فصلنامه

---

اکثر فرآیندهای موسسات مراقبت بهداشتی قابل مقایسه با فرآیندهای مربوط به مراکز مهندسی و ساخت و مراکز خدماتی است. می توان با ابزارهای بسیاری که معمولاً در صنایع مورد استفاده قرار می گیرند به در بخش مراقبتهای بهداشتی و درمانی به بهبود دست یافت. این موضوع به اثبات رسیده است که دریافت کمک از سوی متخصصات خارج از مراکز مراقبتهای بهداشتی و درمانی، برای بهبود و ارتقای کیفیت خدمات موسسات مراقبت بهداشتی سودمند است. مقاله حاضر در مورد کوششهای موفقیتآمیز کارشناسان بیمارستانی در سال 1993 در شهر لوس آنجلس که به منظور بهبود فرآیند مراقبتهای بهداشتی و درمانی به کار رفته شده به نقاشته شده است موضوع پیرامون کامهای مهمی است که کارشناسان جهت دستیابی به اطلاعات و تحلیل آن، استخدام پرسنل، مدیریت خرید لوازم، تحلیل فرآیندها برای بهبود فرصتها، دستیابی به رضایت بیماران، انجام تغییرات و ارزیابی نتایج برداشته اند.

---

در جهان کسب و کار اصطلاح سازمان مجازی مورد بحث قرار گرفته است. این سازمانها شامل شبکه ای موقت از شرکت ها است که به سرعت به یکدیگر پیوسته یا به همان سرعت نیز از یکدیگر جدا می شود. این روند، فرصتهای تجاری زودگذر را برای آنها قابل استفاده می کند بحث سازمانهای مجازی از حدود بیست سال پیش، از زمانی که کار در منزل و دور از سازمانهای مرکزی با استفاده از فناوری، ممکن شد، بصورت جدی معمول گردیده است. در این میان سازمانهای بهداشتی درمانی نیز از این پیشرفتها بی نصیب نمانده و در استفاده از فناوریهای جدید پزشکی، گاه موفق تر و سریعتر از بخش های دیگر عمل کرده اند، در حال، حاضر شاهد پیدایش فنون جدید پزشکی از قبیل پزشکی از راه دور (Telemedicine) و ... در این بخش هستیم. هر چند بحث گسترش مرزها (Boundary - Expansion) و سازمانهای مجازی در بخش بهداشت و درمان پدیده جدیدی است و آنچنان مورد توجه قرار نگرفته است، با این حال اخیراً بیمارستانهای مجازی به عنوان نمادی از این پدیده، در حال ظهور و در تعدادی از کشورهای صنعتی در حال فعالیت و پیشرفت هستند. به همین جهت و به خاطر اهمیت زیاد این پدیده در این مقاله بعد از پرداختن به مفهوم سازمانهای مجازی، به طرح این موضوع در بخش بهداشت و درمان مبادرت شده و مفهوم بیمارستان مجازی با مثالی از زندگی واقعی این بیمارستان ها تشکیل شده است.

