فصلنامه

---

امروزه ، مدیریت دانش یکی از داغ ترین موضوعات مباحث علمی است که برای سازمان فرصتی فراهم می کند تا فرایندهایش را در راستای کاهش مخارج سازمانی و افزایش اثربخشی، بهبود بخشد. سازمان مراقبت بهداشتی یکی از سازمانهایی است که با بهره مندی از استراتژی مدیریت دانش می تواند بهره وری و کیفیت عملکرد خود را ارتقاء بخشد. در جهت نیل به این هدف، دسترسی به اطلاعات صحیح و دقیق یک مزیت استراتژیک محسوب می گردد که این رسالت را بخش مدیریت اطلاعات بهداشتی (مدارک پزشکی) بر عهده دارد. یکی از فرایندهای این بخش، کدگزاری است که محصول آن اطلاعات مفید و کاربردی می باشد. بنابراین هر چه بهره گیری سازمان از فناوری اطلاعات بیشتر باشد در تولید اطلاعات قویتر است، که یکی از انواع آنها سیستم های مدیریت دانش می باشد. هدف اصلی سیستم های دانش، یکپارچه سازی و ارائه بهره هوشی سازمان به تصمیم گیرندگان است. سازمان مراقبت بهداشتی با بهره مندی از این سازمانها در فرایندکدگذاری سازمانی می تواند دانش سازمانی خود را افزایش دهد زیرا کدگذاران از این طریق با دیگر همتایان خود تبادل دانش نموده و صحیح ترین ، دقیق ترین و قابل اعتماد ترین داده ها و اطلاعات را برای تصمیم گیری سازمانی ثبت می نماید. مقاله حاضر یک مقاله مروری است که با بهره مندی از مطالعات کتابخانه ای و جستجو در اینترنت تدوین شده است.

---

زمینه و هدف: نوبت کاری سبب کاهش عملکرد، تغییر عادات غذایی افراد، افزایش خستگی و بی خوابی، اختلالات زندگی فردی واجتماعی و اختلالات بهداشتی می گردد. هدف ازمطالعه حاضر بررسی شیوع اختلالات نوبت کاری در بین پرستاران بیمارستان های آموزشی ایلام به منظور ارئه راه کارهای مقابله با بروز این اختلالات در بین آن ها می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی – تحلیلی 84 نفر از پرستاران شاغل در بیمارستانهای آمورشی شهر ایلام به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه Survey of Shift Worker (SOS) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS (Statistical Package for Social Sciences) ویرایش 18 و از آمار توصیفی و آزمون آماری کای دو استفاده شد. نتایج: نتایج نشان دادند که مشکلات ناشی از نوبت کاری در میان پرستاران از شیوع بالایی برخوردار است. بالاترین میزان شیوع به ترتیب مربوط به مشکلات روحی وروانی(96.4%)، زندگی اجتماعی(84.5%) و مشکلات گوارشی(81%)بود. مشخص شد پرستارانی که نوبت کاری را به صورت داوطلبانه انتخاب نموده اند، رضایت شغلی بیشتری نسبت به پرستارانی که کار در نظام نوبتی را به صورت اجبار انتخاب نموده اند، دارند(05/ 0P.v<).همچنین مشخص شد که شیوع مشکلات در نوبت کارانی که از نوبت کاری رضایت بالاتری داشتند به مراتب کمتر از افرادی بود که که از نوبت کاری رضایت نداشتند. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاکی از آن است که انتخاب داوطلبانه نوبت کاری، رضایت از نوبت کاری بیشتری به همراه دارد و رضایت از نوبت کاری بالاتر، باعث کاهش مشکلات ناشی از نوبت کاری می شود.

