فصلنامه

---

زمین لرزه از جمله بلایای است که ایران به دلیل قرار گیری بر روی کمربند کوهزایی آلپ - هیمالیا بارها آن را تجربه نموده و از آثار و تبعیات منفی آن متاثر گشته است. پیش بینی زمین لرزه از جمله آرزوهای دیرین بشر بوده که تا کنون به تحقق نپیوسته است. اگر چه پیش بینی موفقیت آمیز زمین لرزه چهارم فوریه 1975 هایچینک چین را می توان یکی از موفقیت های برجسته در پیش بینی زمین لرزه به حساب آورد، اما این تجربه موفقیت آمیز دیگر هرگز تکرار نشد. به همطن دلیل است که امروز بیش از آنچه به پیش بینی توجه شود، به روش هایی برای کنترل و کاهش اثرات کوتاه مدت و بلند مدت زمین لرزه می اندیشند که مجموعه این روش ها مدیریت بحران زمین لرزه نامیده می شوند. برنامه مدیریت بحران برای مراکز امدادی همچون ایستگاههای آتشنشانی و بیمارستان ها و ... از اهمیتی مضاعف برخوردار است، زیرا عملیاتی ماندن چنین مراکزی پس از وقوع زمین لرزه از نقاط اتکاء یک برنامه مدیریت بحران کلان در سطح یک شهر یا کشور محسوب می گردد.
این مقاله به بررسی بحران زمین لرزه در بیمارستان ها و دلایل اهمیت و لزوم آن می پردازد. همچنین شمایی کلی از طرح کاهش آثار و ساختار برنامه مدیریت بحران برای بیمارستان را معرفی می کند.

---

تاکید بر توجه بیشتر به بخش مراقبتهای ویژه بیانگر این حقیقت است که بیمارستانها بیش از پیش به این بخش نیاز خواهند داشت. در سالهای اخیر، بسیاری از بیمارستانها، به تختهای بیشتری در بخش مراقبت ویژه مجهز شده اند. در این بخش مراقبت پرستاری و تخصصی برای بیمارانی که زندگیشان در معرض تهدید قرار گرفته است، در نظر گرفته شده است. انوع و اشکال عمومی و عمده بخشهای مراقبت ویژه عبارتند از:
(MICU)بخش مراقبت های ویژه داخلی
(SICU) بخش مراقبتهای ویژه جراحی
(CCU) بخش مراقبتهای ویژه قلب و عروق
(PICU) بخش مراقبتهای ویژه کودکان
(NICU) بخش مراقبتهای ویژه نوزادان
بیمارستانها ممکن است بخش ویژه داخلی اعصاب، تومورشناسی و بخش مراقبتهای ویژه تنفسی نیز دارا باشند.بخش مراقبتهای ویژه داخلی: ممکن است بیماران را با مسائل خونریزی داخلی کلیه یا بیماری مزمن دستگاه تنفسی بپذیرد. بخش مراقبتهای ویژه جراحی: بیماران بحرانی قبل از جراحی و بعد از جراحی را میپذیرد و بیمارانی که پیوند اعضاء شده اند نیز در این بخش تحت مراقبت قرار می گیرند. بخش مراقبتهای ویژه قلب و عروق: برای بیماران پیوند قلبی، حمله قلبی یا قربانیان تصادفات با مشکلات قلبی و عروقی یا بیمارانی که از بخش کتتریزاسیون قلبی مرخص شدهاند تخصیص یافته است.بخش مراقبتهای ویژه کودکان: به مراقبت کودکان از لحاظ پزشکی، جراحی و سایر عوارض درمانی میپردازد.بخش مراقبتهای ویژه نوزادان: نوزادان نارس با نیاز به مراقبت که با خطرات جدی مواجهاند تحت مراقبت قرار می دهد.بخش مراقبتهای ویژه از نظر مکانی نزدیک بخش اورژانس و اعمال جراحی قرار دارد، تا امکان دسترسی سریعتر به هنگام انتقال بیماران وجود داشته باشد. تجهیزات عمده در سازماندهی بخش مراقبت ویژه عبارت است از: واحدهای الکترونیکی مراقبت از راه دور، که شامل نظارت بر اعمال حیاتی با تلویزیون و مانیتور برای بیماران و لوازم احیاء و حمایت از زندگی آنان می باشد. تعداد پرستاران برای مراقبت از بیماران در حدود امکانات تعیین می شود، که معمولاً نسبت یک پرستاری برای هر بیمار در نظر گرفته می شود. این پرستاران از مهارتهای تخصصی مهمی بهرهمند میباشند و برای این منظور دوره آموزش لازم را گذراندهاند. در یک بررسی شتابزده، مشخص شده است، که بخش مراقبت ویژه محیطی پرتنش را برای پرستاران ایجاد می کند. بیشتر طرحهای بخش مراقبت ویژه، امکان استفاده از پرستاران را که قادر به مشاهده بیماران و مانیتورها باشد فراهم می آورد. طرحهای نیمدایرهای اطراف ایستگاه پرستاری به طور موثری مورد استفاده قرار گرفته است. به این ترتیب چند اتاق کوچک اطراف مرکز پرستاری مستقر می باشد. در بیمارستانهای قدیمیتر، بخشهای مراقبت ویژه اغلب بزرگ و چند تختخوابی می باشند، با این حال در بیمارستانهای مدرن، اطاقهای خصوصی زیبا با سقف خاص به این بخش اختصاص یافته است، که این ایستگاه پرستاری را نیز شامل می شود.دو مورد از عمدهترین، مشکلات بخشهای چند تختخوابی، فقدان آرامش لازم و نبود پنجره برای هر بیمار است. تردیدی نیست که بدون دیدن منظره آسمان، تشخیص شب و روز مشکل است، به همین جهت میزان فعالیت بدن در 24 ساعت در بیماران مختل می شود.از سال ( 1977 )، قانون فدرال در آمریکا مقرر داشته است، که هر تخت بخشهای مراقبتهای ویژه باید بطور مستقیم به نور طبیعی دسترسی داشته باشد.

