مجله دندانپزشکی

---

زمینه و هدف: فرسودگی شغلی سندرمی روانشناختی است که در اثر تنش‌های مداوم با عوارضی چون غیبت، تضاد و تغییر شغل و غیره مشاهده می‌شود. علیرغم بهبود شرایط کاری، دندانپزشکان از آن رنج می‌برند. هدف ‌این مطالعه تعیین فرسودگی شغلی دندانپزشکان بیرجند و ارائه راهکار بود.
روش بررسی: مطالعه توصیفی- تحلیلی با روش سرشماری است، 38 دندانپزشک باپرسشنامه مازلاک بررسی شدند. مقایسه میانگین‌ها با آزمون مجذور کای دو و بین گروه‌ها با آزمون توکی با نرم‌افزار SPSS و درسطح معنی‌داری 05/0P≤ انجام شد.
یافته‌ها: 4/68% مرد و 6/31% زن با میانگین سنی 6/7±9/37 سال و سابقه کار 3/7±5/12 سال، 8/15% مجرد و 2/84% متأهل بودند. 1/21% خستگی عاطفی متوسط، 6/81% مسخ شخصیت شدید و 100% احساس عدم موفقیت فردی شدید داشتند. ارتباط ابعاد فرسودگی شغلی باجنس، ورزش، تأهل و ساعات کار روزانه معنی‌دار نبود (05/0P>).
نتیجه‌گیری: حمایت و ارائه برنامه‌های آموزشی و تنوع کاری برای بهبود محیط کار دندانپزشکان ضروری است. پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده با نمونه بیشتر انجام و تأثیر عوامل مشخص شود.

---

زمینه و هدف: این مطالعه با هدف تعیین وضعیت سلامت روانی دندانپزشکان شهرستان شیراز انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه مقطعی 106 نفر دندانپزشک و 94 نفر پزشک عمومی ‌(گروه مقایسه) از کلینک‌های خصوصی و دولتی شهر شیراز مورد ارزیابی قرار گرفتند. از شرکت‌کنندگان در مطالعه خواسته شد که پرسشنامه استاندارد سلامت عمومی ‌و پرسشنامه مربوط به ویژگی‌های دموگرافیک را تکمیل نمایند. جهت بررسی همسانی ویژگی‌های دموگرافیک و شغلی دو گروه از آزمون‌های Independent t-test و کای دو استفاده شد. با امتیازگذاری پرسشنامه‌ها و محاسبه امتیازات نهایی هر فرد، وضعیت سلامت روانی وی تعیین شد. میانگین امتیاز (GHQ) General Health Questionnaire در دو گروه با استفاده از آزمون‌های آماری مقایسه گردید.

یافته‌ها: ازنظر متغیرهای جمعیت شناختی به جز سن دو گروه با یکدیگر یکسان بودند. با درنظر گرفتن امتیاز 23 به عنوان نقطه برش، میانگین امتیاز کل در دندانپزشکان (9/17) و پزشکان (34/16) به شکل معنی‌داری کمتر از این مقدار بود (001/0>P). میانگین امتیاز GHQ در دندانپزشکان در حیطه‌های عوارض جسمانی، اضطراب و بی‌خوابی، عملکرد اجتماعی غیرمعمول و افسردگی شدید با گروه مقایسه ازنظر آماری متفاوت بود. با افزایش سابقه کار امتیاز نهایی GHQ در دندانپزشکان نیز افزایش می‌یابد.

نتیجه‌گیری: به طورکلی دندانپزشکان از سطح سلامت روانی ضعیف‌تری نسبت به گروه مقایسه برخوردار بوده و در تمام حیطه‌های چهارگانه GHQ امتیازات آنان با همتایان پزشک دارای اختلاف معنی‌دار بود.

---

زمینه و هدف: در حرفه دندانپزشکی، فعالیت‌های دینامیک و استاتیک ممتد، باعث بروزمشکلات اسکلتی- عضلانی می‌شود. هدف این تحقیق بررسی مشکلات اسکلتی- عضلانی و عوامل مرتبط با آن در دندانپزشکان کلینیک‌های تخصصی وابسته به دانشکده‌های دندانپزشکی شهر تهران در سال 1393 با روش REBA بود.

