عبدالواحد خدامرادی، آرش رشیدیان، سیامک عقلمند، محمد عرب،
دوره 14، شماره 3 - ( 6-1394 )
چکیده
زمینه و هدف: پرداخت غیررسمی پرداخت‌هایی هستند که به افراد یا سازمان ارائه دهنده سلامت به صورت نقدی یا غیر نقدی، پرداخت می شود و این پرداختها خارج از کانالهای پرداخت رسمی شکل می گیرند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی شکلهای پرداخت غیررسمی، علل و اثرات این پرداخت ها و سیاست های مقابله با آن می باشد.
مواد و روش ها: این مقاله یک مطالعه مروری بود و مقالات مرتبط با موضوع از متون منتشر شده و سایت‌های معتبر (,Medlib , SID ,Pub Med, Science Direct Google Scholar)با استفاده از کلیدواژه‌های (informal payment ,unofficial payment) و معادل‌های فارسی جستجو گردید و 128 مقاله یافت شد. مقاله‌های بدست آمده بصورت مرحله به مرحله مطالعه و پالایش شد. و در نهایت 20 مقاله مرتبط با اهداف مطالعه انتخاب گردید.
نتایج: یافته ها این مطالعه در 5 بخش مهم،تعریف و شکل پرداخت غیررسمی، علل وجود پرداخت های غیررسمی، اثرات پرداخت غیررسمی، آمار پرداخت غیررسمی در جهان و ایران و سیاستهای مقابله با پرداخت غیررسمی آورده شده است.
نتیجهگیری: با توجه به شیوع بالای پرداخت‌های غیررسمی و اثرات منفی شدید بر عدالت و حاکمیت خوب، سیاستگذاران بایستی بر این موضوع و وسیله‌ای برای تضعیف این عمل تمرکز کنند. هرچند استراتژی ها برای کنترل پرداخت غیررسمی محدود میباشد استراتژی های تنظیم پرداخت حقوق و مزایا و تعرفه های پزشکی، تنظیم قوانین و مقررات برای مقابله با پرداخت های غیررسمی، ایجاد انگیزه و مسولیت در کارکنان سلامت و تغییر در ادراکات جامعه پیشنهاد می شود.
ابوالفضل محمدبیگی، زهره عنبری، مریم همتی، احمد راهبر، نرگس محمدصالحی، فریبا اسلامی مقدم،
دوره 14، شماره 3 - ( 6-1394 )
چکیده
زمینه و هدف : مدل گرافیکی پابن لاسو روشی جهت تعیین کارایی و عملکرد بیمارستانها به عنوان مهمترین جزء نظام سلامت در کشورهای در حال توسعه است. هدف این مطالعه، ارزیابی کارآیی بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی قم با استفاده از مدل پابن لاسو و مقایسه شاخصهای کارآیی با استانداردهای کشوری بود.
مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی بود که در طی سالهای 1390 الی 1392 در 5 بیمارستان آموزشی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی قم انجام گردید. داده ها با استفاده از فرم های مصوب وزارت بهداشت جمع آوری و سه شاخص درصد اشغال تخت، دفعات چرخش تخت و میانگین طول مدت بستری محاسبه و در رسم نمودار پابن لاسو استفاده شد. آزمون تک نمونه ای تی برای تحلیل داده ها استفاده شد.
نتایج: میانگین درصد اشغال تخت و میزان گردش تخت در مطالعه به ترتیب برابر با 8/9±9/76 درصد ، 4/35±6/100 بار بود که به شکل معنی داری بالاتر از استاندارد کشوری به دست آمد. همچنین متوسط روزهای بستری 1/1±3 روز بود که از نظر آماری با معیار استاندارد یکسان به دست آمد. بالاترین کارایی در بیمارستان IZو پایین ترین کارایی در بیمارستانهای NEو KAمشاهده شد و بیمارستانZA نیز توانسته به کارایی عالی در سال 1392 برسد.
نتیجه گیری: میانگین درصد اشغال و چرخش تخت در بیمارستانهای آموزشی شهر قم بسیار مطلوب ارزیابی شد و در مقایسه با استانداردهای کشوری از مطلوبیت بالاتری برخوردار است. ضمن آن که بر اساس مدل پابن لاسو تنها بیمارستانهایIZو ZA از کارایی عالی برخوردار بودند.
محمود زمندی، هادی زمندی، بهزاد راعی، امیر نوروزی،
دوره 14، شماره 4 - ( 10-1394 )
چکیده
محمد نوری، دکتر نادر مرکزی مقدم، دکتر رضا گودرزی، زهرا مشکانی،
دوره 15، شماره 1 - ( 3-1395 )
چکیده
زمینه و هدف: اختصاص هدفمند اعتبار به فعالیتهای سازمان می تواند ضمن شفاف سازی نحوه توزیع منابع، امکان پایش عملیاتی و انتظار برای دسترسی به نتایج هزینه ها را فراهم آورد. هدف این مطالعه محاسبه هزینه تمام شده واحدهای نهایییکی از بیمارستانهای نیروهای مسلح بود.
