مجله دندانپزشکی

کلرهگزیدین به خوبی به مخاط دهان و پلیکل دندانی متصل می گردد و به سختی از دستگاه گوارش جذب می شود؛ اما در غلظتهای بالا به حدی از دستگاه گوارش جذب می شود که منجر به نکروز کبد می گردد. در این مورد، یک دانشجوی دندانپزشکی به طور تصادفی یک جرعه محلول کلرهگزیدین گلوکونات ۲۰% را نوشید. اقدامات درمانی در این مورد عبارت بود از: شستشوی دهان با مقادیر فراوان خمیر دندان، نوشیدن شربت آلژینات ۵% و بلعیدن ۵ گرم قطعات خرد شده چوب پنبه. عوارض جانبی شامل سردرد، سرگیجه، تاری خفیف دید، سرخوشی، دل درد، دل پیچه و از دست دادن کامل حس چشایی به مدت ۸ ساعت و بازگشت تدریجی آن طی ۴۸ ساعت بود. با توجه به جذب ناچیز و سمیت خفیف و غلظت پایین فرم رایج دهان شویه، بعید به نظر می رسد بلع چند جرعه از این محلول منجر به سمیت سیستمیک گردد و در نهایت ممکن است منجر به گاستریت شود. در موارد مشابه می توان از اقدامات درمانی شامل نوشیدن آب معدنی، شربت کائولین، کتیرا، بی کربنات ها مانند جوش شیرین، کربونات ها مانند نوشابه های گازدار، سیترات مانند جوهر لیمو، کلرایدها مانند آب نمک و ... بهره جست.

زمینه و هدف:کلرهگزیدین دهانشویه‌ای است که اثر ضد باکتریایی آن ثابت شده است؛ ولی اثر ضد قارچ آن در حال بررسی می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی‌ اثرات ضد قارچی دهانشویه‌‌های نیستاتین وکلرهگزیدین تولید داخل بر سوش استاندارد و نمونه ایزوله بومی قارچ کاندیدا ‌البیکنس و مقایسه آن با دهانشویه‌های خارجی مشابه انجام شد.
روش بررسی: در این بررسی آزمایشگاهی از سوش‌های کاندیدا البیکنس که شامل یک سوش استاندارد) ۵۰۲۷ (PTCC و ۱۰ نمونه بومی ایزوله شده بود، استفاده شد. نمونه‌ها از بیماران مراجعه کننده به درمانگاه‌های مختلف دندانپزشکی در شهر کرمان، تهیه شد. نمونه‌ها از ناحیه لثه و کام بیماران با سواب‌های استریل تهیه شدند و در محیط انتقالی استوارت قرار گرفتند؛ سپس ظرف مدت یک ساعت به آزمایشگاه منتقل و بر روی محیط SDA کشت داده شدند. کلنی های ایجاد شده، مشخصات ویژه کاندیدا را در محیط کشت آشکار کردند و آزمون‌های متداول افتراقی شامل تشکیل لوله زایا برای تأیید تشخیص کاندیدا البیکنس انجام شد؛ سپس یک سوسپانسیون سلول میکروبی با غلظت ۵/۰ مک فارلند تهیه گردید. هر سوسپانسیون سلولی بر سطح یک پلیت حاوی SDA تلقیح و چهار چاهک به قطر ۵ میلیمتر با استفاده از چوب پنبه سوراخ کن استریل ایجاد شد. دهانشویه‌ها‌یی که قبلاً شماره‌گذاری شده بودند، به صورت کور (blind) در چاهک خاص خود وارد و پس از ۲۴-۴۸ ساعت قطر هاله عدم رشد توسط خط‌کش اندازه‌گیری شد. حداقل غلظت باز دارنده (MIC) مربوط به هر کدام از دهانشویه‌ها برای هر کاندیدا البیکنس با استفاده از روش رقت لوله‌ای تعیین گردید. داده‌های تحقیق با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون های کروسکال والیس، من ویتنی و t مورد تحلیل قرار گرفتند. ۰۵/۰P< به عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج مربوط به روش انتشار چاهک اختلاف معنی داری را بین اثرات ضد میکروبی چهار دهانشویه استفاده شده نشان داد. به عبارت دیگر دهانشویه نیستاتین ایرانی بیشترین اثر را داشت و متوسط هاله عدم رشد از بیشترین به کمترین به ترتیب مربوط به نیستاتین ایرانی، نیستاتین خارجی، کلرهگزیدین ایرانی و گلرهگزیدین خارجی بود. بررسی MIC نشان داد که نیستاتین از کلرهگزیدین تأثیر بیشتری داشته و هیچ‌ گونه اختلاف معنی داری بین نیستاتین ایرانی و خارجی یا کلرهگزیدین ایرانی و خارجی مشاهده نشد (۰۵/۰P>).
نتیجه‌گیری: باوجود اثرات ضد قارچی کلرهگزیدین، قبل از آن‌که مصرف بالینی آن به ‌عنوان یک دهانشویه ضدکاندیدا توصیه شود، مطالعات بیشتر در مورد اثر آن بر روی سویه‌های مختلف کاندیدا البیکنس در نقاط مختلف دنیا توصیه می‌شود.

