فصلنامه

زمینه و هدف: اخیرا موضوع خطاهای پزشکی در سیستم درمانی مورد توجه قرار گرفته است. با در نظر گرفتن این موضوع که پرستاران نسبت به دیگر کارکنان، زمان طولانی­تری را با بیماران سپری می‏کنند بیش از بقیه کارکنان مستعد انجام خطای انسانی می­باشند. در مطالعه حاضر خطاهای انسانی پرستاران بخش اورژانس زایمان مشغول به کار در یکی از بیمارستان­های دانشگاه علوم پزشکی تهران مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روش­ها: در مطالعه مقطعی حاضر، ابتدا تجزیه‏ و تحلیل وظایف حرفه پرستاری بخش اورژانس زایمان با تکنیک تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی (HTA) با تشکیل Focus Group انجام شد. در مرحله بعد، احتمال خطای انسانی با روشSPAR-H تعیین و هر یک از فاکتورهای شکل دهی عملکرد در برگه‏کار‏ها و فعالیت‏های تشخیصی و عملی مشخص ‏گردید. پس از تعیین مقدار وابستگی، میزان احتمال نهایی خطا محاسبه ‏گردیده و با استفاده از جداول احتمال خطا و شدت خطا، ارزیابی سطح ریسک انجام شد.

نتایج: طبق نتایج، در مورد چهار گروه وظایف، کمترین خطا مربوط به زیر وظیفه­ی " کار با دستگاه پمپ سرم" با میزان خطای 055/0 و هم چنین بیشترین احتمال خطا مربوط به زیر وظیفه ی" تزریق فرآورده های خونی" با میزان احتمال 780/0 برآورد گردید. همچنین، مسؤلیت­های خاص بخش از بالاترین ریسک های نامطلوب برخوردار بودند.

نتیجه گیری: تحلیل خطاهای شناسایی شده در مطالعه حاضر نشان می­دهد که بدلیل حجم بالای کار، زمان ناکافی و همچنین نیاز به رسیدگی مدیریتی بسیار دقیق و برقراری هماهنگی های لازم، علل عمده خطاها را می­توان به استرس و پیچیدگی بالا در وظایف این بخش نسبت داد. 

زمینه و هدف: سازمانهای بهداشتی و درمانی نقش به‌سزایی در پیشگیری از بیماریها و حفظ و ارتقای سلامت جامعه دارند. ارائه خدمات با کیفیت بالای بهداشتی و درمانی به کارکنان دارای دانش، مهارت، توانایی و انگیزه بالا نیاز دارد. نارضایتی شغلی کارکنان در این سازمانها موجب کاهش کیفیت خدمات ارائه شده خواهد شد. این مطالعه با هدف تعیین تأثیر مدیریت کیفیت بر میزان رضایت کارکنان بخش مراقبتهای ویژه تنفسی در بیمارستان شهید دکتر لبافی نژاد انجام شد.

مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه اقدام پژوهی مشارکتی بود که در بخش مراقبت‌های ویژه تنفسی بیمارستان شهید دکتر لیافی نژاد در سال 1392 (به مدت یک سال) انجام شد. در این پژوهش با استفاده از مدل ده مرحله‌ای مدیریت کیفیت مصدق راد فرایندهای کاری بخش استاندارد و ارتقا یافتند. میزان تأثیر مدیریت کیفیت بر رضایت کارکنان در بخش مذکور، قبل و بعد از اجرای مدل با استفاده از پرسشنامه رضایت شخصی سنجیده شد. داده‌ها با استفاده از نرم افزار spss مورد پردازش قرار گرفت.

نتایج: میزان رضایت کارکنان بیمارستان در سال 1391 حدود 6/56 درصد بود. بیشترین میزان رضایت کارکنان در حوزه‌های همکاران، فراهم بودن امکانات برای انجام کارها و شرایط کاری و بیشترین حوزه نارضایتی آنها در زمینه حقوق و دستمزد، ارتقا، مدیریت، ماهیت کار و امنیت شغلی بود. کارکنان از عدم وجود سیستم پاداش و قدردانی مناسب، سیاست‌های سازمانی، محیط کاری پر استرس، فشار کاری زیاد، عدم وجود ترفیعات عادلانه و حمایت کم مدیریت از کارکنان اظهار نارضایتی کردند. گروه بهبود کیفیت بخش با بررسی و استانداردسازی فرایندهای کاری بخش، تعیین اهداف برای فرایندها و ارتقای آنها اقدامات مورد نیاز برای بهبود فرایندهای کاری و افزایش رضایت کارکنان را انجام دادند. رضایت کارکنان در پایان سال 1392 به 3/68 درصد افزایش یافت (6/20 درصد بهبود). میزان تمایل کارکنان به ترک سازمان به میزان 28 درصد کاهش یافت.

نتیجه گیری: به کار گیری یک مدل مناسب مدیریت کیفیت می‌تواند باعث بهبود رضایت شغلی کارکنان و کاهش میزان تمایل آنها به ترک سازمان شود. موفقیت سیستم مدیریت کیفیت مستلزم تعهد مدیران ارشد، بستر سازی مناسب و آموزش تمامی کارکنان و مشارکت فعال آنها است.

زمینه و هدف: سه محور سلامتی، پاسخ دهی و تامین مالی عادلانه به عنوان اهداف اصلی هر سیستم بهداشتی معرفی شده اند. در این پژوهش، میزان پاسخ دهی بیمارستان های خصوصی و تامین اجتماعی شهر تهران در سال 1392 بررسی شد.

مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع  توصیفی- تحلیلی بود که به صورت مقطعی در 10 بیمارستان شهر تهران (20 درصد از کل بیمارستان های خصوصی و تامین اجتماعی شهر تهران: 8 بیمارستان خصوصی و 2 بیمارستان تامین اجتماعی) انجام شد. جامعه پژوهش را کلیه بیماران بستری و سرپایی مراجعه کننده به این بیمارستان ها در سال تحقیق تشکیل داده که از بین آنها 333 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه پیمایش جهانی سلامت سازمان جهانی بهداشت که روایی و پایایی آن مورد تائید قرار گرفته شد استفاده گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های آماری کروسکال والیس و من ویتنی توسط نرم افزار SPSS  نسخه 17 تحلیل گردید.

نتایج: میانگین نمره پاسخ دهی از دیدگاه بیماران بستری و سرپایی به ترتیب 60/0±7/3 و 71/0±1/4 به دست آمد. میانگین نمره پاسخ دهی از دیدگاه بیماران بستری در بیمارستان های خصوصی و تامین اجتماعی به ترتیب 46/0±4/4و 82/0±2/3 و برای بیماران سرپایی 58/0± 8/3و 63/0± 5/3 براورد شد. همچنین میانگین نمره پاسخ دهی در بیمارستان های خصوصی (4/4) بالاتر از بیمارستان های تامین اجتماعی(2/3) ارزیابی شده و این تفاوت از دیدگاه بیماران معنادار بود(001/0>P).

نتیجه گیری: ابعاد پاسخ دهی در بیمارستان های مورد مطالعه در حد متوسط به بالا ارزیابی گردید . این میزان در بیمارستانهای خصوصی نسبت به تامین اجتماعی دارای وضعیت بهتری بود. پیشنهاد می شود تا مدیران بیمارستان ها بیشتر به مشتری و مکانیزم هایی جهت پاسخ دهی بهتر و ارائه خدمات با کیفیت تر توجه کنند. 

زمینه و هدف: سیستم های سلامت به ویژه بیمارستان ها، با ریسک های متعددی در محیط مواجه می شوند که روی عملکرد سیستم تأثیر می گذارد و کارایی را ضعیف تر می کند. شاخصهای مهندسی مقاومت پذیری و ایمنی قادرند سیستم های پرخطر را در مقابل مواجهه با تغییرات ناگهانی پایدار نگه دارند و یا تأثیرات منفی ناشی از این تغییرات را در سیستم به حداقل رسانند.

مواد و روش ها: این مطالعه، مفهومی جدید از ترکیب شاخصهای مهندسی مقاومت پذیری و ایمنی و مدت زمان انتظار را در کنار هم به عنوان شاخص کارایی در ارزیابی عملکرد بیمارستان ها در نظر گرفته است و به مقایسه عملکرد بیمارستان های دولتی و خصوصی می پردازد. به منظور ارزیابی عملکرد از یک روش ترکیبی شبیه سازی و روش تصمیم گیری چند معیاره استفاده شد. در روش تصمیم گیری چند معیاره، از روش خروجی محور تحلیل پوششی داده ها استفاده شد.

نتایج:نتایج نشان داد که شاخصهای مهندسی مقاومت پذیری و ایمنی نقش مهمی در تعیین کارایی بیمارستان ها ایفا می کنند، همچنین نتایج خروجی از تحلیل داده های جمع آوری شده نشان داد که عملکرد بیمارستان های خصوصی به مراتب بهتر از بیمارستان های دولتی بود.

نتیجه گیری: نتایج نشان داد که شاخص کارگروهی نسبت به سایر شاخصهای کارایی در نظر گرفته شده، تأثیر بیشتری در تعیین سطح عملکرد بیمارستان ها داشت. مدیران اجرایی سیستم های سلامت و درمان می بایست با اتخاذ سیاست های بهبود کارایی و عملکرد در کنار شاخص کارگروهی به سایر شاخصهای مهندسی مقاومت پذیری توجه بیشتری داشته باشند.

زمینه و هدف: مطالعه حاضر با هدف تعیین کیفیت خدمات پرستاری ارائه شده با استفاده از مدل سروکوال و با نظر به میزان اجرایی شدن مدیریت فرآیندی در بیمارستان شهید بهشتی کاشان در سال 1393 انجام شد.

مواد و روش ها: پژوهش کمی, مقطعی, همبستگی وکاربردی حاضر که به منظور ارزیابی کیفیت خدمات پرستاری از نظرات 200 نفر از بیماران بستری بالاتر از 48 ساعت به صورت تصادفی و با استفاده از پرسشنامه 4 بخشی سروکوال در مقیاس لیکرت بهره برده شد. به منظور  ارزیابی عملکرد بیمارستان بر اساس الگوی مدیریت فرآیندی از پرسشنامه استاندارد الگوی تعالی سازمانی استفاده گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 وآمار توصیفی از قبیل فراوانی, درصد, میانگین و انحراف معیار و آزمونهای آماری رگرسیون چند متغیره تحلیل شد.