مواد و روش ها:یکی از بیمارستان نیروهای مسلح در سال 1392 انتخاب شد. اطلاعات مورد نیاز جهت محاسبه هزینه ها از تمامی مراکز هزینه جمع آوری و براساس تئوری های هزینه یابی بر مبنای فعالیت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. واحدهاینهایی مورد توجه در این مطالعه بخش های بستری عادی و ویژه، اتاق عمل، دندانپزشکی، اورژانس و دیالیز بودند. محاسبه هزینه ها با نرم افزار Excel نسخه 2007انجام شد.
نتایج: کل هزینه های بیمارستان در سال 1392 معادل 244,416 میلیون ریال بوده است که هزینه های مستقیم 52 درصد و هزینه های غیر مستقیم تخصیص یافته 48درصد بود. بخش ها ی CCU ، جراحی ، ICU و اتاق عمل به ترتیب بیشترین و درمانگاه، دندانپزشکی به ترتیب کمترین سرانه خدمات را داشتند. بیش از 50 درصد هزینه مستقیم تمامی واحدهای نهایی به جز اتاق عمل صرف نیروی انسانی شده است. پس از نیروی انسانی، هزینه دارو بیشترین درصد از هزینه مستقیم واحدها را به خود اختصاص داد.
نتیجه گیری: توجه به تعداد و توزیع نیروی انسانی مورد نیاز واحدها به خصوص در واحدهای نهایی و همچنین توجه در استفاده از داروها خصوصا در واحدهای میانی و مواد مصرفی خصوصا در واحدهای سربار می تواند در کاهش و تعدیل هزینه های بیمارستان کمک شایانی نماید.
راضیه بیرانوند، دکتر فربد عبادی فرد آذر، دکتر سارا امامقلی پور، دکتر محمد عرب،
دوره 15، شماره 2 - ( 3-1395 )
چکیده
زمینه و هدف: امروزه بیمارستانها با چالش کمبود منابع و افزایش هزینه ها مواجه هستند، بنابراین اطلاعات هزینه ای و قیمت تمام شده خدمات بیمارستانی می تواند در تخصیص بهینه منابع، اصلاح بودجه و نرخ تعرفه کارساز باشد. هدف این پژوهش،محاسبه قیمت تمام شده خدمات و درآمد واحد فیزیوتراپی بیمارستان سینا و مقایسه آنها با تعرفه ها،در سال 92 بود.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر به صورت مقطعی و گذشته نگر انجام گرفت. در این مطالعه قیمت تمام شده 13خدمت فیزیوتراپی، با استفاده از روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت برای بخش فیزیوتراپی بیمارستان سینا تهران در سال 1392 محاسبه شد. ابزار گردآوری داده ها، فرم های مربوط به فهرست هزینه های خدمات فیزیوتراپی و مراکز فعالیت مرتبط بود. همچنین برای برآورد سهم هزینه های سایر بخش ها در خدمات بخش فیزیوتراپی، مبناهای تسهیم متناسب تعیین و سپس با استفاده از روش تسهیم مستقیم، هزینه ها برآورد گردید.
نتایج: قیمت تمام شده اکثر خدمات ارائه شده در این واحد کمتر از تعرفه های سال 92 بود. در کل مجموع هزینه های منتسب به خدمات بخش فیزیوتراپی 794286777 ریال برآورد شد که بیشترین سهم مربوط به هزینه نیروی انسانی (4/48 درصد) و سپس هزینه انرژی و استهلاک تجهیزات بود و این با وابسته به تجهیزات بودن خدمات واحد فیزیوتراپی قابل توجیه است.
نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که بین قیمت واقعی خدمات واحد مورد مطالعه و تعرفه ها تفاوت وجود دارد، لذا بهتر است برای قیمت گذاری صحیح تر خدمات، از روش های دقیق محاسبه هزینه ها مانند روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت استفاده شود. با توجه به سهم بالای هزینه های پرسنلی و سرمایه ای، توجه ویژه به این منابع، استفاده صحیح و مناسب از آنها و شناسایی و حذف هزینه های هرز، می تواند گام های مؤثری در جهت افزایش کارایی و صرفه جویی در هزینه ها باشد.
دکتر زهرا میدانی، غلامعباس موسوی، دکتر یاسر حمیدیان، دکتر مهرداد فرزندی پور، دکتر اکبر علی اصغرزاده، زهرا ناظمی بیدگلی،
دوره 16، شماره 2 - ( 4-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به اهمیت کنترل هزینههای مراقبت بهداشتی، ضرورت توزیع مناسب منابع و تجهیزات حوزه سلامت و بهرهبرداری مناسب از منابع بیمارستانی از طریق کاهش خدمات غیرضروری در بیمارستانها، مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان ضروری بودن سیتی اسکنهای مغز انجام شده در بیمارستان شهید بهشتی دانشگاه علوم پزشکی کاشان بر اساس معیارهای کالج رادیولوژیستهای آمریکا (ACR) انجام شد.
مواد و روش ها: این پژوهش به شیوهی مقطعی-گذشته نگر و با هدف تعیین میزان ضروریبودن سیتی اسکن مغز بیماران بخشهای تریاژ جراحی و داخلی بیمارستان آموزشی در شهر کاشان انجام شد. پرونده پزشکی 361 بیمار توسط پزشک عمومی و بوسیله چک لیست مبتنی بر معیارهای ACR بررسی شد و در سه حیطه ضروری، احتمالا ضروری و غیرضروری طبقهبندی شد. دادهها با استفاده از شاخصهای مرکزی و پراکندگی و کای اسکوئر در نرم افزار SPSS تحلیل شد.