---

پژوهش حاضر به مطالعه تطبیقی مدیریت عملکرد در بیمارستانهای منتخب و به منظور بررسی ساز و کارهای ارزیابی عملکرد در جامعه مورد نظر انجام شده است. این تحقیق به بررسی عملکرد بیمارستانهای نمونه پرداخته و در برگیرنده الگوی پیشنهادی برای بیمارستانهای عمومی (آموزشی - درمانی وزارت بهداشت، سازمان تامین اجتماعی و بیمارستانهای عمومی غیر آموزشی وابسته به نهادهای مختلف بهداشتی و درمانی است). نتیجه بررسی در زمینه های عملکرد ساختار و منابع، فرایندها و نتیجه نشان دهنده این مسائل بوده است: 1- در کلطه بیمارستانهای تحت بررسی، به دلیل فقدان استراتژی مدیریت عملکرد و استفاده نادرست از شاخص های ارزیابی، از منابع در دسترس استفاده مطلوب به عمل نمی آید و این منابع به هدر می رود. 2- فرایندهای مورد بررسی فاقد عملکرد درست می باشند. 3- نتایج مورد انتظار یا ناچیز بوده و یا مورد بررسی و ارزیابی قرار نمی گیرند.

---

زمینه و هدف: سیستم‌های اطلاعات بهداشتی، سیستم‌های کامپیوتری هستند که برای سهولت مدیریت اطلاعات بهداشتی جهت بهبود کیفیت مراقبت طراحی شده اند. برای انجام تحقیقات اپیدمیولوژیکی و مدیریت سیستم‌های اطلاعات بهداشتی، پرهیز از دوباره کاری و ارتقاء کیفیت مراقبت‌ها و کاهش هزینه، باید ارزیابی‌های مداومی انجام شود. با دانستن مراحل ارزیابی این سیستم‌ها می‌توان ارزیابی‌های منظم و بهنگام داشت. لذا هدف از این تحقیق ارائه مراحل ارزیابی سیستم‌های اطلاعات بهداشتی است. روش پژوهش: ابتدا مطالعات کتابخانه‌ای و جستجوی اینترنتی جهت گردآوری اطلاعات انجام شد. سپس بر اساس مراحل ارزیابی سیستم‌های اطلاعات بهداشتی کانادا و استرالیا الگویی جهت ارزیابی سیستم‌های اطلاعات بهداشتی ارائه شد. یافته‌ها: شش مرحله برای ارزیابی سیستم‌های اطلاعات بهداشتی وجود دارد که شامل: مرحله اول: چرا ارزیابی نیاز است؟ مرحله دوم: ارزیابی چه وقت انجام می شود؟ مرحله سوم: ارزیابی چه هست؟ مرحله چهارم: ارزیابی چگونه انجام می شود؟ مرحله پنجم: تحلیل نتایج ارزیابی و گزارش آن چگونه انجام می شود؟ و مرحله ششم: چگونگی ارزیابی پیشنهادات و تصمیمات بر اساس فعالیت‌ها نتیجه‌گیری: با در نظر گرفتن همه وجوه ارزیابی می‌توانیم یک ارزیابی کاملی از سیستم‌های اطلاعات بهداشتی داشته باشیم. بدین منظور با تمایز بین مراحل ارزیابی می‌توان به این هدف نائل شد. همچنین برای ارزیابی سیستم‌های اطلاعات بهداشتی باید هر شش مرحله بطور مشخص تعریف شوند. برای طرح ارزیابی مشخص شدن تقدم و تاخیر نیز دارای اهمیت است.

