فصلنامه

---

---

سابقه و هدف: در نظام سلامت برای بررسی و اندازه گیری اتفاقات ناخواسته، روش های متعدد و مختلفی وجود دارد که در این پژوهش به آن ها اشاره و نقاط ضعف و قوت هر یک مورد بررسی قرار می گیرد.

منابع اطلاعاتی و روشهای انتخاب منابع: جهت انجام مطالعه مروری مزبور از روش کتابخانه ای و جستجوی اینترنتی استفاده شده است. برای انجام جستجو بانک‌های اطلاعاتی Medline, Google Scholar و بانک های اطلاعاتی فارسی مورداستفاده قرار گرفت.

 ترکیب مطالب و نتایج: روش های متعدد و مختلفی برای بررسی اتفاقات ناخواسته وجود دارد که هر کدام دارای نقاط ضعف و قوتی می باشند. مطالعه پرونده بیماران از شایع ترین روش ها می باشد که با وجود آن که روشی نسبتاً گران و زمان بر است اما برای اندازه گیری میزان اتفاقات مناسب می باشد اگر چه ممکن است باعث ارزیابی کمتر میزان این اتفاقات گردد. همچنین این روش برای یافتن علل ریشه ای خطاها مناسب نیست. روش شایع و مهم دیگر استفاده از نظام ثبت اتفاقات و خطاها می باشد که برای بررسی علل ریشه ای اتفاقات مناسب بوده اگر چه برای اندازه گیری میزان آن ها مناسب نیست. دیگر روش های شایع عبارتند از : استفاده از پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده مستقیم و بررسی شکایات.

نتیجه گیری: هیچ روشی به تنهایی برای بررسی و اندازه گیری اتفاقات ناخواسته کافی نبوده و جوابگوی همه نیازها نیست. لازم است ترکیبی از روش های موجود مورد استفاده قرار گیرد. اینکه چه ترکیبی مناسب تر است موضوعی است که بر اساس نیاز و هدف مطالعه و زمان و منابع موجود مشخص می گردد. 

---

زمینه و هدف: هدف این مطالعه بررسی ایمنی و عملکرد فناوری سی تی اسکن dual-source در مقایسه با سی تی اسکن single-source  و آنژیوگرافی مرسوم در تشخیص و درمان بیماری عروق کرونر قلب می باشد.  

روش بررسی: در این مطالعه مروری نظام مند برای یافتن شواهد، بانک‌های اطلاعاتی Cochrane Library، MEDLINE، EMBASE، Google Scholar و TRIP تا آوریل 2009 مورد جستجو قرار گرفتند. همچنین فهرست منابع مقالات کلیدی یافت شده و پایان‌نامه‌ها نیز مورد جستجو قرار گرفتند. 

یافته‌ها: 17 مقاله وارد مطالعه شدند که 9 مقاله در زمینه ایمنی و 12 مقاله در زمینه عملکرد فناوری بود و چهار مقاله نیز مطالبی در هر دوزمینه گزارش نموده بودند. مطالعات یافت شده نشان داد DSCT یک فناوری غیر تهاجمی است که در شرایط معمولی خطری در مورد استفاده از آن وجود ندارد و در آن میزان دوز اشعه دریافتی توسط بیماران از SSCT کمتر و از روش آنژیوگرافی مرسوم بیشتر است. متوسط حساسیت DSCT 4/90 درصد، متوسط ویژگی 82 درصد، متوسط ارزش اخباری مثبت 83 درصد و متوسط ارزش اخباری منفی 96 درصد بود. در SSCT متوسط حساسیت، ویژگی، ارزش اخباری مثبت  و ارزش اخباری منفی به میزان کمی از DSCT پایین تر بود.  

نتیجه گیری: این فناوری در مقایسه با SSCT در مجموع به میزان کمی از حساسیت و ویژگی بیشتری برخوردار است و این دو فناوری نسبت به سایر فناوری های غیر تهاجمی از حساسیت و ویژگی بیشتری برخوردارند. البته دقت هیچکدام از این فناوری ها به اندازه ای بالا نیست که بتواند جایگزین آنژیوگرافی مرسوم شود.