نتایج: یافته های حاصل از پژوهش نشان داد سیتی اسکنهای مغز انجام شده در310 مورد(9/85%) ضروری، 38 مورد(5/10%) احتمالا ضروری و 13مورد(6/3 %) غیرضروری بودهاند. بیشترین سیتی اسکنهای مغز غیرضروری (4/17 %) در بیماران با تشخیص آتاکسی و کمترین میزان (صفر %) در بیماران با تشخیص سردرد بود.
نتیجه گیری: براساس معیارهای ACR سیتی اسکنهای مغز بصورت مناسب و مقتضی مورد استفاده قرار نمی گیرند. برای ترسیم وضعیت بهرهبرداری اقدامات رادیولوژی در سطح کشور ضروری است راهنما های بالینی ملی در این زمینه تدوین شود. سپس برای شناسایی عوامل موثر بر میزان بررسی بهرهبرداری از اقدامات رادیولوژی و اجرای مداخلات هدفمند، انجام مطالعات وسیعتری در انواع بیمارستانها و گروههای تشخیصی و مدالیتههای رادیولوژیکی مختلف ضروری بنظر میرسد.
سمیه نوری، دکتر لیلا ریاحی، دکتر کامران حاجی نبی، دکتر کتایون جهانگیری،
دوره 16، شماره 4 - ( 11-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: اولویت‌بندی و تخصیص منابع از مهمترین موضوعات بخش سلامت بوده و عادلانه بودن آنها نیازمند در نظر گرفتن معیارهای مختلفی است. این مطالعه به‌منظور شناسایی معیارهای مورداستفاده برای اولویت‌بندی و تخصیص منابع در نظام‌های سلامت دنیا از طریق مرور جامع مطالعات به انجام رسید.
مواد و روشها: سه پایگاه معتبر Cochrane Library،PubMed و SCOPUS از سال 2005 تا 10 اکتبر 2016 به شکل نظام‌مند مورد جستجو قرار گرفتند. مقالات انگلیسی زبانی که دارای معیارهای کمی یا کیفی مدون و مشخص در حوزه تخصیص منابع در بخش سلامت بودند وارد مطالعه شدند. دادههای به‌دست‌آمده به‌صورت تماتیک سنتز شدند.
نتایج: درمجموع 9162 مقاله استخراج شد. در ابتدای بررسی مقالات واردشده، 9089 مقاله به دلیل تکراری بودن و نیز براساس عنوان مطالعه حذف شدند. چکیده مقالات باقی‌مانده (76 مقاله) بررسی و 17 مقاله حذف شد. متن کامل 59 مقاله باقی‌مانده بررسی و بر اساس انطباق با معیارهای ورود، تعداد 34 مقاله دیگر نیز حذف شد و درنهایت 25 مقاله وارد فاز نهایی مطالعه شدند. معیارهای مورداستفاده در مقالات در چهار بُعد اقتصادی، مدیریتی، ساختاری و زمینه‌ای قرار گرفتند. از بین معیارهای ابعاد اقتصادی، مدیریتی، ساختاری و زمینه‌ای بیشترین فراوانی به ترتیب مربوط به معیارهای هزینه، اهداف نظام سلامت، ظرفیت محلی و وضعیت بیماری‌ها بود.
نتیجهگیری: در این مطالعه مهمترین معیارهای مورد استفاده توسط سیاستگذاران و تصمیم‌گیران نظام سلامت در سطح دنیا به هنگام اولویت‌بندی و تخصیص منابع، استخراج شدند. نتایج نشان داد که در سطح دنیا، اولویت‌بندی و تخصیص منابع در نظام سلامت بیشتر بر اساس معیارهایی مانند هزینه اثربخشی، وضعیت بیماری، عدالت/ برابری و نیاز صورت می‌گیرد.
دکتر نادر توکلی، میلاد امینی، دکتر مهسا محمودی نژاد، محمد ویسی، دکتر حسن امیری، یوسف سادات، علی طهماسبی،
دوره 17، شماره 1 - ( 2-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: ارزیابی مقتضی یا غیر مقتضی بودن خدمات ارائه شده در بیمارستان موضوعی بسیار مهم جهت بهبود تخصیص منابع می باشد. بنابراین در این پژوهش به بررسی پذیرش و اقامت غیرضروری بیماران در جهت اصلاح هزینه های اضافی و مدیریت کارآ منابع پرداخته شد.
مواد و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی بود که به روش مقطعی در نیمه اول سال 96 انجام گرفت. از ابزار پروتکل ارزیابی مناسبت برای جمع آوری داده ها استفاده شد. تعداد 420 بیمار بستری در بیمارستان هفت تیر و فیروزگر در بازه زمانی انجام مطالعه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی انتخاب شدند. پس از جمع آوری اطلاعات، داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 18در دو سطح آمار توصیفی و تحلیلی تجزیه و تحلیل شد.
