فصلنامه

---

زمینه و هدف:  از آنجایی که بیمارستان نقش بسزایی در بازگشت سلامتی مردم بر عهده دارد، لذا نوع فرهنگ سازمانی و میزان بلوغ سازمانی موجود در این مراکز از اهمیت بالایی برخوردار است و با توجه به اهمیت موضوع ،  این پژوهش با هدف تعیین رابطه بین فرهنگ سازمانی ، بلوغ سازمانی کارکنان بیمارستانهای آموزشی وابسته به  دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 86 - 1387 صورت گرفته است

 مواد و روشها :   این پژوهش از نوع مطالعات همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان بیمارستانهای دانشگاهی شهر اصفهان  (11 بیمارستان) می باشد که طبق روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای 360 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند .داده ها با استفاده از 2 پرسشنامه ( فرهنگ سازمانی و  بلوغ سازمانی ) جمع آوری شد  ( اعتبار بدست آمده از پرسشنامه‌های فرهنگ سازمانی و بلوغ سازمانی به ترتیب برابر با 86/0 و 93/0 بود ) و پس از آنکه روایی و پایایی پرسشنامه ها مورد سنجش قرار گرفت بین جامعه پژوهش اجرا شد . داده‌ها با استفاده‌ از نرم‌افزار SPSS مورد پردازش‌ قرار گرفت .

یافته ها: نتایج تحقیق بیانگر آن بود که 5 بیمارستان دارای فرهنگ میانه (5/45 %) و 6 بیمارستان دیگر دارای فرهنگ ضعیف (5/54 %) بودند. بیمارستانی که دارای فرهنگ سازمانی قوی باشد مشاهده نشد و سطح بلوغ سازمانی بیمارستانهای  وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز متوسط می باشد .

 نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده ، مدیران بیمارستانها بایستی با ایجاد تغییراتی در فرهنگ سازمانی در افزایش میزان بلوغ سازمانی تلاش نمایند و بدینوسیله در راه ارتقای میزان کارایی و بهره وری بیمارستان گام بردارند .

---

زمینه و هدف: در روش هزینه یابی مبتنی بر فعالیت ابتدا فعالیت ها شناسایی شده سپس هزینه های مستقیم و غیر مستقیم مرتبط با هر فعالیت بر مبنای تسهیم محاسبه می گردد. مطالعه حاضر با هدف تعیین بهای تمام شده خدمات بخش رادیولوژی بر اساس روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت در بیمارستان آموزشی درمانی گلستان اهواز تدوین شده است.
مواد و روشها: مطالعه حاضر از نوع مطالعات کاربردی و مقطعی است در این مطالعه، قیمت تمام شده 35 خدمت رایج رادیوگرافی (مندرج در فهرست تعرفه های مصوب دولتی) با استفاده از روش هزینه یابی مبتنی بر فعالیت(ABC) برای بخش رادیولوژی بیمارستان گلستان اهواز در(1388)محاسبه شد.ابزار گردآوری داده ها، لیست ها و فرم های مربوط به فهرست هزینه های مستقیم و غیر مستقیم خدمات رادیولوژی و سایر مراکز فعالیت مرتبط بود. در این مطالعه برای برآورد سهم هزینه های سایر بخش ها در خدمات بخش رادیولوژی، ابتدا مبنا های تسهیبم تعیین سپس با استفاده از روش تسهیم مستقیم، هزینه ها برآورد شدند.
نتایج: یافته های این مطالعه نشان داد، فقط قیمت تمام شده سه خدمت رادیوگرافی شامل: لمبوساکرال دو جهت با(6348 ریال)، دور سولومار روبرو و نیم رخ با(3995 ریال) و مهره ها و کمر ایستاده با(12001 ریال) اختلاف، کمتر از نرخ تعرفه های مصوب سال مطالعه، برآورد شد اما بهای تمام شده 32 خدمت دیگر رادیوگرافی با اختلاف مشخصی بیش از نرخ تعرفه های مصوب سالهای 87 و 88 بودند. به طور کلی مجموع هزینه های منتسب به خدمات بخش رادیولوژی 5795152383 ریال برآورد شد که بیشترین سهم(43/3 درصد هزینه ها) مربوط به هزینه های نیروی انسانی بود.
نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که بین قیمت واقعی خدمات رادیولوژی مورد مطالعه و تعرفه های مصوب تفاوت وجود دارد. این تفاوت خود را به شکل زیان مالی برای بیمارستان نشان می دهد، لذا برای بهبود نظام مالی بیمارستان و کاهش هزینه های آن لازم است از روش های دقیق محاسبه هزینه ها مانند هزینه یابی مبتنی بر فعالیت برای قیمت گذاری خدمات استفاده شود.