  زمینه و هدف: هیدروکسیدکلسیم ماده‌ای با اثر ضدمیکروبی مشخص بر روی اغلب گونه‌های میکروبی موجود در کانال ریشه و عفونت‌های اندونتیک است که امروزه استفاده از آن به عنوان یک داروی داخل کانال رایج می‌باشد. هدف از انجام این مطالعه بررسی اثر ضدمیکروبی ۶ ترکیب مختلف هیدروکسیدکلسیم (ترکیب با سالین، لیدوکائین ۲%، کلرهگزیدین ۲%، کلرهگزیدین ۲/۰%، یدین پتاسیم یدید (IKI) ۲% و گلیسرین) بر روی باکتری انتروکوکوس فکالیس با روش انتشار در آگار بود.

  روش بررسی: جهت انجام این مطالعه تجربی- آزمایشگاهی، ۱۲ ظرف محیط کشت حاوی میکروب تهیه گردید. در هر ظرف ۵ حفره با عمق۴ میلی‌متر و قطر ۵ میلی‌متر تهیه گردید. جهت بررسی هر ماده ۲ ظرف (۱۰ حفره) به صورت تصادفی درنظر گرفته شد. حفرات در گروه‌های مختلف با مخلوط خامه‌ای تهیه شده از هیدروکسیدکلسیم و مواد مورد بررسی پر شدند. ظروف کشت به مدت ۴۸ ساعت در دمای ۳۷ درجه سانتی‌گراد انکوبه شده و سپس قطر هاله عدم رشد میکروبی ایجاد شده اطراف هر حفره با خط‌کش میلی‌متری اندازه‌گیری شد. نتایج به دست آمده با آزمون‌های آماری ANOVA و Tukey مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

  یافته‌ها: طبق نتایج به دست آمده از این مطالعه تمامی خمیرهای هیدروکسیدکلسیم در تمامی گروه‌ها اثر ضدمیکروبی مناسبی داشتند که این اثر در گروه‌های مخلوط هیدروکسیدکلسیم با لیدوکائین ۲%، کلرهگزیدین ۲% و IKI ۲% نسبت به مخلوط هیدروکسیدکلسیم با سالین به نحو معنی‌داری بیشتر بود (۰۰۱/۰ P< ). بین بقیه گروه‌ها تفاوت معنی‌دار آماری دیده نشد (۰۵/۰ P> ).

  نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه می‌توان مواد لیدوکائین ۲%، کلرهگزیدین ۲% و IKI ۲% را برای آماده‌سازی خمیر هیدروکسیدکلسیم پیشنهاد نمود. انجام مطالعات دیگر با روش‌های متفاوت برای تایید این نتایج ضروری می‌باشد.

  زمینه و هدف: در این مطالعه اثر کلرهگزیدین ۲%، سدیم هیپوکلریت ۵/۲% و هیدروژن پراکساید ۳% به عنوان سه ماده ضدمیکروبی مؤثر که در دندانپزشکی استفاده می‌شوند، روی میزان میکرو لیکیج باندینگ‌های نسل هفتم به عنوان آخرین نسل باندینگ‌ها بررسی شد.

