فصلنامه

---

زمینه و هدف: خدمات داروئی مراکز بهداشتی درمانی، نقش مهمی در ارتقاء سلامت مردم ایران ایفا می کنند. در راستای اصلاحات نظام سلامت، اخیرا رویکرد برون سپاری در خدمات داروئی نیز اجرا شده است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر اجرای برون سپاری داروخانه های مراکز بهداشتی درمانی روستائی بر رضایت مندی بیماران در مقایسه با رویکرد دولتی (موارد واگذار نشده) بود.
مواد و روش ها: این مطالعه از نوع شبه تجربی با طرح پس آزمون و با گروه کنترل است. برای این منظور همه 19 مرکز بهداشتی دارای داروخانه واگذار شده به بخش خصوصی به عنوان گروه مداخله و تعداد 19 مرکز بهداشتی دارای داروخانه دولتی -که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند- به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شدند. داده های مربوط به رضایتمندی بیماران سرپائی با روش مصاحبه و با استفاده از یک پرسشنامه شش سئوالی گردآوری شدند. برای تحلیل داده ها، از نرم افزارهای Excel 2003 و SPSS ver.16 استفاده شد.
نتایج: میانگین کلی رضایت مندی از خدمات داروئی داروخانه های واگذار شده و واگذار نشده(دولتی) به ترتیب 5/28و 5/75 (ازحداکثر نمره 6) بود (p<0.001). شایع ترین عامل نارضایتی مربوط به صرف وقت ناکافی توسط کارکنان داروخانه ها برای مشاوره بیماران بود.
نتیجه گیری: رویکرد برون سپاری داروخانه های مراکز بهداشتی درمانی روستائی علی رغم وعده اش برای بهبود کیفیت مراقبتها، منجمله افزایش رضایت مندی بیماران ، ممکن است ناکام بماند. لذا می بایست تمهیدات لازم مثل تنظیم قراردادهای روشن و جامع فراهم و مکانیسم های موثر مانند نظارت و ارزشیابی اجرا شوند.

---

زمینه و هدف: رفتارهای گروه های مختلف افراد در هنگام مواجهه با بیماری متفاوت است و عومل بسیاری از جمله سن، جنس، وضعیت اقتصادی و اجتماعی بر روی آن تاثیر گذارند. شناسایی الگوهای رفتاری افراد نقش تعیین کننده ای در ارائه خدمات به آنان دارند. این مطالعه سعی دارند الگوهای رفتاری درمان اقلیت مذهبی زرتشتی ساکن در شهرستان یزد که از تعداد بالایی در مقایسه با دیگر شهرستانها برخوردار است را مورد بررسی و شناسایی قرار دهد.
مواد و روش ها: این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی است که شکل مقطعی انجام شده است. تعداد 196 نمونه که به شکل تصادفی ساده از محله های زرتشتی نشین انتخاب شده اند وارد پژوهش شدند. اطلاعات از طریق تکمیل پرسشنامه جمع آوری شد. داده ها با آزمون Chi Square و تست دقیق فیشر با استفاده از نرم افزار Spss.11 مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: یافته های این پژوهش نشان می دهد64.3% افراد مورد مطالعه زن هستند.15.58% افراد مجرد، 76.5% متاهل و 7.7% همسر فوت شده هستند. همچنین یافته ها نشان می دهد 4.1% افراد بی سواد، 17.3% دارای تحصیلات متوسطه، 51.3% دیپلمه و فوق دیپلم، 23.5% لیسانس و 3.6% دارای تحصیلات فوق لیسانی و بالاتر هستند. همچنین 43.4% افراد بیکار و 46.7% کاررمند هستند.همچنین 94.4افراد دارای بیمه درمانی هستند. در این پژوهش متغیر جنس با نوع اقدام به درمان در هنگام بیماری (0.04P = )، محل تولد با دلایل اهمیت ندادن به بیماری (0.03P= ) رابطه معنی دار دارد. همچنین وضعیت تاهل با نوع اقدام به درمان در هنگام بیماری (0.001P<)، میزان تحصیلات با سه متغیر نوع اقدام به درمان در هنگان بیماری(0.01P= )، مراجعه به درمانگر در مراحل مختلف بیماری(0.03P= ) و استفاده از مشاوره گروههای مختلف در هنگام بیماری(0.01P= )، وضعیت اشتغال ( که به دو دسته کارمند و بیکار تقسیم شده) با اولین محل جهت دریافت خدمات(0.001P = ) ، وضعیت اقتصادی فرد با دلایل اهمیت ندادن به بیماری (0.00P= )و تکمیل دوره درمان(0.01P= ) و بیمه درمانی با نوع اقدام به درمان در هنگام بیماری(0.03P=) و استفاده از مشاوره گروه‌های مختلف (0.02P= )رابطه معنی دار دارد.
نتیجه گیری: با توجه به آنکه میزان تحصیلات وضعیت اشتغال و بیمه درمانی با رفتار در جستجوی درمان رابطه معنی دار دارد، افزایش آگاهی و تحصیلات افراد و بهبود شرایط کاری آنان می تواند افراد را به انتخاب رفتار درمانی مناسب تری سوق دهد.