نتایج: از تعداد حجم نمونه ، 391 مورد پذیرش مقتضی و 29 مورد پذیرش غیر مقتضی طبقه بندی شدند. میزان پذیرش غیرمقتضی در بیمارستان های مورد مطالعه در حدود 7% برآورد گردید. جنس زن، نوع پذیرش، طول بستری و محل سکونت بیمار در پیش بینی میزان پذیرش غیرمقتضی تاثیر داشت (p ≤0.05).
نتیجه گیری: با توجه به بالا بودن درصد اقامت و پذیرش غیرمقتضی بیماران در این بیمارستانها و همچنین هزینه های بالای خدمات سلامت بایستی این مشکلات را با برنامه ریزی درست، مدیریت پذیرش های بین بخش های بیمارستانی تا حد زیادی کاهش داد و تا حد امکان از پذیرش و اقامت غیر مقتضی جلوگیری نمود.
دکتر بختیار استادی، رضا مختاریان دلوئی، دکتر محمد مهدی سپهری،
دوره 17، شماره 4 - ( 11-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: امروزه بیمارستانها با درخواست‌های زیادی برای ارائه خدمات با‌کیفیت روبرو شده‌اند؛ این درحالیست که هزینههای آنها به صورت فزاینده‌ای رو به رشد میباشد. این امر ضرورت توجه بیشتر مدیران بیمارستان را به منظور کاهش هزینههای خدمات درمانی بارزتر کرده و لزوم استفاده از یک روش هزینهیابی دقیق را آشکارتر می‌نماید. هزینهیابی بر مبنای فعالیت اطلاعات مناسبی در زمینه فعالیتهای مورد نیاز برای ارائه یک خدمت با‌کیفیت فراهم می‌سازد، اما نظر به اینکه مبنای اطلاعات این سیستم تحت شرایط اطمینان ارائه میشود، کاربرد آن در شرایط عدم‌اطمینان به شدت کاهش می‌یابد. از اینرو هدف از این مطالعه پیشنهاد چارچوب جدیدی تحت عنوان هزینهیابی برمبنای فعالیت فازی (FL-ABC) است.
مواد و روشها: از آنجایی که فرآیند هزینهیابی در بیمارستان اغلب تحت شرایط عدم‌قطعیت انجام میشود، از منطق‌فازی در مدل ABC به منظور برآورد‌های دقیق‌تر از هزینهها و افزایش قابلیت اطمینان از دقت و صحت نتایج، استفاده شد.
نتایج: مدل پیشنهادی در یک نمونه مربوط به بخش آزمایشگاه بیمارستان بکارگرفته شده و نتایج آن با سیستم ABC مورد مقایسه قرار‌گرفت. نتایج حاصل نشان دهنده بیشترین تفاوت در هزینههای تعیین شده به ترتیب در آزمایش‌های بیوشیمی و انگل‌شناسی به ترتیب به ارزش 77708951.89 و 67508112.57 ریال میباشد که این تفاوت‌ها در اثر عدم قطعیت در هزینههای اختصاص یافته به هر فعالیت ایجاد شده‌اند.
نتیجهگیری: سیستم FL-ABC با درنظرگرفتن عدم قطعیت در پارامتر‌های هزینه، تخمین‌های دقیق‌تری از هزینه فعالیتها، تحت شرایط عدم اطمینان فراهم می‌سازد که سبب میگردد تا هزینههای خدمات درمانی به طور دقیق‌تر قابل شناسایی گردد.
دکتر ابوالقاسم پوررضا، دکتر بتول احمدی، دکتر جمیل صادقی فر، محسن محمدی، محمد ویسی،
دوره 17، شماره 4 - ( 11-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: عمل جراحی شکستگی فمور از اعمال شایع و پرهزینه و عمل جراحی شکستگی ساعد از اعمال جراحی شایع مرکز درمانی امام خمینی ایلام می باشند. این مطالعه به بررسی تفاوت هزینه واقعی و تعرفه گلوبال این اعمال جراحی می پردازد. همچنین عوامل مرتبط با هزینه های واقعی اعمال جراحی مذکور شناسایی می شوند.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع مقطعی و توصیفی بود که روی عوامل مرتبط با هزینه های واقعی اعمال جراحی شکستگی فمور و ساعد گلوبال انجام شد. روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت مبانی هزینه ای مرتبط با این اعمال جراحی را در شش گام مشخص می کند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Excel 2016 انجام شد.
نتایج: متوسط هزینه واقعی عمل جراحی شکستگی فمور گلوبال 953 هزار و 700 تومان، کد 2 ساعد 444 هزار و 400 تومان و کد 1 ساعد 337 هزار و 800 تومان بود. هزینه واقعی عمل جراحی شکستگی فمور به ازای هر واحد عمل جراحی میزان 406 هزار و 400 تومان پایین تر از تعرفه وزارت بهداشت بود. اما هزینه واقعی کد 2 ساعد 33 هزار تومان بالاتر و همچنین کد 1 ساعد 20 هزار تومان بالاتر از تعرفه گلوبال اعلام شده توسط وزارت بهداشت بود.