---

زمینه و هدف: سالمندی دوران حساسی از زندگی بشر است و توجه به مسائل و نیازهای این مرحله یک ضرورت اجتماعی است. بهینه سازی درمان دارویی برای بیماران سالمند چالش برانگیز است و بعضی اوقات درمان دارویی می تواند خطرناک تر از منفعت آن باشد. به دلیل شواهد زیاد در خصوص مشکلات مرتبط با دارو در سالمندان در طول دهه گذشته، بسیاری از پزشکان و متخصصان طب سالمندان روشها و ابزارهایی را به منظور شناسایی مشکلات درمان دارویی و الگوهای تجویز داروهای پرخطر، ارائه کرده اند.
مواد و روشها: چندین روش برای ارزیابی تجویز دارو در سالمندان وجود دارند. از دهه 1990 روشها، ابزارها و معیارهایی به منظور کمک در ارزیابی کیفیت تجویز دارو ارائه گردیده اند. در این رابطه به وجود دو دسته از معیارها پی بردیم که تحت عنوان معیارهای آشکارا (معیار محور) و معیارهای تلویحی (قضاوت محور) نامیده می شوند.
یافته ها: معیارهای آشکار نظیر Beers Criteria، Zhan Criteria، STOP/STARTو... هستند که ارائه کلیه این معیارها با توجه به برگزای پانل و استفاده از تکنیک توافق آرا در چندین مرحله بوده است. معیارهای تلویحی در خصوص استفاده از داروها، اطلاعات بالینی را ارزیابی می کنند.
نتیجه گیری: هر کدام از ابزارهایی که در این مطالعه به آنها اشاره گردید از جمله ابزارهایی هستند که در کشورهای اروپایی و آمریکا مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به اینکه بازار دارویی آن کشورها با ایران تا حدی متفاوت است لذا نیاز به تدوین چنین ابزارهایی که بتواند به ارزیابی کیفیت تجویز دارو در سالمندان بپردازد ضروری می باشد.

---

---

زمینه و هدف:در سالهای اخیر حاکمیت بالینی به عنوان مدلی برای تبیین اصول بهبود مستمر کیفیت در خدمات سلامت معرفی شده است.این بررسی در نظر دارد با استفاده از ابزار سنجش جو سازمانی حاکمیت بالینی میزان آمادگی بیمارستانهای مورد مطالعه را برای اجرای برنامه های حاکمیت بالینی مورد بررسی قرار دهد. مواد و روش ها: این بررسی در 14 بیمارستان دولتی و غیر دولتی واقع در شهر تهران برای ارزیابی وضعیت آمادگی این بیمارستانها برای اجرای حاکمیت بالینی انجام شد.بدین منظور 800 نفر از پزشکان و پرستاران شاغل در این بیمارستانها مورد پرسش قرار گرفته اند.داده ها در نرم افزار SPSSنسخه 17و با استفاده از آزمون های همبستگی و مقایسه میانگین ها و همچنین آماره های توصیفی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: یافته ها نشان دهنده آمادگی هر دو نوع بیمارستان دولتی و غیر دولتی برای اجرای برنامه حاکمیت بالینی بود. یافته های حاصل از بررسی میدانی نشان داد که میانگین امتیاز جو سازمانی حاکمیت بالینی در بیمارستانهای مورد بررسی (14/3) بالاتر از حد متوسط(5/2) است. نتیجه گیری:این بررسینشان داد که آمادگی لازم برای اجرای برنامه های حاکمیت بالینی در بیمارستانها در حد قابل قبولیوجود دارد.با این حال با اجرای حاکمیت بالینی تلاش می شود استراتژی واحد و جامعی برای بهبود مستمر کیفیت در خدمات بالینی به کار گرفته شود.

---

زمینه و هدف: ماموریت اصلی بیمارستان ها، تامین مراقبت با کیفیت برای بیماران و برآورده کردن نیازها و انتظارات آنها می باشد. تحقیق حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی نیازها و انتظارات بیماران از کیفیت خدمات بیمارستان صورت گرفته است که نخستین گام در انجام چنین ماموریتی به شمار می آید. مواد و روش ها: پژوهش حاضر توصیفی و از نظرهدف کاربردی است. داده های مورد نیاز با پرسشنامه مقایسات زوجی جمع آوری شد. بدین منظور 150 پرسشنامه بین بیماران بستری یکی از بیمارستان های دولتی شهر بندرعباس توزیع و 104 عدد برگشت داده شد و با روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: اولویت بندی ابعاد اصلی از نظر بیماران نشان می دهد که به ترتیب ابعاد دسترسی(251/0)، خدمات پزشکی(232/0)، محیط (202/0)، اداری(160/0) و ارتباطی(155/0) در اهمیت اول تا پنجم قرار دارند و بین شاخص ها نیز دسترسی به دارو و خون با وزن (054/0) به عنوان مهمترین شاخص و توجه شخصی به بیمار با وزن (010/0) کم اهمیت ترین شاخص تعیین شدند. نتیجه گیری: با توجه به نقش کلیدی که بیماران در تعریف و سنجش کیفیت خدمات دارند، در این تحقیق چارچوبی برای ارزیابی کیفیت خدمات بیمارستان ارائه و بر اساس آن خواسته های بیماران اولویت بندی گردید. مدیران بر اساس خواسته های بیماران به اولویت بندی اقدامات بهبود کیفیت بپردازند و از این طریق فرایندها مشتری گرا شده و رضایت بیماران را در پی خواهد داشت.