نتایج: داده های حاصل از 200 پرسشنامه تکمیل شده مورد تحلیل قرار گرفتند. پاسخگویان شامل 104 زن و 96 مرد بودند. میانگین طول مدت بستری انان 12/9±69  ساعت و میانگین سنی بیماران 02/12± 37 سال بود. کیفیت کلی خدمات پرستاری بیمارستان مورد مطالعه بالاتر از متوسط و در حد خوب 92/0± 8/3 ارزیابی شد. امتیاز بیمارستان مورد مطالعه در بعد توانمندسازی مدل EFQM 66/215 و در بعد نتایج 64/217 بود. ضریب β در آزمون رگرسیون چند متغیره 57/0  بود.

نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، ضروری است تا با استفاده از استقرار سیستم های نوین مدیریتی و آموزشهای تخصصی به پرستاران, در جهت ارتقای کیفیت خدمات پرستاری در بیمارستانها بتوان گامی موثر برداشت. 

زمینه و هدف: پاسخگویی اورژانسی بیمارستان‌ها در مقابله با حوادث و بلایا لازمه‌ موفقیت آنها در ارائه خدمات باکیفیت است. هدف از این مطالعه تعیین وضعیت پاسخگویی اورژانسی بیمارستان‌های شهر کرج در مقابله با حوداث و بلایا بود.

 مواد و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بودکه در سال 1391 در 13بیمارستان کرج انجام شد. برای جمع‌آوری اطلاعات از چک لیست پاسخگویی اورژانسی بیمارستان‌های سازمان سلامت جهانی (2011) با تعداد 90 سوال در 9 قلمرو آمادگی (کنترل و فرماندهی، ارتباطات، ایمنی و امنیت، تریاژ، افزایش ظرفیت ، تداوم خدمات ضروری، منابع انسانی، مدیریت منابع ، بازیابی پس از حادثه) استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمونهای توصیفی به وسیله نرم افزار SPSS نسخه 20 صورت گرفت.

نتایج: میانگین پاسخگویی اورژانسی بیمارستان های کرج در مقابله با حوداث و بلایا ، 17/44 درصد بود. بیشترین پاسخگویی در بین قلمروهای مورد مطالعه مرتبط با تریاژ بیمارستان‌ها (30/70%) و بدترین وضعیت آمادگی مربوط به بازسازی پس از حادثه بود که تنها 87/24 درصد از آن تکمیل شد.

نتیجه گیری: بر اساس چک لیست سازمان جهانی بهداشت، تنها 17/44 درصد از بیمارستانی های مورد مطالعه در مقابل حوادث و بلایا پاسخگو بودند. برنامه‌ریزی و ارائه چارچوبی مدون و اجرای آن برای مقابله با حوداث و بلایا در تمام بیمارستان ضروری است و نباید از نقش برجسته بیمارستان ها در خدمات رسانی در مواقع بحران غافل ماند و اولویت آن را در برنامه‌ها و بودجه‌ها در نظر گرفت.

زمینه و هدف: اجرای دستورات دارویی بخش مهمی از فرآیند مراقبتی است و به دلیل تاثیرات قابل توجه در سلامتی بیماران، انجام صحیح فرآیند و مطابقت آن با استانداردهای از پیش تعریف شده امری ضروری می باشد. لذا مطالعه فوق با هدف تعیین فرآیند اجرای دستورات دارویی داروهای خوراکی از طریق ممیزی بالینی طراحی و اجرا گردید.

مواد و روش ها: بررسی حاضر، یک مطالعه توصیفی مقطعی بود که به روش ممیزی بالینی و در یک مرکز آموزشی درمانی در تبریز در سال 1393 انجام گرفت. ممیزی فوق در 6 مرحله شامل:1) انتخاب موضوع ممیزی بالینی، 2) تعیین معیارها و استانداردها، 3) بررسی وضعیت موجود، 4) مقایسه وضعیت موجود با استانداردها (استانداردهای وزارت بهداشت، کتابچه ایمنی دارویی،کوریکولوم اجرای دستورات دارویی و گایدلاین مدیریت دارو نظام ملی سلامت(NHS) ، 5) طراحی و انجام مداخله و 6) ممیزی مجدد انجام گرفته و برای ارزیابی فرآیند مربوطه از روش مشاهده و چک لیست استفاده شد که روایی ابزار فوق توسط متخصصان مورد تایید قرار گرفت.

نتایج: نتایج حاصل از ممیزی فوق نشان داد که قبل از مداخله،از 25 گام مورد بررسی در فرآیند اجرای دستورات دارویی، 11 گام با استانداردها مطابقت بسیار پایینی داشتند (کمتر از 15 درصد) و متوسط میزان مطابقت کل فرآیند با استاندارد در حدود 47درصد بود. در حالیکه بعد از اجرای مداخله، متوسط میزان تبعیت از کل استانداردها به 78 درصد افزایش یافت.

نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان دهنده تاثیر اجرای انواع مداخلات آموزشی و استفاده از کاردکس به جای کارت دارویی بر ارتقای کلی فرآیند اجرای دستورات دارویی بود. علیرغم بهبودهای صورت گرفته، ارزیابی و مداخله مستمر جهت بهبود مستمر کیفیت مورد نیاز می باشد.

زمینه و هدف: خطاهای پزشکی و اتفاقات ناخواسته عامل اصلی بسیاری از مرگهای قابل اجتناب و نیز هزینه های تحمیل شده به نظام سلامت در سطح جهان می باشد. از این رو، این مطالعه با هدف تعیین چالش های مرتبط با خطاهای پزشکی و اتفاقات ناخواسته، و راهکارهای کاهش آنها در نظام سلامت ایران انجام گردید. 