---

زمینه و هدف: مدیریت دانش یکی از دستاوردهای عصر اطلاعات و دانش است و با توجه به ویژگی های آن، امروزه سازمان های موفق به شدت احساس نیاز به بهره مندی از آن دارند. از طرفی چون تغییر فرهنگ سازمانی یکی از مهمترین جنبه های هر نظام مدیریت دانش می باشد ، بررسی وضعیت فرهنگ سازمانی موجود و تاثیر آن بر استقرار مدیریت دانش ضروری می باشد. در همین راستا ، این تحقیق با هدف تعیین ارتباط بین فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش در بیمارستان هاشمی نژاد تهران انجام گرفت.
مواد و روشها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی مقطعی بود که در تابستان 1388 در بیمارستان هاشمی نژاد تهران انجام گرفت . جامعه آماری کلیه کارکنان بیمارستان هاشمی نژاد بودند که از بین آنها 120 نفر به صورت طبقه ای تصادفی به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و با آزمون های anova، t-Test و همبستگی پیرسون و با استفاده از نرم افزار آماری spss مورد تحلیل قرار گرفتند.
نتایج: اکثر افراد تحت بررسی در این بیمارستان (72%)، وضعیت فرهنگ سازمانی را مناسب ارزیابی کردند. بیشترین امتیاز در بعد مشارکت در کار و کمترین امتیاز در بعد سازگاری حاصل شد. وضعیت مدیریت دانش نیز از سوی پاسخ دهندگان در حد متوسط ارزیابی شد(63%). در نهایت رابطه آماری معناداری بین فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش در سطح =0.01α با P-value=0.000 و r=0.75 به دست آمد.
نتیجه گیری: فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش در این بیمارستان از وضعیت مناسبی برخوردار بودند. این ویژگی زمینه ساز سایر تغییرات موفقیت آمیز در بیمارستان خواهد بود و مدیران را در پیش بینی نظام مند الویت های تغییر و تدوین بهتر استراتژی ها برای اجرای موفقیت آمیز تکنیک ها و فرایند های مدیریت یاری خواهد رساند.

---

زمینه و هدف : هرسازمان به منظور آگاهی از میزان مطلوبیت و مرغوبیت فعالیتهای خود بالاخص در محیطهای پیچیده و پویا نیاز مبرم به نظام ارزشیابی دارد. از سوی دیگر فقدان نظام ارزشیابی و کنترل در یک سیستم به معنای ارتباط نداشتن با محیط درون وبرون سازمان تلقی می گردد که پیامد آن کهولت و مرگ سازمان است.
مواد و روشها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی است که در مورد بخش زنان وزایمان انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها شامل مطالعات کتابخانه ای، پرسشنامه ها، مطالعات میدانی و استفاده از نظر متخصصین بود. ترسیم درختواره شاخصها با استفاده از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام و برای روایی تحقیق از تکنیک دلفی استفاده شده است.
نتایج: در فرایند ترسیم درختواره شاخصهای ارزشیابی عملکرد انجام چند مرحله لازم است. 1. تدوین شاخصهای عملکردی 2. گروه بندی شاخصها و ترسیم درختواره 3. وزن دهی شاخصها
نتیجه گیری: ارزشیابی عملکرد بخشهای مختلف بیمارستان باید در مقاطع زمانی مشخص و با استفاده از یک مدل نظام مند انجام گیرد. برای این کار تدوین شاخصهای عملکردی مخصوص هر بخش الزامی است؛ یافته‌های این تحقیق نشان داد که مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی می تواند یک الگوی مناسب برای این کار باشد.

---

زمینه وهدف: وجود شاخص های گوناگون آماری باعث اندازه‌گیری میزان کارایی موسسات بهداشتی ودرمانی بوده و می تواند به عنوان راهبردی دقیق، موانع و مشکلات را از سرراه توسعه خدمات درمانی بردارد. این مطالعه با هدف ارزشیابی شاخصهای عملکردی بخش زنان وزایمان انجام شده است.
مواد و روشها: این مطالعه یک پژوهش توصیفی و مقطعی است که در بخش زنان و زایمان بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه و فرمهای آماری و روش گردآوری داده ها از طریق تکمیل پرسشنامه، فرمهای آماری، مشاهده مستقیم و مصاحبه بوده است. برای تعیین روایی شاخصها از تکنیک دلفی و برای پایایی روش از پرسشنامه های استاندارد استفاه و با مقیاس لیکرت مقایسه داده ها انجام شده است.
نتایج: شاخصهای ضریب اشغال تخت(63%) ، فاصله گردش تخت (5)، متوسط طول اقامت (4روز)، سرانه بیمار به ازای هر پرستار(19)، سرانه آموزش ضمن خدمت کادر(10)، تعداد کادر خدماتی به ازای تخت فعال(1به12)، تعداد کادر مامایی به ازای تخت زایمان(0)، رضایتمندی کادر(50.9%) و بیمار(89%) امتیاز بخش از حدود مورد انتظار پایین تر است. شاخصهای هم اتاقی مادر و نوزاد(100%)، تغذیه باشیرمادر(100%)، دسترسی به اطلاعات بیمار از HIS(100%)، دسترسی به داروهای اورژانسی و هتلینگ(100%)، برگزاری راندها و گزارشات صبحگاهی(100%)، متوسط زمان پذیرش بیمار در بخش(حدود 30 دقیقه)، میزان فوت نوزاد و مادر به کل زایمانها(صفر) و درصد بیماران آموزش‌دیده(100%) در حد مورد انتظار بود. شاخصهای سرانه متخصص به ازای تخت فعال(1به 7) و نسبت سزارین به کل زایمانها(67%) از حد مورد انتظار بالاتر بود.
نتیجه گیری: شاخص ها، عملکرد بیمارستان را در زمینه های گوناگون نشان می‌دهند. بنابراین توجه همه جانبه به این نشانگرها ضروری است که باید به طور منظم در دوره های زمانی مشخص مورد بررسی و مقایسه قرار گیرند. یافته های این مطالعه نشان داد که تعدادی از شاخصهای عملکردی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و نیاز به ارزیابی و انجام اقدام اصلاحی در جهت بهبود وضعیت این شاخصها و به تبع آن بهبود وضعیت عملکرد بخش می باشد.