---

زمینه و ­هدف:­ با توجه به اینکه خصوصی‌سازی، در بیمارستان­­ها ر­و­­به افزایش است، انجام پژوهش­­هایی در مورد مقایسه‌ بیمارستان­های خصوصی و دولتی به­شدت احساس می‌شود. از ­این‌­رو پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه‌ بین رضایت شغلی و فرسودگی پرستاران بیمارستان‌های خصوصی و دولتی شهر شیراز انجام شد.

مواد و روش‏ها: این پژوهش از نوع رابطه­ای- مقایسه­ای بود. جامعه‌ آماری شامل پرستاران بیمارستان­های دولتی و خصوصی شهر شیراز در سال 1391 می باشد. تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران،320 نفر تعیین گردید. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه‌ رضایت شغلی اسپکتور و پرسشنامه فرسودگی شغلی ماسلاچ استفاده­گردید. مکان انجام پژوهش در دو بیمارستان خصوصی  و دو بیمارستان دولتی منتخب شهر شیراز بود که با مراجعه به بیمارستان­ها و توزیع پرسشنامه­ها در میان پرستاران، به صورت تصادفی ساده، داده­های پژوهش جمع­آوری شد. به منظور تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی مانند میانگین و انحراف­معیار و درآمار استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس، مانوای­تک‌گروهی و آزمون تی‌تست استفاده شد.

نتایج: بین رضایت شغلی با هرسه بعد فرسودگی شغلی در هردو بخش خصوصی و دولتی رابطه‌ی منفی و معنی­دار وجود دارد‌(01/0p<). به علاوه، نتایج حاصل از مقایسه میانگین­­­­ها نشان داد که بین نمرات فرسودگی عاطفی و تهی‌شدن از ویژگی­شخصی در دو بخش خصوصی و دولتی تفاوت معنی­دار‌ی وجود دارد‌(05/0p<)، اما بین میانگین‌های رضایت شغلی و کاهش بازده عملکرد دو بخش تفاوت معنی­داری مشاهده ­نشد.

نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج با افزایش رضایت شغلی پرستاران به‌ویژه در بخش دولتی، می­توان از اثرات نامطلوب فرسودگی شغلی جلوگیری کرد. 

---

زمینه و هدف : فرایند دارو دادن به بیماران یکی از وظایف مهم واساسی پرستاران می باشد وانجام آن به روش درست می تواند نقش بسزایی در امر ایمنی بیمار ایفا کند مهمترین مسئله دربخش سلامت وبه ویژه دربخش های درمانی کیفیت مراقبت است وکیفیت مراقبت ازعناصری تشکیل شده که ایمنی بیماریکی ازمهم ترین آنهاست.اشتباهات دارویی از اصلی ترین عوامل تهدیدکننده ایمنی بیمار است. هدف این مطالعه  تعیین عوامل مؤثر بر بروز اشتباهات دارویی ازدیدگاه پرستاران بود.

مواد و روش ها: پژوهش حاضرمطالعه توصیفی-مقطعی-تحلیلی بود که در سال1392انجام شد. جامعه مورد مطالعه کادر پرستاری بیمارستان های آبادان(امام خمینی(ره)،طالقانی،شهیدبهشتی،17شهریور)به تعداد232 نفرتحت نظردانشگاه علوم پزشکی اهواز،شرکت نفت و تامین اجتماعی بودند.ابزارمطالعه پرسشنامه دو قسمتی بود که شامل: اطلاعات دموگرافیک وشغلی وقسمت دوم آن علل عمده اشتباهات دارویی، شامل 28 گویه ودرچهار حیطه علل مربوط به پرستار،بخش،مدیریت پرستاری وعلل دارویی بود.روایی محتوایی پرسشنامه براساس مروری بر مقالات تحقیقی گذشته و نظرخواهی از اساتید و صاحبنظران وپرستاران خبره تأمین گردید واصلاحات مورد نیاز انجام شد. پایایی پرسشنامه طبق مطالعات پیشین با روش آلفای کرونباخ،91/0 برآورد شد.

نتایج :مهم ترین علل ارتکاب اشتباهات دارویی به ترتیب شامل کمبود تعداد پرستار نسبت به تعداد بیمار(44%)،تراکم زیادکارها دربخش(2/36%)،خستگی ناشی ازکاراضافی(8/35%)، ناخوانا بودن دستور پزشک(5/24%)،اضطراب واسترس ناشی ازکار(25%)، سروصدای محیط بخش(4/22%).نارضایتی پرستار ازمیزان حقوق ومزایای دریافتی(7/29%)،تشابه درشکل داروها(7/14%) بود.

نتیجه گیری:عوامل "مدیریتی" چون کمبود پرسنل پرستاری وعوامل سازمانی مانند تراکم زیاد کارهای بخش و عوامل مربوط به پرستارهمچون خستگی از اضافه کاری بیشترین تأثیر را در بروز اشتباهات دارویی پرستاران دارند.لذا اصلاحات درفرآیندهای سازمانی وتشکیلات بیمارستانی جهت رفع مشکلات پرستاران درارتقای کیفیت خدمات وافزایش ایمنی بیمارالزامی است.