  روش بررسی: ۴۵ دندان خلفی کشیده شده و بدون پوسیدگی جمع‌آوری و ضدعفونی شدند، سپس روی سطوح باکال و لینگوال آن‌ها حفره کلاسیک کلاس V تراشیده شد (۹۰ حفره)، سپس به صورت اتفاقی به چهار گروه تقسیم شدند، سه گروه ده دندانی (۲۰ حفره‌ای) برای مواد مورد آزمایش و یک گروه ۵ دندانی (۱۰ حفره‌ای) به عنوان گروه کنترل. دندان‌های هر گروه تحت تاثیر مواد ضدعفونی‌کننده قرار گرفتند و سپس با باندینگ نسل هفتم (Optibond all in one, kerr) تحت دستور کارخانه سازنده باند شده و درنهایت روی آن‌ها کامپوزیت فرم داده شده و پالیش شدند. در گروه کنترل قبل از باند کردن باندینگ هیچ‌گونه ماده ضدعفونی‌کننده‌ای استفاده نشد. پس از تحمل ۱۰۰۰ سیکل حرارتی (۵ درجه و ۵۵ درجه به مدت ۳۰ ثانیه) دندان‌ها در محلول متیلن بلو ۵% قرار گرفته و بعد از سکشن در جهت مزیودیستالی، هر حفره از لحاظ میزان نفوذ دای درون آن زیر استریومیکروسکوپ (Olympus, Japan) اندازه‌گیری شد و آنالیز داده‌ها توسط تست Kruskal-Wallis صورت گرفت.

  یافته‌ها: تست (۰۵/۰ a = ) Kruskal-Wallis نشان داد استفاده از مواد مورد استفاده در آزمایش (کلرهگزیدین ۲%، هیدروژن پراکساید ۳% و هیپوکلریت سدیم ۵/۲%) به طور معنی‌داری روی میانگین آماری تأثیری نداشته است. این نتایج چه در سطح اکلوزال حفره‌ها (۱۲/۰ P= ) و چه در سطح جنجیوال حفره‌ها (۳/۰) صدق می‌کرد.

  نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این مطالعه استفاده از کلرهگزیدین ۲%، سدیم هیپو کلریت ۵/۲% و هیدروژن پراکساید ۳% در حفره تراش در هنگام استفاده از باندینگ نسل هفتم (Optibond all in one, Kerr) تأثیر مخربی بر باند ادهزیو ندارد .

زمینه و هدف: باکتری‌ها و محصولاتشان نقش اساسی در بیماری‌های پالپ و پری اپیکال دارند. هدف از این مطالعه مقایسه اثر ضد میکروبی سدیم هیپوکلریت، یدور پتاسیم یدید و کلرهگزیدین بر باکتری انتروکوکوس فکالیس پس از پر کردن ریشه دندان بود.

روش بررسی: در این مطالعه مداخله‌ای- آزمایشگاهی، ۹۵ دندان تک کانال کشیده شده انسان جمع‌آوری شد و تاج آن‌ها قطع شد و پس از شست و شو و فایلینگ و پاکسازی به منظور استریل سازی، در اتوکلاو قرار داده شدند. سپس دندان‌ها به جز پنج مورد که به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند، به باکتری انتروکوکوس فکالیس آغشته شدند و به روش انتخاب تصادفی، در قالب ۳ گروه با محلول‌های شست و شو دهنده سدیم هیپوکلریت، یدورپتاسیم یدید و کلرهگزیدین شست و شو داده شدند. سپس دندان‌ها با گوتاپرکا پر شدند و به مدت ۹۰ روز در دستگاه انکوباتور با دمای ۳۷ درجه سانتی‌گراد قرار گرفتند و سپس نمونه‌گیری انجام شد و نمونه‌ها جهت Colony count مورد بررسی قرار گرفتند. جهت مقایسات آماری از آزمون Chi-square استفاده شد.

یافته‌ها: بر اساس نتایج این مطالعه، در بررسی و مقایسه توزیع فراوانی نتیجه کشت در بین ۳ گروه اختلاف معنی‌داری دیده نشد (۸۱۲/۰P=) بیشترین مقدار کشت مثبت مربوط به گروه شست و شو داده شده توسط IKI (۳/۲۳%) و کمترین مقدار کشت مثبت مربوط به گروه شست و شو داده شده توسط کلرهگزیدین (۷/۱۶%) بود.

نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که به دنبال پرکردن کانال‌ها، از نظر حذف انتروکوک فکالیس، بین شستشو دهنده‌های مختلف از نظر آماری تفاوت معنی‌داری وجود ندارد.

زمینه و هدف: هدف از این مطالعه بررسی اثر سدیم بی‌کربنات به عنوان ماده‌ای ارزان‌، در دسترس و با حداقل اثرات جانبی، بر روی کاندیدا آلبیکانس
(عامل عفونی اصلی ایجاد کننده دنچر استوماتیت) و مقایسه آن با درمان‌های رایج ضد کاندیدایی بود.