مواد و روش ها: این مطالعه کیفی دارای سه منبع اصلی داده ای شامل مصاحبه شوندگان کلیدی، اسناد ملی و پانل کارشناسی بود. مصاحبه شوندگان(30 نفر) و اعضای پانل کارشناسی(12 نفر) بطور هدفمند از سه سطح خرد، میانه و کلان نظام سلامت و نیز برخی سازمانهای مرتبط انتخاب شدند. اطلاعات حاصل از طریق چارچوب مفهومی ترکیبی( استنتاجی/ استقرایی) تحلیل شد.

نتایج: اگر چه بسیاری از چالش های مرتبط با بروز خطاهای پزشکی بعلت ضعف در نظام ایمنی بیمار در بیمارستان بودند اما عواملی مانند نیروی انسانی، عوامل فیزیکی و عوامل مربوط به خارج از محیط بیمارستان نیز در بروز این خطاها نقش داشته اند. شناسایی دلایل بروز خطاها در سطوح مختلف ارایه خدمات، مستند سازی خطاها و ایجاد نظام منسجم جهت شناسایی خطاها و دلایل بروز آنها از مهمترین راهکارهای کاهش خطاهای پزشکی بود.

نتیجه گیری: رفع علل به وجود آورنده خطاهای پزشکی می تواند گامی موثر در پیشگیری از این خطاها باشد. برای از میان بردن چالش های مرتبط با کاهش خطاهای پزشکی عزم جدی سازمان ها، گروه ها و افراد مرتبط و تدوین برنامه های منسجم و هماهنگ لازم می باشد. 

زمینه و هدف:با توجه به اهمیت بهداشت دست در پیشگیری از عفونتهای بیمارستانی  و نتایج تحقیقات که بیانگر  انجام بهداشت دست در سطح پایینی می باشد . این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر انجام بهداشت دست درکارکنان پرستاری و مامایی بیمارستان آتیه همدان با استفاده از مدل رفتار برنامه ریزی شده انجام شد.

مواد و روش ها  : این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی بود که کلیه کارکنان پرستاری و مامایی بیمارستان آتیه به صورت سرشماری انتخاب وازنظرانجام بهداشت دست موردمشاهده قرار گرفتند  و پرسشنامه مدل رفتار برنامه ریزی شده راتکمیل نمودند .در تجزیه و تحلیل داده ها از روش های اماری توصیفی و استنباطی استفاده شد.

نتایج: از 154  نفر کارکنان تحت مطالعه 31نفر (1/21%)بهداشت دست را بالاتر ار حد متوسط و 123 نفر (9/79%) کمتر از حد متوسط انجام می دادند . بهداشت دست  پس از تماس با محیط بیمار (3/12%)وقبل از اقدام آسپتیک (13%)در کمترین میزان بود.میزان آگاهی (84%)و نگرش(4/90%)کارکنان به انجام  بهداشت دست بالا بود ولیکن میزان کنترل درک شده کارکنان (35/53%)در سطح پایینی قرار داشت وبین کنترل درک شده و انجام بهداشت دست و نیز بین هنجارهای ذهنی و انجام بهداشت دست رابطه معنی دار وجود داشت(05/ 0> p).

نتیجه گیری:داشتن آگاهی و نگرش کارکنان در انجام بهداشت دست به تنهایی کافی نمی باشد .در کنار آموزش کارکنان  ،آموزش  مسئولین  بیمارستان  ، پزشکان و  ایجاد بستر مناسب و رفع موانع برای عملی شدن رفتار بهداشت دست لازم می باشد.

زمینه و هدف : فرایند دارو دادن به بیماران یکی از وظایف مهم واساسی پرستاران می باشد وانجام آن به روش درست می تواند نقش بسزایی در امر ایمنی بیمار ایفا کند مهمترین مسئله دربخش سلامت وبه ویژه دربخش های درمانی کیفیت مراقبت است وکیفیت مراقبت ازعناصری تشکیل شده که ایمنی بیماریکی ازمهم ترین آنهاست.اشتباهات دارویی از اصلی ترین عوامل تهدیدکننده ایمنی بیمار است. هدف این مطالعه  تعیین عوامل مؤثر بر بروز اشتباهات دارویی ازدیدگاه پرستاران بود.

مواد و روش ها: پژوهش حاضرمطالعه توصیفی-مقطعی-تحلیلی بود که در سال1392انجام شد. جامعه مورد مطالعه کادر پرستاری بیمارستان های آبادان(امام خمینی(ره)،طالقانی،شهیدبهشتی،17شهریور)به تعداد232 نفرتحت نظردانشگاه علوم پزشکی اهواز،شرکت نفت و تامین اجتماعی بودند.ابزارمطالعه پرسشنامه دو قسمتی بود که شامل: اطلاعات دموگرافیک وشغلی وقسمت دوم آن علل عمده اشتباهات دارویی، شامل 28 گویه ودرچهار حیطه علل مربوط به پرستار،بخش،مدیریت پرستاری وعلل دارویی بود.روایی محتوایی پرسشنامه براساس مروری بر مقالات تحقیقی گذشته و نظرخواهی از اساتید و صاحبنظران وپرستاران خبره تأمین گردید واصلاحات مورد نیاز انجام شد. پایایی پرسشنامه طبق مطالعات پیشین با روش آلفای کرونباخ،91/0 برآورد شد.