---

زمینه و هدف: در صورت نبود امکانات درمانی در بیمارستانهای سازمان تامین اجتماعی در استانها، بیماران به تهران اعزام می گردند. این امر موجب بروز تنش فکری و روحی و نارضایتی بیماران شده و هزینه های زیادی بابت اعزام بیمار بر سازمان تحمیل می نماید. هدف این پژوهش مقایسه حذف فرانشیز خدمات درمانی در بیمارستانهای طرف قرارداد سازمان تامین اجتماعی در استانها با هزینه اعزام بیماران به تهران می باشد.
مواد و روشها: این مطالعه بصورت تحلیلی و گذشته نگر انجام شد. بیماران جراحی اعصاب اعزام شده به تهران، به روش سرشماری انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. داده ها از طریق فرم اطلاعاتی جمع آوری و جهت تجزیه و تحلیل آنها، از نرم افزار SPSS استفاده شد.
نتایج: در بین استانهای مورد مطالعه، استان خوزستان با 233 بیمار، بیشترین فراوانی اعزام و استانهای زنجان و گلستان با 2 بیمار، کمترین فراوانی را داشته اند. بین میانگین هزینه اعزام پرداختی توسط سازمان و میانگین فرانشیز پرداختی توسط بیماران، اختلاف معنی داری وجود داشت (001/0p<) بطوریکه هزینه اعزام بیشتر از فرانشیز بود. همچنین اختلاف معنی داری بین تفاوت میانگین هزینه اعزام و فرانشیز در بین استانها مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: از آنجائیکه هزینه اعزام بیماران مورد مطالعه به تهران بیشتر از فرانشیز پرداختی توسط آنها در بیمارستانهای طرف قرارداد سازمان در استانها می باشد، حذف فرانشیز خدمات درمانی و درمان بیماران مذکور در استان محل سکونتشان، می تواند موجب کاهش هزینه های سازمان در مقایسه با اعزام آنها به تهران گردد.

---

زمینه و هدف: بیمارستان‌ها به عنوان یکی از اولین مراکز پذیرش مصدومین به هنگام بروز بلایا، باید از آمادگی لازم برخوردار باشند. مطالعه با هدف تعیین میزان آمادگی بیمارستان‌های شمال ایران در مواجهه با بلایا انجام شد.
مواد و روش‌ها: پژوهش از نوع مطالعات کاربردی است که به شیوه مقطعی در سال 1390 انجام شد. در این مطالعه کلیه بیمارستان‌های آموزشی و درمانی وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی سمنان، شاهرود، مازندران، بابل و گیلان(53بیمارستان) به‌روش سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها شامل پرسشنامه آگاهی‌سنجی مدیران(40سوال) و چک‌لیست‌ 141 سوالی بوده که به روش خودارزیابی تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها توسط نرم افزار آماری SPSS و با استفاده از آزمون‌های آماری من‌ویتنی، کروسکال‌والیس و ضریب همبستگی پیرسون انجام شده است.
یافته‌ها: میانگین امتیاز آگاهی مدیران از وضعیت آمادگی در برابر بلایا (12/9±89/41) و آمادگی بیمارستان‌ها در مواجهه با بلایا (12/15±88/56) در کلیه بیمارستان‌های مورد مطالعه در حد متوسط بود. بین آگاهی مدیران و گذزاندن دوره آموزشی در زمینه مدیریت بلایا ارتباط آماری معنی داری(007/0P=) وجود داشت. کمترین امتیاز مربوط به حیطه برنامه‌ریزی کاهش خطرات ساختمانی(4/29±56/40) بود. بین آمادگی بیمارستان در دانشگاه‌های مختلف و حیطه‌های آمادگی در زمینه مدیریت برنامه حوادث غیرمترقبه(047/0=P)، برنامه آموزشی بیمارستان(019/0=P)، برنامه ریزی پشتیبانی خدمات حیاتی(005/0=P) و اقدامات بهداشت محیط برای مقابله با حوادث غیرمترقبه(001/0=P) رابطه معنی داری مشاهده گردید.
نتیجه‌گیری: با توجه به سابقه وقوع بلایا در استان‌های مورد مطالعه و آمادگی متوسط بیمارستان‌ها، برنامه‌ریزی آموزشی برای مقابله با بلایا، مقاوم‌سازی بیمارستان‌ها و برگزاری مانورهای تمرینی در افزایش آمادگی بیمارستان‌ها نقش موثری خواهد داشت.

