فصلنامه

---

زمینه و هدف: گردشگری پزشکی صنعت رو به رشدی است که در آن بیماران برای دریافت خدمات پزشکی به فراتر از مرزها سفر می‌کنند. این مطالعه با هدف ارزیابی توانمندی های بیمارستان‌های منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران در جذب گردشگران پزشکی بر اساس استانداردهای بیمار محور کمیسیون مشترک بین الملل انجام گرفته است.
مواد و روش‌ها: به صورت توصیفی - مقطعی در بیمارستان هاشمی نژاد ، قلب رجائی و شهید مطهری صورت گرفته است. به منظور جمع آوری داده ها از بخش بیمار محور چک لیست استاندارد های کمیسیون مشترک بین الملل استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از تکنیک های موجود در آمار توصیفی استفاده شده است.
یافته ها: بیشترین میزان رعایت استانداردها مربوط به استانداردهای مدیریت تجویز و نحوه استفاده از دارو (5/84%) مربوط به بیمارستان هاشمی نژاد و کمترین میزان نیز استانداردهای حقوق بیمار و خانواده (5/47%) است که مربوط به بیمارستان مطهری می باشد. میانگین بیمارستان هاشمی‌نژاد (8/71%) بیشتر از بیمارستان رجائی (67%) و این بیمارستان نیز بیشتر از بیمارستان مطهری (3/62%) می باشد.
نتیجه گیری: در مجموع بیمارستان های مورد پژوهش در برخی از استاندارد ها مناسب (دسترسی و تداوم درمان، ارزیابی بیماران، مراقبت های بیهوشی و مدیریت دارو) و در برخی دیگر ناکافی (حقوق بیمار و خانواده، مراقبت بیماران و آموزش بیماران) هستند. با توجه به مشخص شدن نقاط قوت و ضعف این بیمارستان ها می توانند به منظور افزایش توانمندی‌های خود از مدل تجزیه و تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید بهره ببرند.

---

زمینه و هدف : هرسازمان به منظور آگاهی از میزان مطلوبیت و مرغوبیت فعالیتهای خود بالاخص در محیطهای پیچیده و پویا نیاز مبرم به نظام ارزشیابی دارد. از سوی دیگر فقدان نظام ارزشیابی و کنترل در یک سیستم به معنای ارتباط نداشتن با محیط درون وبرون سازمان تلقی می گردد که پیامد آن کهولت و مرگ سازمان است.
مواد و روشها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی است که در مورد بخش زنان وزایمان انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها شامل مطالعات کتابخانه ای، پرسشنامه ها، مطالعات میدانی و استفاده از نظر متخصصین بود. ترسیم درختواره شاخصها با استفاده از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام و برای روایی تحقیق از تکنیک دلفی استفاده شده است.
نتایج: در فرایند ترسیم درختواره شاخصهای ارزشیابی عملکرد انجام چند مرحله لازم است. 1. تدوین شاخصهای عملکردی 2. گروه بندی شاخصها و ترسیم درختواره 3. وزن دهی شاخصها
نتیجه گیری: ارزشیابی عملکرد بخشهای مختلف بیمارستان باید در مقاطع زمانی مشخص و با استفاده از یک مدل نظام مند انجام گیرد. برای این کار تدوین شاخصهای عملکردی مخصوص هر بخش الزامی است؛ یافته‌های این تحقیق نشان داد که مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی می تواند یک الگوی مناسب برای این کار باشد.

