فصلنامه

---

زمینه و هدف: نظام پیچیده مراقبت های بهداشتی درمانی مستلزم فعالیت های پیشگیری و درمانی هماهنگی است که باید یک ساختار سازمانی مدیریت، آن را تحت مقتضیات و شرایط اجتماعی و سیاسی به عهده بگیرد. برنامه ها، بدون استثنا با بررسی نیاز مردم و تقاضای مراقبت بهداشتی و درمانی آغاز می شود.
مواد و روش ها: این پژوهش کاربردی در سال 1388 انجام شد. جامعه مورد مطالعه شامل خانوارهای شهر نائین استان اصفهان در سال 1388 بود. در این مطالعه برای نمونه گیری از روش نمونه گیری تصادفی سهمیه ای در 3 بلوک بهداشتی هر کدام به تعداد130 خانوار استفاده شد. توصیف و تحلیل داده ها با بهره گیری از روش های آماری و به کمک نرم افزار SPSS12صورت گرفت.
نتایج: نتایج این مطالعه نشان می دهد که بین ویژگی های جمعیتی جامعه مورد مطالعه ( سن پدر خانوار، سن مادر خانوار، شغل پدر و مادر خانوار، میزان تحصیلات پدر و مادر خانوار، تعداد فرزندان، درآمد کل خانوار، نوع بیمه تحت پوشش خانوار و منطقه محل سکونت خانوار ) و بهره مندی از خدمات درمانی سرپائی رابطه آماری معناداری وجود داشت. همچنین بین ویژگی های جمعیتی فوق و تقاضا برای خدمات تشخیصی و بستری و خرید دارو نیز رابطه آماری معناداری مشاهده شد. متوسط بار مراجعه به پزشک عمومی 1/08، پزشک متخصص 1/44، دندانپزشکی 0/6، خرید دارو 2/52، خدمات تشخیصی 1/32، و بستری 0/44 محاسبه شد. هزینه متوسط برای دریافت خدمات درمانی در شهر نائین 366296 ریال و برای خدمات درمانی شهر های دیگر 454585 ریال محاسبه گردید.
نتیجه گیری: با عنایت به وجود نارضایتی جامعه مورد مطالعه در ارتباط با خدمات بستری موجود در شهر نائین و متعاقبا تمایل به مراجعه به شهرهای دیگر در راستای دریافت خدمات و اثرگذاری منفی آن بر تقاضا و همچنین شاخص های کارائی مراکز درمانی نائین از یک طرف و تحمیل هزینه های گزاف و صرف زمان های زیاد برای دریافت خدمات در شهرهای دیگر، سیاست گذاران بهداشتی درمانی باید توجه بیشتری را به کیفیت خدمات ارائه شده توسط مراکز درمانی موجود در شهر نائین، انجام مطالعات مورد نیاز در زمینه مداخلات پیشگیری در سطح یک و دو و متناسب با شایع ترین بیماری ها و نیازهای متفاوت گروه های سنی مختلف در جامعه، سازماندهی گروه های مختلف بازار هدف، تغییرات محیطی، برنامه ریزی نظام مند، نحوه آموزش جامعه و ارائه خدمات مطلوب در گروه های بیماری که بیشترین بار بهره مندی را ایجاد می کنند و کاهش احساس عدم اطمینان موجود نسبت به مراکز درمانی سرپایی، تشخیصی و بستری موجود در شهر نائین مبذول نمایند.

---

زمینه و هدف: به منظور ایجاد یک فرهنگ ایمنی، ارزیابی فرهنگ فعلی ضروری می باشد. لذا مطالعه حاضر با هدف مطالعه فرهنگ ایمنی بیمار در مراکز آموزشی- درمانی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.

مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی در مراکز آموزشی- درمانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1390 انجام شد. نمونه پژوهش شامل 145پرسنل درمانی و پاراکلینیکی مراکز مذکور بود. ابزار گردآوری داده‌ها در این مطالعه نسخه فارسی پرسشنامه پیمایش بیمارستانی فرهنگ ایمنی بیمار بود. پس از جمع آوری داده ها و تحلیل یافته ها، شاخص های عددی ارائه و آزمون آنالیز واریانس و آلفای کرونباخ در تحلیل آماری مورد استفاده واقع شد.

نتایج: در بین ابعاد فرهنگ ایمنی بیمار، کار تیمی درون واحدهای بیمارستان بیشترین مقدار امتیاز (با میزان67 درصد) و بعد پاسخ غیرتنبیهی به خطاها پایین ترین مقدار امتیاز(با میزان51درصد) را در میان ابعاد مختلف به خود اختصاص دادند. در هفت بعد، نمرات ابعاد مختلف فرهنگ ایمنی بیمار مطالعه حاضر در مقایسه با مطالعه امریکا پایین تر بود.نتایج مطالعه نشان داد بیش از نیمی از مشارکت کنندگان خطاها را گزارش نکرده اند.