---

زمینه و هدف: سلطه گری/ سلطه پذیری به عنوان پدیده ای شایع در میان اغلب پرستاران در مسیر حرفه ای می تواند ریشه در ساختارهای تاریخی؛ فرهنگی- اجتماعی، سیاسی و اقتصادی هر کشور داشته باشد. هدف این مقاله نقد و تحلیل پدیده سلطه گری/ سلطه پذیری در ادبیات پرستاری و چگونگی مدیریت آن در حرفه پرستاری است. مواد و روش ها: در این مطالعه مروری، واژه های سلطه گری/ سلطه پذیری، پرستار و پرستاری در بانک های اطلاعات علمی (Pub Med, CINAHL & Ovid) به شکل نظامند مورد جستجو قرار گرفت. در نهایت 31 مقاله منتشر شده در دو دهه اخیر انتخاب و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: این مطالعه ابتدا به واژه شناسی مفهوم سلطه گری/ سلطه پذیری، پیشینه تاریخی، ویژگی ها و پیامدهای آن پرداخته و در ادامه به معرفی مدل ها و نظریه های موجود، راهکارهایی پیشگیری و مدیریت این پدیده در محیط های کاری پرستاران می پردازد. نتیجه گیری: وجود ساختارهای سلسله مراتبی در محیط‌های بیمارستانی شرایط مساعدی را برای بروز پدیده اپرشن فراهم می‌ کند. حضور و تداوم این پدیده و پیامد های آن اثرات جبران ناپذیری بر حرفه پرستاری، سازمان‌های کاری و به ویژه بیماران و کیفیت ارائه مراقبت می گذارد. اتخاذ راهبردهای عملی و موثر در قالب اقدامات حمایتی، آگاهی بخشی، آموزشی و تدابیر مدیریتی از سوی مسئولین و سازمان های مربوطه می تواند فضای سازنده‌ای خلق ‌نمایند که وحدت و انسجام حرفه ای، خودباوری و توانمند سازی پرستاران را در پی داشته باشد.

---

هدف: محیط شغلی یک محرک قوی برای بروز هیجان ها می باشد و موقعیتهای استرس زای زیادی وجود دارد که می توانند سبب مشکلاتی از قبیل نارضایتی، کاهش کارآیی، ترک خدمت یا تغییر شغل شوند. این مطالعه رابطه هیجان خواهی با استرس شغلی در کارکنان فوریت های پزشکی و کارکنان عادی را بررسی نموده است. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی60 نفر از کارکنان شاغل در فوریتهای پزشکی به روش سرشماری و 60 نفر از کارکنان شاغل در سایر مراکز درمانی از شهرهای مرزی استان کرمانشاه به روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه های روا و پایا شده استرس شغلی و هیجان خواهی انجام گردید و در نهایت داده ها با استفاده ازآمار توصیفی و استنباطی تحلیل شدند. نتایج: به ترتیب بیشترین میزان استرس شغلی و بیشترین میزان هیجان خواهی در کارکنان فوریتهای پزشکی در حد متوسط(6/46 درصد) و حد پایین تر از متوسط(35 درصد) و در کارکنان درمانی به ترتیب در حد کم(4/56 درصد) و حد پایین(40درصد) بود. در هر دو گروه، بین استرس شغلی با هیجان طلبی، تجربه طلبی و تنوع طلبی از متغیر هیجان خواهی رابطه عکس و با ملال پذیری و گریز از بازداری از آن متغیر، رابطه مستقیم وجود داشت. نتیجه گیری: کارکنان فوریتهای پزشکی دارای درجات مختلف استرش شغلی می باشند و نیازمند برنامه ریزی مناسب جهت تعدیل استرس های محیطی و همچنین ایجاد زمینه جهت شکوفایی توانایی های بالقوه می باشند.

---

---

زمینه و هدف: اتاق عمل به عنوان یکی از واحدهای اصلی در بیمارستان، مهمترین مرحله ارائه خدمات درمانی به بیمار را بر عهده دارد. هدف از پژوهش حاضر تعیین نگرش ایمنی کارکنان اتاق عمل شاغل در بیمارستان منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران می باشد.

مواد و روش ها:در این مطالعه توصیفی و تحلیلی 230 نفر از پرسنل اتاق عمل شاغل در بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه سه بخشی نگرش ایمنی(آلفای کرونباخ 854/0) استفاده شد. بخش اول مربوط به اطلاعات دموگرافیک(11سوال)، قسمت دوم مربوط به کیفیت ارتباط و همکاری با دیگر پرسنل(14سوال) و قسمت سوم مربوط به نگرش ایمنی (58سوال) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار  SPSS 18 و از آزمون های آماری کای ، ضریب همبستگی پیرسون، تی تست و آنالیز واریانس استفاده شد.