نتیجه گیری: در مجموع می توان گفت بین هزینه صرف شده در بیمارستان و تعرفه گلوبال وزارت بهداشت تفاوت های قابل توجهی وجود دارد. می توان با اصلاح عملکرد بیمارستان و همچنین با دقت و مطالعه بیشتر در مورد هزینه اعمال جراحی گلوبال در مورد اصلاح نظام تعرفه گذاری تصمیم گیری نموده و میزان هزینه واقعی را به میزان تعرفه نزدیک تر نمود.
سعیده علیدوست، دکتر عزیز رضاپور، رحیم سهرابی، رقیه محمدی‌بخش، دکتر علی سرابی آسیابر، نرگس رفیعی،
دوره 18، شماره 1 - ( 2-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به افزایش روزافزون افراد بیمه‌شده، اتکای بیمارستانها به منابع حاصل از سازمان‌های بیمه‌گر افزایش می‌یابد که سهم نسبتاً زیادی از این درآمدها به دلایل مختلف دریافت نمی‌شود و به عنوان کسورات درآمدی بیمارستانها محسوب میشود. لذا این مطالعه باهدف تعیین علل کسورات درآمدی و راهکارهای کاهش آنها در بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد.
مواد و روشها: این مطالعه کیفی بر اساس رویکرد پدیدارشناسی در سال 1396 انجام شد. دادهها به روش مصاحبه نیمه‌ساختارمند با 17 نفر از مسئولین و کارشناسان امور مالی و درآمد بیمارستانها جمع‌آوری شد و با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA.10 و روش تحلیل چارچوبی گاله (2013) تحلیل شد.
نتایج: بر اساس تحلیل چارچوبی، 2 طبقه برای علل اصلی کسورات شامل علل مستقیم و علل ریشه‌ای شناسایی شد. همچنین 8 طبقه برای راهکارهای کاهش کسورات شامل تعامل با سازمان‌های بیمه‌گر؛ ارزیابی، تحلیل و پس‌خوراند وضعیت کسورات؛ هماهنگی و توانمندسازی نیروی انسانی؛ سازمان‌دهی صحیح نیروی انسانی؛ تقویت کانالهای نظارتی؛ اقدامات انگیزشی، برنامهریزی صحیح و ساختارسازی شناسایی شدند.
نتیجهگیری: کسورات در کل فرآیند تبدیل خدمت به درآمد صورت می‌گیرد و مهمترین عامل مؤثر در آن عدم آگاهی و انگیزه کارکنان برای کنترل کسورات میباشد. برای کنترل کسورات مشارکت همه صاحبان فرآیند در بیمارستان و سازمان‌های بیمه‌گر و به‌ویژه تعهد مدیریت ارشد بیمارستان ضروری است.
دکتر نسرین شعربافچی زاده، دکتر علیرضا جباری، مهری هاشمیان،
دوره 18، شماره 2 - ( 5-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: محاسبه بهای تمام شده خدمات، موجب می شود بتوان منابع موجود را با کاراترین و موثرترین وجه ممکن به کار برد. هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمان گرا، روشی است که علاوه بر هزینه یابی، میزان کارایی و ظرفیت بلا استفاده منابع را نیز محاسبه می کند. هدف از پژوهش، استفاده از این روش جهت محاسبه بهای تمام شده خدمات رادیولوژی و سیتی اسکن در دو بیمارستان بود.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع کمی است که به صورت مقطعی و گذشته نگر به شیوه توصیفی– تحلیلی در سال 1396 بر روی دو بیمارستان وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گرفت. اطلاعات در قالب فرم های اکسل طراحی شده، جمع آوری و بهای تمام شده خدمات از طریق مدل هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمان گرا (TDABC) محاسبه گردید.
نتایج: بهای تمام شده اکثر خدمات رادیولوژی و کل خدمات سیتی اسکن در واحد دولتی بیشتر از واحد واگذار شده بود. ظرفیت بلا استفاده منابع نیز در بخش دولتی بیشتر از خصوصی بود. زمان انجام خدمات در دو بیمارستان به غیر از رده شغلی تکنسین در بقیه موارد تقریبا مشابه بود. میانگین بهای تمام شده خدمات رادیولوژی در بیمارستان (الف)، 223324 و در بیمارستان (ب)، 194094 ریال بود. میانگین بهای خدمات سیتی اسکن در بیمارستان (الف)، 600522 و در بیمارستان (ب)، 485230 ریال بود.
نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه، نیاز به مدیریت منابع انسانی جهت کاهش ظرفیت بلا استفاده و افزایش کارایی و نیز بهبود فرآیندهای ارایه خدمت برای کاهش زمان ارایه خدمات ضروری به نظر می رسد. جایگزینی منابع با هزینه پایین راه حل دیگری است که در کاهش هزینه ها موثر می باشد. استانداردهای کاراترین بیمارستان ها و مراکز ارایه دهنده خدمات سلامت، اغلب ارزش این را دارند که سرمشق قرار گیرند
وحید علی پور، عزیز رضا پور، ابراهیم حسن زاده، سعید باقری، محمد رضا شیخی چمان، یعقوب یوسفی،
دوره 18، شماره 3 - ( 7-1398 )
چکیده
جعفر یحیوی دیزج، دکتر سارا امام قلی پور سفید دشتی، فاروق نعمانی، رضا هاشم پور،
دوره 18، شماره 4 - ( 11-1398 )
چکیده
مقدمه: با توجه به اینکه یکی از مهمترین و مسألهسازترین موضوعات حوزه سلامت و دغدغه برنامهریزان و سیاستگذاران سلامت، افزایش روزافزون هزینههای سلامت در همه سطوح به ویژه مراقبتهای بیمارستانی و خدمات پاراکلینیکی میباشد؛ مطالعه حاضر با هدف تعیین سهم هزینههای خدمات پیراپزشکی از کل مخارج سلامت خانوار طراحی و اجرا گردید.