---

زمینه و هدف: از آنجا که انتخاب نادرست یک مدیر ممکن است به انتخاب های ناصحیح در موارد دیگر سازمان منتج شود لازم است سازمانها به این مسئله مهم توجه نمایند و ساز و کارهای مدونی برای انتخاب مدیران در سطوح مختلف داشته باشند. با توجه به اهمیت این موضوع این مطالعه با هدف رتبه بندی شاخصهای کلیدی مرتبط با صلاحیت مدیران رده عملیاتی در دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.   
مواد و روش ها: در این مطالعه با استفاده از روش تاپسیس فازی(fuzzy TOPSIS)، یک روند منطقی و سیستماتیک برای رتبه بندی شاخصهای انتخاب مدیران  عملیاتیآماده شد. برای دستیابی به معیارهای تأثیرگذار  ابتدا شاخص‌های مهم و مرتبط توسط خبرگان از میان فهرست مبسوط شاخص های مربوطه که از مرور متون، مستندات و گزارشات رسمی شناسائی شده بودند، انتخاب، سپس پرسشنامه ای براساس شاخصهای انتخابی طراحی و بعد از تایید روایی و پایایی (0.95=α) بین 50 نفر از مدیران میانی و عملیاتی توزیع گردید.  در نهایت با کمک معیارهای SMART نسبت به وزن دهی و رتبه بندی شاخص ها اقدام و کلیدسازی شاخص ها انجام شد.
نتایج: از50 نفر شرکت کننده در این مطالعه 37(74%) نفر آنها مرد و بقیه زن بودند. میانگین و انحراف معیار سن شرکت کنندگان در مطالعه به ترتیب 68/41 و 06/7 سال بود. با مرور منابع و مطالعات انجام شده در این زمینه در مجموع 48 شاخص که با صلاحیت مدیران بیشتر تناسب داشتند، شناسائی شد. از شاخصهای شناسائی شده 36 شاخص بر اساس نظر اساتید و خبرگان علوم مدیریت و مدیران اجرایی که دارای اهمیت و تناسب بیشتری با صلاحیت مدیران رده عملیاتی داشتند، به عنوان شاخصهای کلیدی انتخاب شدند. در اکثر موارد همبستگی بین شاخصها مثبت  بود. بر اساس تجزیه و تحلیلهای فازی شاخصهای تحصیلات عالی در رشته مدیریت، رعایت وقت و زمان، قدرت بیان، آراستگی و اعتقاد به نظم و قانون به ترتیب با ضرایب نزدیکی 205/0 ، 204/0 ، 203/0 ، 202/0 و 197/0 رتبه های اول تا پنجم را به خود اختصاص دادند.
نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد، معیارهای تحصیلات عالی در زمینه علوم مدیریت و تسلط مدیر بر جنبه های فنی مدیریت سازمان در صدر ویژگیهای انتخاب مدیران قرار دارد. دانشگاههای علوم پزشکی و سازمانهای ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی می‌توانند جهت تدوین دستورالعمهای انتخاب مدیران از نتایج این تحقیق استفاده نمایند.

---

زمینه و هدف: امروزه سازمان ها دریافته اند که عمر آنها تداوم نخواهد یافت مگر اینکه یک راهبرد برای مدیریت و ارزش گذاری دانش سازمانی خود داشته باشند. از عناصر جلوبرنده مدیریت دانش، فرهنگ سازمانی متکی به خلاقیت و نوآوری است. هدف از این مطالعه تعیین رابطه مدیریت دانش با خلاقیت و نوآوری سازمانی در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران  بود.
مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه مقطعی از نوع توصیفی تحلیلی بود که بر روی 120 نفر از کارکنان بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 94-1393 انجام شد. جهت جمع آوری اطلاعات از فرم اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه مدیریت دانش Probst و همکاران، پرسشنامه خلاقیت سازمانی حسن بیگی، و پرسشنامه نوآوری سازمانی Patchen استفاده گردید. داده ها در نرم افزار SPSS نسخه 21 و با استفاده از آمار توصیفی، آزمون تی تست، آنالیز واریانس و همبستگی پیرسون در سطح معناداری کمتر از 05/0 تجزیه و تحلیل شد.
نتایج: نتایج نشان داد بین مدیریت دانش با خلاقیت سازمانی(001/0 p<،0.661r =) و نوآوری سازمانی(001/0 p< 0.325r =) از نظر آماری ارتباط معنی داری وجود دارد که این ارتباط نشان دهنده تاثیر پذیری بیشتر خلاقیت سازمانی نسبت به نوآوری سازمانی از متغیر مدیریت دانش بود.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد با بهبود مدیریت دانش، خلاقیت و نوآوری سازمانی نیز افزایش می یابد بنابراین سیاست گذاران، رهبران و مدیران بیمارستان باید در جهت ایجاد نظام مدیریت دانش بکوشند تا بدینوسیله موجب بهبود خلاقیت و نوآوری در سازمان گردند و در نهایت کارایی اثر بخشی عملکرد بیمارستان نیز ارتقاء یابد.