نتایج:9/90% افراد دارای نگرش ایمنی متوسط بودند و میانگین نمره نگرش ایمنی در افراد مورد بررسی4/22±2/119بود. همبستگی معنادار و مستقیمی بین نمره نگرش ایمنی با سن، سابقه کار و سابقه کار در بیمارستان(141/0±=, r046/0=p) بدست آمد. بین میانگین نمره نگرش ایمنی مردان و زنان(047/0=p) و افرادی که در رابطه با ایمنی آموزش دیده و افراد آموزش ندیده(004/0=p) اختلاف معناداری بدست آمد.

نتیجه گیری: نگرش ایمنی در میان پرسنل اتاق عمل ایده ال به نظر نمی رسد. بنابراین انجام برنامه های مداخلاتی موثر در جهت ارتقای نگرش ایمنی در میان کارکنان اتاق عمل ضروری است.

---

زمینه و هدف: اعزام بین بیمارستانی بیماران مستلزم دامنه وسیعی از عملکردهایی از قبیل همکاری، برقراری ارتباطات مناسب و هماهنگی میان افراد، بیمارستانها و ستاد هدایت و اطلاع رسانی و رسیدگی به امور درمان دانشگاه است. مطالعه ی حاضر با هدف تعیین عوامل تاثیرگذار بر روند هماهنگی اعزام بیمار و تبیین جایگاه ستاد هدایت و اطلاع رسانی و رسیدگی به امور درمان درهماهنگی فرآیند اعزام انجام شد.

مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی از نوع پدیده شناسی (فنومنولوژیک) بود که با استفاده از سه جلسه بحث گروهی متمرکز و مصاحبه با 30 نفر از دست اندرکاران فرآیند اعزام بیمار در یک بیمارستان اعزام کننده، شش بیمارستان پذیرش دهنده و همچنین ستاد هدایت و اطلاع رسانی و رسیدگی به امور درمان دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شد.روش انتخاب شرکت کنندگان به صورت مبتنی برهدف و از نوع نمونه گیری با حداکثر تنوع بوده و اطلاعات به روش تحلیل محتوا مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.

نتایج: عوامل تاثیر گذار بر روند هماهنگی فرآیند اعزام بیمار در4 موضوع کلی شامل ضعف در تبادل اطلاعات بالینی،محدودیت اطلاعات، ضعف در حمایت های قانونی و اجرای دستورالعمل ها و فقدان توانمندی بالینی لازم درمدیریت بیمار و 18زیر موضوع شناسایی شدندکه زیر موضوعات ضعف در حمایت های قانونی و اجرای دستورالعمل ها در ستاد هدایت درمان نشان دهنده ی ضعف آن واحد بعنوان جایگاه هماهنگ کننده ی اعزام بیمار می باشند.

نتیجه گیری: مشکلاتی که در هماهنگی اعزام بیماران وجود دارد ناشی از عدم پیروی از یک روندمشخص برای اخذ پذیرش و تعاملات و تبادل اطلاعات غیر اثربخش می باشد. برای دسترسی به استمرار فرآیند درمان باید هماهنگی اعزام بیمار ارتقا یافته و ستاد هدایت و اطلاع رسانی و رسیدگی به امور درمان بعنوان تشکیلات نظارت کننده در فرآیند اعزام،جایگاه اصلی خود را باز یابد.

---

زمینه و هدف:بیماری نارسایی مزمن کلیوی در حال حاضر به عنوان یک معضل برای سلامتی محسوب می شود .به دلیل افزایش شیوع و بار اقتصادی بالایی که بر جامعه تحمیل می کند، مدیران نظام سلامت به این بیماری به عنوان یک دغدغه عمومی سلامت نگاه می کنند.این مطالعه با هدف مقایسه هزینه اثربخشی دو روش درمانی استفاده همودیالیز به مدت طولانی و پیوند کلیه با استفاده از شاخص دالی انجام شد.

مواد و روش‌ها: این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی به منظور مقایسه هزینه اثربخشی دو روش درمانی استفاده همودیالیز به مدت طولانی و پیوند کلیه با استفاده از شاخص دالی در بیمارستان افضلی‌پور کرمان سال 91  انجام شد.مدل درخت تصمیم گیری و نرم افزار TreeAge11 برای تحلیل یافته‌هااستفاده شد.هزینه‌ها و پیامدها در این پژوهش از دیدگاه بیمار مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج:هزینه پیوند کلیه 165 میلیون ریال، اثربخشی پیوند کلیه4.40 دالی، هزینه دیالیز مزمن1میلیارد و 283میلیون ریال و اثربخشی دیالیز مزمن6.52  دالی بدست آمد. نسبت هزینه اثربخشی برای دیالیز196میلیون ریال/ دالی و برای پیوند کلیه 37 میلیون ریال/ دالی بدست آمد. با توجه به یافته های مطالعه پیوندکلیه از دیالیز هزینه اثربخش‌تر است.

نتیجه‌گیری:این مطالعه پیوندکلیه را به دلیل کیفیت زندگی بهتر و امید به زندگی بیشتر نسبت به دیالیز پیشنهاد می کند. نتایج بدست آمده می‌تواند به تصمیم گیری دولت برای اینکه منابع بیشتری را به پیوند اختصاص بدهد کمک کند. همچنین روش مورد استفاده در این پژوهش می‌تواند در تحلیل هزینه اثربخشی پیوند دیگر ارگان‌ها بکار گرفته شود. 