مواد و روشها: در مطالعه توصیفی-تحلیلی حاضر، سهم خانوار و سهم هزینه خدمات پیراپزشکی از هزینه های سلامت خانوار به تفکیک سال در مناطق شهری و روستایی، در دوره مطالعاتی 5 ساله، با استفاده از داده های پیمایشی سالانه هزینه-درآمد خانوار (مرکز آمار ایران) طی سالهای1390-1394، به کمک نرم افزار کاربردی MSExcel_2013، استخراج و محاسبه گردید.
یافته ها: بر اساس نتایج این مطالعه، به طور متوسط 20 درصد کل هزینههای سلامت خانوار، به خدمات پیراپزشکی در مناطق شهری و روستایی اختصاص یافته است. به طور متوسط هزینه خدمات پیراپزشکی بیمارستانی در مناطق شهری و روستایی حدود 10 درصد از کل هزینه های خدمات پیراپزشکی را به خود اخصاص داده و به طور متوسط 90 درصد مابقی هزینههای خدمات پیراپزشکی از مراکز غیر بیمارستانی بوده است. مجموعه خدمات تصویربرداری و مجموعه خدمات آزمایشگاهی به ترتیب با 1/48 درصد و 6/25 درصد، بیشترین سهم را در هزینه های مربوط به خدمات پیراپزشکی بیمارستانی و غیر بیمارستانی داشتند.
بحث و نتیجه گیری: براساس نتایج مطالعه حاضر، توجه به مجموعه خدمات تصویربرداری و آزمایشگاهی به عنوان عمده خدمات پیراپزشکی در سبد خدمات سلامت خانوار، میتواند در کاهش هزینه های سلامت و کاهش پرداخت مستقیم از جیب هزینههای سلامت خانوار موثر واقع گردد
آرش مفرح ذات، علی اکبر فضائلی، یداله حمیدی،
دوره 19، شماره 1 - ( 2-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: سل یک بیماری واگیردار و بزرگترین علت مرگ ناشی از بیماری های عفونی تک عاملی است. هدف از این پژوهش برآورد هزینههای اقتصادی این بیماری و عوامل موثر بر ابتلای آن در استان همدان بود.
مواد و روشها: پژوهش حاضر مطالعهای توصیفی و تحلیلی بود که درمقطع زمانی24 ماهه در سالهای1393 و 1394 انجام گرفت. جامعه مورد پژوهش بیماران مبتلا به سل شناسایی شده در سطح استان همدان در گروه های ریوی گسترده خلط مثبت و خارج ریوی استان همدان می باشد. استخراج داده های مورد نیاز از طریق بررسی پرونده بیماران مسلول در مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی و نیز بیماران بستری در بخشهای عفونی صورت گرفت. همچنین با استفاده از مدل لاجیت و نرم افزار Stata15، عوامل اجتماعی و اقتصادی خانوارهایی که احتمال بیشتری در مواجه شدن با این بیماری دارند، مطالعه گردید.
نتایج: در پژوهش انجام شده، مجموع 173 بیمار مسلول شناسایی شد که هزینههای مستقیم برآورد شده درمان بیماران مبلغ 8307 میلیون ریال بود. همچنین نتایج مدل لاجیت نشان داد که افراد ساکن شهر، بالای 65، کم سواد و افراد مبتلا به ویروس ایدز به ترتیب 22،14،18و 6 درصد احتمال مواجهه با بیماری سل بیشتری خواهند داشت.
نتیجه گیری: هزینه تمام شده بیماری سل علاوه بر تخصیص مبلغ قابل توجهی از منابع بهداشتی و درمانی استان، هزینههای غیر مستقیم زیادی را نیز به خانوارها تحمیل می کند. تبعات اجتماعی و اقتصادی حاصل از این هزینهها منجر به بسیاری از ناهنجاریها مانند طرد شدن زنان مبتلا از خانواده یا ترک تحصیل فرزندان افراد مبتلا می شود.
فرهاد لطفی، عرفان خوارزمی، محسن بیاتی، هاجر علی پور، سعید لوحی وش، علی جاجرمی زاده،
دوره 19، شماره 2 - ( 6-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: تخمین تابع هزینه ابزاری مناسب در راستای تخصیص بهینه منابع در بیمارستان‌هاست. مطالعه حاضر با هدف برآورد تابع هزینه بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شد.
مواد و روشها: در مطالعه مقطعی حاضر دادههای مربوط به منابع، هزینهها و اطلاعات تولید 28 بیمارستان بصورت ماهانه از سال 1394 تا 1395 از سامانه اطلاعات بیمارستانی استخراج شد. برای برآورد تابع هزینه، از مدل کاب-داگلاس و روش‌های اقتصادسنجی دادههای پانل استفاده شد. تحلیل دادهها با نرم‌افزار STATA14 انجام شد.