---

زمینه وهدف: وجود شاخص های گوناگون آماری باعث اندازه‌گیری میزان کارایی موسسات بهداشتی ودرمانی بوده و می تواند به عنوان راهبردی دقیق، موانع و مشکلات را از سرراه توسعه خدمات درمانی بردارد. این مطالعه با هدف ارزشیابی شاخصهای عملکردی بخش زنان وزایمان انجام شده است.
مواد و روشها: این مطالعه یک پژوهش توصیفی و مقطعی است که در بخش زنان و زایمان بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه و فرمهای آماری و روش گردآوری داده ها از طریق تکمیل پرسشنامه، فرمهای آماری، مشاهده مستقیم و مصاحبه بوده است. برای تعیین روایی شاخصها از تکنیک دلفی و برای پایایی روش از پرسشنامه های استاندارد استفاه و با مقیاس لیکرت مقایسه داده ها انجام شده است.
نتایج: شاخصهای ضریب اشغال تخت(63%) ، فاصله گردش تخت (5)، متوسط طول اقامت (4روز)، سرانه بیمار به ازای هر پرستار(19)، سرانه آموزش ضمن خدمت کادر(10)، تعداد کادر خدماتی به ازای تخت فعال(1به12)، تعداد کادر مامایی به ازای تخت زایمان(0)، رضایتمندی کادر(50.9%) و بیمار(89%) امتیاز بخش از حدود مورد انتظار پایین تر است. شاخصهای هم اتاقی مادر و نوزاد(100%)، تغذیه باشیرمادر(100%)، دسترسی به اطلاعات بیمار از HIS(100%)، دسترسی به داروهای اورژانسی و هتلینگ(100%)، برگزاری راندها و گزارشات صبحگاهی(100%)، متوسط زمان پذیرش بیمار در بخش(حدود 30 دقیقه)، میزان فوت نوزاد و مادر به کل زایمانها(صفر) و درصد بیماران آموزش‌دیده(100%) در حد مورد انتظار بود. شاخصهای سرانه متخصص به ازای تخت فعال(1به 7) و نسبت سزارین به کل زایمانها(67%) از حد مورد انتظار بالاتر بود.
نتیجه گیری: شاخص ها، عملکرد بیمارستان را در زمینه های گوناگون نشان می‌دهند. بنابراین توجه همه جانبه به این نشانگرها ضروری است که باید به طور منظم در دوره های زمانی مشخص مورد بررسی و مقایسه قرار گیرند. یافته های این مطالعه نشان داد که تعدادی از شاخصهای عملکردی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و نیاز به ارزیابی و انجام اقدام اصلاحی در جهت بهبود وضعیت این شاخصها و به تبع آن بهبود وضعیت عملکرد بخش می باشد.

---

زمینه و هدف:زباله وپسماندهای بیمارستانی،یکی ازمعضلات زیست محیطی است.بی توجهی به مدیریت صحیح این پسماندهاباعث شیوع انواع بیماریها واپیدمی می شودکه موجب تهدیدسلامت افرادواتلاف هزینه است. هدف این مطالعه بررسی آگاهی کارکنان و عملکرد بیمارستان های در زمینه مدیریت پسماندهای بیمارستانی در بیمارستانهای منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران درسال1391بود. مواد و روش ها: ابزار گردآوری داده های این پژوهش توصیفی-تحلیلی،یک پرسشنامه چند قسمتی لیکرت بود که جهت سنجش آگاهی و عملکرد بیمارستان استفاده شد که دربین351 نفر توزیع گردید .داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد آنالیز قرار گرفت.از آزمون آماری توصیفی ،آزمون مجذور کای برای متغیرهای کیفی وضریب همبستگی پیرسون برای تعیین همبستگی متغیرهای کمی استفاده گردید.لازم به توضیح است سطح معنی داری 05/0 در نظر گرفته شد. نتایج: بین سطح آگاهی کارکنان مشاغل مختلف هم با هم تفاوت معنی دار وجود داشت. بین میانگین سطح آگاهی بیمارستانهای مختلف اختلاف معنی داری وجود نداشت اما در سطح عملکرد هریک از بیمارستانها ،تفاوت آماری معنی دار مشاهده شد (p ≤0.001 ) . نتیجه گیری:وضعیت نسبی نامطلوب موجود مدیریت پسماندهای بیمارستانی و نحوه عملکرد کارکنان بیمارستان ها در سطوح مختلف،نیازمند برنامهریزی بهتر جهت مدیریت جامع پسماندهای بیمارستانی و دفع صحیح آنها به منظور توسعه پایدار ،حفظ بهداشت،سلامت عمومی و حفظ محیط زیست می باشد.آموزش کارکنان به همراه پایش و بهبود عملکرد آنها یکی از مهمترین عوامل در موفقیت اجرای طرح مدیریت پسماندهای بیمارستانی می باشد.