---

زمینه و هدف: هدف از انجام این تحقیق بررسی مهمترین علل انتخاب بیمارستانهای دولتی و خصوصی شهر تهران توسط بیماران مراجعه کننده به این بیمارستانها در سال 1387 می باشد.
مواد و رو شها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی مقایس های از نوع مقطعی می باشد. جامعه آماری در این پژوهش شامل بیماران بستری شده در بیمارستانهای خصوصی و دولتی تحت نظارت دانشگاههای علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 360 نفر بیمار انتخاب گردیدند. ابزار سنجش در این پژوهش شامل یک پرسشنامه محقق ساخته 3 بخشی بود که بخش اول آن شامل 25 پرسش 5 گزین های به روش امتیاز دهی لیکرت، قسمت دوم 2 پرسش بصورت دو گزین های بلی یا خیر و بخش سوم شامل 2 سؤال باز بود که روایی آن از طریق سنجش محتوا بدست آمد. ضریب همبستگی پرسشنامه 90 درصد بدست آمد. به منظور و t و از آزمو نهای آماری کای دو و من ویتنی و آزمون SPSS تجزیه و تحلیل داد ه ها از نرم افزار استفاده گردید. Backward فریدمن و رگرسیون لجستیک مدل
یافته ها: بر اساس نتایج بدست آمده مهمترین عوامل مستعد کننده در انتخاب بیمارستانهای دولتی توسط بیماران به ترتیب وجود پزشکان مجرب و ورزیده،ارتباط پزشک معالج با بیمار و حضور وی بر بالین،شهرت پزشکان بیمارستان و مهمترین علل انتخاب بیمارستانهای خصوصی توسط بیماران وجود پزشکان مجرب و ورزیده،ارتباط پزشک معالج با بیمارو حضور وی بر بالین بیماروفعالیت پزشک معالج در بیمارستان می باشد. همچنین از بین عوامل توانا کننده مهمترین دلایل بیماران برای انتخاب بیمارستان های دولتی به ترتیب هزینه های بیمارستان و درآمد بیمار و مهمترین دلایل آنها برای انتخاب بیمارستانهای خصوصی درآمد .( p=0/ بیمار و هزینه های بیمارستان بوده است( 05
نتیجه گیری: هم بیمارانی که بیمارستانهای خصوصی و هم بیمارانی که بیمارستانهای دولتی را انتخاب می نمایند عنوان می کنند که علت اصلی انتخابشان وجود پزشک مجرب و ورزیده در آن بیمارستان می باش د. هزینه بیمارستان و درآمد بیماران نیز از مهمترین عواملی است که در انتخاب بیمارستان تاثیر می گذارد.

---

زمینه و هدف: مهارت های هوش هیجانی عامل اصلی در اثربخشی رهبری و موفقیت شغلی مدیران به شمار می آید.لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان هوش هیجانی مدیران و ارتباط آن با عملکرد آنان در بیمارستانهای منتخب خصوصی و دولتی شهر تهران انجام گردید.
مواد و روشها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی تحلیلی با نتایج کاربردی است که به روش مقطعی (cross-sectional) انجام شده است . جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه مدیران ارشد و میانی بیمارستانهای دولتی و خصوصی تحت پوشش دانشگاههای علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی است. تعداد 120 نفر از مدیران ارشد و میانی بیمارستانها بعنوان نمونه پژوهش انتخاب گردید.این حجم برای اطمینان 95% و دقت 4 با استفاده از فرمول محاسبه گردید.برای ارزیابی عملکرد هر مدیر از دیدگاه 3 نفر از کارکنان بیمارستانهای مورد مطالعه استفاده شد که برای جمع آوری و نظرات دیدگاههای کارکنان لازم بود نظرات 360نفرازکارکنان از طریق پرسشنامه جمع آوری شودبدین ترتیب تعداد 480 پرسشنامه تنظیم گردید. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در پژوهش ،یک پرسشنامه استاندارد(پرسشنامه شرینک) و یک پرسشنامه محقق ساخته مورد استفاده قرار گرفت ضریب همبستگی پرسشنامه محقق ساخته 88/0 درصد بدست آمد که نشاندهنده پایایی مناسب پرسشنامه می باشد. آزمون هایی که در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت عبارتند از آزمون Kolmogrov Smirnov، Manwitny, Kruskal-Wallis.
یافته ها: بین هوش هیجانی مدیران و عملکرد آنها ارتباط وجود دارد ولی هیچ یک از حیطه های هوش هیجانی از لحاظ آماری معنی دار نمی باشد. در بین حیطه های مختلف هوش هیجانی مهارتهای اجتماعی دارای بالاترین میزان (60%)و خودانگیزشی دارای پایین ترین میزان (50%)است و میزان هوش هیجانی کل مدیران نیز 56% می باشد.
نتیجه گیری: در مجموع نتایج این مطالعه معنی دار بودن رابطه هوش هیجانی و عملکرد مدیران از دیدگاه کارکنان را تایید نمی نماید.