---

زمینه و هدف: عمل جراحی شکستگی فمور از اعمال شایع و پرهزینه و عمل جراحی شکستگی ساعد از اعمال جراحی شایع مرکز درمانی امام خمینی ایلام می باشند. این مطالعه به بررسی تفاوت هزینه واقعی و تعرفه گلوبال این اعمال جراحی می پردازد. همچنین عوامل مرتبط با هزینه های واقعی اعمال جراحی مذکور شناسایی می شوند.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع مقطعی و توصیفی  بود که روی عوامل مرتبط با هزینه های واقعی اعمال جراحی شکستگی فمور  و ساعد گلوبال انجام شد. روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت مبانی هزینه ای مرتبط با این اعمال جراحی را در شش گام مشخص می کند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Excel 2016 انجام شد.
نتایج: متوسط هزینه واقعی عمل جراحی شکستگی فمور گلوبال 953 هزار و 700 تومان، کد 2 ساعد 444 هزار و 400 تومان و کد 1 ساعد 337 هزار و 800 تومان بود. هزینه واقعی عمل جراحی شکستگی فمور به ازای هر واحد عمل جراحی میزان 406 هزار و 400 تومان پایین تر از تعرفه وزارت بهداشت بود. اما هزینه واقعی کد 2 ساعد 33 هزار تومان بالاتر و همچنین کد 1 ساعد 20 هزار تومان بالاتر از تعرفه گلوبال اعلام شده توسط وزارت بهداشت بود.
نتیجه گیری: در مجموع می توان گفت بین هزینه صرف شده در بیمارستان و تعرفه گلوبال وزارت بهداشت تفاوت های قابل توجهی وجود دارد. می توان با اصلاح عملکرد بیمارستان و همچنین با دقت و مطالعه بیشتر در مورد هزینه اعمال جراحی گلوبال در مورد اصلاح نظام تعرفه گذاری تصمیم گیری نموده و میزان هزینه واقعی را به میزان تعرفه نزدیک تر نمود.
 

---

زمینه و هدف: پیچیدگی و نوسانات شدید محیطی همرا با بروز سوانح و خطرات غیره منتظره، احتمال اختلال در زنجیره تامین بیمارستان را افزایش داده است. تاب آوری زنجیره تامین، یکی از راهبردهایی مقابله با این چالش ها و تداوم ارائه خدمات مناسب و کارآمد، بیمارستان در زمان فاجعه است. این پژوهش به منظور شناسایی عوامل موثر بر تاب آوری زنجیره تامین بیمارستان انجام شده است.
مواد و روش‌ها: مطالعه‌ی حاضر از نوع کیفی است که با روش تحلیل محتوا و در سال 1397 در بیمارستان‌های دانشگاهی بندرعباس انجام گرفت. مشارکت کنندگان در آن 14 نفر از خبرگان بودند که به صورت هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند و نمونه‌گیری تا رسیدن داده‌ها به حد اشباع ادامه پیدا کرد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌ی نیمه ساختاریافته جمع آوری و تحلیل و کدگذاری آنها با کمک نرم‌افزار MAXQDA انجام شد.
نتایج: پس از تحلیل داده‌ها، عوامل مؤثر بر تاب‌آوری زنجیره تأمین بیمارستان در 6 مؤلفه اصلی و 30 درون‌مایه شناسایی شد که مؤلفه‌های اصلی شامل: «حضور و شایستگی کارکنان»، «ایمنی زیرساخت‌ها»، «مدیریت فاجعه»، «سیستم‌های پشتیبانی و ظرفیت»، «تأمین‌کنندگان کالا و خدمات مورد نیاز بیمارستان» و «عوامل بیرونی» هستند.
نتیجه‌گیری: عوامل مربوط به تمرینات کافی کارکنان، برنامه‌ریزی مدیریت فاجعه، سیستم فرماندهی و ظرفیت بالقوه بیشترین تاثیر را بر تاب‌آوری زنجیره تأمین بیمارستان دارند. لذا پیشنهاد می شود بیشترین تمرکز بر این عوامل گذاشته شود تا تاب آوری زنجیره تامین بیمارستان در زمان بحران ارتقاء یابد.
 