---

---

زمینه و هدف: ارزیابی قابلیت اطمینان انسان شامل استفاده از روش های کمی و کیفی جهت پیش بینی سهم انسان در بروز خطا می باشدلذا بکارگیری تکنیک های ارزیابی قابلیت اطمینان در محیط های کاری حساس جهت پیشگیری و محدود ساختن پیامدهای ناشی از خطاها لازم است. بهداشت و درمان یکی از حوزه های با ریسک بالا محسوب می شود. باتوجه به بالا بودن آمار انجام عمل سزارین در کشور، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی قابلیت اطمینان انسان در طول این عمل انجام گرفت.
مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع کیفی بودهکه به صورت مقطعی با استفاده از تکنیک EMEA انجام شد.در این مطالعه ابتدا با روش تحلیل سلسله مراتبی وظایف، فرآیند عمل به وظایف و زیر وظایف تقسیم شد.سپس براساس دستورالعمل EMEA برگه کار برای تمامی پرسنل اتاق عمل تکمیل گردید.
نتایج:در مجموع 126 خطا،شامل 40 خطا(31.75%) مربوط به فعالیت های پرستار سیار،34 خطا(26.98%)مربوط به فعالیت بیهوشی و 33 خطا(26.19%) مربوط به فعالیت های پرستار دست شسته و19 خطا (15.08%)مربوط به فعالیت های جراح،شناسایی شدند.به طور کلی خطاهای مبتنی بر مهارت ،بیشترین میزان(51.59%)و خطاهای مبتنی بر قضاوت،کمترین میزان(1.59%)را تشکیل می دادند.
نتیجه گیری:با توجه به نتایج بدست آمده،برای وظایف سه گروه شغلی پرستار سیار،پرستار دست شسته و کارشناس بیهوشی،خطاهای مبتنی بر مهارت(با بیشترین درصد فراوانی)و برای وظایف شغلی جراح،خطاهای مبتنی بر دانش (بیشترین درصد فراوانی) باید در اولویت کنترل خطاها قرار بگیرند.

---

زمینه و هدف: بهره­گیری از شیوه­های بهینه خرید در بخش تجهیزات سرمایه­ای پزشکی در کنار اجرای قوانین و مقررات می­تواند به عنوان راهی برای حرکت به سمت خریدی هوشمندانه و افزایش سطح دسترسی گروه­های آسیب­پذیر به دریافت خدمات و گسترش عدالت مطرح شود. این پژوهش با هدف بررسی عوامل مؤثر در تصمیم­گیری خرید تجهیزات سرمایه­ای پزشکی بیمارستان­های دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است.
مواد و روش­ها: در این پژوهش کاربردی که در سال 97 انجام شده است، جامعه آماری پژوهش را مدیران، رؤسا و سرپرستان بخش­های تشخیصی و درمانی و بخش تجهیزات پزشکی بیمارستان­های دانشگاه و مدیران و کارشناسان تجهیزات پزشکی ستاد دانشگاه که 631 نفر بودند تشکیل دادند. نمونه پژوهش 431 نفر بودند که با روش نمونه­گیری طبقه­ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه­ محقق­ساخت بود که پس از تأیید روایی و پایایی آن، داده­ها جمع­آوری و در نهایت با استفاده از نرم­افزار SPSS تحلیل شدند.
نتایج: مؤثرترین متغیر واقعی بودن قیمت تجهیزات سرمایه­ای در زمان خرید با ضریب رگرسیون 368/0 بوده و در مقابل کم­اثرترین متغیر در این زمینه بازار فروش رقابتی یا انحصاری با ضریب رگرسیون 162/0 می­باشد.
نتیجه­گیری: مراکز درمانی برای خرید تجهیزات سرمایه­ای باید از معیارهای استاندارد تصمیم­گیری استفاده ­کنند. با توجه به نقش حساس شناسایی و انتخاب بهترین مارک برای خرید تجهیزات و همچنین هزینه­هایی که این خریدها به نظام سلامت وارد می­کند، استفاده از معیارهای کمی و کیفی و همچنین  بهره­گیری از نظر خبرگان بسیار حائز اهمیت می­باشد؛ تا از این طریق بتوان تجهیزاتی با صرفه به لحاظ اقتصادی و همچنین با کیفیت جهت ارائه خدمات مناسب تدارک دید.