نتایج :مهم ترین علل ارتکاب اشتباهات دارویی به ترتیب شامل کمبود تعداد پرستار نسبت به تعداد بیمار(44%)،تراکم زیادکارها دربخش(2/36%)،خستگی ناشی ازکاراضافی(8/35%)، ناخوانا بودن دستور پزشک(5/24%)،اضطراب واسترس ناشی ازکار(25%)، سروصدای محیط بخش(4/22%).نارضایتی پرستار ازمیزان حقوق ومزایای دریافتی(7/29%)،تشابه درشکل داروها(7/14%) بود.

نتیجه گیری:عوامل "مدیریتی" چون کمبود پرسنل پرستاری وعوامل سازمانی مانند تراکم زیاد کارهای بخش و عوامل مربوط به پرستارهمچون خستگی از اضافه کاری بیشترین تأثیر را در بروز اشتباهات دارویی پرستاران دارند.لذا اصلاحات درفرآیندهای سازمانی وتشکیلات بیمارستانی جهت رفع مشکلات پرستاران درارتقای کیفیت خدمات وافزایش ایمنی بیمارالزامی است.

زمینه و هدف: حاکمیت بالینی چارچوبی است که سازمان‌های ارائه دهنده خدمات سلامت را موظف به پاسخگویی در برابر حفظ و ارتقای کیفیت خدمات بالینی می­نماید. هدف این مطالعه تعیین چالش‌های موجود در مسیر ارزیابی برنامه حاکمیت بالینی از دیدگاه ارزیابان کشوری این برنامه بود.

مواد و روش­ها: این مطالعه از نوع پژوهش کیفی بوده که در سال 1392 با مشارکت ارزیابان کشوری برنامه حاکمیت بالینی انجام گرفته است. داده­ها از طریق مصاحبه چهره به چهره با ارزیابان جمع­آوری شد و به روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج: یافته­های مطالعه در سه تم اصلی شامل مشکلات مرتبط با استانداردهای حاکمیت بالینی، چالش‌های موجود در مسیر ارزیابی برنامه و پیشنهاداتی جهت بهبود فرایند ارزیابی طبقه­بندی شد. از نقطه نظر ارزیابان، مهم ترین چالش­های موجود در مسیر ارزیابی برنامه حاکمیت بالینی نبود دانش و مهارت­های کافی در برخی ارزیابان، فقدان هماهنگی­های لازم میان تیم ارزیاب، مقاومت برخی دانشگاه­ها و مراکز ارزیابی شونده از فرایند ارزیابی و نبود دستورالعملی جامع با هدف پاسخگویی به ابهامات موجود در مسیر ارزیابی و هدایت هر چه موثر­تر ارزیابان بود.  

نتیجه­ گیری: تقویت فرهنگ ارتقای کیفیت در بیمارستان ها و افزایش حساسیت کارکنان نسبت به استمرار برنامه، انتخاب صحیح ارزیابان و اطمینان از آگاهی آنان نسبت به مسئولیت‌ها و اختیارات خود، به روز نگاه داشتن آموزش‌های ارائه شده به ارزیابان و اعمال شاخص‌های یکسان در ارزیابی پیشرفت برنامه حاکمیت بالینی به بهبود فرایند ارزیابی و رفع مشکلات مرتبط با آن کمک شایان توجهی می کند.

زمینه و هدف: ویژگی‎های دموگرافیک افراد از عوامل موثر بر دیدگاه ایشان نسبت به کیفیت مراقبت‏های بهداشتی می‎باشد به‏طوری‎که ارتباط مثبتی بارضایت ایشان دارد. هدف این مطالعه تعیین نقش متغیرهای دموگرافیک گردشگران پزشکی مراجعه‎کننده به بیمارستان‎های شیرازبر دیدگاه ایشان نسبت به کیفیت خدمات بود.

مواد و روش‎ها:پژوهش حاضر مطالعه‏ای توصیفی–تحلیلی و مقطعی بود که روی 200 بیمارخارجی مراجعه‎کننده به بیمارستان‎های شیراز در سال 92-1391 انجام گرفت. ابزار جمع‏آوری داده‎ها پرسشنامه‏ای دو قسمتی بود. در بخش اول اطلاعات فردی و در بخش دوم انتظارات و ادراکات گردشگران از کیفیت خدمات با استفاده از پرسشنامه‌هایی برگرفته از ابزار سروکوال اندازه‎گیری شد. روایی ‏این پرسشنامه توسط متخصصین و پایایی آن به تفکیک انتظارات و ادراکات بوسیلهCronbach’s alpha (90درصدو 89درصد) تأیید گردید. درنهایت، داده‎ها توسط آزمون‏های آماری تی مستقل و آنالیز واریانس یکطرفه تحت نرم افزار   SPSS نسخه  16 مورد تجریه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج: طبق نتایج بدست آمده میانگین شکاف کیفیتی گروه سنی بالای 50 سال 26/0- برآورد شد که نسبت به دوگروه سنی دیگر کمتر بود. همچنین کمترین مقدار کلی این کمیت مربوط به گروه کم‎سواد و گروهی که کمتر از 7 روز در شیراز اقامت داشتند، بود  که بترتیب 32/0- و 36/0- برآورد شد. در ابعاد معنادار نیز گروه گردشگران متأهل، دارای ملیت عمانی و افرادی که خدمات جراحی چشم دریافت کرده بودند، نسبت به سایر گروه‏ها میانگین شکاف کمتری داشتند. مقادیر میانگین شکاف کیفیتی کل برای این گروه ها بترتیب42/0-، 21/0- و 22/0- بدست آمد.