---

زمینه و هدف: تعرفه گذاری یکی از مهم ترین ابزارهای سیاست‌گذاران نظام درمانی هر کشور است که در عدالت، کارایی، کیفیت و پاسخگویی در ارایه خدمات تاثیر می گذارد. در صورتی که تعرفه گذاری خدمات مختلف به صورت صحیح و اصولی انجام نگیرد، باعث ایجاد آثار نامطلوب بر استمرار خدمات در نظام سلامت می گردد. مطالعه حاضر به بررسی چالش ها و راهکارهای اصلاح وضعیت تعرفه گذاری در نظام سلامت ایران پرداخته است.
مواد و روش‌ها: این مطالعه به صورت کیفی و از طریق انجام مصاحبه فردی با 9 نفر از مدیران، سیاست‌گذاران وزارت بهداشت و سایر نهادهای مرتبط و ارایه کنندگان خدمات بالینی که در امر تعرفه گذاری در کشور صاحبنظر بودند، انجام گردیده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش چارچوب مفهومی استفاده شده است.
نتایج: چالش های ذکر شده و راهکارهای اصلاحی پیشنهادی برای چالش های مذکور در محورهای قدرت تولیتی، سیاست‌گذاری و نظارتی در بخش تعرفه گذاری کشور، ساختار تعرفه گذاری کشور، روش ها و اصول تعرفه گذاری، نظام ثبت هزینه های بخش سلامت و دیگر مفاهیم مرتبط با نظام تعرفه گذاری می باشد.
نتیجه گیری: برای اصلاح وضعیت تعرفه گذاری در نظام سلامت کشور باید با نگاهی عمیق چالش های موجود را مشخص و راهکارهای موردنیاز در سطوح مختلف را شناسایی نمود. تبعیت از یک الگوی مشخص، وجود سیاست‌گذاری و تولیت واحد در زمینه تعرفه‌گذاری خدمات بالینی به عنوان یکی از زیر ساخت های لازم برای جهت دار نمودن این اقدامات، ضروری می باشد.

---

زمینه و هدف : تمرکز بر ایجاد فرصت مشارکت بیماران در تمام سطوح سیستم بهداشت و درمان در جهت اعتلای توانائی آنان در ارتقای ایمنی بیمار و کیفیت ارائه خدمات امری ضروری است. هدف پژوهش حاضر «بررسی ادراک بیماران بستری در بخشهای بالینی بیمارستانهای عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران در زمینه مشارکت در تصمیمات درمانی و ایمنی بیمار» می باشد.

مواد و روش ها: این بررسی به صورت مقطعی انجام گرفت. در بهار 1390 لیست 8 بیمارستان عمومی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران و کلیه بخشهای بالینی آن از طریق وبسایت دانشگاه تهیه شد. در نهایت با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای حجم نمونه 300 نفر محاسبه شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ساختار یافته ای بود که پایائی و روائی آن در حد قابل قبول بود. در این مطالعه از روشهای آماری توصیفی، رگرسیون خطی و رگرسیون چند متغیره لجستیک برای تحلیل داده‌ها استفاده گردید.

نتایج: 60% افراد زن بودند. 59/7% افراد میزان مشارکت در تصمیمات درمانی را زیاد و 27% کم ارزیابی کردند. 60% افراد میزان ایمنی بیمار را خوب و 26%ضعیف ارزیابی کردند. افراد جوانتر و شاغل، میزان مشارکت را بیشتر ارزیابی کردند. افراد با تحصیلات بالاتر یا شاغل یا مجرد امتیاز ایمنی کمتری به بیمارستان دادند. مشارکت بیمار در تصمیمات درمانی تاثیری بر ارزیابی وی از میزان ایمنی بیمار در بیمارستان نداشت.

نتیجه گیری: علائمی که ممکن است توسط فرد نابهنجار تفسیر شده، احتمالاً توسط فرد دیگر به گونه متفاوت تفسیر می شود. این اختلاف ناشی از تفاوتهای دموگرافیک افراد می باشد

---

زمینه و هدف: ایمنی بیمار یکی از مهمترین اجزای کیفیت مراقبت سلامت می باشد. با توجه به اینکه ارزیابی فرهنگ موجود ایمنی نخستین گام در ارتقای سطح ایمنی بیمار است، بر آن شدیم تا با ترجمه و معتبرسازی یکی از پرکاربردترین ابزارهای سنجش فرهنگ مربوطه (پرسشنامه Hospital Survey On Patient Safety culture یا به اختصار HSOPS) برای نخستین بار در ایران، گامی در جهت بهبود کیفیت مراقبت سلامت در بیمارستان های کشورمان برداریم.
مواد و روش ها: این مطالعه به روش مقطعی و در میان 4 بیمارستان عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران که به شکل هدفمند انتخاب شده بودند، انجام گرفت. پرسشنامه ها به شکل تصادفی در میان 420 نفر از اعضای جامعه پژوهش توزیع، و پس از تکمیل جمع آوری گردید. یافته ها با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی تأییدی، همبستگی درونی و همبستگی بینابینی مورد تحلیل قرار گرفت.