نتایج: کشش هزینه بیمارستانها نسبت به پذیرش بستری و سرپایی در بیمارستانهای بزرگ به ترتیب 0.555، 0.058 و در بیمارستانهای کوچک به ترتیب 0.769 و 0.099 (P<0.01) بود. در میان منابع بیشترین تأثیرگذاری بر هزینه کل بیمارستانها مربوط به هزینه سرانه پزشک با ضریب 0.175 در بیمارستانهای بزرگ و با ضریب 0.481 در بیمارستانهای کوچک (P<0.01) بود. هزینه متوسط معادل 3640648 و هزینه نهایی برابر با 2654802 تومان بود. شاخص صرفه‌های ناشی از مقیاس در بیمارستانهای کوچک 868/0، در بیمارستانهای بزرگ 613/0 و درکل بیمارستانها 729/0 برآورد شد. تعداد تخت فعال، طول مدت اقامت و همچنین آموزشی بودن بیمارستان تأثیر مثبتی (P<0.01) بر هزینه بیمارستانها داشت.
نتیجهگیری: جهت کاهش هزینه بیمارستانها مدیریت مؤثرترین عوامل ایجادکننده هزینه شامل هزینههای پزشکان و دارو کمک‌کننده خواهد بود. همچنین بیمارستانها جهت رسیدن به نقطه بهینه تولید باید با ظرفیت‌ها و منابع تولیدی موجود خدمات بیشتری ارائه دهند.
حجت رحمانی، قاسم رجبی واسوکلایی، رجبعلی درودی، مانی یوسف وند، زینب فکورفرد،
دوره 19، شماره 4 - ( 10-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به اهمیت و جایگاه بخش بهداشت و درمان در برنامه‌های توسعه اقتصادی-اجتماعی، آگاهی از وضعیت موجود، شناخت مسائل و مشکلات آن ضروری است. مشخص نمودن هزینهها و میزان سودآوری و یا حتی زیان دهی در بخش سلامت کمک بسیار زیادی به مدیریت هزینهها می‌نماید. هدف از این مطالعه بررسی قیمت تمام‌شده خدمات آزمایشگاهی متداول و مقایسه آن با تعرفه‌های مصوب وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در بیمارستان منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران میباشد.
مواد و روشها: مطالعه حاضر به صورت مقطعی و گذشتهنگر انجام گرفت. در این مطالعه از تکنیک هزینهیابی بر مبنای فعالیت استفاده شد. جامعه مطالعه، آزمایشگاه بیمارستان منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران بود. ابزار گردآوری دادهها فرم‌های اطلاعاتی، مصاحبه و مشاهده مستقیم بود. تجزیه‌وتحلیل با استفاده از نرم‌افزار Excel انجام و در نهایت قیمت تمام‌شده با تعرفه مصوب مقایسه گردید.
نتایج: یافته‌ها بیانگر این است که بیشترین و کمترین هزینهها به ترتیب مربوط به هزینه نیروی انسانی و هزینه حامل‌های انرژی است. بیشترین قیمت تمام‌شده مربوط به آزمایش آنالیز ادرار و کمترین مربوط به آزمایش‌های سدیم و پتاسیم بود.
نتیجهگیری: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد قیمت تمام‌شده خدمات آزمایشگاهی متداول در بیمارستان منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران با تعرفه‌های مصوب وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در سال 1398 متفاوت می باشد.
فاطمه وحدتی، محمدرضا محمدخانی، امید خسروی زاده، رعنا سهیلی راد، سوگل ساریخانی، بهمن احدی نژاد،
دوره 19، شماره 4 - ( 10-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: بیمارستانهای آموزشی علاوه بر فراهم کردن خدمات اثربخش و عادلانه برای گروههای کم‌درآمد، برای اینکه عملکرد عملیاتی متوازن و مثبتی داشته باشند، باید سهم قابل ملاحظه‌ای از تقاضای گروههای پردرآمد را بدست آورند. این مطالعه با هدف بررسی میزان بازارگرایی مراکز آموزشی-درمانی قزوین انجام شده است.
مواد و روشها: این پژوهش مطالعهای توصیفی-تحلیلی است که در سال 1399 در مراکز آموزشی-درمانی دانشگاه علوم پزشکی قزوین بصورت مقطعی و دادهها در بازه یک ماهه، از طریق پیمایش پرسشنامه‌ای گردآوری شد. جامعه موردمطالعه، کل کارکنان شاغل در 6 بیمارستان این دانشگاه بود که از روش نمونه‌گیری سهمی-تصادفی انتخاب گردید. اطلاعات موردنیاز با جمع‌آوری 411 پرسشنامه سنجش بازارگرایی، بدست آمده و در فضای نرم‌افزار SPSS 16 آنالیز شدند. برای مقایسه میانگین‌ها از آنالیز واریانس یک‌طرفه با فاصله اطمینان 95 درصد، استفاده شد.