روش بررسی: در این تحقیق مقطعی- توصیفی، دندانپزشکان کلینیک‌های دانشکده‌‌های دندانپزشکی تهران به شکل هدفمند انتخاب و پرسشنامه ویژگی‌های فردی- شغلی و پرسشنامه نوردیک از طریق مصاحبه تکمیل گردید. برای ارزیابی اختلالات اسکلتی- عضلانی از روش REBA (Rapid Entire Body Assessment) استفاده شد که طی آن محقق با مشاهده حالات مختلف دندانپزشکان حین کار، وضعیت آن‌ها را در کاربرگ مخصوص ثبت و ارزیابی نمود. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه 20 بررسی و از آزمون آماری رگرسیون لجستیک استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد از 100 دندانپزشک مورد مطالعه، 6% در سطح خطر بسیار بالا (15-11)، 17% در سطح خطر بالا (10-8) و 25% در سطح متوسط (7-4) قرار داشتند. براساس یافته‌های حاصل از پرسشنامه نوردیک، بیشترین ناراحتی اسکلتی- عضلانی مربوط به گردن (60%) و پس از آن به ترتیب ناحیه کمر (58%) و پشت (46%) می‌باشد. عواملی نظیر جنسیت، سن، شاخص توده بدنی (BMI)، قد، نوع رشته تخصصی، وضعیت بدن حین کار (ایستاده یا نشسته) و استفاده از دید مستقیم یا غیر مستقیم، روی اختلالات اسکلتی- عضلانی تأثیر دارند.

نتیجه‌گیری: یافته‌های به دست آمده از امتیاز نهایی REBA نشان می‌دهد دندانپزشکان، درصد بالایی از مشکلات اسکلتی- عضلانی دارند و سطح ریسک ابتلا به این اختلالات در حد متوسط به بالا می‌باشد.

---

---

---

زمینه و هدف: سواد سلامت دهان و دندان نقش مهمی در کاهش نا برابری‌های بهداشت دهان و دندان دارد. ارزیابی سواد سلامت دهان و دندان می‌تواند در سطوح فردی و جمعیتی انجام شود. این مطالعه، با هدف بررسی سواد سلامت دهان و دندان در بین دانشجویان علوم پزشکی شیراز در سال 1402 انجام شد.
روش بررسی: پژوهش از نوع توصیفی، کاربردی و مقطعی است. جامعه پژوهش شامل دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف دانشگاه علوم پزشکی شیراز به استثناء دانشجویان ترم آخر می‌باشد. حجم نمونه براساس تعداد کل دانشجویان شاغل به تحصیل در مقاطع مختلف تحصیلی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز در نیم سال دوم سال تحصیلی 2-1401 و با استفاده از فرمول مناسب آماری محاسبه شد. نمونه گیری به صورت طبقه‌ای تصادفی برحسب دانشکده، رشته و مقطع تحصیلی انجام شد. سواد سلامت دهان و دندان شرکت کننده‌ها
بر اساس مقطع تحصیلات، سن و جنس به وسیله پرسشنامه سواد سلامت دهان بزرگسالان اندازه گیری گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS27 و آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، درصد)، آزمون‌های تی مستقل، کراسکال والیس و توکی انجام شد.
یافته‌‌‌ها: یافته‌ها بیانگر این بود که میانگین امتیاز سواد سلامت دهان و دندان دانشجویان 37/1±75/14 است. همچنین، بین میانگین نمره سواد سلامت دهان و دندان دانشجویان و پارامتر‌های مقطع تحصیلات، جنس و سن دانشجویان ارتباط آماری معنی داری وجود دارد ( 05/0>P)، به این معنی که در مقطع تحصیلی دکتری و همچنین با افزایش سن، سواد سلامت دهان و دندان دانشجویان افزایش می‌یابد. به علاوه، دانشجویان دختر سواد سلامت دهان و دندان بالاتری داشتند.
نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصله، سواد سلامت دهان و دندان در بین دانشجویان علوم پزشکی شیراز بالا بود. افراد با سطح تحصیلات و سن بالاتر، سطح سواد سلامت دهان و دندان بالاتری نسبت به افراد با سطح تحصیلات و سن پایین‌تر داشتند. سطح سواد سلامت دهان و دندان در دختران بیشتر از پسران بود. پیشنهاد می‌شود که بستر مناسب به منظور ارتقای سطح تحصیلات جامعه که منجر به بهبود سواد سلامت دهان و دندان افراد شود فراهم شود. انجام مرتب معاینات دندانپزشکی به منظور افزایش سواد سلامت دهان جامعه تشویق و ترویج گردد، به خصوص در دانشجویان سال پایین‌تر و پژوهش در زمینه آموزش‌های مؤثر در زمینه سلامت دهان و دندان جهت افزایش سلامت دهان و دندان افراد جامعه صورت گیرد.