---

زمینه و هدف: رفتارهای گروه های مختلف افراد در هنگام مواجهه با بیماری متفاوت است و عومل بسیاری از جمله سن، جنس، وضعیت اقتصادی و اجتماعی بر روی آن تاثیر گذارند. شناسایی الگوهای رفتاری افراد نقش تعیین کننده ای در ارائه خدمات به آنان دارند. این مطالعه سعی دارند الگوهای رفتاری درمان اقلیت مذهبی زرتشتی ساکن در شهرستان یزد که از تعداد بالایی در مقایسه با دیگر شهرستانها برخوردار است را مورد بررسی و شناسایی قرار دهد.
مواد و روش ها: این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی است که شکل مقطعی انجام شده است. تعداد 196 نمونه که به شکل تصادفی ساده از محله های زرتشتی نشین انتخاب شده اند وارد پژوهش شدند. اطلاعات از طریق تکمیل پرسشنامه جمع آوری شد. داده ها با آزمون Chi Square و تست دقیق فیشر با استفاده از نرم افزار Spss.11 مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: یافته های این پژوهش نشان می دهد64.3% افراد مورد مطالعه زن هستند.15.58% افراد مجرد، 76.5% متاهل و 7.7% همسر فوت شده هستند. همچنین یافته ها نشان می دهد 4.1% افراد بی سواد، 17.3% دارای تحصیلات متوسطه، 51.3% دیپلمه و فوق دیپلم، 23.5% لیسانس و 3.6% دارای تحصیلات فوق لیسانی و بالاتر هستند. همچنین 43.4% افراد بیکار و 46.7% کاررمند هستند.همچنین 94.4افراد دارای بیمه درمانی هستند. در این پژوهش متغیر جنس با نوع اقدام به درمان در هنگام بیماری (0.04P = )، محل تولد با دلایل اهمیت ندادن به بیماری (0.03P= ) رابطه معنی دار دارد. همچنین وضعیت تاهل با نوع اقدام به درمان در هنگام بیماری (0.001P<)، میزان تحصیلات با سه متغیر نوع اقدام به درمان در هنگان بیماری(0.01P= )، مراجعه به درمانگر در مراحل مختلف بیماری(0.03P= ) و استفاده از مشاوره گروههای مختلف در هنگام بیماری(0.01P= )، وضعیت اشتغال ( که به دو دسته کارمند و بیکار تقسیم شده) با اولین محل جهت دریافت خدمات(0.001P = ) ، وضعیت اقتصادی فرد با دلایل اهمیت ندادن به بیماری (0.00P= )و تکمیل دوره درمان(0.01P= ) و بیمه درمانی با نوع اقدام به درمان در هنگام بیماری(0.03P=) و استفاده از مشاوره گروه‌های مختلف (0.02P= )رابطه معنی دار دارد.
نتیجه گیری: با توجه به آنکه میزان تحصیلات وضعیت اشتغال و بیمه درمانی با رفتار در جستجوی درمان رابطه معنی دار دارد، افزایش آگاهی و تحصیلات افراد و بهبود شرایط کاری آنان می تواند افراد را به انتخاب رفتار درمانی مناسب تری سوق دهد.

---

زمینه و هدف: با توجه به هزینه های روزافزون بخش سلامت و منابع محدود این بخش نیاز به شناخت دقیق و کنترل صحیح هزینه ها در این بخش اجتناب ناپذیر می نماید. هدف از این پژوهش تعیین هزینه تمام شده یک واحد از خدمات رادیولوژی در بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران می باشد.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر بصورت مقطعی و گذشته نگر انجام گرفت. بدین منظور از میان بیمارستان های عمومی آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران دو بیمارستان سینا و شریعتی به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. پس از جمع آوری داده های مورد نظر هزینه تمام شده ی خدمات رادیوگرافی در این مراکز با بهره گیری از روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت، طی سال مالی منتهی به 1389 محاسبه گردید.
نتایج: هزینه تمام شده هر واحد خدمت رادیوگرافی در بیمارستان های شریعتی و سینا به ترتیب برابر با 251255.5 و 334996.2 ریال بوده است. در هر دو بیمارستان هزینه های اجاره بهای ساختمان و پرسنلی بیشترین سهم از کل هزینه ها را به خود اختصاص داده اند.
نتیجه گیری: هزینه تمام شده یک واحد از خدمات رادیولوژی در این مطالعه نسبت به سایر مطالعه ها تفاوت چشمگیری را نشان می دهد. از دلایل این امر می توان به محاسبه هزینه اجاره بهای ساختمان در این مطالعه اشاره نمود، که در سایر مطالعات به آن توجهی نمی شده است. از سوی دیگر با توجه به بالا بودن سهم هزینه های پرسنلی و ساختمان از کل هزینه ها، توجه ویژه به این منابع و استفاده مناسب و صحیح از آن ها می تواند گامی اساسی و مهم در افزایش کارایی و صرفه جویی در هزینه های نظام سلامت باشد.

---

زمینه و هدف: سالمندی دوران حساسی از زندگی بشر است و توجه به مسائل و نیازهای این مرحله یک ضرورت اجتماعی است. بهینه سازی درمان دارویی برای بیماران سالمند چالش برانگیز است و بعضی اوقات درمان دارویی می تواند خطرناک تر از منفعت آن باشد. به دلیل شواهد زیاد در خصوص مشکلات مرتبط با دارو در سالمندان در طول دهه گذشته، بسیاری از پزشکان و متخصصان طب سالمندان روشها و ابزارهایی را به منظور شناسایی مشکلات درمان دارویی و الگوهای تجویز داروهای پرخطر، ارائه کرده اند.
مواد و روشها: چندین روش برای ارزیابی تجویز دارو در سالمندان وجود دارند. از دهه 1990 روشها، ابزارها و معیارهایی به منظور کمک در ارزیابی کیفیت تجویز دارو ارائه گردیده اند. در این رابطه به وجود دو دسته از معیارها پی بردیم که تحت عنوان معیارهای آشکارا (معیار محور) و معیارهای تلویحی (قضاوت محور) نامیده می شوند.
یافته ها: معیارهای آشکار نظیر Beers Criteria، Zhan Criteria، STOP/STARTو... هستند که ارائه کلیه این معیارها با توجه به برگزای پانل و استفاده از تکنیک توافق آرا در چندین مرحله بوده است. معیارهای تلویحی در خصوص استفاده از داروها، اطلاعات بالینی را ارزیابی می کنند.
نتیجه گیری: هر کدام از ابزارهایی که در این مطالعه به آنها اشاره گردید از جمله ابزارهایی هستند که در کشورهای اروپایی و آمریکا مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به اینکه بازار دارویی آن کشورها با ایران تا حدی متفاوت است لذا نیاز به تدوین چنین ابزارهایی که بتواند به ارزیابی کیفیت تجویز دارو در سالمندان بپردازد ضروری می باشد.

