زمینه و هدف : روش متداول مکانیکی در کنترل پلاک میکروبی استفاده از مسواک است. با توجه به طرح‌های سر مسواک‌ها جهت برداشت بهتر پلاک، هدف این مطالعه مقایسه تأثیر مسواک Cross-action و Between teeth بر میزان پلاک میکروبی و وضعیت لثه در دانشجویان دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی در سال 92-91 بود.
روش بررسی: این مطالعه کارآزمایی بالینی به صورت Cross over و یک سو کور (Single blind) روی 30 نفر با میانگین سنی (9/0 ± 23) در دو گروه 15 نفری انجام شد. افراد حداقل 20 دندان، دارای جینجیویت بدون تاریخچه مصرف آنتی بیوتیک در 3 ماه گذشته بودند. افرادی که تحت درمان ارتودنسی، مصرف داروهای تأثیرگذار بر لثه، دارای کراون و بریج Crowding بودند از تحقیق خارج شدند. سپس ایندکس Turesky ، Plaqe index approximal و خونریزی لثه‌ای ثبت شد، گروه اول از مسواک Cross-action و گروه دوم از مسواک between teeth به مدت 14 روز، روزی دوبار و به مدت دو دقیقه و به روش Modified bass استفاده کردند. در این مدت از نخ دندان استفاده نشد. بعد از 14 روز ارزیابی‌‌ها مجدداً انجام شد، پس از دوره Wash out یک هفته‌ای مرحله دوم تحقیق همانند دوره اول و با مسواکی مخالف مسواک اولیه انجام شد و داده‌‌ها تحت آزمون آماری Generalized Linear Model (GLM) بررسی شد.
یافته‌ها: در شاخص‌های مورد مطالعه بین دو مسواک از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری دیده نشد (به ترتیب 33/0 P= ، 47/0 P= ، 29/0 P= ). ترتیب درمان (Period) نیز معنی‌دار نبود (23/0 P= ).
نتیجه‌گیری: مسواک Cross-action و Between teeth در کاهش پلاک و خونریزی لثه‌ای با یکدیگر تفاوت معنی‌دار نداشتند.