---

زمینه و هدف: در راستای دستیابی به اهداف نظام سلامت در هر کشور،تلاش یرای ارزیابی و بهبود عملکرد این نظام توسط سیاست گذاران و تصمیم گیران ضرورت است. این پژوهش از نوع کاربردی و پیمایشی توصیفی است که در سال 1389 انجام شد.

مواد و روشها: اطلاعات مورد نیازکشورهای مورد تاکید در این مطالعه از طریق بهره گیری از گزارش های آماری سازمان جهانی بهداشت در برگه های اطلاعاتی ثبت و به کمک نرم افزاز DEAP2 تحلیل گردید.

یافته ها: نتایج نشان داد میزان کارایی فنی در کشورهای منتخب در کل پایین بوده و ورودی های نظام های سلامت با توان بالا فعالیت نمی نمایند. در کل نظام های مورد مطالعه در راستای عملکرد خویش نسبت به منابع انسانی و سهم بخش ملی از مخارج سلامت حساسیت بالایی نشان دادند. روند زمانی مطالعه حکایت از بهبود کارایی مدیریتی و مقیاس نظام سلامت ایران داشت.

نتیجه گیری: این مطالعه کشور های با بیشترین و کمترین میزان کارایی و همچنین کشورهای کارا (مرجع)برای ممالک ناکارا را در آسیای جنوب غربی نشان داد. در اندکی از کشورهای مورد مطالعه افزایش در منابع سلامت برای بهبود عملکرد نظام سلامت امری حیاتی است. با این وجود با تخصیص بهینه منابع موجود در اکثر کشورها می توان صرفه های اقتصادی بسیار مهمی را بدست آورد.

---

زمینه و هدف:با توجه به اهمیت بهداشت دست در پیشگیری از عفونتهای بیمارستانی  و نتایج تحقیقات که بیانگر  انجام بهداشت دست در سطح پایینی می باشد . این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر انجام بهداشت دست درکارکنان پرستاری و مامایی بیمارستان آتیه همدان با استفاده از مدل رفتار برنامه ریزی شده انجام شد.

مواد و روش ها  : این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی بود که کلیه کارکنان پرستاری و مامایی بیمارستان آتیه به صورت سرشماری انتخاب وازنظرانجام بهداشت دست موردمشاهده قرار گرفتند  و پرسشنامه مدل رفتار برنامه ریزی شده راتکمیل نمودند .در تجزیه و تحلیل داده ها از روش های اماری توصیفی و استنباطی استفاده شد.

نتایج: از 154  نفر کارکنان تحت مطالعه 31نفر (1/21%)بهداشت دست را بالاتر ار حد متوسط و 123 نفر (9/79%) کمتر از حد متوسط انجام می دادند . بهداشت دست  پس از تماس با محیط بیمار (3/12%)وقبل از اقدام آسپتیک (13%)در کمترین میزان بود.میزان آگاهی (84%)و نگرش(4/90%)کارکنان به انجام  بهداشت دست بالا بود ولیکن میزان کنترل درک شده کارکنان (35/53%)در سطح پایینی قرار داشت وبین کنترل درک شده و انجام بهداشت دست و نیز بین هنجارهای ذهنی و انجام بهداشت دست رابطه معنی دار وجود داشت(05/ 0> p).

نتیجه گیری:داشتن آگاهی و نگرش کارکنان در انجام بهداشت دست به تنهایی کافی نمی باشد .در کنار آموزش کارکنان  ،آموزش  مسئولین  بیمارستان  ، پزشکان و  ایجاد بستر مناسب و رفع موانع برای عملی شدن رفتار بهداشت دست لازم می باشد.

---

زمینه و هدف:  با توجه به افزایش روزافزون افراد بیمه‌شده، اتکای بیمارستان‌ها به منابع حاصل از سازمان‌های بیمه‌گر افزایش می‌یابد که سهم نسبتاً زیادی از این درآمدها به دلایل مختلف دریافت نمی‌شود و به عنوان کسورات درآمدی بیمارستان‌ها محسوب می‌شود. لذا این مطالعه باهدف تعیین علل کسورات درآمدی و راهکارهای کاهش آن‌ها در بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه کیفی بر اساس رویکرد پدیدارشناسی در سال 1396 انجام شد. داده‌ها به روش مصاحبه نیمه‌ساختارمند با 17 نفر از مسئولین و کارشناسان امور مالی و درآمد بیمارستان‌ها جمع‌آوری شد و با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA.10 و روش تحلیل چارچوبی گاله (2013) تحلیل شد.
نتایج: بر اساس تحلیل چارچوبی، 2 طبقه برای علل اصلی کسورات شامل علل مستقیم و علل ریشه‌ای شناسایی شد. همچنین 8 طبقه برای راهکارهای کاهش کسورات شامل تعامل با سازمان‌های بیمه‌گر؛ ارزیابی، تحلیل و پس‌خوراند وضعیت کسورات؛ هماهنگی و توانمندسازی نیروی انسانی؛ سازمان‌دهی صحیح نیروی انسانی؛ تقویت کانال‌های نظارتی؛ اقدامات انگیزشی، برنامه‌ریزی صحیح و ساختارسازی شناسایی شدند.
نتیجه‌گیری: کسورات در کل فرآیند تبدیل خدمت به درآمد صورت می‌گیرد و مهم‌ترین عامل مؤثر در آن عدم آگاهی و انگیزه کارکنان برای کنترل کسورات می‌باشد. برای کنترل کسورات مشارکت همه صاحبان فرآیند در بیمارستان و سازمان‌های بیمه‌گر و به‌ویژه تعهد مدیریت ارشد بیمارستان ضروری است.
 