---

زمینه و هدف: دستیابی به تامین مالی عادلانه و از بین بردن ریسک مواجه خانوارها با مخارج کمرشکن سلامت تبدیل به چالش مهمی برای نظام های سلامت در سراسر دنیا شده است. هدف از این مطالعه اندازه گیری مواجه خانوارهای ایرانی با هزینه های کمرشکن سلامت بر اساس رویکرد سازمان جهانی بهداشت و بانک جهانی و بررسی عوامل مؤثر بر این هزینه هاست. مواد و روش ها: داده های بخشی از مطالعه پیمایش سلامت جهانی که در سال 1380 در ایران انجام شده، تحلیل شده است. این پیمایش 10300 خانوار شهری و روستایی در سطح کشور را در بر گرفته است. هزینه های کمرشکن بر اساس توانایی پرداخت در آستانه های 40، 50، و60 و بر اساس درآمد در آستانه 20 درصد محاسبه شده است. مدل رگرسیون لوجستیک برای بررسی عوامل تاثیرگذار بر هرینه های کمرشکن استفاده شده است. نتایج: نسبت خانوارهای مواجه شده با هزینه های کمرشکن سلامت 15-9 درصد برآورد شد. مواجه شدن با هزینه های کمرشکن سلامت با متغیرهای وجود فرد با بیماری مزمن در خانوار، اقامت در روستا و وضعیت اقتصادی خانوار در تمام آستانه ها ارتباط آماری معنی داری نشان داد. متغیر پوشش بیمه ای در آستانه 40 درصد ظرفیت پرداخت ارتباط آماری معنی داری با مواجه شدن با این هزینه ها نشان داد. نتیجه گیری: مداخلات سیاستی دولت مانند اجرای معافیت از پرداخت برای گروه های هدف خاص، طراحی بسته ی مزایا، محافظت از فقرا و محرومین و گسترش مکانیسم های پیش پرداخت می تواند خانوارها را در برابر هزینه های کمرشکن سلامت محفاظت کند.

---

زمینه و هدف: طرح پزشک خانواده شکلی از نظام ارائه مراقبت هاست که اجرای صحیح آن، ارتقاء سلامت را به دنبال دارد. آگاهی از نگرش پزشکان خانواده نسبت به شغل خود، نقش مهمی در اجرای بهتر طرح ایفا می نماید. مطالعه حاضر با هدف تبیین نگرش پزشکان خانواده شاغل در مراکز بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی تهران نسبت به شغل خود انجام شده است. مواد و روش ها: مطالعه از نوع کیفی و در سال 90 انجام شد. به منظور رسیدن به اشباع اطلاعاتی از کلیه پزشکان خانواده در مراکز بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی تهران که 33 نفر بودند، در قالب دو مصاحبه انفرادی و چهار جلسه بحث گروهی متمرکز، اطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردید. در نهایت، با استفاده از روش چارچوب مفهومی، تحلیل داده‌ها انجام شد. نتایج: در تحلیل داده ها، 3 موضوع کلی با عنوان عوامل ترغیب پزشکان به انتخاب پزشک خانواده و ادامه خدمت (شامل2 زیرموضوع عوامل اقتصادی، عوامل فرهنگی و محیطی و شرایط کاری) ، چالش های طرح (شامل2زیرموضوع زمینه سازی برای اجرای طرح، شرایط کاری و محدودیت های حرفه ای)، و اصلاحات موردنیاز برای اجرای صحیح برنامه (در سطح سیاستگزاری و در سطح اجرایی) شناسایی شد. نتیجه گیری: از آنجایی که عوامل اقتصادی، فرهنگی و عوامل محیطی و شرایط کاری در ترغیب پزشکان خانواده نقش اصلی را دارند، لذا بیشترین چالش های طرح نیز مربوط به آنها بوده و نیازمند اصلاحاتی در سطوح کلان و خرد می باشد. همچنین فراهم نمودن زمینه های لازم از طریق فرهنگ سازی در جامعه نیز می تواند در اجرای بهتر این طرح تاثیر گذار باشد.