نتیجه‎گیری: به منظور توسعه صنعت گردشگری پزشکی باید ویژگی‌های دموگرافیکی مراجعه‎کنندگان در نحوه‎ سیاستگذاری و طراحی سیستم‎های خدماتی درنظر گرفته شود به‏طوری‎که رضایت اکثریت را درپی داشته باشد.

زمینه و هدف: کار تیمی در نظام سلامت برای افزایش کیفیت خدمات و ارائه مراقبت های ایمن و موثر اهمیت دارد. اتاق عمل به عنوان محیطی با ریسک بالا نیازمند سطوح بالایی از کار تیمی شاغلین به منظور عملکرد ایمن است. هدف این مطالعه تعیین کار تیمی در تیم های جراحی بیمارستان های تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی شهر تهران بود.

مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی از ابزار ارزیابی مشاهده ای کار تیمی برای جراحیبرای بررسی وضعیت کار تیمی در تیم های جراحی استفاده شد. 60 تیم جراحی از دو بیمارستان مورد بررسی قرار گرفتند. برای آنالیز داده ها از آمار توصیفی جهت محاسبه میانگین و انحراف معیار امتیازات کار تیمی در زیرگروه های جراحی، بیهوشی و پرستاری استفاده شد. آزمون آنالیز واریانس دو طرفه برای بررسی ارتباط بین امتیازات کار تیمی در سطح مراحل سه گانه جراحی، زیرگروه ها و حیطه های رفتاری بکار رفت.

نتایج: میانگین سن و سابقه کاری افراد مورد مطالعه به ترتیب برابر با  57/8±81/42 و 18/6±62/10 سال بود. میانگین امتیاز کار تیمی51/0±60/3 از میزان حداکثر 6 به دست آمد که نشان داد کار تیمی در سطح بالاتر از متوسط قرار داشت. ازبین زیرگروه ها، زیرگروه پرستاری با میانگین 44/0±78/3 بالاترین امتیاز کار تیمی را کسب کرد. بین امتیازات زیرگروه پرستاری و دو زیرگروه دیگر اختلاف معنی داری وجود داشت (P<0.05).

نتیجه گیری: اگرچه کار تیمی در تیم های مورد مطالعه در سطح متوسط به بالا قرار داشت، اما تناقض بین امتیازات زیرگروه های سه گانه بالا و نگران کننده بود. استفاده از راهکارهای آموزشی می تواند در بهبود کار تیمی و افزایش کیفیت رفتارها در اتاق عمل موثر باشد.

زمینه و هدف: اندازه گیری کیفیت، بخصوص در مورد خدمات بیمارستانی امری مهم ولی پیچیده می‌باشد. روش‌های تصمیم گیری چند معیاره(MCDM) جهت دستیابی به این هدف ما را یاری می‌دهند. هدف مطالعه حاضر شناسایی و وزن دهی شاخص‌های سنجش کیفیت و رتبه بندی بخش‌های بستری یکی از بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران با استفاده از تکنیک‌های تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و تاپسیس(TOPSIS) بود.

مواد و روش ها : این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی به روش مقطعی بود. ابتدا با مروری بر ادبیات و استفاده از نظر خبرگان، شاخص‌های کیفیت گزینش شدند. سپس با استفاده از نظر نخبگان و روش تحلیل سلسله مراتبی فازی وزن دهی شاخص‌ها انجام شد. در مرحله نهایی با استفاده از تکنیک تاپسیس و نمونه‌ای 300 نفری از بیماران بستری در بخش‌های منتخب بیمارستان مورد نظر، بخش‌ها از نظر کیفیت ارائه خدمت رتبه بندی شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه خبرگان و بیماران بود.

نتایج: هشت حیطه اصلی (پاسخگویی، ایمنی و مدیریت بحران، ملموسات، توجه به بیمار، ارتباطات سلامت، شایستگی و حرفه ای بودن، دسترسی، اعتبار و تضمین) برای سنجش کیفیت گزینش شد. از این شاخص‌ها شایستگی دارای بیشترین و توجه به بیمار دارای کمترین الویت بودند. همچنین بخش قلب دارای بالاترین کیفیت و بخش مغز و اعصاب دارای کمترین کیفیت بودند.

نتیجه گیری: انتخاب و استفاده از شاخص‌های مناسب کیفیت و وزن دهی آن‌ها و سنجش کیفیت خدمات به شیوه‌ای صحیح و با ابزارهای مناسب، با توجه به نقش بسیار مهم کیفیت خدمات در رضایتمندی بیماران می‌تواند نقشی اساسی در سیاست‌های سلامت ایفا نماید.  

زمینه و هدف: اهمیت روزافزون بیمارستان‌ها در ارتقاء سلامت جسمی و روانی منجر به تمرکز بر بهبود کیفیت خدمات شده است و بیمارستان‎ها آن را به عنوان یک مزیت کلیدی ویژه و رقابتی مورد توجه قرار داده‌‌اند. هدف از این مطالعه تعیین نقش ارائه خدمات با کیفیت در ایجاد ترجیح برند بیمارستان در صنعت خدمات درمانی بود.

