فصلنامه

زمینه و هدف: وجود بخشهای مختلف در بیمارستانها سبب راهیابی عوامل خطرناک، عفونی، پاتولوژیک و مواد رادیواکتیو به داخل پسماندهای تولیدی آنها می­شود. به­­منظور جلوگیری از انتشار آلودگی پسماندهای بیمارستانی به محیط­زیست، مدیریت اصولی این زائدات جایگاه ویژه­ای دارد. این مطالعه با هدف تعیین وضعیت مدیریت پسماند در بیمارستان­های شهر کرج انجام شد.

مواد و روشها: مطالعه توصیفی حاضر بصورت مقطعی در سال 91-1390 انجام گرفت. همه بیمارستانهای شهر کرج با استفاده از روش سرشماری، جامعه مطالعه را تشکیل دادند(8=n). داده­ها به دو روش تفکیک و توزین زباله­های تولیدی بمدت چهار ماه (هر ماه یک هفته) و تکمیل چک­لیست مدیریت پسماند وزارت بهداشت جمع­آوری و با نرم­افزار آماری SPSS تحلیل شد.

نتایج: سرانه کل پسماندهای بیمارستانی به ازای هر تخت فعال 1/4، تخت اشغال شده 6/5 و بیمار 4/9 کیلوگرم در روز بدست آمد. وضعیت مدیریت پسماند در 88% بیمارستانها متوسط و در 12% ضعیف بود. فرایند مدیریت پسماندهای بیمارستانی در ابعاد جمع­آوری، حمل پسماند و نیروی انسانی ضعیف، در ابعاد تفکیک و ذخیره­سازی متوسط و در بعد دفع خوب ارزیابی شد.

نتیجه گیری:مدیریت پسماند در بیمارستانهای موردمطالعه با سطح مطلوب فاصله زیادی داشت. بنابراین تنظیم یک برنامه عملیاتی و نظارت بر اجرای مطلوب آن از طرف مدیریت بیمارستان توصیه می­شود. عمده­ترین نقاط ضعف در بیمارستانها مربوط به عناصر تولید، جداسازی، جمع­آوری و حمل­ پسماند بود، بر این اساس بهبود کیفیت این عناصر بایستی در برنامه­ریزی جدید مورد توجه قرار گیرد. 

زمینه و هدف: مواجهه طولانی مدت کارکنان مراکز درمانی با ترکیبات آلی فرار باعث اثرات زیان آور بر روی ارگان‏های بدن و سبب گسترش بیماری هایی مانند سرطان مثانه، سرطان خون و تاثیر سوء بر روی سیستم عصبی گردیده و موجب افزایش هزینه های درمانی می شود. هدف از مطالعه حاضر، شناسایی و اندازه گیری BTEX (بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن) در هوای بیمارستان و مقایسه آن با حد استاندارد توصیه شده می باشد.

مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی بخش‏های حساس بیمارستان امام حسین (ع) شهر شاهرود انتخاب و جهت نمونه برداری هوا، از زغال فعال استفاده شد. در ادامه با استفاده از دستگاه گازکروماتوگرافی با دتکتور طیف سنج جرمی و شعله ای عمل شناسایی و تعیین مقدار آلاینده ها انجام شد.

نتایج: در بخش‏های بستری، اتاق عمل، اورژانس و آزمایشگاه، آلاینده‏های  بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن شناسایی شد. غلظت تولوئن در بخش های امحای زباله ppm 1455/0، رختشوخانه ppm 1078/0 و آزمایشگاه پاتولوژی  ppm 215/0 بدست آمد. نتایج مقایسه ای میزان آلاینده ها با حدود مجاز، نشان داد که وضعیت در شرایط خوبی قرار دارد.

نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که آلاینده های مورد مطالعه در کلیه بخش های این بیمارستان وجود دارد. بنابراین استفاده از اقدامات کنترلی مانند نصب سیستم بازیافت بخارات و و پایش مستمر هوای این گونه از بخش‏های بیمارستان، می تواند در کاهش میزان آلاینده های مورد نظر موثر باشد.

زمینه وهدف:بیمارستانها به عنوان مصرف کنندگان ویژه آب شناخته شده ومیزان فاضلاب تولیدی وآلایندگی آنها به میزان زیادی بیشتراز مشترکین خانگی است.باوجود افزایش نگرانیها درباره مدیریت مواد زاید بیمارستانی،توجه کافی به فاضلاب تولیدی بیمارستانها نشده است.باتوجه به جدا بودن منبع تامین آب مصارف شرب ومصارف بهداشتی در بیمارستان های قم،الگوی مصرف آب وتولید فاضلاب در این مراکز اطلاعات شایانی جهت برآورد نیاز آبی ومیزان فاضلاب تولیدی در بیمارستانها ارائه میدهد.

