فصلنامه

---

---

زمینه و هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی کیفیت زندگی کاری پزشکان متخصص بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران می باشد.
مواد و روشها: نمونه پژوهش حاضر را 400 نفر از پزشکان متخصص تشکیل می دهند که از روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی شده استفاده شده است. جهت جمع آوری داده ها، از پرسش نامه کیفیت زندگی کاری ون لار استفاده شد. داده های پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS از طریق آزمون های آماری T-test و Anova تجزیه تحلیل شد. همچنین اثر همزمان متغیرهای مستقل تعریف شده مطالعه با استفاده از روش Backward در مدل رگرسیون بررسی شد.
یافته ها: میانگین کیفیت زندگی کاری کل پزشکان متخصص بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران (WRQOL) 75/48 درصد می باشد. کیفیت زندگی کاری پزشکان متخصص مرد از زن بیشتر است و کیفیت زندگی کاری کل پزشکان متخصصی که ساکن تهران هستند بالاتر از پزشکان متخصصی است که ساکن تهران نیستند ‌که این تفاوتها از لحاظ آماری معنی دار نمی باشد. کیفیت زندگی کاری پزشکان متخصصی که از امکانات موجود در محل خدمت خود رضایت دارند درتمام حیطه ها بالاتر می باشد و این تفاوتها از لحاظ آماری معنی دار می باشد. همچنین با افزایش سابقه کاری پزشکان متخصص کیفیت زندگی کاری آنها کاهش پیدا کرده است.
نتیجه گیری: کیفیت زندگی کاری پزشکان در وضعیت خوبی قرار ندارد، و مسئولین ذیربط وزارت بهداشت و مدیران بیمارستاهای مورد مطالعه باید در جهت ارتقا کیفیت زندگی کاری آنان برنامه ها و راهکارهایی را مدنظر قرار دهند.

---

زمینه و هدف: این مطالعه با هدف بررسی رابطه استرس شغلی با خود کارآمدی و تطابق در کارکنان بیمارستان‌های آموزشی-درمانی شهر تبریز انجام گرفت.
مواد و روش‌ها: این مطالعه‌ی مقطعی در سال 1389 در بیمارستان‌های آموزشی- درمانی شهر تبریز و بر اساس نمونه گیری تصادفی دو مرحله‌ای انجام شد. ابتدا هفت بیمارستان از مجمع بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تبریز به روش تصادفی ساده انتخاب و سپس 288 نفر از کارکنان اداری و درمانی به عنوان نمونه مورد مطالعه به روش تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات چهار پرسشنامه اطلاعات فردی، استرس شغلی تیورل، خودکارآمدی شوارتز، و تطابق برای موقعیت‌های استرس-زای داچ بودند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار آماریSPSS نسخه 11.5 همچنین آزمون‌های آماری t، کای دو، آنالیز واریانس یک طرفه، آنالیز رگرسیون و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.
نتایج: از بین متغیرهای دموگرافیک، سن، جنس، وضعیت تاهل، ساعات کاری و سابقه کار، رابطه معنی‌داری با استرس شغلی داشتند. آزمون همبستگی پیرسون، همبستگی منفی بین استرس شغلی با خودکارآمدی، با ساعات کاری، با سن و با سابقه کاری را نشان داد ((P<0.001. همچنین همبستگی مثبت بین خودکارآمدی و میزان ساعات کاری، خودکارآمدی و سن، سابقه کاری و تطابق مورد تایید قرار گرفت (p<0.05).
نتیجه گیری: با توجه به اهمیت موضوع سلامت روانی کارکنان پیشنهاد می‌شود عوامل زمینه ای مانند حجم زیاد کاری، سطح منزلت و پایگاه اجتماعی و برنامه های حمایت اجتماعی، بیشتر مورد توجه قرار گرفته و به رفع نیازهای کارکنان در تمامی این ابعاد توجه شود، تا در نهایت تأمین سلامت در همه‌ی ابعاد میسر گردد.