مواد و روش­ها: این تحقیق توصیفی و کاربردی بود. جهت انجام پژوهش نمونه 394 نفری از بیماران بیمارستان‌های شهر شیراز با نمونه‌گیری طبقه‌ای و در دسترس مورد بررسی قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه جمع‌آوری شده است. برای تجزیه ‌و ‌تحلیل داده‌ها  از مدل‌یابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تأییدی و از نرم‌افزارهای SPSS نسخه 19و LISREL  نسخه 8/8 استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها برای تأیید روابط بین متغیرها استفاده شد.

نتایج: نتایج نشان داد که کیفیت مطلوب خدمات بر رضایت بیمار، وفاداری بیمار و ارزش ویژه برند بیمارستان تأثیری مثبت و معنادار داشت؛ رضایت بیمار بر وفاداری بیمار به بیمارستان و وفاداری بیمار بر ارزش ویژه برند بیمارستان و در نهایت ارزش ویژه برندبیمارستان بر ترجیح برند بیمارستان تأثیر مثبت معنادار داشت.

نتیجه‌گیری: براساس یافته‌ها می‌توان اظهار نمود مدیریت بیمارستان‌ها با توجه به اقدامات لازم در زمینه ارائه خدمات با کیفیت‌تر می‏توانند منجر به ترجیح برند خود در بین بیمارستان‌ها و مراکز خدمات درمانی شوند، که علاوه بر گسترش عادلانه‌ مراقبت‌های بهداشتی در کلیه سطوح جامعه، افزایش سودآوری را در پی خواهد داشت.

زمینه و هدف: در راستای نیل به هدف بهبود کیفیت، استانداردهای اعتبار بخشی متمرکز بر خدمات بالینی و غیر بالینی به اجرا گذاشته شده است. تأثیر یک مداخله‌ی کشوری مانند اعتباربخشی می‌تواند بر سنجه‌هایی که می‌تواند نقش تعیین‌کننده در ارائه خدمات با کیفیت دارند، تأثیرگذار باشد و به عنوان عاملی مؤثر در سیاست گذاری کلان در حوزه سلامت مطرح شود. هدف اصلی این مطالعه تعیین تأثیر اجرای فرآیند اعتباربخشی در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران بر شاخص های کلیدی عملکردی بیمارستان بود.

مواد و روش ها: این پژوهش توصیفی – تحلیلی و نیمه تجربی بود که به صورت طولی و به روش تحلیل سری های زمانی منقطع (Interrupted Time Series Analysis) انجام شد. داده های مربوط به شاخص های کلیدی عملکرد شامل(شاخص های متوسط مدت اقامت بیماران، درصد سزارین، فاصله چرخش تخت، درصد رضایت بیماران، درصد اشغال تخت،ترخیص با میل شخصی از اورژانس و درصد مرگ و میر خالص) دربازه زمانی سال 91-93 است که از طریق مراجعه به بیمارستان ها جمع آوری شد. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزار STATA  نسخه 12استفاده شد.

نتایج: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد در نتیجه اجرای طرح اعتباربخشی شاخص های متوسط مدت اقامت بیماران، درصد سزارین و فاصله چرخش تخت کاهش و شاخص‌های درصد رضایت بیماران و درصد اشغال تخت افزایش یافته‌اند. همچنین شاخص‌های ترخیص با میل شخصی از اورژانس و درصد مرگ و میر خالص هیچ تغییر معناداری نداشته اند.

نتیجه گیری: به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که نظام سلامت تا حدودی به قسمتی از اهداف خود یعنی ارتقاء شاخص های کلیدی عملکرد بیمارستان ها در نتیجه اجرای طرح اعتباربخشی در بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران دست یافته است. جهت بررسی دقیق‌تر چگونگی و نحوه‌ اثرگذاری این طرح‌ها، بررسی جنبه‌های مختلف شاخص‌های عملکردی بیمارستان‌ها و چگونگی تغییر آن‌ها در زمان طولانی‌تر ضروری به نظر می‌رسد.

زمینه و هدف: آسیبهای ناشی از شکست یا خطاهای ناشی از مداخلات بالینی دوره بستری بیمار در بیمارستان از دلایل عمده مرگ و میر در جهان بشمار میرود. در مطالعه حاضر سعی شده با بهره گیری از روش ارزیابی شکست ها و آثار آن، به شناسایی و مستند سازی فرآیندها و گلوگاه های خطر بالقوه و بررسی آثار و علل خطرات، کمی سازی نرخ وخامت (Severity)، احتمال وقوع (Occurrence)  و نرخ احتمال کشف خطر و اولویت دهی ریسک پرداخته شود.

مواد و ورش ها: این پژوهش جهت شناسایی وضع موجود از روش تحلیل شکستها و آثار آنها (FMEA) و برای طراحی نظام مدیریت ایمنی بیمار از منطق ولره volere) ) بهره می گیرد . این مطالعه در بخش ICU بیمارستان لقمان حکیم تهران انجام شد.

