زمینه و هدف: اگرچه مسواک زدن هنوز مؤثرترین روش در کاهش پلاک دندانی می‌باشد، ولی به تنهایی برای حذف پلاک کافی نیست. با در نظر گرفتن محدویتهای کارآیی مسواک زدن در حذف پلاک، کمک گرفتن از روشهای شیمیایی پیشنهاد شده است. استفاده از بعضی از دهان شویه‌ها قبل از مسواک زدن دندانها، به منظور افزایش میزان برداشت پلاک میکروبی توسط مسواک، مطرح گردیده که در این راستا دهان شویه‌های مختلفی به بازار عرضه شده است. بررسی و مقایسه نتایج حاصل از استفاده از این نوع دهان شویه‌ها می‌تواند دندانپزشکان را در زمینه توصیه به استفاده از آنها راهنمایی نماید. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی و مقایسه کارآیی دو دهان شویه پلاکس و ایرشا در کاهش پلاک میکروبی، به صورت استفاده قبل از مسواک زدن صورت گرفت.
روش بررسی: مطالعه به صورت مداخله‌ای و سه سویه کور و با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی صورت گرفت. برای 50 نفر داوطلب سالم با میانگین سنی 18-40 سال برگه پرسشنامه تکمیل و معاینه اولیه انجام شد. در نهایت براساس شرایط قبول/ رد، تعداد 30 نفر انتخاب شدند. در مورد هر داوطلب در صورت نیاز به جرمگیری و پالیشینگ حداقل 2 هفته قبل از شروع برنامه در این مورد اقدام گردید و در طی برنامه هر داوطلب در چهار دوره متوالی (یک دوره مسواک زدن بدون استفاده از دهان شویه و سه دوره مسواک زدن پس از استفاده از دهان شویه) شرکت نمود. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS و کاربرد آزمونهای آنالیز فاکتوریال، واریانس و آزمون مقایسات چندگانه توکی صورت گرفت و 05/0p< به عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: مسواک زدن بدون استفاه از دهان‌شویه مقدار پلاک میکروبی را به صورت معنی‌داری کاهش داد (0001/0P<). استفاده از دهان‌شویه بدون مسواک زدن مقدار پلاک میکروبی را به صورت معنی‌داری کاهش داد (001/0P<). میزان پلاک باقیمانده پس از مصرف دهانشویههای مختلف (ایرشا، پلاکس، دارونما)، تفاوت آماری معنی‌داری نداشت (761/0P=). استفاده از دهان‌شویه قبل از مسواک زدن، در نتیجه نهایی پس از مسواک زدن فاقد تأثیر معنی‌دار آماری بود (351/0P=).
نتیجه‌گیری: براساس تحقیق حاضر اگرچه استفاده از دهان‌شویه، صرف نظر از نوع آن، باعث کاهش مقدار پلاک میکروبی دندان می‌شود، ولی یک بار استفاده از دهان شویه قبل از مسواک زدن تأثیر معنی‌داری بر نتیجه عمل مسواک زدن ندارد.
