فصلنامه

---

  زمینه و هدف : همه ی مدیران میخواهند کارایی سازمان خود را افزایش دهند. هدف از این مقاله علاوه بر سنجش کارایی بیمارستان در طی زمان، سعی در پاسخ به این سوال است که آیا استخدام نیروی انسانی جدید میتواندکارایی بیمارستان را افزایش دهد؟

  مواد و روش ها: در این مطالعه ی مقطعی، کارایی نسبی بیمارستان امام خمینی اراک طی سی و یک ماه، از اردیبهشت سال 1390 تا آبان ماه سال1392 (16 ماه قبل و 15 ماه بعد از استخدام) با به کارگیری روش ورودی گرای تحلیل پوششی داده ها با 5 ورودی و 5 خروجی و با در نظرگیری هر ماه به عنوان یک واحد تصمیم گیری به وسیله ی نرم افزار DEAP 2.1 محاسبه شد سپس روند نمرات کارایی طی دو مرحله؛ یک بار برای شانزده ماه اول و بار دیگر برای کل سی و یک ماه به طور مجزا با آزمون من-کندال توسط نرم افزار Minitab16 مورد تحلیل قرار گرفت و مهمترین رخداد بیمارستان در طول دوره ی مطالعه از مسئولین بیمارستان پرسیده شد.

  نتایج: اکثر ورودی ها و خروجی های بیمارستان سیری صعودی داشتند. کارایی هشت ماه آخر برابر یک بود علاوه بر این کارایی ماه یازدهم از همه ی ماه ها کمتر بود. مقدار Z_s برای شانزده ماه اول و برای کل سی و یک ماه به ترتیب -0.55769 و 2.05318 محاسبه شد.

نتیجه گیری: تجزیه و تحلیل روند نمرات کارایی نشان داد همزمان با استخدام نیروی انسانی جدید و بدون گزارش شدن عامل تاثیر گذار دیگر، کارایی بیمارستان افزایش معناداری یافته است.

---

زمینه و هدف: تحلیل پوششی داده ها مدلی ریاضی برای ارزیابی کارایی نسبی واحدهای تصمیم گیری با چند ورودی و چند خروجی است. هدف از این مقاله تعیین نظام مند بکارگیری این تکنیک دربیمارستان های ایران بود.

مواد و روش ها:  در این مطالعه مروری سیستماتیک که در شهریور و بهمن 1394 خورشیدی صورت گرفت با جستجوی کلمات کلیدی در 6 پایگاه علمی و کمک گرفتن از موتور جستجوگر Google، اقدام به جستجوی تحقیقات صورت گرفته شده در بیمارستان های ایران و صرف نظر از زمان انتشار آنان شد. مجموعاً 6613 تحقیق یافته شد سپس 6566 تحقیق به علت نامرتبط و تکراری بودن و عدم دسترسی به متن کامل از مطالعه حذف شد. سپس اقدام به تحلیل آماری 47 تحقیق باقیمانده توسط نرم افزار Excel 2010شد.

نتایج: سال انتشار 6/93درصد تحقیقات از 1388 خورشیدی به بعد بود. در 3 استان بیشترین و در 11 استان کمترین تحقیقات صورت گرفته شده است. تنوع شاخص های خروجی بیش از ورودی بوده است. در 81 درصد تحقیقات از مدل ورودی گرا استفاده شده و در 5/74 درصد تحقیقات بازده به مقیاس متغیر فرض شده است. در اکثر تحقیقات به ناکارا بودن بیمارستان های ایران به علت وجود منابع مازاد اشاره شده است.

نتیجه گیری: در هفت سال اخیر علاقه ی محققین ایرانی به کاربرد تحلیل پوششی داده ها در بیمارستان ها، مخصوصاً در استان های تهران، یزد و خوزستان افزایش یافته است. استفاده ی علمی و منطقی از منابع، پیشنهادی به مسئولین ذیربط می باشد.

---

زمینه و هدف: اولویت‌بندی و تخصیص منابع از مهم‌ترین موضوعات بخش سلامت بوده و عادلانه بودن آن‌ها نیازمند در نظر گرفتن معیارهای مختلفی است. این مطالعه به‌منظور شناسایی معیارهای مورداستفاده برای اولویت‌بندی و تخصیص منابع در نظام‌های سلامت دنیا از طریق مرور جامع مطالعات به انجام رسید.
مواد و روش‌ها: سه پایگاه معتبر Cochrane Library،PubMed  و SCOPUS از سال 2005 تا 10 اکتبر 2016 به شکل نظام‌مند مورد جستجو قرار گرفتند. مقالات انگلیسی زبانی که دارای معیارهای کمی یا کیفی مدون و مشخص در حوزه تخصیص منابع در بخش سلامت بودند وارد مطالعه شدند. داده‌های به‌دست‌آمده به‌صورت تماتیک سنتز شدند.
نتایج: درمجموع 9162 مقاله استخراج شد. در ابتدای بررسی مقالات واردشده، 9089 مقاله به دلیل تکراری بودن و نیز براساس عنوان مطالعه حذف شدند. چکیده مقالات باقی‌مانده (76 مقاله) بررسی و 17 مقاله حذف شد. متن کامل 59 مقاله باقی‌مانده بررسی و بر اساس انطباق با معیارهای ورود، تعداد 34 مقاله دیگر نیز حذف شد و درنهایت 25 مقاله وارد فاز نهایی مطالعه شدند. معیارهای مورداستفاده در مقالات در چهار بُعد اقتصادی، مدیریتی، ساختاری و زمینه‌ای قرار گرفتند. از بین معیارهای ابعاد اقتصادی، مدیریتی، ساختاری و زمینه‌ای بیشترین فراوانی به ترتیب مربوط به معیارهای هزینه، اهداف نظام سلامت، ظرفیت محلی و وضعیت بیماری‌ها بود.
نتیجه‌گیری: در این مطالعه مهمترین معیارهای مورد استفاده توسط سیاستگذاران و تصمیم‌گیران نظام سلامت در سطح دنیا به هنگام اولویت‌بندی و تخصیص منابع، استخراج شدند. نتایج نشان داد که در سطح دنیا، اولویت‌بندی و تخصیص منابع در نظام سلامت بیشتر بر اساس معیارهایی مانند هزینه اثربخشی، وضعیت بیماری، عدالت/ برابری و نیاز صورت می‌گیرد.