---

زمینه و هدف: گردشگری سلامت به­عنوان یکی از صنایع درآمدزا و رقابتی در دنیا مطرح شده و از حوزه­های نوین گردشگری است. هدف مطالعه حاضر، ارائه مدل مفهومی  تأثیرات توسعه گردشگری سلامت در بهزیستی جامعه می­باشد.
مواد و روش­ها: این پژوهش به­صورت کیفی و از نوع اکتشافی می­باشد. جامعه پژوهش شامل اساتید دانشگاهی و مدیران گردشگری سلامت بود. 15 نفر به روش نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند و از طریق مصاحبه­های نیمه ساختاریافته و عمیق در مطالعه مشارکت نمودند. تحلیل داده­ها با نرم­افزار MAXQDA10 و با رویکرد نظریه داده بنیاد بر مبنای سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام گرفت. برای بررسی روایی، به دو شیوه بازخور مشارکت­کننده و دریافت نظرات همکاران و برای اطمینان از پایایی در مصاحبه­ها، به دو روش بازآزمون و دو کدگذار عمل شد.
نتایج: مبنای تحلیل داده­ها 100 کلیدواژه (کدهای باز) بود که با شناسایی ارتباط بین کدها، مفاهیم مشترک در 18 مفهوم طبقه­بندی شد. مفاهیم اصلی با روش کدگذاری محوری، در جایگاه و مقوله­های مناسب قرارگرفت. از آن­جا که ردپای امکانات پزشکی و بهداشتی، زیرساخت­های گردشگری سلامت و سیاست­های توسعه روابط، در اغلب داده­ها و نقل قول­های مصاحبه­شوندگان مشاهده گردید، به­عنوان زیر مقوله­های محوری گردشگری سلامت انتخاب و این سه مورد در مرکز مدل قرار گرفته و سایر مقوله­ها با آن مرتبط شدند.
نتیجه­گیری: توسعه گردشگری سلامت، ابزاری برای توسعه جامعه محسوب شده و موجب افزایش سرمایه­گذاری در بخش­های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه، اشتغال­زایی، افزایش درآمد و رضایت و نشاط مردم می­شود و موجبات توسعه رفاه، بهبود کیفیت زندگی و بهزیستی را فراهم می­آورد.

---

زمینه و هدف: بیمه تکمیلی درمان نقش کلیدی در اقتصاد سلامت و پرداخت افراد داشته که موجب افزایش سطح دسترسی به خدمات سلامت و کیفیت زندگی فرد خواهد شد. در همین راستا مطالعه حاضر با هدف بررسی چالش‌ها و راهکارهای توسعه بیمه‌های تکمیلی درمان انجام شد.
مواد و روش­ها: مطالعه حاضر به‌صورت مرور نظام‌مند بود که به بررسی پژوهش‌های مرتبط با چالش‌ها و راهکارهای توسعه بیمه تکمیلی درمان در کشور‌های مختلف و با محدودیت زمانی مقالات چاپ‌شده در 5 سال اخیر در پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی و خارجی پرداخته است. برای هر مقاله فرم استخراج داده تکمیل و در نهایت داده‌ها طبقه‌بندی، خلاصه‌سازی و تحلیل گردید.
نتایج: با توجه به معیارهای ورود و خروج مطالعه تعداد 17 مقاله وارد تحلیل شدند. عمده چالش‌ها و راهکارهای توسعه بیمه‌های تکمیلی درمان در 7 تم اصلی که شامل؛ حق بیمه و تأمین مالی، زیرساخت‌ها و بستری الکترونیک، بهبود بسته و ارتقا کیفیت، مخاطرات اخلاقی و انتخاب معکوس، هزینه اثربخشی و کارایی، تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد و آگاهی‌ و تبلیغات مؤثر بودند، استخراج و بررسی شدند.
نتیجه­گیری: با عنایت به وجود چالش‌ها و موانع متعدد شناسایی‌شده در توسعه بیمه‌های تکمیلی درمان، پیشنهاد می‌گردد به‌منظور رفع چالش‌ها و موانع شناسایی‌شده، به ایجاد زیرساخت‌های الکترونیکی و بسترسازی لازم جهت ارتقاء و توسعه سیاست‌های بیمه‌ تکمیلی درمان در ابعاد بسته خدمات، هزینه اثربخشی و کارایی پرداخت شود.