فصلنامه

---

مقدمه: فرایند ترخیص بیمار فرایند ترخیص یک گلوگاه اساسی در مدیریت بیمارستان است اصلاح سیر ترخیص یک استراتژی اصلی است که کلیه فعالیتهای بیمارستان به منظور نیل به هماهنگی حول این استراتژی تعریف، تدوین و اجرا می گردد، گویی تمام فعالیتهای بیمارستان به نوعی در آن تبلور می یابد. در این استراتژی می توان روابط واحدهای مرتبط با هم تعریف کرده و به نوعی هماهنگی درون سازمانی دست یافت. فعالیتهایی مانند پذیرش بیمار، اقدامات تشخیصی و درمانی و در نهایت ترخیص، همگی به نوعی در فرایند ترخیص تبلور می یابد. بدین ترتیب برنامه های طراحی شده به منظور بهبود فرایند ترخیص در پی فعالیتهای دیگر مرتبط با خود را دستخوش تغییر می کند و یا کیفیت می بخشد. صمد بیگ در پژوهشی با عنوان بررسی فرایند پذیرش و ترخیص در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی همدان چنین می نویسد: بیمار فقط باید با دستور پزشک مسئول که در بیمارستان حضور دارد مرخص شود، در زمان ترخیص لازم است که پزشک تشخیص نهایی را تکمیل و امضاء کند. در زمان ترخیص بیمار به وسیله پرستار تا امور مالی همراهی می شود و از آنجا رسیدی مبنی بر تحویل اشیاء قیمتی که توسط امور مالی تکمیل گردیده است امضاء می کند اعلامیه ترخیص بیمار به بخش پذیرش فرستاده می شود تا خالی شدن اتاق اعلام گردد. بدین ترتیب فرایند ترخیص با ثبت دستور کتبی ترخیص توسط پزشکی و با درخواست شخصی بیمار جهت خروج از بیمارستان آغاز می شود و پس از این مرحله با اقدامات مهمی که از جمله کنترل و تکمیل پرونده توسط کادر درمانی تحویل دارایی بیمار، خالی شدن تخت، تسویه حساب مالی و نهایتاً تحویل برگه خلاصه پرونده و صورتحساب به وی تکمیل می گردد. در مقاله اینترنتی تحت عنوان مراقبتهای یک بیمار و راهنمایی جهت ترخیص او چنین بیان می شود در حالی که در کشورهای پیشرفته آنچه که در زمان ترخیص بیمار مهم است، کیفیت مراقبت از بیمار در هنگام ترخیص و بعد از آن است و به بیمار این اجازه را می دهد که با دستور پزشک و یا بر خلاف صلاح دید پزشکی با میل شخصی در هر زمانی از بیمارستان ترخیص گردد. فرایند ترخیص با مشکلات متعددی روبرو است و گاهی ممکن است برخی از بیماران به شیوه های مختلف بدون تسویه حساب با بیمارستان و پرداخت هزینه ها که در پاره ای از موارد ممکن است سنگین هم باشد موفق به ترک بیمارستان شوند. مشکلات دیگری که به عنوان پیامد تاخیر در ترخیص بیمار بروز می کند را می توان چنین بیان کرد: تاخیر در فرایند پذیرش بیمار جدید، کاهش درصد اشغال تخت، هزینه های مالی اضافی جهت بیمارستان و نهایتاً نارضایتی بیمار و همراهان وی از این تاخیر. لذا اصلاح سیر ترخیص بیمار در بیمارستان یکی از عوامل کلیدی موفقیت مدیریت آن است و به عنوان یک استراتژی اصلی به منظور نیل به هماهنگی درون بخش و ارتقاء کیفیت خدمات بیمارستانی مد نظر است.