نتایج: میزان بازارگرایی کل بیمارستانها 88/2 از 5 بدست آمد. بعد توجه به مشتری بیشترین میانگین (32/3 از 5) و بعد توجه به رقیب کمترین میانگین (80/2 از 5) را داشتند. میانگین بعد هماهنگی بین وظایف نیز 86/2 از 5 بود. به غیر از بعد توجه به رقیب، ازنظر میزان بازارگرایی، توجه به مشتری و هماهنگی بین وظایف، تفاوت معنادار آماری دیده شد (05/0>p).
نتیجهگیری: این بیمارستانها از نظر میزان بازارگرایی، مشتری‌گرایی و توجه به رقیب به ترتیب در وضعیت متوسط، بالاتر و کمتر از متوسط هستند. برای بدست آوردن بازار خدمات پرسود، بیمارستانها باید برنامه راهبردی در مقابل رقبا پیاده و وظایف کارکنان را در جهت تقویت بازارگرایی هدایت کنند.
حسین دهقان زاده، محمد مسگرپور، سیدمرتضی حسینی شکوه، محمدکریم بهادری، جواد خوش منظر،
دوره 20، شماره 1 - ( 3-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به ضرورت قانونی تغییر رویکرد دانشگاه‌ها از نظام بودجهریزی سنتی به نظام بودجهریزی عملیاتی، این شیوه از بودجهریزی با چالش‌هایی همراه است. این مطالعه با هدف امکان‌سنجی و اولویت‌بندی ابعاد بودجهریزی عملیاتی در یک دانشگاه علوم پزشکی نظامی انجام شد.
مواد و روشها: مطالعه به صورت توصیفی-تحلیلی در سال 99 در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول 68 نفر از مدیران، کارکنان و کارشناسان معاونت طرح و برنامه و امور مالی دانشگاه علوم پزشکی به روش سرشماری و در مرحله دوم 10 نفر از خبرگان به صورت هدفمند وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری دادهها دو پرسشنامه روا و پایا بود. دادهها در مرحله اول با استفاده از آزمون t و نرم‌افزار SPSS و در مرحله دوم با رویکرد AHP و نرم‌افزار Expert Choice تجزیه‌وتحلیل شد.
نتایج: میانگین نمره کلی بودجهریزی عملیاتی و هر یک از ابعاد توانایی، اختیار و پذیرش بودجهریزی عملیاتی به ترتیب 3/2، 39/2، 38/2 و 31/2 و در سطح نامطلوب قرار داشت (05/0> P). همچنین معیار توانایی با وزن 547/0، پذیرش با وزن 244/0 و اختیار با وزن 209/0 به ترتیب بیشترین وزن و اهمیت را در پیادهسازی نظام بودجهریزی عملیاتی دارند.
نتیجهگیری: بر اساس نتایج توجه به سه بعد اصلی توانایی، اختیار و پذیرش در پیادهسازی بودجهریزی عملیاتی در جامعه موردمطالعه ضروری است هر چند توجه به بعد توانائی و اجزاء آن شامل توانائی نیروی انسانی، توانائی فنی و توانائی ارزیابی عملکرد از اهمیت بیشتری برخوردار است.
کامران ایراندوست، جعفر یحیوی دیزج، هیوا میرزایی، فاروق نعمانی،
دوره 20، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
مقدمه: ارائه خدمات به عنوان ملموسترین کارکرد نظام سلامت شناخته میشود و بیمارستانها بارزترین نمود این عملکرد میباشند. همچنین یکی از مهمترین عوامل ایجاد هزینههای کمرشکن سلامت، استفاده از خدمات بیمارستانی است؛ لذا در مطالعه حاضر تلاش شده است که به توصیف سهم هزینههای خدمات بیمارستانی از کل مخارج سلامت خانوار پرداخته شود.
مواد و روشها: مطالعه توصیفی حاضر، با استفاده از دادههای پیمایشی سالانه هزینه درآمد خانوار مرکز آمار ایران، برای دوره مطالعاتی 1390 تا 1394 به صورت گذشتهنگر انجام شد. بر اساس الگوی طراحی شده سهم هزینه خدمات بیمارستانی از هزینههای سلامت خانوار به تفکیک سال و نوع خدمات در مناطق شهری و روستایی مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج: به طور متوسط 5/18 درصد خانوارها از خدمات بیمارستانی استفاده کرده بودند و نزدیک به 7/28 درصد از هزینههای سلامت خانوار صرف دریافت خدمات سلامت از بیمارستانها شده بود. به طور متوسط هزینه خدمات پزشکی بیمارستانی خانوارها در مناطق شهری 4/92 درصد و در مناطق روستایی 4/91 درصد بوده است. به طور متوسط 51 درصد هزینه خدمات پزشکی خانوارها در بیمارستان مربوط به بیمارستانهای عمومی است و بیشترین هزینه صرف شده توسط خانوارها در بیمارستانهای عمومی دولتی به اعمال جراحی اختصاص دارد.
نتیجهگیری: سهم هزینهای خدمات بیمارستانی و میزان استفاده از این خدمات در بین خانوارهای ایرانی قابل توجه است که ممکن است منجر به فقر و هزینههای کمرشکن ناشی از سلامت را به همراه داشته باشد. لذا لازم است تصمیمگیرندگان حوزه سلامت سیاست‌هایی مبتنی بر شواهد را برای مدیریت و کنترل این بخش از هزینههای سلامت طراحی و به کار گیرند
