: دقت رادیوگرافی معمولی در کانال‌های با انحنای کمتر از 25 درجه، بیشتر از رادیوگرافی دیجیتال و در کانال‌های با انحنای بیشتر از 25 درجه، کمتر از رادیوگرافی دیجیتال بود؛ امّا از نظر آماری هیچ‌گونه اختلاف معنی‌داری بین دو روش رادیوگرافی دیجیتال و معمولی در تخمین طول کانال‌های انحنا‌دار وجود نداشت.
نتیجه‌گیری: امروزه کیفیت تصاویر تهیه شده با استفاده از رادیوگرافی دیجیتال برای تخمین طول کانال‌های انحنادار از نظر میزان دقت با رادیوگرافی‌ معمولی قابل مقایسه است.