---

زمینه ­و ­هدف:­ امروزه به کارگیری ­­متخصصان ­کتابداری ­و­ اطلاع ­رسانی ­پزشکی ­و­ کتابداران ­بالینی ­در ­بیمارستان ­ها برای تامین ­نیازهای ­اطلاعاتی­ و­ دسترس پذیرساختن اطلاعات ­مبتنی ­بر­ شواهد ­امری ­ضروری ­می­باشد. ­­­لذا ­این ­مطالعه ­با هدف ­تعیین وضعیت ­به­­ کار­گیری  متخصصان­ کتابداری ­و ­اطلاع ­رسانی ­پزشکی ­در­ بیمارستان­های­ شهر ­تهران در سال­ 1392 انجام شد.
مواد ­و­ روش­ها: مطالعه­ از ­نوع توصیفی- مقطعی ­بود.­ جامعه ­پژوهش ­شامل­ کل 152 بیمارستان ­مستقر در ­شهر­ تهران­ بود.­ داده ­ها ­با استفاده ­از ­پرسشنامه­ گردآوری ­و­ توسط­ آمار­ توصیفی ­و­ با کمک­ نرم­افزار­SPSS  ­نسخه­  18­تحلیل شد.
نتایج: تنها سیزده ­تن از  ­کارکنان ­در­کتابخانه­های ­بیمارستانی ­دارای ­مدرک­ تحصیلی ­کتابداری ­و­ اطلاع­ رسانی ­پزشکی­ بودند. ­28  نفر­ از کارکنان نیز از ­فارغ ­التحصیلان ­کتابداری ­دانشگاه­های ­­وزارت ­علوم ­و­ مابقی ­از ­رشته­های ­غیر­مرتبط­ در­کتابخانه­های ­بیمارستانی اشتغال ­داشتند­­.­ اکثر­ کارکنان ­(3/51%) ­مشغول­  به کار در­کتابخانه­های ­بیمارستانی ­که­ دارای­ تحصیلات ­دانشگاهی ­در ­رشته­ مرتبط نبودند؛ ­به ­صورت ­تجربی ­آموزش ­دیده ­و­ بقیه­ با ­روش­های ­دیگر ­در ­این­ حرفه­ مشغول­ به­ کار ­شده ­بودند. ­همچنین ­اکثر ­آنان­ طی ­مراحل رسمی ­استخدام ­و ­از ­طریق ­معرفی ­دوستان ­و ­آشنایان­ به­کار­گرفته­ شده­ بودند.
نتیجه­ گیری:­ ­کتابخانه های ­بیمارستانی شهر ­تهران از نظر ­نیروی­ تخصص مرتبط با رشته کتابداری ­پزشکی دارای کمبود اساسی ­می­باشند. لذا­، این کتابخانه­ها نمی توانند ­د­ر ­انجام­ وظایف ­حرفه­ای ­خود ­از­ جمله ­اطلاع­رسانی ­و­ رفع نیازهای ­اطلاعاتی­ کادر ­درمان ­به ­خوبی ­عمل ­کنند. ­­­ضروری ­است،­ مدیران­ بیمارستان­ها ­در ­به کارگیری ­و ­رفع ­موانع اشتغال­ کتابداران ­پزشکی ­در­ کتابخانه های بیمارستانی ­توجه ­بیشتری­ داشته ­­باشند.