---

زمینه و هدف: توسعه خدمات پرستاری علاوه بر برخورداری از کادر پرستاری مجرب و توانمند، مستلزم وجود پرستارانی با انگیزهدر یک محیط کاری مناسب می باشد. این مطالعه با هدف تعیین رابطه جو سازمانی و انگیزش شغلی پرستاران شاغل در بیمارستانهای منتخب نظامی شهر تهران در سال 1394 انجام شد.

مواد و روش ها: این مطالعه، توصیفی - تحلیلی از نوع مقطعی و کاربردی بود. نمونه مورد پژوهش، 340 پرستار کارشناس و بالاتر، با حداقل یکسال سابقه خدمت بودند که به شیوه تصادفی طبقه بندی شده بر اساس سنوات خدمت در چهار بیمارستان نظامی شهر تهران انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه های انگیزش شغلی و توصیف جو سازمانی بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها، آزمونهای آماری توصیفی و تحلیلی نظیرضریب همبستگی پیرسون به کار گرفته شد.

یافته ها: %4/55 از شرکت کنندگان را زنان تشکیل دادند. میانگین سنی شرکت کنندگان در پژوهش
8/9 ±22/32 بود. درخصوص مولفه های جو سازمانی،بیش از نیمی از پرستاران، مولفه روحیه گروهی را بالا و مولفه های مزاحمت، علاقمندی، صمیمیت، ملاحظه گری، فاصله گیری، نفوذ و پویایی و تاکید بر تولید را متوسط ارزیابی کردند. بین کلیه ابعاد انگیزش شغلی با مولفه های جو سازمانی شامل علاقمندی، صمیمیت، ملاحظه گری،  فاصله گیری، نفوذ و پویایی و تاکید برتولید رابطه خطی مستقیم و معنی دار دیده شد.(05/0>P). همچنین بین ابعاد روانی و اداری انگیزش شغلی با مولفه جو سازمانی مزاحمت، رابطه خطی معکوس و معنی دار وجود داشت( به ترتیب 014/0= P و 019/0= P).

نتیجه گیری: با توجه به ارتباط کلیه مولفه های جوسازمانی با ابعاد انگیزش شغلی، تلاش در جهت بهبود این مولفه ها، تاثیر قابل توجهی بر بهبود انگیزش شغلی کارکنان و کاهش غیبت از کار و نارضایتی آنها خواهد داشت.

---

مقدمه و هدف: دسترسی عادلانه و مناسب همه شهروندان به خدمات عمومی شهری از جمله اصول اولیه در برنامه‌ریزی شهری می‌باشد که با پیدایش رویکردهای عدالت محور در دهه‌های اخیر اهمیتی مضاعف یافته است.در این میان دسترسی به کاربری‌های درمانی به‌عنوان یکی از خدمات عمومی حیاتی از حساسیت بیشتری برخوردار است. این پژوهش باهدف شناسایی مناطق برخوردار و غیر برخوردار شهر تبریز از کاربری‌های درمانی و بهداشتی و ارزیابی توزیع آنها انجام پذیرفت.
مواد و روش ها:  برای انجام تحلیل‌های دسترسی نیز از نرم‌افزار  ARC GIS به‌ویژه ابزارNetwork Analysis  و شاخص ویلیامسون و آنتروپی بهره‌گیری شد. هم چنین با در نظر گرفتن سرانه¬های مربوطه نیاز جمعیتی شهر تبریز و کمبودهای آن مشخص گردید.
نتایج: یافته ها بیانگر این است که 76% جمعیت شهر تبریز از دسترسی مطلوبی به کاربری های درمانی برخوردارند. در مقابل، در تحلیل دسترسی به بیمارستان ها 36% جمعیت شهر از دسترسی مطلوب برخوردارند و 64% دسترسی نامطلوبی دارند. در واحد تحلیل مناطق شهری، بر اساس تحلیل مربوط به شاخص ویلیامسون، مقدار این شاخص برای شهر تبریز 67/0 بود که نشان از عدم تعادل در توزیع کاربری بهداشتی -درمانی در شهر تبریز می باشد.
نتیجه گیری: در مجموع منطقه 2 متعادلترین توزیع از امکانات بهداشتی- درمانی را دارد و منطقه 9 از توزیع نامتعادل امکانات بهداشتی – درمانی رنج می برد. پیشنهاد می شود در راستای کاستن از نابرابری ها در برخورداری از امکانات بهداشتی درمانی، ارزیابی مناسبی نسبت به فضاهای موجود و برنامه ریزی های آتی، حسب آستانه، ظرفیت و دسترسی صورت پذیرد.که این مهم می تواند در تحقق سیاست برخورداری عادلانه از خدمات بهداشتی درمانی موثر باشد.