---

زمینه و هدف: اهمیت کیفیت خدمات بیمارستان‌ها در جهت استفاده بهینه از منابع موجود بر مدیران پوشیده نیست. این مسئله به ویژه در بخش زایمان به سبب دانسیته بالای بار مراجعات حائز اهمیت می‌باشد. از رویکردهای نوین بهبود خدمات بخش زایمان در کشور، اجرای LDR (Labor, Delivery, Recovery) می باشد. مطالعه با هدف ارزیابی اثربخشی سیستم LDR بر شاخص‌های کیفیت خدمات بخش زایمان دو بیمارستان منتخب قم اجرا گردید.
مواد و روش‌ها: این مطالعه توصیفی- پیمایشی و به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ زمان مقطعی بود که طی آن به‌صورت مورد شاهدی، به مقایسه شاخص‌های کیفیت خدمات یک بیمارستان دارای سیستم LDR با یک بیمارستان فاقد سیستم LDR پرداخته شد. داده‌ها با پرسشنامه استاندارد با نمونه‌گیری پواسون جمع‌آوری و با نرم‌افزار SPSS آنالیز گردید.
نتایج: بین دو بیمارستان به جز اجرای سیستم LDR، تمایز عمده دیگری وجود ندارد. بین اجرای LDR در بخش زایمان با شاخص‌های کیفیت کلی خدمات (3 در مقابل 2.5) و نیز شاخص‌های کیفی دروندادی، فرایندی و بروندادی ارتباط معنی‌داری مشاهده نشد اما اجرای LDR بر برخی از آیتم‌های این شاخص‌ها اثر معنی‌دار داشته است (سطح معنی‌داری=0.05).
نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش، اجرای LDR بر کیفیت کلی خدمات اثر معنی‌دار نداشته اما بر زیرمولفه‌های این شاخص‌ها اثرگذار است و رضایتمندی مادران در بسیاری از زمینه‌ها در بیمارستان دارای LDR بالاتر بود اما مادران از هزینه تحمیل شده در بیمارستان دارای LDR رضایت پایین‌تری داشتند. لذا به نظر می‌رسد، لزوم سیاست‌گذاری مناسب مدیران جهت کنترل هزینه‌های دریافتی مربوط به اجرای این سیستم روشن است.

---

زمینه و هدف: افزایش هزینه‌های نظام سلامت به خصوص مخارج دارویی به عنوان یک چالش بزرگ در نظام سلامت مطرح بوده است. این مسئله برای بیماری‌های مزمن مانند دیابت دارای اهمیت ویژه است زیرا عوامل مختلفی در میزان دسترسی بیماران به این داروها و همچنین توان مالی پرداخت هزینه‌های آن‌ها تأثیرگذار است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی دسترسی و توانایی خرید داروهای آنتی دیابتیک در داروخانه‌های شهر خرم‌آباد در سال انجام گرفته است.
مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و جامعه پژوهش آن شامل بیماران و مراجعه‌کنندگان به داروخانه‌های خصوصی سطح شهر و بیمارستان‌های خرم‌آباد می‌باشد. اطلاعات مورد نیاز بر اساس پروتکل سازمان جهانی بهداشت از طریق نسخ بیماران، اطلاعات داروخانه‌ای، مصاحبه و چک‌لیست جمع‌آوری شد. تحلیل داده‌ها با توجه به نوع متغیرها از آزمون‌های تی، کای دو و آنوا و رگرسیون لجستیک با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 21 انجام گرفت.
نتایج: نتایج نشان داد که از میان عوامل اجتماعی اقتصادی مؤثر بر توان مالی پرداخت هزینه‌های داروهای دیابت، سطح درآمد به عنوان یک متغیر تأثیرگذار شناخته شده است و در بیمارانی که بیماری زمینه‌ای دارند درامد آن‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرد. همچنین نتایج نشان داد که برخلاف بازار آزاد در بازار سلامت و اقتصاد دارو هیچ عامل اجتماعی اقتصادی از طرف تقاضا یعنی بیماران بر داروخانه به عنوان عرضه‌کننده دارو در قالب شاخص دسترسی تأثیرگذار نیست.
نتیجه‌گیری: با توجه دسترسی و ارائه خوب دارو در داروخانه‌ها ولی توان مالی پرداخت پایین بیماران در پوشش هزینه‌های دارویی به نظر می‌رسد دولت می‌تواند با اقداماتی از قبیل پوشش بیمه‌ای بالا و یارانه‌های دارویی از اقشار ضعیف حمایت نماید.