ازمینه و هدف:اهمیت وضعیت گیرنده‌های هورمونی در سرطان سینه در زمینه تشخیص، پیش آگهی و پاسخ به هورمون درمانی ثابت شده است. تومورهایی که هم گیرنده پروژسترون و هم استروژن دارند، به هورمون درمانی بهتر از تومورهای فاقد گیرنده پاسخ می‌دهند؛ همچنین تشابه بین بافت پستان و غدد بزاقی به دلیل وجود ساختمانهای آسینی و مجاری اثبات گردیده و همراهی کارسینومای سینه و غدد بزاقی گزارش شده است. به این ترتیب این سؤال مطرح می‌شود که آیا تومورهای غدد بزاقی گیرنده پروژسترون را express می‌کنند؟ ولی نتایج تحقیقات اخیر ضد و نقیض بوده و در این مورد اختلاف نظر زیادی وجود دارد. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی expression گیرنده پروژسترون در پلئومورفیک آدنوما و آدنوئید سیستیک کارسینومای غده بزاقی بود.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی، 29 بلوک پارافینه انتخاب گردید (14 نمونه پلئومورفیک آدنوما و 15 نمونه آدنوئید سیستیک کارسینوما) و مقاطع تهیه شده از آنها به روش هماتوکسیلین و ائوزین و سپس ایمونوهیستوشیمی با آنتی بادی پروژسترون رنگ آمیزی شد؛ سپس تعداد سلولهای رنگ گرفته با شمارش توسط Eye piece graticule (لنز مدرج چشمی) مشخص گردید. اگر میزان رنگ گرفتگی بیشتر از 5% بود، مثبت در نظر گرفته شد، و در صورتی که کمتر از 5% سلولها رنگ گرفته بودند، ایمونوراکتیویتی منفی محسوب گردید؛ همچنین وجود این گیرنده در پارانشیم تومور، سلولهای استروما (فیبروبلاست)، سلولهای آماسی و آندوتلیال عروق و غدد بزاقی اطراف تومور بررسی شد. یافته‌ها توسط آزمون آماری t و من‌ویتنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و 05/0P< به عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: Expression گیرنده پروژسترون در 15 نمونه آدنوئید سیستیک کارسینوما و 13 نمونه پلئومورفیک آدنوما منفی بود. تنها در یک نمونه پلئومورفیک آدنوما ایمونوراکتیویتی شدید با این نشانگر در تومور وجود داشت. در 12 نمونه غده بزاقی نرمال اطراف تومور ایمونوراکتیویتی خفیف تا متوسط مشاهده شد. در اکثر موارد، سلولهای اندوتلیال، فیبروبلاست و التهابی، هیچ گیرنده پروژسترونی را نشان ندادند.
نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر، عدم expression گیرنده پروژسترون در آدنوئید سیستیک کارسینوما و پلئومورفیک آدنومای غدد بزاقی را نشان داد.