---

هدف: محیط شغلی یک محرک قوی برای بروز هیجان ها می باشد و موقعیتهای استرس زای زیادی وجود دارد که می توانند سبب مشکلاتی از قبیل نارضایتی، کاهش کارآیی، ترک خدمت یا تغییر شغل شوند. این مطالعه رابطه هیجان خواهی با استرس شغلی در کارکنان فوریت های پزشکی و کارکنان عادی را بررسی نموده است. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی60 نفر از کارکنان شاغل در فوریتهای پزشکی به روش سرشماری و 60 نفر از کارکنان شاغل در سایر مراکز درمانی از شهرهای مرزی استان کرمانشاه به روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه های روا و پایا شده استرس شغلی و هیجان خواهی انجام گردید و در نهایت داده ها با استفاده ازآمار توصیفی و استنباطی تحلیل شدند. نتایج: به ترتیب بیشترین میزان استرس شغلی و بیشترین میزان هیجان خواهی در کارکنان فوریتهای پزشکی در حد متوسط(6/46 درصد) و حد پایین تر از متوسط(35 درصد) و در کارکنان درمانی به ترتیب در حد کم(4/56 درصد) و حد پایین(40درصد) بود. در هر دو گروه، بین استرس شغلی با هیجان طلبی، تجربه طلبی و تنوع طلبی از متغیر هیجان خواهی رابطه عکس و با ملال پذیری و گریز از بازداری از آن متغیر، رابطه مستقیم وجود داشت. نتیجه گیری: کارکنان فوریتهای پزشکی دارای درجات مختلف استرش شغلی می باشند و نیازمند برنامه ریزی مناسب جهت تعدیل استرس های محیطی و همچنین ایجاد زمینه جهت شکوفایی توانایی های بالقوه می باشند.

---

زمینه و هدف: با توجه به این که بیمارستان ارتوپدی شهدای تبریز محل پذیرش بیماران اورژانسی از قبیل مصدومان تصادفات می باشد، پرستاران شاغل در این بیمارستان در معرض استرس مضاعف هستند. پژوهش حاضر با هدف پیش بینی استرس پرستاری بر اساس صفات بنیادی شخصیت و اشتیاق شغلی در بیمارستان شهداء تبریز انجام گرفت.

مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع همبستگی است. از بین پرستاران شاغل در بخش های شش گانه، توانبخشی، ICU و اورژانس بیمارستان ارتوپدی شهدا تبریز 105 نفر به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. آزمودنی ها به مقیاس استرس پرستاری، پرسشنامه شخصیتی آیزنک فرم تجدید نظر شده(EPQ-R)و پرسشنامه اشتیاق شغلی پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش تحلیل رگرسیون چندگانه تحلیل شدند.

نتایج: استرس پرستاری با روان آزرده گرایی رابطه مثبت داشته و با روان پریشی گرایی و برون گرایی رابطه نشان نداد. همچنین، استرس پرستاری با اشتیاق شغلی رابطه مثبت نشان داد. تحلیل رگرسیونی نیز حاکی از آن بود که از بین عوامل 3 گانه شخصیت و اشتیاق شغلی، دو متغیر روان آزرده گرایی(68/10= F، 001/0 p<) و اشتیاق شغلی (12/10= F، 004/0=p) از توان لازم جهت تبیین استرس پرستاری برخوردارند.

نتیجه گیری: استرس پرستاری بیش از آنچه متاثر از متغیرهای جمعیت شناختی باشد از متغیرهای درونی تاثیر می پذیرد و دو متغیر پیش بین مهم (صفت شخصیتی روان آزرده گرایی و اشتیاق شغلی) نقش تعیین کننده تری در پیش بینی استرس پرستاری دارند.

---

زمینه و هدف: فرسودگی شغلی ناشی از استرس های دراز مدت است که می تواند باعث کاهش کیفیت آموزش ارائه خدمات شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه فرسودگی شغلی و ابعاد آن با استرس شغلی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1397 شد.
 
مواد و روش ها:: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی- تحلیلی بود.  نمونه آماری تعداد 137 نفر از اساتید و کارمندان دانشکده های مدیریت و اطلاع رسانی، فناوری ها نوین، توانبخشی ، پرستاری و مامایی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درسال 1397 بودند که به روش دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای گرداوری داده ها شامل فرم جمعیت شناختی، فرسودگی شغلی Maslach و استرس شغلی OSIPOW  بودند.داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23  وآمار توصیفی و آزمون های ANOVA و T-test  و پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: میزان خستگی عاطفی در سطح کم (2/45 درصد) ، مسخ شخصیت در سطح بالا (2/45 درصد)، ناکارآمدی در سطح بالا (3/75 درصد) و اکثر افراد جامعه نیز دارای استرس طبیعی (8/54 درصد) محاسبه گردید. همچنین با استفاده از آزمون پیرسون رابطه معنادار بین استرس شغلی و فرسودگی شغلی و ابعادش مشاهده شد ولی تنها بین ناکارآمدی با استرس شغلی رابطه معنادارمشاهده نشد.
 