---

زمینه و هدف: سناریونگاری یکی از مهم‌ترین روش‌های آینده‌پژوهی در شرایط نامطمئن و پیچیده است. تاب‌آوری زنجیره تامین بیمارستان نیز به دلیل پیچیدگی در روابط و مواجهه با شرایط غیرمنتظره نیازمند درک وقایع در آینده است. هدف از مقاله حاضر، تدوین سناریوهای پیشروی آینده تاب‌آوری زنجیره‌ تأمین بیمارستان است.
مواد و روش‌ها: این پژوهش دومین مرحله از پژوهشی با رویکرد آمیخته است و در زمره‌ی سناریوهای هنجاری و مکتب منطق شهودی است. مشارکت‌کنندگان در این پژوهش به روش هدفمند و از میان خبرگان دو بیمارستان انتخاب شدند. در فاز اول برای تعیین عدم قطعیت‌های بحرانی از پرسشنامه تأثیر و عدم قطعیت و نمودار تأثیر- عدم قطعیت استفاده شد. در فاز دوم نیز پس از تشکیل تیم سناریو، با استفاده از دیاگرام تأثیر، روابط علت و معلولی متغیرها بر اساس ماتریس سناریو تعیین گردید.
نتایج: محرک‌های تاب‌آوری زنجیره تأمین بیمارستان در 14 مقوله اصلی خوشه‌بندی شدند و نتایج حاصل از نمودار تأثیر-عدم‌قطعیت نشان داد که «فرهنگ مردم» و «ماهیت حادثه» به عنوان عدم‌قطعیت‌های بحرانی در تدوین سناریو نقش بیشتری دارند برای این دو عامل چهار سناریو بر اساس نظر خبرگان ایجاد و داستان آن‌ها نوشته شد.
نتیجه‌گیری: چهار سناریوی «سازگار»، «آشفته»، «ازهم‌گسیخته» و «مبارز»، بر مبنای بحرانی‌ترین محرک‌های در زمینۀ تاب‌آوری زنجیرۀ تأمین بیمارستان تدوین شد. بهره‌گیری از ویژگی الهام‌بخش این سناریوها، می‌تواند به مدیران حوزه سلامت و مدیریت بحران کمک ‌کند تا آمادگی لازم برای مواجهه با بحران را کسب نمایند. روش سناریونگاری منطق شهودی، می‌تواند برای آینده‌پژوهی در سایر حوزه‌های نظام سلامت مورد استفاده قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: هزینه کرد در بخش سلامت نیازمند مدیریت هوشمند منابع است. این مطالعه با هدف تعیین میزان مخاطرات اخلاقی مرتبط با رفتار ارائه‌کنندگان خدمات در نسخ دارویی پرداختی سازمان بیمه انجام شد.
مواد و روش‌ها: جامعه آماری اسناد دارویی پرداختی استان تهران در سال 1398 بود. 2000 نسخه مربوط به 500 بیمه‌شده به روش تصادفی از بانک اطلاعاتی سازمان جمع‌آوری شد. دو نشانگر "ناهمخوانی یک دارو با سابقه بیماری یا طیف دارویی یک بیمه‌شده" و "تعداد نسخه‌های دارای بار مالی بیشتر از میانگین بار مالی معمولِ بیماری یک بیمار"، با داده نسخ تطبیق و با نرم‌افزار SPSS نسخه 24 تجزیه‌وتحلیل شد. از یک داروساز با تجربه برای بررسی طیف دارویی تمامی نسخ کمک گرفته شد.
نتایج: 4/5 درصد از کل نسخ دارای داروهای ناهمخوان و 4/6 درصد دارای بار مالی مازاد بود. بیشترین مخاطرات به تفکیک تخصص مربوط به پزشکان عمومی بود (16% با بار مالی مازاد 000/500/87 ریال). بیشترین تعداد و مبلغ ریالی مخاطرات به تفکیک گروه بیمه‌شدگان مربوط به سرپرستان (63/0 درصد با بار مالی مازاد 000/000/26 ریال) بود. مخاطرات در نسخ مراکز نظامی نسبت به مراکز خصوصی و دولتی بیشتر و در مراکز طرف قرارداد (48%) و غیر طرف قرارداد (52%) نسبتاً مساوی بود.
نتیجه‌گیری: سوءاستفاده در ارائه خدمات سلامت ریسکی عمده برای مدیران مراقبت‌های بهداشتی در کشورهایی است که برنامه بیمه درمانی دارند که ردیابی هوشمندانه آن بسیاری از هزینه‌های شرکت‌های بیمه را کاهش و از کمبود داروهای حیاتی جلوگیری می‌نماید.

---

زمینه و هدف: هدف مطالعه حاضر ارزیابی تأثیر طرح تحول نظام سلامت بر شیوع سزارین و زایمان طبیعی در بیمارستان­های دولتی استان کرمانشاه می‌باشد.
مواد و روش­ها: در مطالعه حاضر داده­های سزارین و زایمان طبیعی در 17 بیمارستان دولتی در دوره­ی زمانی 1388 تا 1398 جمع‌آ­وری و مورد ارزیابی قرار گرفت. متغیرهای اصلی این مطالعه شامل شیوع سزارین و شیوع زایمان طبیعی برای یک دوره‌ی 121 ماه بود که هر دو متغیر از تقسیم تعداد زایمان­های به صورت سزارین و طبیعی بر کل تعداد زایمان‌ها به دست آمد. برای ارزیابی تأثیر طرح تحول نظام سلامت بر روی شیوع سزارین و زایمان طبیعی از رویکرد سری زمانی منقطع و رگرسیون قطعه­ای استفاده شد.
نتایج: میانگین شیوع سزارین در دوره‌ی زمانی قبل و بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت به ترتیب برابر با 5/42 و 2/43 درصد بود. در ماه‌های قبل از شروع مداخله میزان سزارین 13/0 درصد در حال افزایش بود که از نظر آماری معنی‌دار بود. در اولین ماه بعد از اجرای مداخله، شیوع سزارین 6/3 درصد کاهش معنی‌دار یافت. سهم سزارین در ماه‌های بعد از اجرا طرح تحول نظام سلامت در مقایسه با قبل از مداخله به صورت ماهیانه 12/0 درصد افزایش را نشان داد که از لحاظ آماری هم معنی‌دار بود.
نتیجه­گیری: نتایج مطالعه نشان داد که در کوتاه‌مدت طرح تحول نظام سلامت منجر به کاهش معنی‌دار سزارین شده است اما در ماه‌های بعد از اجرای طرح شیوع سزارین دوباره افزایش یافته است.

