فصلنامه

---

زمینه و هدف: سیستم آرشیو و انتقال تصاویر (PACS) امکان ذخیره سازی و ارسال تصاویر پزشکی را بصورت الکترونیکی در واحدهای مختلف مراکز آموزشی درمانی فراهم می سازد. هدف اساسی این مطالعه تعیین مشکلات و موانع موجود در پیاده سازی PACS در بیمارستان امام خمینی ارومیه بود.
مواد و روشها: در این مطالعه توصیفی 88 نفر از پزشکان،پرستاران بخشها ، پرتو کاران، کارکنان مدارک پزشکی و مدیران اجرائی بیمارستان امام خمینی ارومیه مورد بررسی قرار گرفتند. حجم نمونه منطبق بر حجم جامعه بوده و از روش سرشماری در نمونه گیری استفاده گردید. گردآوری داده ها بوسیله دو پرسشنامه صورت گرفت. روایی پرسشنامه ها از طریق روایی محتوا و پایائی آنها از روش آزمون- بازآزمون تعیین گردید با استفاده از این پرسشنامه ها چهارحوزه: نیروی انسانی، مدیریتی، سازمانی و عوامل تکنولوژیکی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: نتایج در چهار محور مورد بررسی در این تحقیق نشان داد که میزان آشنایی کارکنان و مدیران با مفهوم
 PACS به ترتیب 43/1 و 83/3 درصد بود. یافته ها همچنین میزان استقبال کارکنان و مدیران از پیاده سازی چنین سیستمی را به ترتیب 80 و66/7 درصد نشان داد. مشخص شد که هم مدیران و هم کارکنان عدم آگاهی دست اندرکاران اجرائی بیمارستان از مزایای PACS را مهم ترین مانع در پیاده نشدن PACS عنوان کرده بودند.
نتیجه گیری: با توجه به پیشرفت حوزه انفورماتیک پزشکی و کاربردهای سیستم های اطلاعاتی بهداشتی ضروری است که مدیران اجرائی از ورود این گونه سیستم ها در بیمارستانها استقبال نمایند.

---

زمینه و هدف: امروزه استفاده از مواد حاجب داخل وریدی برای افتراق تصاویر بین بافت‌ها در بخش‌های رادیولوژی کاربرد فراوانی دارد. از طرفی به کار گیری روش‌ها و پروتکل‌های ایمنی در استفاده از مواد حاجب به منظور جلوگیری از واکنش‌های خطرساز ضرورتی انکار‌ناپذیر به نظر می رسد. لذا در این مطالعه بر آن شدیم تا میزان رعایت موارد ایمنی در تزریق مواد حاجب داخل وریدی در بخش‌های رادیولوژی مراکز آموزشی- درمانی ارومیه را مورد ارزیابی قرار دهیم. موا د و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی–مقطعی بود. ابزار جمع آوری داده‌ها پرسشنامه‌هایی بودند که با بهره گیری از مقالات مرتبط و راهنماهای استاندارد جهانی همچون ESUR و RCR در سه حوزه، شامل: داروها ، پروتکل‌ها و تجهیزات طراحی گردیدند. یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد که میزان رعایت ایمنی از لحاظ پروتکل‌ها، تجهیزات و داروها به ترتیب 91.3%، 69.4% و 100% بود. در مجموع میزان رعایت موارد ایمنی 80.9% بود. نتایج وجود نواقصی در تجهیزات همچون پالس اکسی‌متر و ECG را نشان داد. علاوه بر این، مشخص گردید که دستورالعمل واحدی درتزریق مواد حاجب داخل وریدی بین بخش‌های مورد بررسی وجود ندارد. نتیجه‌گیری: با عنایت به اهمیت موضوع می بایست عواملی که میزان رعایت ایمنی بیماران را در مراکز آموزشی-درمانی تحت تاثیر قرار می دهد، از طریق ابلاغ دستورالعمل واحد در خصوص به کارگیری مواد حاجب تزریقی و مهیا نمودن تمامی تجهیزات مورد نیاز، فرایند ایمنی بیمار را بهبود بخشیده و نظارت کامل از سوی مراجع ذیربط از قبیل مراکز نظارتی داخل-خارج سازمانی اجرا گردد.