---

زمینه و هدف: خشونت خانگی اعم از فیزیکی وکلامی علیه کارکنان بیمارستانها مساله ای بسیار جدی و نگران کننده است که می تواند کیفیت مراقبت پرستاری و بالینی را دچار مخاطره سازد. امروزه، پیشگیری از بروز این مشکل و همچنین شناسایی  عوامل مرتبط با  خشونت خانگی علیه زنان در بسیاری از کشورها به عنوان یک اولویت سلامت زنان مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اهمیت موضوع، این مطالعه با هدف تعیین عوامل مرتبط با خشونت خانگی در میان کارکنان زن بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گردید.
مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی –تحلیلی  از نوع مقطعی بود  که بر روی 836 نفر از کارکنان زن که به صورت سرشماری وارد مطالعه شده بودند، انجام شد.جهت جمع آوری داده­ها از پرسشنامه پژوهشگر ساخته استفاده گردید. این پرسشنامه دارای 34 سوال برای سنجش  عوامل مرتبط با خشونت (جسمی،روانی _–کلامی و جنسی) و همچنین سابقه، یادگیری و تجربه خشونت بود . تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری توصیفی وآزمون های  آماری تحلیلی از جمله آنوا، تی تست ،کولموگرف اسمیرنوف، رگرسیون  چندمتغیری و ضریب همبستگی پیرسون انجام شد. داده ها در نرم افزار آماری SPSS نسخه  16 وارد و تحلیل شد.
نتایج: در این مطالعه بیشترین نوع خشونت خانگی که مشارکت کنندگان مطالعه تجربه کرده بودند به ترتیب مربوط به خشونت روانی-کلامی(33/55 درصد)، فیزیکی (16/36 درصد) و جنسی (66/6 درصد) بود. نتایج مطالعه نشان داد بین فاصله سنی زوجین، درآمد، اجبار در ازدواج، اعتیاد، سابقه تجربه خشونت توسط همسر با انواع خشونت علیه زنان ارتباط آماری معناداری وجود داشت.
نتیجه گیری: مطالعه حاضر شیوع و عوامل مرتبط با خشونت خانگی علیه کارکنان زن رامشخص نمود. بنابراین  ضروری است که مسئولین نظام سلامت به ویژه مدیران بیمارستان ها به این پدیده مهم توجه لازم را داشته و با بررسی وشناخت بیشتر این عوامل مرتبط با خشونت علیه زنان  اقدامات لازم را در جهت پیشگیری و کاهش این عوامل از جمله برگزاری کارگاه مهارت زندگی، دوره های آموزشی و مشاوره ای برای زوجین انجام شود.

---

زمینه و هدف: عمل جراحی شکستگی فمور از اعمال شایع و پرهزینه و عمل جراحی شکستگی ساعد از اعمال جراحی شایع مرکز درمانی امام خمینی ایلام می باشند. این مطالعه به بررسی تفاوت هزینه واقعی و تعرفه گلوبال این اعمال جراحی می پردازد. همچنین عوامل مرتبط با هزینه های واقعی اعمال جراحی مذکور شناسایی می شوند.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع مقطعی و توصیفی  بود که روی عوامل مرتبط با هزینه های واقعی اعمال جراحی شکستگی فمور  و ساعد گلوبال انجام شد. روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت مبانی هزینه ای مرتبط با این اعمال جراحی را در شش گام مشخص می کند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Excel 2016 انجام شد.
نتایج: متوسط هزینه واقعی عمل جراحی شکستگی فمور گلوبال 953 هزار و 700 تومان، کد 2 ساعد 444 هزار و 400 تومان و کد 1 ساعد 337 هزار و 800 تومان بود. هزینه واقعی عمل جراحی شکستگی فمور به ازای هر واحد عمل جراحی میزان 406 هزار و 400 تومان پایین تر از تعرفه وزارت بهداشت بود. اما هزینه واقعی کد 2 ساعد 33 هزار تومان بالاتر و همچنین کد 1 ساعد 20 هزار تومان بالاتر از تعرفه گلوبال اعلام شده توسط وزارت بهداشت بود.
نتیجه گیری: در مجموع می توان گفت بین هزینه صرف شده در بیمارستان و تعرفه گلوبال وزارت بهداشت تفاوت های قابل توجهی وجود دارد. می توان با اصلاح عملکرد بیمارستان و همچنین با دقت و مطالعه بیشتر در مورد هزینه اعمال جراحی گلوبال در مورد اصلاح نظام تعرفه گذاری تصمیم گیری نموده و میزان هزینه واقعی را به میزان تعرفه نزدیک تر نمود.
 

