فصلنامه

---

زمینه و هدف: پوشش بیمه ای باعث تغییر در رفتار مصرف کننده و ارائه کننده خدمات می شود که به مخاطرات اخلاقی معروف است. مخاطرات اخلاقی یک مسأله مهم در تمام نظامهای های انباشت خطر، مانند سیستم تامین مالی مبتنی بر مالیات و بیمه است که پیامدهای منفی مثل افزایش هزینه در نظام سلامت را به دنبال دارد. بنابراین هدف ما در این مقاله این است که به مفهوم مخاطرات اخلاقی و انواع تقسیم بندی های آن، و بررسی اثرات و پیامد های مخاطرات اخلاقی در بازار بیمه و نظام سلامت بپردازیم.
مواد و روش ها: این مقاله یک مطالعه مروری است و مقالات مرتبط با موضوع از متون منتشر شده و سایت های معتبر انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. پایگاه داده های Medline، Web of Science، Science Direct، Google Scholar، و Springer با استفاده از کلید واژه های مخاطرات اخلاقی و بیمه سلامت، مورد جستجو قرار گرفت.
نتایج: بیمه انگیزه برای جلوگیری از زیان را کاهش می دهد چون بیمار تنها بخشی از هزینه را پرداخت میکند، به همین دلیل ارائه کننده خدمت نیز انگیزه بیشتری برای عرضه خدمات غیر ضروری و مازاد بر نیاز دارد. انواع مختلف مخاطرات اخلاقی مانند مخاطرات اخلاقی پیشین و پسین، مخاطرات اخلاقی ناشی از اطلاعات پنهانی و اقدامات پنهانی، و مخاطرات اخلاقی ارائه کننده و مصرف کننده ممکن است در اثر پوشش بیمه ای به وجود آید. این امر باعث ایجاد پیامد های منفی مانند مصرف خدمات غیر ضروری، تغییر الگوی مصرف در جهت استفاده غیر کارامد از منابع، کاهش رفاه و افزایش هزینه خواهد شد.
نتیجه گیری: بررسی و شناخت اثرات مخاطرات اخلاقی و کنترل آن به منظور پیشگیری از پیامد های نامطلوب و سوء تخصیص منابع ضروری به نظر می رسد.

---

زمینه و هدف: دستیابی به تامین مالی عادلانه و از بین بردن ریسک مواجه خانوارها با مخارج کمرشکن سلامت تبدیل به چالش مهمی برای نظام های سلامت در سراسر دنیا شده است. هدف از این مطالعه اندازه گیری مواجه خانوارهای ایرانی با هزینه های کمرشکن سلامت بر اساس رویکرد سازمان جهانی بهداشت و بانک جهانی و بررسی عوامل مؤثر بر این هزینه هاست. مواد و روش ها: داده های بخشی از مطالعه پیمایش سلامت جهانی که در سال 1380 در ایران انجام شده، تحلیل شده است. این پیمایش 10300 خانوار شهری و روستایی در سطح کشور را در بر گرفته است. هزینه های کمرشکن بر اساس توانایی پرداخت در آستانه های 40، 50، و60 و بر اساس درآمد در آستانه 20 درصد محاسبه شده است. مدل رگرسیون لوجستیک برای بررسی عوامل تاثیرگذار بر هرینه های کمرشکن استفاده شده است. نتایج: نسبت خانوارهای مواجه شده با هزینه های کمرشکن سلامت 15-9 درصد برآورد شد. مواجه شدن با هزینه های کمرشکن سلامت با متغیرهای وجود فرد با بیماری مزمن در خانوار، اقامت در روستا و وضعیت اقتصادی خانوار در تمام آستانه ها ارتباط آماری معنی داری نشان داد. متغیر پوشش بیمه ای در آستانه 40 درصد ظرفیت پرداخت ارتباط آماری معنی داری با مواجه شدن با این هزینه ها نشان داد. نتیجه گیری: مداخلات سیاستی دولت مانند اجرای معافیت از پرداخت برای گروه های هدف خاص، طراحی بسته ی مزایا، محافظت از فقرا و محرومین و گسترش مکانیسم های پیش پرداخت می تواند خانوارها را در برابر هزینه های کمرشکن سلامت محفاظت کند.

---

زمینه و هدف: توزیع نامتناسب خدمات درمانی باعث نابرابری در دسترسی به این خدمات در کشورهای در حال توسعه شده است. هدف این پژوهش، بررسی نابرابری در دسترسی به امکانات درمانی در کلانشهر کرمانشاه بود.

مواد و روش­ها: روش تحقیق پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و کاربردی است. با توجه به ماهیت فضایی ـ مکانی این پژوهش، از سیستم­ اطلاعات جغرافیایی  استفاده شد. داده­های مورد نیاز تحلیل دسترسی، مراکز بیمارستانی موجود و اطلاعات جمعیتی بلوک­های آماری سال 1390 کلانشهر کرمانشاه بود که با استفاده از نرم افزار GIS/Arc مورد ارزیابی قرار گرفت.

نتایج: نتایج مطالعه نشان داد که پراکنش فضایی مراکز بیمارستانی در کلانشهر کرمانشاه از الگوی تصادفی پیروی می­کند و مکانیسم خاصی جهت توزیع فضایی بیمارستان ها در این کلانشهر وجود نداشته است. این کلانشهر تا سال 1393 در مجموع دارای 13 بیمارستان با 2342 تخت بیمارستانی است که بیشترین تخت­ها (1755) مربوط بیمارستان­های عمومی می‌باشد. آمارها نشان داد که در شرایط موجود تعداد بیمارستان‌های موجود، تنها 51/48% از افراد شهر کرمانشاه را تحت پوشش قرار می‌دهند و  49/51%  از خانوارها فاقد دسترسی هستند. تعداد بیمارستان‌های موجود نمی‌تواند از منظر خدمات رسانی نیاز شهروندان را برآورده کند. در این تحقیق مکان فعلی اکثر مراکز درمانی (بیمارستان­ها) نیز با معیارهای استاندارد و ضرورت­های این کاربری مطابق نبوده است.

نتیجه‌گیری: آنچه از نتایج می‌توان استنباط نمود این است که تمام ساکنان شهر به مراکز بیمارستانی دسترسی یکسانی ندارند و توزیع مراکز بیمارستانی متناسب با توزیع جمعیت و خانوارها نیست. بی‌عدالتی در دسترسی به امکانات درمانی (بیمارستان) در کلانشهر کرمانشاه وجود دارد.