---

زمینه و هدف: بیمارستان‌ها مهم‌ترین سازمان بهداشتی و درمانی و مصرف-کننده‌ی بخش اعظم بودجه‌ی نظام‌ سلامت هستند. راهکارهایی همچون کوچک‌سازی از جمله استراتژیهای بکار رفته در ارائه‌ی خدمات مطلوب در بیمارستان به شمار می‌روند. پژوهش حاضر با هدف جستجوی سیستماتیک روش‌های مختلف کوچک‌سازی بیمارستان و پیامدهای آن به منظور انتخاب روش مناسب برای کشور انجام شده است. مواد و روشها: در این پژوهش، جستجوی سیستماتیک در database های Medlib , SID ,Pub Med, Science Direct و ابر جستجوگر Google Scholar با استفاده از کلیدواژه‌های Downsizing, Hospital Downsizing, Hospital Rightsizing, Hospital Restructuring, Staff Downsizing, Hospital Merger, Hospital Reorganization و معادل‌های فارسی صورت پذیرفت. 379 مقاله‌ی بدست آمده بصورت مرحله به مرحله مطالعه و پالایش شده و در نهایت 25 مقاله مرتبط با اهداف مطالعه انتخاب و ارائه گردید. نتایج: روشهای کوچک‌سازی شناسایی شده شامل کاهش تعداد کارکنان و کاهش تعداد تخت، برون سپاری ، ادغام واحدهای بیمارستانی و روش ترکیبی (ترکیبی از روشهای پیشین) بود. مهمترین پیامدهای استفاده از این روش‌ها مربوط به هزینه، درآمد، ویزیت‌ها و جراحی‌های سرپایی، مدت اقامت و میزان پذیرش در بیمارستان‌ها، نرخ مرگ و میر، رضایت ذی نفعان، بارکاری ، سلامت روانی و میزان غیبت کارکنان بود. نتیجه‌گیری: از نتایج مطالعات چنین بر می‌آید که روش‌های مختلف کوچک-سازی در راستای ارائه‌‌ی خدمت مطلوب و کاهش هزینه‌ها در بیمارستان مورد استفاده قرار می‌گیرد. از میان روش‌های مختلف، ادغام و برون‌سپاری با توجه به شرایط فعلی کشور ما برای استفاده در بخش بیمارستانی پیشنهاد می‌شود.

---

زمینه و هدف: ویژگی‎های دموگرافیک افراد از عوامل موثر بر دیدگاه ایشان نسبت به کیفیت مراقبت‏های بهداشتی می‎باشد به‏طوری‎که ارتباط مثبتی بارضایت ایشان دارد. هدف این مطالعه تعیین نقش متغیرهای دموگرافیک گردشگران پزشکی مراجعه‎کننده به بیمارستان‎های شیرازبر دیدگاه ایشان نسبت به کیفیت خدمات بود.

مواد و روش‎ها:پژوهش حاضر مطالعه‏ای توصیفی–تحلیلی و مقطعی بود که روی 200 بیمارخارجی مراجعه‎کننده به بیمارستان‎های شیراز در سال 92-1391 انجام گرفت. ابزار جمع‏آوری داده‎ها پرسشنامه‏ای دو قسمتی بود. در بخش اول اطلاعات فردی و در بخش دوم انتظارات و ادراکات گردشگران از کیفیت خدمات با استفاده از پرسشنامه‌هایی برگرفته از ابزار سروکوال اندازه‎گیری شد. روایی ‏این پرسشنامه توسط متخصصین و پایایی آن به تفکیک انتظارات و ادراکات بوسیلهCronbach’s alpha (90درصدو 89درصد) تأیید گردید. درنهایت، داده‎ها توسط آزمون‏های آماری تی مستقل و آنالیز واریانس یکطرفه تحت نرم افزار   SPSS نسخه  16 مورد تجریه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج: طبق نتایج بدست آمده میانگین شکاف کیفیتی گروه سنی بالای 50 سال 26/0- برآورد شد که نسبت به دوگروه سنی دیگر کمتر بود. همچنین کمترین مقدار کلی این کمیت مربوط به گروه کم‎سواد و گروهی که کمتر از 7 روز در شیراز اقامت داشتند، بود  که بترتیب 32/0- و 36/0- برآورد شد. در ابعاد معنادار نیز گروه گردشگران متأهل، دارای ملیت عمانی و افرادی که خدمات جراحی چشم دریافت کرده بودند، نسبت به سایر گروه‏ها میانگین شکاف کمتری داشتند. مقادیر میانگین شکاف کیفیتی کل برای این گروه ها بترتیب42/0-، 21/0- و 22/0- بدست آمد.

نتیجه‎گیری: به منظور توسعه صنعت گردشگری پزشکی باید ویژگی‌های دموگرافیکی مراجعه‎کنندگان در نحوه‎ سیاستگذاری و طراحی سیستم‎های خدماتی درنظر گرفته شود به‏طوری‎که رضایت اکثریت را درپی داشته باشد.