---

بخش تغذیه از مهمترین بخش‌های بیمارستان برای تامین روند بهبود و میزان رضایتمندی بیماران را به مقدار زیادی تحت تاثیر قرار داده و نظام HACCP1 ابزاری است برای ایجاد اطمینان از سلامت غذا که به وسیله آزمودن همه مراحل فرآیند تولید مواد غذایی صورت می گیرد. این پژوهش به منظور بررسی بخش تغذیه بیمارستان‌های تامین اجتماعی اصفهان بر اساس پیش نیازهای HACCP در سال 1383 انجام پذیرفت. پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی، مقطعی است و جامعه آماری، شامل بخش تغذیه 3 مورد از بیمارستان‌های تامین اجتماعی اصفهان است. داده‌ها با استفاده از چک‌لیستی که توسط پژوهشگران طراحی شد، جمع‌آوری گردید. یافته‌ها مشخص کردند که بخش تغذیه بیمارستان فاطمه زهرا نجف آباد و بیمارستان دکتر غرضی به ترتیب با دارا بودن 4/76% و 6/66% پیش‌نیازهای HACCP، در شرایط قابل قبولی قرار گرفته‌اند؛ ولی بخش تغذیه بیمارستان دکتر شریعتی با دارا بودن 45% پیش‌نیازهای HACCP، دارای شرایط متوسی است؛ لذا در بیمارستان‌های فاطمه زهرا و دکتر غرضی، نظام HACCP قابل استقرار است و بیمارستان دکتر شریعتی نیاز به اصلاحات بیشتری در بخش تغذیه خود دارد. هر سه بیمارستان در پارامترهای تسهیلات، حمل و نقل و آموزش فاقد شرایط قابل قبول بودند. در نتیجه چون برای استقرار نظام HACCP، پیش-نیازها باید بطور مطلوبی اجرا شده باشند، بنابراین در جهت دستیابی به این منظور، بخش تغذیه این بیمارستان‌ها باید در زمینه‌های مختلف به ویژه تسهیلات، حمل و نقل و آموزش فعالیت بیشتری داشته و با برآورده کردن پیش‌نیازهای لازم، تشکیل کلاس-های آموزشی HACCP و استقرار این نظام، ایمنی مواد غذایی بیماران خود را تضمین نمایند.

---

زمینه و هدف: امروزه بخش بهداشت و درمان به دلیل ارتباط مستقیم با سلامتی انسانها یکی از مهمترین حوز ه های توسعه پایدار در جوامع بشری به شمارمی رود. تحقق این امر نیازمند وجود درمانگرانی سالم، شاداب و با انگیزه کاری بالا می باشد. از جمله درمانگران این بخش، کادر پرستاری بیمارستانها هستند. در تمام بخشهای بیمارستان با پرستارانی برخورد می کنیم که هنگام ورود به شغل پرستاری، افراد منظم، دلسوز و علاقه مندی بوده اند اما معمولا پس از چند سال کارکردن و مواجه شدن با انبوهی از مشکلات و استرس های شغلی در محیط کار، احساس خستگی کرده، انگیزه خود را از دست می دهند و حتی مایلند از کار خود کناره گیری نمایند. مطالعه حاضر، جهت بررسی عوامل مؤثر بر انگیزش شغلی پرستاران شاغل در بخشهای بستری بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی کرمان انجام گرفت.

مواد و روشها: این بررسی یک مطالعه مقطعی است که بر روی 232 پرستار شاغل در بخشهای بستری بیمارستانهای آموزشی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی کرمان که به صورت طبقه ای تصادفی انتخاب شدند، صورت گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ای خود ساخته حاوی 31 سوال در 5 حیطه عوامل روانی، رفاهی، آموزشی، مالی و اداری بوده است. جهت تعیین پایایی پرسشنامه، مطالعه ای مقدماتی به صورت پایلوت انجام گردید و آلفای کرون باخ پرسشنامه توسطspss11.5 ،0.92 برآورد گردید. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارspss11.5 و آزمونهای آماریKruskal-Wallis و Mann-Whitney استفاده گردید.

نتایج: از نظر رابطه بین نوع بیمارستان و حیطه های مختلف انگیزش شغلی پرستاران، تنها رابطه بین عوامل رفاهی و نوع بیمارستان از نظر آماری معنی دار بوده است(p=0/012). از نظر آماری، رابطه بین وضعیت تأهل، جنسیت و سابقه کار با عوامل روانی معنی دار بود(به ترتیب p=0/011، p=0/002 و p=0/043). رابطه آماری معنی داری بین هیچ یک از حیطه‌های مختلف مورد بررسی با سن و مدرک تحصیلی پرستاران رابطه آماری معنی داری مشاهده نشد.

نتیجه گیری: در این مطالعه، پرستاران دارای ویژگیهای زیر دارای وضعیت انگیزشی بالاتری بوده اند: اشتغال به کار در بیمارستانB ، متاهل، مرد، دارای مدرک تحصیلی فوق لیسانس، با سابقه کار بیش از 10 سال و سن بین 40-30 سال.