نتیجه گیری: نتایج نشان داد هر چه میزان استرس بین کارکنان بیشتر باشد میزان فرسودگی در بین کارکنان نیز بیشتر است.  در نتیجه مداخلاتی در جهت کم کردن استرس شغلی و تقویت منابع مقابله با آن می تواند به کاهش فرسودگی شغلی در کارکنان کمک نماید

---

زمینه و هدف: یکی از مهم­ترین ارکان سلامتی، بعد معنوی و توجه به آن در کنترل تنش و اضطراب­های ناشی از محیط­های کاری می­باشد که به عنوان عامل مهمی در موفقیت عملکرد شغلی پرستاران و تضمین سلامت جسمی و روانی آنان مطرح است. هدف از مطالعه حاضر پیش­بینی نقش سلامت معنوی در استرس شغلی پرستاران شاغل در مرکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی قزوین در سال 1396 بود.
مواد و روش­ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی مقطعی بود که بر روی پرستاران شاغل در بیمارستان ولایت شهر قزوین انجام پذیرفت. جمع­آوری داده­هااز طریق دو پرسشنامه استاندارد سلامت معنوی و استرس شغلی پرستاران انجام گرفت. داده­های بدست آمده از طریق نرم افزارSPSS  نسخه 22 و با استفاده از روش­های آمار توصیفی و آزمون­ ضریب همبستگی پیرسون و مدل رگرسیون چند­متغیره در سطح معناداری کمتر از 05/0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: وضعیت سلامت معنوی پرستاران و استرس شغلی آنان با میانگین  در حد متوسط به ترتیب 2/5±8/70 و 3/2±6/77 ارزیابی شد. سلامت معنوی در هر دو بعد سلامت مذهبی و وجودی، جنسیت، سابقه کاری و وضعیت استخدامی پرستاران با استرس شغلی ارتباط آماری معنادار داشت (p<0.05). همچنین نتایج بدست آمده از مدل رگرسیون چندگانه نشان دادکه این متغیرها 25% از واریانس استرس شغلی را پیش‌بینی می‌ نمایند.
نتیجه­گیری: با توجه به نقش سلامت معنوی بر استرس شغلی پرستاران، تقویت این بعد از سلامت افراد از طریق آگاهی­رسانی به آنان در این خصوص و بیان تاثیرات بالقوه­ای که می­تواند بر سلامت جسمی و روانی آنها و عملکرد شغلی­شان داشته باشد توصیه می­شود.
 

---

زمینه و هدف: محیط کالبدی بیمارستان، شامل عناصر و مؤلفه‌هایی است که ارتقاء آن‌ها، موجب بهبود کیفیت محیط‌های درمانی و هم‌چنین کاهش استرس بیماران می‌شود. لذا، این تحقیق با هدف ارتقاء کیفیت محیطی فضاهای درمانی با رویکرد کاهش استرس بیماران است.
مواد و روش‌ها: بر اساس رویکرد پژوهش، توصیفی_تحلیلی انجام شده است. انتخاب نمونه پژوهش بخش جراحی عمومی (بیمارستان امام رضا بیرجند) مد نظر است. برای جمع‌آوری اطلاعات از یک پرسشنامه (بیمار، همراه بیمار، پزشک و پرسنل) برای اولویت‌بندی متغیرها استفاده شده است. روایی پرسشنامه به وسیله نرم‌افزار Smart PLS مورد بررسی قرار گرفت و پایایی نیز با آلفای کرونباخ سنجیده شده است. سپس اطلاعات گردآوری شده در نرم‌افزار 26 SPSS تحلیل گردید.
نتایج: نتایج تحقیق نشان می‌دهد اولویت‌بندی معیارهای مختلف از عوامل کالبدی محیط داخلی فضاهای درمانی شامل: راحتی، انعطاف‌پذیری، طبیعت، نور، رنگ، هوای تازه، صدا، بافت، چیدمان مبلمان، آثار هنری و رایحه (بو) دارای تفاوت معناداری است. بر اساس آزمون کروسکال والیس، بیشترین تفاوت معنادار در اولویت کاهش استرس بیمار معیارهای رنگ، مصالح و بافت، هوای تازه، رایحه (بو) است. طبق آزمون یومان-ویتنی، جنسیت در متغیرهای رایحه (بو)، رنگ و هوای تازه دارای تفاوت معناداری می‌باشد.
نتیجه‌گیری: نتایج تحقیقات نشان می‌دهد انعطاف‌پذیری، راحتی و آسایش، طبیعت با توجه به آمار توصیفی بیشترین تأثیرگذاری را در کاهش استرس بیماران از نگاه سه گروه مورد مطالعه دارا می‌باشند. راهکارهای طراحی با رویکرد کاهش استرس بیمار در مراکز درمانی بر اساس معنادار بودن بیشترین متغیرها ارائه شده است.