---

زمینه و هدف:در سال 1374 دستورالعمل اداره نظام نوین امور بیمارستان ها(کارانه) ابلاغ گردید و این طرح به مدت 20 سال در بیمارستانها اجرا شد. در اوایل مهر 1393 دستورالعمل جدید طرح کارانه با عنوان طرح مبتنی بر عملکرد با هدف رفع نواقص طرح قبلی مورد بازبینی قرار گرفت و  به اجرا درآمد. هدف اصلی پژوهش تعیین راهکارهای اصلاحی ارتقا عملکرد نظارت و بهبود اجرای دستورالعمل جدید طرح کارانه در سال1394بود.

مواد و روش ها:تحقیق حاضر به شیوه کیفی از نوع فنومنولوژی بود. از مصاحبه عمیق برای گردآوری داده ها استفاده شد. نمونه های مورد بررسی یازده نفر از مدیران میانی  و ارشد و اساتید دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بودند که به روش هدفمند انتخاب شدند. روش تحلیل داده ها تحلیل محتوایی بود.

یافته ها:در این پژوهش،  هشت تم اصلی و ده تم فرعی  به دست آمد که هشت تم اصلی عبارت از سیاستگذاری صحیح، اصلاح سیستم مدیریت در نظام سلامت، بسترسازی فرهنگی در حمایت از نظارت، برنامه ریزی صحیح، ایجاد انگیزه در پزشکان، اصلاح زیرساختها، بهبود سیستم آموزش و اطلاع رسانی و ایجاد تعاملات سازنده مدیران ارشد و مسئولان مراکز بود.

نتیجه گیری:.به منظورکارآمدتربودن سیستم سلامت، بایستی نقاط ضعف دستورالعمل جدید طرح کارانه به خوبی بررسی شود وبا برطرف کردن چنین نقاط ضعفی بتوان بااجرای طرح جدیدباعث رضایت مندی بیشتر پزشکان وپرسنل رافراهم نمود. پیشنهادمیگردد برای بهتر اجرایی شدن طرح از راهکارهای اصلاحی موجود در این پژوهش استفاده شده و همچنین پایش مستمرونظارت قویتربرطرح ادامه پیدا کند تاطرح به اهداف اصلی خودکه رضایت پرسنل و بیماران است برسد.

---

زمینه و هدف: محاسبه بهای تمام شده خدمات، موجب می شود بتوان منابع موجود را با کاراترین و موثرترین وجه ممکن به کار برد. هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمان گرا، روشی است که علاوه بر هزینه یابی، میزان کارایی و ظرفیت بلا استفاده منابع را نیز محاسبه می کند. هدف از پژوهش، استفاده از این روش جهت محاسبه بهای تمام شده خدمات رادیولوژی و سیتی اسکن در دو بیمارستان بود.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع کمی است که به صورت مقطعی و گذشته نگر به شیوه توصیفی– تحلیلی در سال 1396 بر روی دو بیمارستان وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گرفت. اطلاعات در قالب فرم های اکسل طراحی شده، جمع آوری و بهای تمام شده خدمات از طریق مدل هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمان گرا (TDABC) محاسبه گردید.
نتایج: بهای تمام شده اکثر خدمات رادیولوژی و کل خدمات سیتی اسکن در واحد دولتی بیشتر از واحد واگذار شده بود. ظرفیت بلا استفاده منابع نیز در بخش دولتی بیشتر از خصوصی بود. زمان انجام خدمات در دو بیمارستان به غیر از رده شغلی تکنسین در بقیه موارد تقریبا مشابه بود. میانگین بهای تمام شده خدمات رادیولوژی در بیمارستان (الف)، 223324 و در بیمارستان (ب)، 194094 ریال بود. میانگین بهای خدمات سیتی اسکن در بیمارستان (الف)، 600522 و در بیمارستان (ب)، 485230 ریال بود.
نتیجه گیری:  بر اساس یافته های مطالعه، نیاز به مدیریت منابع انسانی جهت کاهش ظرفیت بلا استفاده و افزایش کارایی و نیز بهبود فرآیندهای ارایه خدمت برای کاهش زمان ارایه خدمات ضروری به نظر می رسد. جایگزینی منابع با هزینه پایین راه حل دیگری است که در کاهش هزینه ها موثر می باشد. استانداردهای کاراترین بیمارستان ها و مراکز ارایه دهنده خدمات سلامت، اغلب ارزش این را دارند که سرمشق قرار گیرند