---

مقدمه: گردشگری سلامت شکل جدیدی از صنعت گردشگری است که با هدف حفظ بهبودی و به دست آوردن مجدد سلامتی جسمی و روانی انجام می‌گیرد و در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای رشد پیدا کرده است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر بازاریابی گردشگری سلامت در بیمارستان‌های تابعه دانشگاه علوم پزشکی ایران صورت گرفت.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر تحلیلی_توصیفی بوده و در مقطعی از سال 1400 انجام شد. جامعه پژوهش شامل تمامی روسا، مدیران، مترون‌ها، مسئولین کیفیت و مسئولین واحد بیماران بین‌الملل بیمارستان‌های دولتی و خصوصی تابعه دانشگاه علوم پزشکی ایران به تعداد 270 نفر بودند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسش‌نامه محقق ساخته با دو بخش ویژگی‌های جمعیت شناختی و عامل‌های مربوط به بازاریابی گردشگری سلامت بود که روایی و پایایی آن مورد تائید قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 23 مورد تحلیل قرار گرفتند.
نتایج: نتایج نشان داد همه عامل‌های مورد بررسی تأثیر مثبت و معناداری بر روی بازاریابی گردشگری سلامت داشتند (05/0>P-value). در این میان عامل‌های افراد، شواهد فیزیکی و محصول بیشترین تأثیر و عامل ترفیع کمترین اثر را در بازاریابی گردشگری سلامت داشته است. نتایج بررسی عامل‌ها در بین بیمارستان‌های خصوصی و دولتی تابع دانشگاه علوم پزشکی ایران حاکی از تفاوت معنادار بین مؤلفه‌های قیمت، کانال توزیع (مکان)، ترفیع و افراد در دو نوع مرکز بود (05/0>P-value). درحالی‌که بین سایر مؤلفه‌ها (محصول، شواهد فیزیکی و فرایند) تفاوت معناداری مشاهده نشد (05/0<P-value).
نتیجه‌گیری: شناخت نیازهای گردشگران پزشکی و برآوردن آن نیازها، افزایش رضایت مخاطبان را به همراه خواهد داشت؛ بنابراین توجه به عوامل مؤثر در بازاریابی و تلاش در رفع کاستی‌های این حوزه می‌تواند در جذب گردشگران سلامت و تبدیل شدن ایران به یک مقصد توریستی پزشکی بسیار مؤثر باشد.

---

زمینه و هدف: داشتن ضعف و بی‌حالی و احساس نیاز به خدمات اورژانس بیمارستانی یکی از مهم‌ترین علل مراجعه بیماران به اورژانس بیمارستان‌ها می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط بین میزان ابتلا و مرگ‌ومیر بیماری‌ها با ضعف و بی‌حالی مراجعه‌کنندگان انجام شد.
مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر به صورت مشاهده‌ای و آینده‌نگر در بخش اورژانس بیمارستان‌های رسول اکرم و فیروزگر انجام گرفت. بیماران توسط تیم ارزیابی‌کننده در واحد تریاژ اورژانس توسط ابزار معتبر بین‌المللی تریاژ "شاخص شدت اورژانس (ESI) " به 5 گروه تقسیم شدند. بیماران به مدت 2 ماه پس از زمان ترخیص پیگیری شدند و وضعیت بیمار از لحاظ بیماری، سلامت یا مرگ مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج: در بین سطوح 1 و 2 (بیمار با شرایط سطح حدت بالا) و 3 (نیاز بیمار به دو یا بیشتر از تسهیلات اورژانس در صورت عدم اختلال در علائم حیاتی)، سطح 3 بیشترین فراوانی مراجعه را داشت (9/61 درصد). 7/90 درصد بیماری زمینه‌ای داشتند و 1/66 درصد از بیماران در زمان مراجعه دارو مصرف می‌کردند. در همان مراجعه اول 11 درصد از بیماران فوت کرده‌اند. در پیگیری اولیه 7/23 درصد افراد همچنان بیمار بودند، 7/40 درصد بهبودی پیدا کرده بودند و 8/17 درصد آنان فوت کرده بودند.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد در پیگیری نهایی 3/9 درصد افراد همچنان بیمار بودند؛ میزان بیماران بهبود یافته در پیگیری نهایی 1/44 درصد بود و درصد فراوانی فوتی‌ها در پیگیری نهایی 6/24 درصد بود. درصد مرگ‌ومیر بالا نشان از این دارد که نگرانی بیماران نه به خاطر داشتن ضعف و بی‌حالی، به خاطر بیماری زمینه‌ای خطرناک بوده است که آن‌ها را مجاب به مراجعه به بیمارستان کرده است.