---

زمینه و هدف:در سالهای اخیر حاکمیت بالینی به عنوان مدلی برای تبیین اصول بهبود مستمر کیفیت در خدمات سلامت معرفی شده است.این بررسی در نظر دارد با استفاده از ابزار سنجش جو سازمانی حاکمیت بالینی میزان آمادگی بیمارستانهای مورد مطالعه را برای اجرای برنامه های حاکمیت بالینی مورد بررسی قرار دهد. مواد و روش ها: این بررسی در 14 بیمارستان دولتی و غیر دولتی واقع در شهر تهران برای ارزیابی وضعیت آمادگی این بیمارستانها برای اجرای حاکمیت بالینی انجام شد.بدین منظور 800 نفر از پزشکان و پرستاران شاغل در این بیمارستانها مورد پرسش قرار گرفته اند.داده ها در نرم افزار SPSSنسخه 17و با استفاده از آزمون های همبستگی و مقایسه میانگین ها و همچنین آماره های توصیفی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: یافته ها نشان دهنده آمادگی هر دو نوع بیمارستان دولتی و غیر دولتی برای اجرای برنامه حاکمیت بالینی بود. یافته های حاصل از بررسی میدانی نشان داد که میانگین امتیاز جو سازمانی حاکمیت بالینی در بیمارستانهای مورد بررسی (14/3) بالاتر از حد متوسط(5/2) است. نتیجه گیری:این بررسینشان داد که آمادگی لازم برای اجرای برنامه های حاکمیت بالینی در بیمارستانها در حد قابل قبولیوجود دارد.با این حال با اجرای حاکمیت بالینی تلاش می شود استراتژی واحد و جامعی برای بهبود مستمر کیفیت در خدمات بالینی به کار گرفته شود.

---

زمینه و هدف:این مطالعه تلاش دارد تا با استفاده از چارچوب پیمایش دنیسون،ابعاد و شاخص های فرهنگ سازمانی را در سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت مورد بررسی قرار داده و از این رهگذر با شناخت نقاط قوت و ضعف،راهکارهای عملی جهت بهبود وضعیت ارائه دهد. مواد و روش ها: مطالعه کاربردی حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی بود که به صورت میدانی اجرا گردید.جامعه پژوهش شامل کلیه کارکنان شاغل در ستاد سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت بود که بر اساس لیست کارکنان و به روش تصادفی سیستماتیک 110 نفر انتخاب گردیدند. برای گردآوری اطلاعات از پیمایش فرهنگ سازمانیدنیسونبهره گرفته شد که به وسیله آن فرهنگ کلی سازمان و هر یک از ویژگی ها و شاخص های آن مورد سنجش قرار گرفته و نتایج با میانگین های جهانی مقایسه گردید. نتایج:امتیاز کلی فرهنگ سازمانی در وضعیت متوسطی(8/2) قرارداشت و امتیاز چهار ویژگی اصلی نیز در فاصله 6/2 - 9/2 در نوسان بود.در شاخص های دوازده گانه بیشترین امتیاز(1/3)متعلق به ارزشهای بنیادین و کمترین (2/2) مربوط به مشتری مداری و توسعه قابلیت ها(4/2) بود که به عنوان نقاط قابل بهبود در فرهنگ سازمان مورد مطالعه شناخته شد. نتیجه گیری: امتیازات فاصله قابل توجهی با میانگین های جهانی نشان می دهداما در مقایسه با مطالعات داخلی تفاوت چندانی ندارد. ضعف فرهنگ سازمانی در دو شاخص مشتری مداری و توسعه قابلیتها می تواند قابلیت تطابق این سازمان با تغییرات محیطی ، عملکرد مطلوب سازمان را تحت تاثیر قرار دهد.

---

زمینه و هدف: بیمارستانهای امروز، در یک محیط متغیر و رقابتی فعالیت می کنند . برای حضور موفق در این محیط، نیاز به شناخت نقاط قوت و ضعف خود داشته تا بر اساس آن راهبردهای مناسب را طراحی کنند. در این مطالعه تلاش می شود با استفاده از مدل وایزبورد محیط داخلی یک بیمارستان ارزیابی شده و سپس رابطه آن با مولفه های موفقیت سازمانی تحلیل شود.

مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی- تحلیلی و کاربردی بود. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه ترکیبی مشتمل بر سه بخش اطلاعات فردی، پرسشنامه مدل وایزبورد و ارزیابی مولفه های موفقیت سازمانی بود. نمونه ای به حجم 150 نفر از کارکنان شاغل در بیمارستان صنعت نفت گچساران انتخاب گردید که از این میان 124 نفر با تکمیل پرسشنامه در مطالعه شرکت نمودند. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون همبستگی پیرسون استفاده گردید.

نتایج: بیمارستان مورد مطالعه در ابعاد هدف گذاری (62/3 امتیاز) و رهبری (65/3 امتیاز) داری قوت نسبی و در ابعاد پاداش ها (67/4 امتیاز) و ارتباطات(11/4 امتیاز) دارای ضعف نسبی بود. از نظر مولفه های موفقیت در ابعاد سرعت (28/3 امتیاز) و انعطاف(83/3 امتیاز) وضعیت بهتری نسبت به نوآوری (12/4 امتیاز) و انسجام(05/4 امتیاز) داشت. ماتریس همبستگی بین متغیر های محیط داخلی با شاخصهای موفقیت نشاندهنده رابطه مثبت و معنادار بین کلیه مولفه ها بود. به طورکلی موفقیت بیمارستان قویترین رابطه را بعد ارتباطات با ضریب همبستگی 521/0 داشت.