---

زمینه و هدف: مطالعه‌ی روش های پژوهش مقالات چاپ شده در یک مجله یکی از مهمترین شیوه ها برای ارتقای کمّی و کیفی آن مجله می باشد. هدف از این تحقیق بررسی روش تحقیق مقالات مجله‌ی علمی پژوهشی بیمارستان بود.
مواد و روش ها: در این مطالعه‌ی توصیفی روش پژوهش تمامی مقالات چاپ شده در مجله‌ی علمی پژوهشی بیمارستان از پاییز 95 تا پاییز 97 از حیث کیفی یا کمّی بودن، میدانی یا کتابخانه ای بودن، نحوه‌ی گردآوری داده ها، نرم افزار تحلیل داده ها، محل انجام تحقیق، ماهیت تحقیق (توصیفی، تحلیلی و ... بودن)، موضوع و همچنین از حیث تعداد نویسندگان مورد بررسی قرار گرفته شد.
نتایج: داده های 29/55 درصد مقالات کیفی تبدیل شده به کمّی، 06/47 درصد مقالات به صورت توصیفی-تحلیلی، داده های 24/68 درصد مقالات به صورت میدانی، 76/51 درصد مقالات از ابزار پرسشنامه، 08/52 درصد مقالات از نرم افزار SPSS، محل انجام 45/45 درصد مقالات استان تهران و نهایتاً موضوع 53/23 درصد مقالات سیاست گذاری، برنامه ریزی، رهبری و مدیریت در بیمارستان ها بود.
نتیجه گیری: اکثر نویسندگان مقالات طی دوره زمانی ذکر شده، از یک روش تحقیق بسیار مشابه پیروی نموده اند. لذا ایجاد تنوع در ماهیت تحقیقات، جایگزین نمودن دیگر روش های جمع آوری اطلاعات به جای پرسشنامه، انجام تحقیقات کتابخانه ای بیشتر و همچنین محدود نکردن محل تحقیقات به استان تهران مهمترین پیشنهادهایی به محققین آتی می باشد.

---

زمینه و هدف: طرح تحول سلامت از سال 1393 با هدف حفاظت مالی از مردم، ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات سلامت و ارتقای کیفیت خدمات در بیمارستان­ها اجرا شد. ارزیابی عملکرد بیمارستانها به منظور پایش طرح تحول سلامت ضروری است. یکی از ابزارهای ارزیابی عملکرد استفاده از روش پویای تصمیم­گیری چندشاخصه می­باشد. هدف از این تحقیق استفاده از روش تصمیم­گیری چند شاخصه پویا به منظور ارزیابی عملکرد بیمارستان پیش و پس از طرح تحول نظام سلامت است.
مواد و روشها: در این مطالعه مقطعی موردی، عملکرد بیمارستان شریعتی تهران طی 48 ماه متوالی( 24 ماه قبل و 24 ماه بعد از طرح تحول نظام سلامت،1394-1391) با استفاده از مدل تصمیم گیری چند شاخصه پویا مورد ارزیابی قرار گرفت که هرماه به عنوان یک گزینه در ماتریس تصمیم در نظر گرفته شد و با در نظر­گیری 6 شاخص مهم با استفاده از روش "ارزیابی محصول جمع شده با وزن" به صورت پویا با کمک نرم افزار2010EXCEL  سنجیده شد.
نتایج: نمرات عملکرد بیمارستان افت و خیزهایی در طی زمان داشت ولی به طور کلی یک روند افزایشی را در طول چهل و هشت ماه نشان داد. بیشترین و کمترین مقدار به ترتیب مربوط به ماه­های 42 و 13 بود (0.4932و 0.9408). علاوه بر این در فروردین هر سال عملکرد بیمارستان کاهش داشت.
نتیجه گیری: تغییرات نمرات عملکردی بیمارستان در طی بازه زمانی مورد بررسی حاکی از بهبود عملکرد بیمارستان می‌باشد. اما به طور قطع این روند افزایشی را نمی‌توان نتیجه مثبت طرح تحول نظام سلامت دانست. بنابراین، در عین توجه به بهبود مستمر روند کنونی، تداوم ارزشیابی و اصلاح عملکرد بیمارستان می‌تواند منجر به ارتقا عملکرد بیمارستان شود.