---

زمینه و هدف:  با توجه به افزایش روزافزون افراد بیمه‌شده، اتکای بیمارستان‌ها به منابع حاصل از سازمان‌های بیمه‌گر افزایش می‌یابد که سهم نسبتاً زیادی از این درآمدها به دلایل مختلف دریافت نمی‌شود و به عنوان کسورات درآمدی بیمارستان‌ها محسوب می‌شود. لذا این مطالعه باهدف تعیین علل کسورات درآمدی و راهکارهای کاهش آن‌ها در بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه کیفی بر اساس رویکرد پدیدارشناسی در سال 1396 انجام شد. داده‌ها به روش مصاحبه نیمه‌ساختارمند با 17 نفر از مسئولین و کارشناسان امور مالی و درآمد بیمارستان‌ها جمع‌آوری شد و با استفاده از نرم‌افزار MAXQDA.10 و روش تحلیل چارچوبی گاله (2013) تحلیل شد.
نتایج: بر اساس تحلیل چارچوبی، 2 طبقه برای علل اصلی کسورات شامل علل مستقیم و علل ریشه‌ای شناسایی شد. همچنین 8 طبقه برای راهکارهای کاهش کسورات شامل تعامل با سازمان‌های بیمه‌گر؛ ارزیابی، تحلیل و پس‌خوراند وضعیت کسورات؛ هماهنگی و توانمندسازی نیروی انسانی؛ سازمان‌دهی صحیح نیروی انسانی؛ تقویت کانال‌های نظارتی؛ اقدامات انگیزشی، برنامه‌ریزی صحیح و ساختارسازی شناسایی شدند.
نتیجه‌گیری: کسورات در کل فرآیند تبدیل خدمت به درآمد صورت می‌گیرد و مهم‌ترین عامل مؤثر در آن عدم آگاهی و انگیزه کارکنان برای کنترل کسورات می‌باشد. برای کنترل کسورات مشارکت همه صاحبان فرآیند در بیمارستان و سازمان‌های بیمه‌گر و به‌ویژه تعهد مدیریت ارشد بیمارستان ضروری است.
 

---

زمینه و هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی فرهنگ سازمانی جاری در دانشگاه علوم پزشکی تهران بود که با شناسایی آن در راستای تقویت فرهنگ سازمانی دانشگاه گامی برداشته شود.
 
مواد و روش­ها: پژوهش حاضر، مطالعه‌ای توصیفی – مقطعی و از نظر هدف کاربردی - پیمایشی می‌باشد که در سال 97 در دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 306 نفر محاسبه و تحلیل شد. در این مطالعه برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استاندارد بررسی فرهنگ سازمانی دنیسون استفاده شده است. به منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز از نرم‌افزار SPSS و روش‌های آماری توصیفی و استنباطی شامل آزمون میانگین تک نمونه‌ای و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد.
 
نتایج: میانگین فرهنگ سازمانی در دانشگاه علوم پزشکی تهران، در هر یک از مؤلفه‌ها، فرهنگ درگیر شدن در کار (29/2)، فرهنگ سازگاری (63/2)، فرهنگ انطباق‌پذیری (66/2) و فرهنگ رسالت (58/2) بود که این میزان فرهنگ بالاتر از متوسط را در تمام ابعاد موردنظر دنیسون نشان می‌داد.
 
نتیجه‌گیری: سازمان باید در مورد مؤلفه‌های انطباق‌پذیری (خرده‌فرهنگ یادگیری سازمانی) و درگیر شدن در کار (توسعه قابلیت‌ها) که امتیاز پایین‌تری کسب کرده است با تحقیق و بررسی بیشتر اقداماتی اصلاحی انجام دهد.
 

---

زمینه و هدف: دورنمای مراقبت­های بیمارستانی به سرعت در حال تغییر است. محرک­های عرضه و تقاضا در سیستم خدمات سلامت با تحول شدیدی روبرو است. بخش سلامت سازمان­ تأمین اجتماعی نیز با تعداد فزاینده بیماران به چالش کشیده است. این مطالعه به منظور کمک به این سازمان با هدف طراحی مدل علی مفهومی از تعامل عرضه و تقاضای مراقبت­های سلامت انجام شد.
مواد و روش­ها: این پژوهش یک نوع مطالعه کیفی است که در سال 1399 و ارائه مدل مفهومی در دو گام انجام شد. در گام اول، از مصاحبه نیمه ساختاریافته برای استخراج عوامل مهم در عرضه و تقاضای خدمات سلامت در بیمارستان­های ملکی استفاده شد. در گام دوم، از رویکرد شبیه‌سازی سیستم استفاده و روابط بازخورد بین مسیرهای بیمار به بیمارستان و تأمین خدمات درمانی، ارائه شد.
نتایج: بر اساس فرضیه مطالعه به ترتیب، شیوع بیماری و تخصیص بودجه به عنوان شاخص نیاز پزشکی و تقاضای پزشکی مورد انتظار، به طور مثبتی بر مراجعات به بیمارستان­های سازمان تأمین اجتماعی تأثیر می­گذارد. بر این اساس چهار مدل فرعی جریان بیمار، بودجه مراقبت­های سلامت، کارکنان درمان (پزشک، پرستار ) و ظرفیت بیمارستان­ها استخراج شد.
نتیجه­گیری: بودجه­های درمانی اختصاص‌یافته به بیمارستان­ها برای بهبود امکانات درمانی و افزایش تعداد کارکنان، انتظارات مثبتی در مورداستفاده از خدمات بیمارستان­های ملکی در بیمه‌شده‌ها ایجاد کرده است. توجه به تأمین نیروی انسانی کافی (پزشک، پرستار ) و ظرفیت تخت با بودجه­ای که برای این سرویس هزینه می­شود، از شاخص­های بهبود کیفیت خدمات است.