یافته ها : نتایج این مطالعه شامل شناسایی 16 شکست رایج و اولویت بندی آنها بود که مهمترین آنها عبارتند از اشتباه در پذیرش یا عدم پذیرش بیماران، اشتباه در زمان ترخیص بیمار، عدم رعایت اصول کنترل عفونت، اشتباه در تجویز دارو و شیوه دستوردهی برای بیماران، که با اعداد اولویت ریسک )   (RPNبترتیب 1000، 1000 ، 1000 ، 800 بعنوان شکستهای مهم بخش مراقبت ویژه  اولویت بندی  شدند.

نتیجه گیری: طراحی استانداردها و راهنماهای بالینی در بخش و تدوین معیارهای پذیرش یا عدم پذیرش بیماران بر پایه پزشکی مبتنی بر شواهد، تدوین راهنمای کنترل عفونت در بخش مراقبتهای ویژه و آموزش آنها از جمله پیش بینی استانداردهای فضای فیزیکی، راهنمای شستشوی دست و فرآیند استاندارد ضدعفونی ابزار و تجهیزات بعنوان نیازمندیهای اصلی نظام مدیریت ایمنی  شناخته شدند.

زمینه و هدف : علی رغم آن که تنها یک سوم از دردهای قفسه سینه منشاء قلبی دارند ولی پزشکان برای این که کمترین خطر برای بیمار بوجود آید با کمترین شک به قلبی بودن درد، بیمار را بستری می‌کنند. سیستم‌های تصمیم‌یار پزشکی قادرند با افزایش دقت تشخیص دردهای قلبی در این تصمیم گیری به پزشکان کمک نمایند. این مطالعه به مرور مقالات مرتبط با این موضوع می پردازد.

مواد و روش ها: پایگاه اطلاعاتی گوگل اسکولار و پاب مد در خصوص مقالات مرتبط مورد جستجو قرار گرفت. از 90 مقاله که بر اساس عنوان، چکیده و واژگان کلیدی مورد بررسی قرار گرفتند 28 مورد که از اعتبار مناسب محتوایی برخوردار بودند برای مطالعه‌ حاضر انتخاب شدند.

نتایج:مجموعه مقالات بررسی شده در این مطالعه در دو گروه مدیریت منابع بیمارستان و افزایش دقت تشخیص پزشک دسته بندی گردید. نتایج مطالعات گروه اول نشان داد استفاده از سیستمهای تصمیم یار تا 30% پذیرش و ارجاع و تا 26% زمان بستری را کاهش می دهد.همچنین در مطالعات گروه دوم حداکثر میزان صحت گزارش شده 97درصد و بیشترین میزان حساسیت و ویژگی به ترتیب 100 درصد و 43/89 درصد بود. حتی در یک مطالعه دقت سیستم تصمیم یار در تشخیص درد های قلبی از غیر قلبی در مقایسه با متخصصین قلب بیشتر بود.

نتیجه‌گیری: باتوجه به نقش سیستم‌های تصمیم‌یار پزشکی در مدیریت منابع بیمارستانی و بهبود دقت تشخیص درد قلبی، پیشنهاد می‌شود اورژانس‌ها و مراکز غربالگری بیماریهای قلب به این سیستم‌ها تجهیز گردند.

زمینه و هدف:کیفیت خدمات، مقایسه‌ای است میان آنچه از دیدگاه مشتری باید وجود داشته باشد(انتظارات مشتری) باآنچه که دریافت کرده است. اگرانتظارات مشتری بیش ازادراکات اوباشد، ازدیدمشتری کیفیت خدمات دریافت شده کمتراست ونارضایتی وی رابه دنبال دارد.پژوهش حاضر باهدف تعیین کیفیت خدمات ارائه شده و مورد انتظار بیماران سرپایی دربیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.

مواد و روش ها: پژوهش حاضرازنوع مطالعات توصیفی- تحلیلی و مقطعی  بود که در سال 94 انجام شد.جامعه پژوهش شامل کلیه بیماران سرپایی مراجعه کننده به درمانگاههای بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران بود.نمونه پژوهش طبق فرمول حجم نمونه 225 نفرتعیین شد.برای گردآوری داده های کیفیت خدمات ارائه شده وموردانتظار ازپرسشنامه 22 سوالی استانداردسروکوال استفاده شدوتحلیل داده هادرنرم افزارSPSSبا آزمون های تی زوجی، من ویتنی و کروسیکال والیس صورت گرفت.

یافته ها: نتایج مطالعه حاکی از این امربودکه در تمام ابعاد کیفیت خدمات ارائه شده شکاف منفی وجودداشت. بیشترین شکاف مربوط به بعد پاسخگویی (97/0-) وکمترین شکاف مربوط به بعدعوامل محسوس (69/0-) بود. همچنین درخصوص ارتباط متغیرهای دموگرافیک با کیفیت خدمات درک شده، میان نوع بیمه دربعدقابلیت اطمینان وهمدلی و بیمه تکمیلی با بعد عوامل محسوس وقابلیت اطمینان ارتباط معنادار وجود داشت.

نتیجه گیری: شکاف منفی (انتظارات بالاتر از ادراکات) در تمام ابعاد کیفیت نشان داد که ارتقای کیفیت در همه ابعاد لازم است. به ویژه دربعد پاسخگویی ضروری است تدابیری دراین زمینه اتخاذ شود. اصلاح فرآیندهای مدیریتی، کاهش زمان انتظار و افزایش انگیزه در کارکنان به منظورپاسخگویی مناسبتربه بیماران ازاین تدابیراست