مواد و روشها:مصارف آب بیمارستانها طی سالهای87 تا 91جمع آوری و با توجه به اطلاعات استخراج شده از پرسشنامه وضریب تبدیل آب به فاضلاب،حجم فاضلاب تخمین زده شد.داده ها با استفاده از نرم افزار spss نسخه 19 تحلیل و برای تعیین ارتباط متغیرهای مورد مطالعه از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد.سپس با مشخص نمودن نقاط قوت و ضعف،راهکار های مناسب جهت مدیریت هرچه بهتر آب و فاضلاب ارائه گردید.

نتایج:در 8بیمارستان مورد بررسی،متوسط مصرف آب 7/655 لیتر در روز به ازای هر تخت و6/8 لیتر به ازای هر مترمربع از مساحت زیربنا میباشد. بین میزان مصرف آب در بیمارستانها و مساحت زیربنا بصورت معنا داری ارتباط مستقیم وجود دارد(p<0.05).متوسط سرانه تولید فاضلاب 6/567 لیتر در روز به ازای هر تخت فعال برآورد گردید. روش غالب دفع فاضلاب تخلیه به چاه جذبی است.

نتیجه‌گیری:جهت بهبود وضعیت موجود در بیمارستان های مورد مطالعه،بازسازی تاسیسات آب و فاضلاب، استفاده از پکیج های تصفیه فاضلاب و یا اتصال فاضلاب بیمارستان به شبکه جمع آوری فاضلاب شهر ضروری می باشد.

زمینه و هدف:پسماندهای مراکز بهداشتی-درمانی به لحاظ نقش عمده آنها در گسترش انواع بیماری و همچنین آلودگی محیط دارای اهمیت ویژه ای هستند. لذا توجه به عملکرد دستگاه های بیخطرساز پسماندهای بیمارستانی حائزاهمیت است.هدف از انجام این مطالعه تعیین عملکرد دستگاههای غیرسوز بیخطرساز پسماند در بیمارستانهای آموزشی شهر کرمان و بیمارستانهای شهر سیرجان می باشد.

مواد و روش ها: مطالعه تجربی و در فاصله زمانی فروردین لغایت شهریور سال 1392 در مرکز تحقیقات مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی کرمان انجام شد. عملکرد دستگاه ها از نظر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی بررسی شد. بررسی عملکرد مکانیکی با مشاهده و ثبت شاخص های مکانیکی توسط ترمومترها و ثبات های دستگاه انجام شد. بمنظور بررسی عملکرد شیمیایی از نوار اندیکاتور و عملکرد بیولوژیک از نوار اندیکاتور بیولوژیک استفاده شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شد.

نتایج: در بین بیمارستانهای مورد بررسی، %3/96 از دستگاههای بیخطرساز پسماند، دارای عملکرد مطلوبی از نظر مکانیکی، %3/85 از دستگاهها دارای عملکرد مطلوبی از نظر شیمیایی و %84 از دستگاهها دارای عملکرد مطلوبی از نظر بیولوژیکی بودند.

نتیجه گیری: با توجه به اینکه دستگاه های غیرسوز بیخطرساز پسماند در بیمارستانهای مذکور قادر به بیخطرسازی کامل پسماندها از نظر شیمیایی و بیولوژیکی نیستند و اگرچه از نظر مکانیکی، دما و زمان مورد نیاز برای فرآیند تأمین می شود ولی تنها این معیار نمی تواند دلیلی بر بیخطر بودن پسماندها باشد لذا عملکرد دستگاه ها در بیمارستان های مذکور ضعیف ارزیابی می شود

زمینه و هدف: تصویربرداری داخل عروقی ابزاری جهت تشخیص تنگی عروق کرونر قلب است که بعنوان مکمل آنژیوگرافی، نقش مهمی در تعیین میزان گرفتگی رگ و پاتولوژی پلاک ایفا می نماید. هدف از انجام این مطالعه مقایسه روش تصویربرداری داخل عروقی با آنژیوگرافی در مداخلات عروق کرونر بود.

مواد و روش ها: پایگاههای کاکرین، پاپمد و مرکز انتشارات و مرور دانشگاه یورک بدون محدودیت زمانی تا پایان سپتامبر 2013، مورد جستجو قرار گرفتند. جستجو توسط دو نفر و با استفاده از کلیدواژه هایی مانند انژیوگرافی و تصویربرداری داخل عروقی انجام شد. مطالعاتی که فناوری تصویربرداری داخل عروقی را با آنژیوگرافی مقایسه کرده بودند، تجزیه وتحلیل شد.

نتایج: در مطالعاتی که میزان خونرسانی مجدد به بافت هدف (تی ال آر) را پس از یک سال پیگیری گزارش کردند تفاوت آماری معنی داری بین گروه با تصویربرداری داخل عروقی و گروه آنژیوگرافی مشاهده شد. به نظر می رسد میزان خونرسانی مجدد به بافت با تصویربرداری داخل عروقی کمتر بود (p= 0.02). از لحاظ هزینه اثربخشی به ازای هر کالی بدست آمده (حفظ شده) با استفاده از روش IVUS حدود 54000 دلار هزینه صرف می شود.