---

سابقه و هدف: مطالعات متعددی براهمیت سیستم اعتباربخشی بعنوان یکی ازروشهای شناخته شده در ارزشیابی عملکرد بیمارستانها تاکید کرده اند. با این وجود، اثربخشی این مکانیسم در کشورهای در حال توسعه آن چنان مورد توجه قرار نگرفته است. در همین راستا پژوهش حاضرعملکرد این سیستم را بر اساس مدل SERVQUAL مورد بررسی قرار داده است.

مواد و روش ها: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش مقطعی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل روسا، مدیران و اعضای شبکه تصمیم گیری بیمارستانهای استان همدان می باشد (تعداد 200 نفر) که به روش سرشماری تعیین شده اند. داده های کمی و کیفی پژوهش با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و به ترتیب با بهره گیری از نرم افزار آماری SPSS و روش Thematic Content Analysis تجزیه و تحلیل شده است.

نتایج: تنها 39% از گروه مورد پژوهش دارای آگاهی بالایی از نظام ارزشیابی بیمارستان ها بودند. بیشترین درصد شکاف میان ادراک و انتظار گروه مورد پژوهش از مولفه های ارزشیابی، برابر با 8/55 درصد و مربوط به مولفه «رضایت کارکنان» وکمترین درصد شکاف بین ادراک و انتظار برابر با 3/17 درصد و به مولفه «ساختارها و تشکیلات فیزیکی» مربوط بوده است.

نتیجه گیری: امتیازات پایین مربوط به برداشت (ادراک) گروه مورد پژوهش از نظام ارزشیابی می تواند نشانگر سطح رضایت پایین آنها از و لذا همکاری ضعیف با نظام ارزشیابی فعلی به شمار رود. توجه بیشتر و موثر به دیدگاهها، پیشنهادات و واکنشهای مدیران و تصمیم گیرندگان اصلی سازمانهای مورد ارزشیابی می تواند یک راهکار پیشگیرانه مناسب در بهبود برداشت و همکاری آنها بشمار رود.

---

---

زمینه و هدف: کارکنان بخشهای درمانی بیمارستانها بدلیل ارتباط نزدیک با بیماران همواره در معرض خطر آلودگی و انتقال عفونت به سایر بیماران می باشند. هدف از مطالعه حاضر بررسی آلودگی کارکنان بخشهای درمانی بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران به باکتری استافیلوکوکوس اورئوس می باشد.
روش بررسی: این بررسی یک مطالعه شریعتی) 261 نمونه جمع آوری شد. سپس همه این نمونه ها برای بررسی میکروبی بر روی محیطهای تشخیصی میکروب شناسی کشت داده شدند. در ادامه حساسیت ایزوله های استافیلوکوکوس اورئوس نسبت به آنتی بیوتیک های متی سیلین و موپیروسین با استفاده از روش آنتی بیوگرام بررسی شد. از (CI 21-37 %95 % یافته ها: از میان 261 نمونه جمع آوری شده، مشخص شد که 70 نف ر( 27 کارکنان بخشهای درمانی حامل باکتری استافیلوکوکوس اورئوس می باشند و از این تعداد 29 باکتری جدا شده مقاوم به آنتی بیوتیک متی سیلین و 8 باکتری مقاوم به آنتی بیوتیک موپیروسین بودند.
نتیجه گیری: کارکنان بخشهای درمانی که آلوده به پاتوژن خطرناکی مانند استافیلوکوکوس اورئوس می باشند،می توانند به عنوان حلقه ایی از زنجیره ارتباطی بین بیماران به حساب آیند.بر این اساس غربالگری ناقلین درمیان جمعیت های پر خطر برای کنترل عفونتهای بیمارستانی ضروری میباشد.