---

زمینه و هدف: اعتباربخشی برنامه ارزیابی سازمان های مراقبت از سلامت می باشد که با توجه به استانداردهای از قبل تعیین شده ساختار و فرایند را مورد اندازه گیری قرار می دهند. این مطالعه با هدف ارزیابی وضعیت ایمنی و کیفیت مراقبت در بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران بر اساس استانداردهای JCI (Joint Commission International) و تعیین نقاط ضعف و قوت آنها انجام گرفته است. مواد و روش ها: این مطالعه یک پژوهش توصیفی_تحلیلی می باشد که به صورت مقطعی در5 بیمارستان انجام شده است و ابزار مورد استفاده چک لیست ترجمه شده استانداردهای کمیسیون مشترک بین الملل با 14 استاندارد می باشد، ورود اطلاعات و تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 13 انجام شد و برای مقایسه بیمارستان ها از آزمون آماری K Independent Samples tests استفاده شده است. نتایج: بالاترین امتیاز کیفیت و ایمنی مراقبت مربوط به بیمارستان B (84درصد) و بعد از آن به ترتیب مربوط به بیمارستان های C (83درصد)، A (72.75درصد)، E (72درصد) و D (70.5درصد) می باشد و بر اساس نتایج آزمون های آماری بیمارستان های مورد مطالعه در استانداردهای حقوق بیمار و خانواده، پیشگیری و کنترل عفونت و بهبود کیفیت و ایمنی بیمار با یکدیگر متفاوت هستند. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد که بیمارستان های مورد مطالعه در وضعیت نسبتا" خوبی از نظر کیفیت و ایمنی مراقبت قرار دارند اما در بعضی موارد فاصله زیادی بین استانداردهای کمیسیون مشترک بین الملل و وضعیت فعلی آنها دیده شده است و بیمارستان های مورد مطالعه نیازمند تعیین خط مشی های مرتبط، طرحریزی و اجرای برنامه هایی برای بهبود وضعیت خود می باشند.

---

زمینه و هدف:در سالهای اخیر حاکمیت بالینی به عنوان مدلی برای تبیین اصول بهبود مستمر کیفیت در خدمات سلامت معرفی شده است.این بررسی در نظر دارد با استفاده از ابزار سنجش جو سازمانی حاکمیت بالینی میزان آمادگی بیمارستانهای مورد مطالعه را برای اجرای برنامه های حاکمیت بالینی مورد بررسی قرار دهد. مواد و روش ها: این بررسی در 14 بیمارستان دولتی و غیر دولتی واقع در شهر تهران برای ارزیابی وضعیت آمادگی این بیمارستانها برای اجرای حاکمیت بالینی انجام شد.بدین منظور 800 نفر از پزشکان و پرستاران شاغل در این بیمارستانها مورد پرسش قرار گرفته اند.داده ها در نرم افزار SPSSنسخه 17و با استفاده از آزمون های همبستگی و مقایسه میانگین ها و همچنین آماره های توصیفی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: یافته ها نشان دهنده آمادگی هر دو نوع بیمارستان دولتی و غیر دولتی برای اجرای برنامه حاکمیت بالینی بود. یافته های حاصل از بررسی میدانی نشان داد که میانگین امتیاز جو سازمانی حاکمیت بالینی در بیمارستانهای مورد بررسی (14/3) بالاتر از حد متوسط(5/2) است. نتیجه گیری:این بررسینشان داد که آمادگی لازم برای اجرای برنامه های حاکمیت بالینی در بیمارستانها در حد قابل قبولیوجود دارد.با این حال با اجرای حاکمیت بالینی تلاش می شود استراتژی واحد و جامعی برای بهبود مستمر کیفیت در خدمات بالینی به کار گرفته شود.

---

مقدمه: پسماندهای بیمارستانی به علت دارا بودن عوامل خطرناک سمی و بیماری زا از جمله زائدات پاتولوژیک، عفونی، داروئی، شیمیایی و رادیواکتیو از حساسیت خاصی برخوردارهستند. این مطالعه با هدف بررسی میزان رعایت اقدامات ایمنی توسط کارکنان مسئول جمع آوری پسماند های بیمارستانی در بیمارستان های دولتی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی در سال 1391، ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. بر اساس توزیع فراوانی، نمره کل ایمنی افراد به سه گروه ضعیف(نمره کمتر از 26)، متوسط(نمره بین 26 تا 30) و خوب( نمره بیشتر از 30) تقسیم‌بندی و با استفاده از نرم افزارآماری Spss18 و آزمونهای آماریT-Test و آنالیز واریانس یکطرفه و رگرسیون مورد تحلیل قرارگرفت. نتایج: در بین بیمارستان های مورد مطالعه 3/33 درصد آنها دارای وضعیت ایمنی خوب و 5/55 درصد آنها دارای وضعیت ایمنی متوسط و 2/11 درصد آنها دارای وضعیت ایمنی ضعیف بودند. ارتباط آماری معناداری بین میزان تحصیلات خدمه، سن، سابقه کار و آموزش به خدمه با میانگین نمره وضعیت ایمنی آنها وجود داشت. نتیجه گیری: اجرای استانداردها و قوانین ملی جاری و رفع کمبودها، برنامه ریزی صحیح، استفاده ار کارکنان جوان در کنار کارکنان باسابقه تر، دوره های آموزشی بیشتر، اهمیت و احترام قائل شدن برای خدمه و مورد توجه قرار دادن آنها می تواند به بهتر شدن ایمنی در جمع آوری پسماندهای بیمارستانی کمک کند

---

زمینه و هدف: سه محور سلامتی، پاسخ دهی و تامین مالی عادلانه به عنوان اهداف اصلی هر سیستم بهداشتی معرفی شده اند. در این پژوهش، میزان پاسخ دهی بیمارستان های خصوصی و تامین اجتماعی شهر تهران در سال 1392 بررسی شد.

مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع  توصیفی- تحلیلی بود که به صورت مقطعی در 10 بیمارستان شهر تهران (20 درصد از کل بیمارستان های خصوصی و تامین اجتماعی شهر تهران: 8 بیمارستان خصوصی و 2 بیمارستان تامین اجتماعی) انجام شد. جامعه پژوهش را کلیه بیماران بستری و سرپایی مراجعه کننده به این بیمارستان ها در سال تحقیق تشکیل داده که از بین آنها 333 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه پیمایش جهانی سلامت سازمان جهانی بهداشت که روایی و پایایی آن مورد تائید قرار گرفته شد استفاده گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های آماری کروسکال والیس و من ویتنی توسط نرم افزار SPSS  نسخه 17 تحلیل گردید.

نتایج: میانگین نمره پاسخ دهی از دیدگاه بیماران بستری و سرپایی به ترتیب 60/0±7/3 و 71/0±1/4 به دست آمد. میانگین نمره پاسخ دهی از دیدگاه بیماران بستری در بیمارستان های خصوصی و تامین اجتماعی به ترتیب 46/0±4/4و 82/0±2/3 و برای بیماران سرپایی 58/0± 8/3و 63/0± 5/3 براورد شد. همچنین میانگین نمره پاسخ دهی در بیمارستان های خصوصی (4/4) بالاتر از بیمارستان های تامین اجتماعی(2/3) ارزیابی شده و این تفاوت از دیدگاه بیماران معنادار بود(001/0>P).

نتیجه گیری: ابعاد پاسخ دهی در بیمارستان های مورد مطالعه در حد متوسط به بالا ارزیابی گردید . این میزان در بیمارستانهای خصوصی نسبت به تامین اجتماعی دارای وضعیت بهتری بود. پیشنهاد می شود تا مدیران بیمارستان ها بیشتر به مشتری و مکانیزم هایی جهت پاسخ دهی بهتر و ارائه خدمات با کیفیت تر توجه کنند. 

---

زمینه و هدف: خطاهای پزشکی و اتفاقات ناخواسته عامل اصلی بسیاری از مرگهای قابل اجتناب و نیز هزینه های تحمیل شده به نظام سلامت در سطح جهان می باشد. از این رو، این مطالعه با هدف تعیین چالش های مرتبط با خطاهای پزشکی و اتفاقات ناخواسته، و راهکارهای کاهش آنها در نظام سلامت ایران انجام گردید. 

مواد و روش ها: این مطالعه کیفی دارای سه منبع اصلی داده ای شامل مصاحبه شوندگان کلیدی، اسناد ملی و پانل کارشناسی بود. مصاحبه شوندگان(30 نفر) و اعضای پانل کارشناسی(12 نفر) بطور هدفمند از سه سطح خرد، میانه و کلان نظام سلامت و نیز برخی سازمانهای مرتبط انتخاب شدند. اطلاعات حاصل از طریق چارچوب مفهومی ترکیبی( استنتاجی/ استقرایی) تحلیل شد.

نتایج: اگر چه بسیاری از چالش های مرتبط با بروز خطاهای پزشکی بعلت ضعف در نظام ایمنی بیمار در بیمارستان بودند اما عواملی مانند نیروی انسانی، عوامل فیزیکی و عوامل مربوط به خارج از محیط بیمارستان نیز در بروز این خطاها نقش داشته اند. شناسایی دلایل بروز خطاها در سطوح مختلف ارایه خدمات، مستند سازی خطاها و ایجاد نظام منسجم جهت شناسایی خطاها و دلایل بروز آنها از مهمترین راهکارهای کاهش خطاهای پزشکی بود.

نتیجه گیری: رفع علل به وجود آورنده خطاهای پزشکی می تواند گامی موثر در پیشگیری از این خطاها باشد. برای از میان بردن چالش های مرتبط با کاهش خطاهای پزشکی عزم جدی سازمان ها، گروه ها و افراد مرتبط و تدوین برنامه های منسجم و هماهنگ لازم می باشد. 