نتیجه گیری: اگرچه تصویربرداری داخل عروقی به طور دقیق تر آسیب های عروق کرونر و محیط رگ را به تصویر کشیده و به پزشک در انتخاب درمان مناسب تر کمک می کند ولی به دلیل هزینه بالاتر کاتتر سونوگرافی داخل عروقی، در حال حاضر آنژیوگرافی گزینه انتخابی پزشکان و بیماران در انجام مداخلات کرونری است.

زمینه و هدف:مکان‌یابی مراکز درمانی از جمله مسائل مهمی است که باید از ابعاد متفاوت و با هدف ارتقای خدمت‌دهی به آن توجه شود. در این مقاله، مسئله مکان‌یابی حداکثر پوشش سلسله مراتبی مراکز درمانی بیماری‌های قلبی با دو سطح خدمت‌دهی شامل کلینیک و بیمارستان و با در نظر گرفتن نرخ خدمت‌دهی به بیماران قلبی بررسی شد. هدف اولیه حداقل نمودن نقاط تقاضای پوشش نیافته، و هدف ثانویه کمینه‌سازی نرخ تقاضاهای از دست‌رفته به عنوان معیاری برای حفظ بیماران بالقوه در شعاع پوشش بود.

روش: به منظور تحلیل سیستم های صف، سیستم نوبت‌دهی مرکز قلب تهران بررسی شد.روش پیشنهادی یک مدل برنامه‌ریزی ریاضی دومرحله‌ای احتمالی ‌است . به منظور ارزیابی مدل پیشنهادی چند مثال عددی در نرم افزار GAMSاجرا شد.

نتایج: نتایج نشان داد بهترین حالت برای احداث مراکز درمانی، احداث کلینیک در مجاورت یک بیمارستان است.اتخاذ تصمیم در ارتباط با مکان یابی مراکز درمانی،با در نظر گرفتن نرخ خدمت‌دهی به بیماران در هر یک از مراکز درمانی موجب افزایش اعتماد به نتیجه حاصل از مدل بهینه‌سازی و کاهش هزینه‌ها و نرخ تقاضای از دست‌رفته شده است.

نتیجه‌گیری:مدل پیشنهادی قادر است با الگو قرار دادن مراکز درمانی در مناطق با طیف جمعیتی مشابه، به تصمیم‌گیرندگان برای استقرار بهینه مراکز درمانی در مناطق محروم یاری رساند.مکان یابی کلینیک‌ها و بیمارستان ها با در نظر گرفتن حالت سلسله مراتبی و نرخ خدمت دهی در آنها، موجب افزایش رفاه بیماران خواهد شد.

زمینه و هدف: مشارکت بخش دولتی و خصوصی در تأسیس و راه‌اندازی بیمارستان، استراتژی مناسبی برای ارائه خدمات با کیفیت سلامت به مردم با هزینه کم برای دولت است. با این وجود، چالش­هایی در مسیر مشارکت بخش دولتی و خصوصی در تأسیس و راه‌اندازی بیمارستان‌های ایران وجود دارد. این پژوهش با هدف شناسایی و تبیین چالش­های تأسیس و تجهیز بیمارستان جامع زنان محب یاس انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه کیفی با منطق استقرایی و به صورت مورد پژوهی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی اسناد در سال 1397 انجام شد. تعداد 24 نفر از ذی­نفعان کلیدی، مدیران و کارکنان مشارکت‌کننده در تأسیس و تجهیز بیمارستان جامع زنان محب یاس به صورت هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. از روش تحلیل موضوعی برای تحلیل داده­های پژوهش استفاده شد.
نتایج: چالش‌های مشارکت عمومی- خصوصی در ساخت و تجهیز بیمارستان جامع زنان محب یاس عبارت بودند از مدل نامناسب مشارکت عمومی- خصوصی، فراهم نبودن بستر مشارکت عمومی- خصوصی، اعتماد کم به بخش خصوصی، مشکلات تأمین مالی پروژه ساخت بیمارستان، تخریب ساختمان نیمه­ساخته بیمارستان، افزایش هزینه‌ ساخت بیمارستان، ادغام و انتزاع دانشگاه علوم پزشکی تهران و ایران، مشکلات دریافت پروانه تأسیس بیمارستان، ادغام بیمارستان محب یاس با بیمارستان میرزا کوچک خان، تغییر کاربری بیمارستان و مشکلات تأمین و مدیریت تجهیزات و کارکنان بیمارستان.
نتیجه­گیری: اگرچه مشارکت عمومی- خصوصی مزایایی برای نظام سلامت به دنبال دارد، ولیکن، به دلیل اهداف، انگیزه‌ها و سبک مدیریت متفاوت بخش دولتی و خصوصی با چالش‌های متعددی همراه است. نتایج این پژوهش اطلاعات ارزشمندی را در اختیار سیاستگذاران و مدیران ارشد نظام سلامت در مورد عوامل کلیدی موفقیت و موانع اجرایی مشارکت بخش دولتی و خصوصی در بخش سلامت ارائه می‌کند.