نتیجه گیری: بیمارستانها می توانند با شناخت دقیق نقاط ضعف و قوت خود و تلاش برای اصلاح نقاط ضعف خود برای کسب موفقیت سازمانی در عرصه های رقابت، اقدام نمایند. سپس با اجرای برنامه های بهبود در جهت بهینه سازی شرایط در همه ابعاد قدم بردارند. 

---

زمینه و هدف: تخلفات اداری کارمندان در محیط کار منجر به ایجاد تضاد بین اهداف فردی و سازمانی می‌شود. با توجه به طولانی بودن روند رسیدگی به تخلفات اداری، این مطالعه با هدف شناسایی و ارائه راهکارهای کاهش زمان رسیدگی به این تخلفات در حوزه سلامت انجام شد.
مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر در سه مرحله انجام شد. در مرحله اول با استفاده از روش پژوهش کیفی (مصاحبه) علل تأخیر در رسیدگی به تخلفات و راهکار کاهش آن‌ها استخراج گردید. در مرحله دوم، جهت بررسی میزان توافق خبرگان بر روی راهکارهای ارائه‌شده از تکنیک دلفی استفاده شد و در مرحله‏ سوم، راهکار‏های کاربردی شناسایی‌شده در نتیجه‏ تکنیک دلفی، با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی اولویت‌بندی شدند.
نتایج: با استفاده از مصاحبه، 39 راهکار حاصل شد که پس از مشاوره و نظرسنجی از خبرگان در دور اول دلفی، در نهایت 23 راهکار مورد تأیید قرار گرفت. راهکارهای حاصل شده با استفاده از پرسشنامه خودساخته در اختیار 15 نفر از خبرگان مربوطه قرار گرفت و در نهایت 18 راهکار مورد تأیید نهایی قرار گرفت. راهکارها، به 6 گروه راهکارهای انگیزشی، تشکیلاتی، اداری، سازمانی، فرآیندی و راهکارهای مربوط به گروه تحقیق تقسیم شدند.
نتیجه‌گیری: آموزش به عنوان کلید اصلی جلوگیری از تأخیر می‌تواند در تمامی سطوح و فرآیند ارائه خدمات مؤثر واقع شود. استفاده از مدیران با آگاهی و دانش بالا در سطوح مختلف و همچنین به‌کارگیری گروه تحقیق باتجربه و بادانش در زمینه تخلفات اداری می‌تواند موجب افزایش سرعت رسیدگی به پرونده‌ها شود.

---

زمینه و هدف: تخلفات اداری، یک رفتار فرد محور می باشد که هنجارهای سازمانی را نقض نموده و در نتیجه می تواند سلامت سازمان را تهدید نماید. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف شناسایی علل طولانی شدن زمان رسیدگی به تخلفات اداری در کارکنان مراکز تحت پوشش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صورت گرفت.
مواد و روش ها: این مطالعه به صورت کیفی و از نوع آنالیز محتوا انجام گرفت. برای انتخاب افراد از روش نمونه گیری در دسترس، هدفمند و گلوله برفی استفاده شد. حجم نمونه تا به اشباع رسیدن اطلاعات مصاحبه با هر گروه از افراد ادامه یافت. جمع‌آوری داده‌ ها با کمک سوالات باز و با استفاده از مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته انجام گرفت و در نهایت تمامی مصاحبه ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: پس از پیاده سازی و تجزیه و تحلیل داده ها، علل مربوط به افزایش زمان رسیدگی به تخلفات اداری در هیات های بدوی و تجدید نظر، به پنج دسته اصلی شامل «ویژگی های اعضا»؛ «جریان واقعی رسیدگی»؛ «عوامل اجتناب ناپذیر»؛ «عوامل قانونی» و «عوامل سازمانی» تقسیم شد.
نتیجه گیری: بر اساس بررسی ها و نظرات خبرگان ، در فرآیند رسیدگی به تخلفات اداری بیشترین مشکلات مربوط به زمان تاخیر مربوطه در مراحل ابلاغ اتهام و تحقیق و کارشناسی می باشد. آموزش اعضا، کار تیمی و بکارگیری اعضا با تخصص های مختلف می توانند از در فرآیند رسیدگی به تخلفات اداری کارکنان جلوگیری کنند.