---

زمینه و هدف : فرایند دارو دادن به بیماران یکی از وظایف مهم واساسی پرستاران می باشد وانجام آن به روش درست می تواند نقش بسزایی در امر ایمنی بیمار ایفا کند مهمترین مسئله دربخش سلامت وبه ویژه دربخش های درمانی کیفیت مراقبت است وکیفیت مراقبت ازعناصری تشکیل شده که ایمنی بیماریکی ازمهم ترین آنهاست.اشتباهات دارویی از اصلی ترین عوامل تهدیدکننده ایمنی بیمار است. هدف این مطالعه  تعیین عوامل مؤثر بر بروز اشتباهات دارویی ازدیدگاه پرستاران بود.

مواد و روش ها: پژوهش حاضرمطالعه توصیفی-مقطعی-تحلیلی بود که در سال1392انجام شد. جامعه مورد مطالعه کادر پرستاری بیمارستان های آبادان(امام خمینی(ره)،طالقانی،شهیدبهشتی،17شهریور)به تعداد232 نفرتحت نظردانشگاه علوم پزشکی اهواز،شرکت نفت و تامین اجتماعی بودند.ابزارمطالعه پرسشنامه دو قسمتی بود که شامل: اطلاعات دموگرافیک وشغلی وقسمت دوم آن علل عمده اشتباهات دارویی، شامل 28 گویه ودرچهار حیطه علل مربوط به پرستار،بخش،مدیریت پرستاری وعلل دارویی بود.روایی محتوایی پرسشنامه براساس مروری بر مقالات تحقیقی گذشته و نظرخواهی از اساتید و صاحبنظران وپرستاران خبره تأمین گردید واصلاحات مورد نیاز انجام شد. پایایی پرسشنامه طبق مطالعات پیشین با روش آلفای کرونباخ،91/0 برآورد شد.

نتایج :مهم ترین علل ارتکاب اشتباهات دارویی به ترتیب شامل کمبود تعداد پرستار نسبت به تعداد بیمار(44%)،تراکم زیادکارها دربخش(2/36%)،خستگی ناشی ازکاراضافی(8/35%)، ناخوانا بودن دستور پزشک(5/24%)،اضطراب واسترس ناشی ازکار(25%)، سروصدای محیط بخش(4/22%).نارضایتی پرستار ازمیزان حقوق ومزایای دریافتی(7/29%)،تشابه درشکل داروها(7/14%) بود.

نتیجه گیری:عوامل "مدیریتی" چون کمبود پرسنل پرستاری وعوامل سازمانی مانند تراکم زیاد کارهای بخش و عوامل مربوط به پرستارهمچون خستگی از اضافه کاری بیشترین تأثیر را در بروز اشتباهات دارویی پرستاران دارند.لذا اصلاحات درفرآیندهای سازمانی وتشکیلات بیمارستانی جهت رفع مشکلات پرستاران درارتقای کیفیت خدمات وافزایش ایمنی بیمارالزامی است.

---

زمینه و هدف: در راستای نیل به هدف بهبود کیفیت، استانداردهای اعتبار بخشی متمرکز بر خدمات بالینی و غیر بالینی به اجرا گذاشته شده است. تأثیر یک مداخله‌ی کشوری مانند اعتباربخشی می‌تواند بر سنجه‌هایی که می‌تواند نقش تعیین‌کننده در ارائه خدمات با کیفیت دارند، تأثیرگذار باشد و به عنوان عاملی مؤثر در سیاست گذاری کلان در حوزه سلامت مطرح شود. هدف اصلی این مطالعه تعیین تأثیر اجرای فرآیند اعتباربخشی در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران بر شاخص های کلیدی عملکردی بیمارستان بود.

مواد و روش ها: این پژوهش توصیفی – تحلیلی و نیمه تجربی بود که به صورت طولی و به روش تحلیل سری های زمانی منقطع (Interrupted Time Series Analysis) انجام شد. داده های مربوط به شاخص های کلیدی عملکرد شامل(شاخص های متوسط مدت اقامت بیماران، درصد سزارین، فاصله چرخش تخت، درصد رضایت بیماران، درصد اشغال تخت،ترخیص با میل شخصی از اورژانس و درصد مرگ و میر خالص) دربازه زمانی سال 91-93 است که از طریق مراجعه به بیمارستان ها جمع آوری شد. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزار STATA  نسخه 12استفاده شد.

نتایج: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد در نتیجه اجرای طرح اعتباربخشی شاخص های متوسط مدت اقامت بیماران، درصد سزارین و فاصله چرخش تخت کاهش و شاخص‌های درصد رضایت بیماران و درصد اشغال تخت افزایش یافته‌اند. همچنین شاخص‌های ترخیص با میل شخصی از اورژانس و درصد مرگ و میر خالص هیچ تغییر معناداری نداشته اند.

نتیجه گیری: به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که نظام سلامت تا حدودی به قسمتی از اهداف خود یعنی ارتقاء شاخص های کلیدی عملکرد بیمارستان ها در نتیجه اجرای طرح اعتباربخشی در بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران دست یافته است. جهت بررسی دقیق‌تر چگونگی و نحوه‌ اثرگذاری این طرح‌ها، بررسی جنبه‌های مختلف شاخص‌های عملکردی بیمارستان‌ها و چگونگی تغییر آن‌ها در زمان طولانی‌تر ضروری به نظر می‌رسد.