---

زمینه و هدف: مشارکت بخش دولتی و خصوصی در تأسیس و راه‌اندازی بیمارستان، استراتژی مناسبی برای ارائه خدمات با کیفیت سلامت به مردم با هزینه کم برای دولت است. با این وجود، چالش­هایی در مسیر مشارکت بخش دولتی و خصوصی در تأسیس و راه‌اندازی بیمارستان‌های ایران وجود دارد. این پژوهش با هدف شناسایی و تبیین چالش­های تأسیس و تجهیز بیمارستان جامع زنان محب یاس انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه کیفی با منطق استقرایی و به صورت مورد پژوهی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی اسناد در سال 1397 انجام شد. تعداد 24 نفر از ذی­نفعان کلیدی، مدیران و کارکنان مشارکت‌کننده در تأسیس و تجهیز بیمارستان جامع زنان محب یاس به صورت هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. از روش تحلیل موضوعی برای تحلیل داده­های پژوهش استفاده شد.
نتایج: چالش‌های مشارکت عمومی- خصوصی در ساخت و تجهیز بیمارستان جامع زنان محب یاس عبارت بودند از مدل نامناسب مشارکت عمومی- خصوصی، فراهم نبودن بستر مشارکت عمومی- خصوصی، اعتماد کم به بخش خصوصی، مشکلات تأمین مالی پروژه ساخت بیمارستان، تخریب ساختمان نیمه­ساخته بیمارستان، افزایش هزینه‌ ساخت بیمارستان، ادغام و انتزاع دانشگاه علوم پزشکی تهران و ایران، مشکلات دریافت پروانه تأسیس بیمارستان، ادغام بیمارستان محب یاس با بیمارستان میرزا کوچک خان، تغییر کاربری بیمارستان و مشکلات تأمین و مدیریت تجهیزات و کارکنان بیمارستان.
نتیجه­گیری: اگرچه مشارکت عمومی- خصوصی مزایایی برای نظام سلامت به دنبال دارد، ولیکن، به دلیل اهداف، انگیزه‌ها و سبک مدیریت متفاوت بخش دولتی و خصوصی با چالش‌های متعددی همراه است. نتایج این پژوهش اطلاعات ارزشمندی را در اختیار سیاستگذاران و مدیران ارشد نظام سلامت در مورد عوامل کلیدی موفقیت و موانع اجرایی مشارکت بخش دولتی و خصوصی در بخش سلامت ارائه می‌کند.

---

زمینه و هدف: منابع انسانی بخش سلامت علاوه بر اینکه به عنوان مهم‌ترین منبع بخش سلامت شناخته شده است نزدیک به سه چهارم هزینه های بخش سلامت را به خود اختصاص داده است. هدف از این مطالعه برآورد نیروی انسانی مورد نیاز بخش سی تی اسکن مرکز تخصصی رادیوتراپی - انکولوژی رضا (ع) بر اساس شاخص حجم کار در سال 8139 بود.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی که به صورت مقطعی انجام شد از روش تعیین نیروی انسانی بر اساس شاخص حجم کار استفاده شد. برای تعیین اجزاء حجم کار و زمان استاندارد از روش برگزاری جلسات کارشناسی، برای تائید زمان استاندارد فعالیت‌های اصلی از روش مطالعه کار و زمان‌سنجی، برای تعیین عوامل مرتبط با زمان کاری در دسترس از مصاحبه و قوانین و سیستم پرسنلی و برای تعیین حجم کار سالانه از طریق سیستم مدیریت بیمارستان و بررسی دفاتر ثبت فعالیت استفاده شد. برای تحلیل داده‌های تعیین نیروی انسانی موردنیاز از نرم‌افزار اکسل و برای تحلیل داده‌های زمان‌سنجی از نرم‌افزار SPSS استفاده شد.
نتایج: 7 عامل مرتبط با زمان کاری در دسترس سالانه کارکنان شناسایی شد. زمان کاری در دسترس سالانه 1113 ساعت در سال تعیین شد. در این مطالعه تصویربرداری و شبیه سازی درمانی به عنوان فعالیت‌های اصلی تعیین شد. نتایج محاسبات شاخص حجم کار نشان داد این بخش 3 نفر کمبود نیرو دارد.
نتیجه‌گیری: مرکز تخصصی رادیوتراپی انکولوژی رضا در بخش سی‌تی‌اسکن با کمبود نیروی انسانی حرفه‌ای مواجه است و فشار کاری (4/0) می‌باشد. از این رو در اولویت تامین نیروی انسانی قرار می گیرد.