روش بررسی: غلظت‌های ۱۰^۵،۱۰^۶،۱۰^۷ سلول زنده در میلی‌ لیتر (CFU/mL) از کاندیدا آلبیکانس تهیه و انکوبه شدند. مواد مورد آزمایش به ۴ گروه سدیم بی‌کربنات، کلرهگزیدین، نیستاتین و استریل سالین (گروه کنترل) تقسیم شدند. هرکدام از آن‌ها به صورت جداگانه به سه غلظت تهیه شده از کاندیدا اضافه شده و در زمان‌های ۱، ۲‌، ۳ و ۴ دقیقه مورد نمونه‌برداری و کشت قرار گرفتند (مجموعا ۴۸۰ پلیت). درنهایت، بعد از انکوباسیون تعداد کلونی‌های رشد کرده کاندیدا آلبیکانس در پلیت‌ها، مورد شمارش و تحلیل قرار گرفتند. آستانه معنی‌داری در این مطالعه ۰۵/۰ درنظر گرفته شد (۰۵/۰P<). داده‌های به دست آمده با نرم‌افزار
IBM SPSS Statistics توسط آزمون پارامتریک تحلیل واریانس (ANOVA) و آزمون تعقیبی Tukey تحلیل شدند.

یافته‌ها: سدیم بی‌کربنات در غلظت‌های ۱۰۵و ۱۰۶ CFU/mL کاندیدا آلبیکانس، اثر ضد کاندیدایی قابل ملاحظه‌ای از خود نشان داد. اثر آن در این دو غلظت تفاوت معنی‌داری با کلرهگزیدین و نیستاتین نداشت (۳۲/۰P=، ۲۹/۰=P). در غلظت ۱۰۷CFU/mL کاندیدا آلبیکانس، نیستاتین موثرترین ماده بود
(۰۱/۰P=، ۰۳/۰=P) ولی سدیم بی‌کربنات و کلرهگزیدین تفاوت معنی‌داری با یکدیگر نداشتند (۰۰/۱=P).

نتیجه‌گیری: سدیم بی‌کربنات در غلظت‌های پایین و متوسط کاندیدا آلبیکانس، بسیار مؤثر بوده و تأثیری مشابه با نیستاتین و کلرهگزیدین نشان داد ولی در غلظت‌های بالاتر کاندیدا آلبیکانس، نیستاتین مؤثرتر بود.

زمینه وهدف: بیماران تحت درمان ارتودنسی ثابت در خطر بالا ابتلا به مشکلات پریودنتال قرار دارند. دهانشویه‌ کلرهگزیدین جهت بهبود سلامت دهان به کار می‌رود اما عوارض متعددی به همراه دارد. به نظر می‌رسد دهانشویه‌های گیاهی بتوانند جایگزین مناسبی برای کلرهگزیدین به شمار روند. تحقیق حاضر با هدف تعیین اثرات دهانشویه‌های گیاهی ماتریکا و پرسیکا در مقایسه با دهانشویه‌ کلرهگزیدین ۲/۰% روی شاخص‌های پریودنتال بیماران تحت درمان ارتودنسی ثابت انجام شد.

روش بررسی: در یک کارآزمایی بالینی دوسوکور، ۸۴ بیمار بعد از دریافت آموزش بهداشت، به صورت تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند (گروه اول: پرسیکا، گروه دوم: ماتریکا، گروه سوم: کلرهگزیدین و گروه چهارم: نرمال سالین). دهانشویه تجویز شده به مدت ۳۰ روز به کار برده شد. شاخص‌های پلاک دندانی، التهاب لثه و خون‌ریزی از لثه در ابتدای تحقیق، ۱ هفته بعد از آموزش بهداشت و نیز ۳۰ روز بعد تعیین شدند. تفاوت‌ها با آزمون‌های Kruskal Wallis، آنالیز واریانس یک‌طرفه، آزمون Mann-whitney U و Tukey بررسی شدند.

یافته‌ها: شاخص‌های پریودنتال سه گروه آزمایشی (به جز گروه کنترل) به طور قابل توجهی کاهش یافتند. دهانشویه‌های ماتریکا و پرسیکا، تفاوت معنی‌داری نداشتند و هر دو به اندازه‌ دهانشویه‌ کلرهگزیدین در بهبود شاخص‌های پریودنتال مؤثر بودند، دهانشویه‌های گیاهی (۰۱/۰

نتیجه‌گیری: دهانشویه‌های ماتریکا و پرسیکا در بهبود شاخص‌های پریودنتال بیماران تحت درمان ارتودنسی ثابت مؤثر هستند.