---

زمینه و هدف: استانداردها نقش با ارزشی در نشان دادن حداقل مطلوب و عملکرد مورد انتظار، هدف گذاری، تعیین دقیق وضعیت فعلی بیمارستان و در نهایت ارزشیابی و نظارت و هدایت فعالیتهای سازمان دارند و از با ارزش ترین عناصر در سازمان به حساب می روند ، از این رو ارزشیابی رعایت استاندارد از جمله عواملی است که به بهبود استانداردسازی هرچه بیشتر بیمارستان ها کمک فراوانی می کند.از آنجایی که عملکرد پرسنل نقش بسزایی در ارائه ی خدمات با کیفیت به بیماران دارد ،هدف اصلی این پژوهش بررسی وضعیت استانداردهای بخش اعمال جراحی و تاثیر آنها بر عملکرد پرسنل پرستاری در سال 1389 بوده است .
مواد و روشها: این پژوهش مقطعی تحلیلی بوده است. جامعه ی مورد پژوهش، بخشهای عمل جراحی و پرسنل پرستاری آنان در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ، در سال 1389بوده است. حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای برابر با 120 نفر در 10 بیمارستان تعیین گردید که شامل 51 نفر زن و 56 مرد که از این تعداد 69 نفر کاردان و 38 نفر کارشناس می باشند چک لیست از طریق مطالعات علمی و منابع مختلف در راستای جمع آوری استانداردهای مربوط به بخش اعمال جراحی و ارزیابی عملکرد پرسنل تهیه گردید و سپس روایی آن مورد تأیید قرار گرفت.اعتبار چک لیست ، 101سوالی بررسی استانداردها در بخش اعمال جراحی برابر با 85% و اعتبار چک لیست 24 سوالی ارزیابی عملکرد 73/1% به دست آمده که حاکی از اعتبار ابزار اندازه گیری می باشد. اطلاعات به دست آمده پس از استخراج با استفاده از شاخص های مرکزی و پراکندگی و آزمون های کای دو ، آنالیز واریانس یک طرفه و t مستقل توسط نرم افزار SPSSنسخه 16 بررسی شد.
نتایج: از مجموع 404 امتیاز، بیمارستان 1 با 354 امتیاز یبشترین امتیاز رعایت استاندارد ها و بیمارستان 3 با 274 امتیاز کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده اند. از مجموع 96 امتیاز چک لیست ارزیابی عملکرد ، بیمارستان 10 با 86.4 امتیاز بهترین عملکرد پرسنل و بیمارستان 6 با نمره ی بدترین عملکرد پرسنلی را دارا می باشد.
نتیجه گیری: بررسی یافته های این پژوهش حاکی از این امر است که بین رعایت استاندارد های تجهیزاتی ، ایمنی ، بهداشتی بخش های عمل جراحی بیمارستان ها با عملکرد پرسنل پرستاری شاغل در آنها ارتباطی وجود نداشت ولی رعایت استانداردهای فضای فیزیکی در عملکرد پرسنل پرستاری موثربود. از سوی دیگر ارتباطی بین سن ، تحصیلات ، تاهل وسابقه کار پرسنل با عملکرد آنان موجود نمی باشد.اما جنسیت در عملکرد پرسنل موثر بود.

---

زمینه و هدف: بیمارستان های عمومی با صرف 80 % منابع نظام سلامت و تولید تنها 20 % از خروجی بخش همواره با عدم کارآیی فنی و تخصیصی روبرو بوده اند. لذا در پاسخ به این فشارهای فزاینده، استراتژی واگذاری خدمات به بخش غیردولتی با هدف کاهش هزینه ها، وارتقا کارآیی طراحی و اجرا گردیده است. اما ضرورت ارزیابی و کنترل فعالیت های واگذار شده امری اجتناب ناپذیر می باشد، که این امر در بسیاری از موارد با توجه به قضاوت ها و استدلال های سطحی، دستخوش سلایق و افکار کارشناسان قرار گرفته است. در این مطالعه به ارزیابی زوایای مختلف واگذاری خدمات به بخش غیر دولتی پرداخته شده است.
مواد و روش ها: مطالعه توصیفی و کاربردی به صورت موردی(Case Study) می باشد. جامعه پژوهش پذیرش واحدهای تصویربرداری (سی تی اسکن، رایولوژی و سونوگرافی) بیمارستان آیت اله کاشانی اصفهان می باشد. داده ها به روش Triangulation و از طریق پرسشنامه محقق ساخته (رضایت سنجی مشتریان داخلی)، چک لیست ها(ارزیابی خدمات پذیرش) و مصاحبه نیمه ساختمند با مسوولان واگذاری و بررسی مستندات و مدارک مالی ومناقصات استخراج شده اند.
نتایج: پس از تعیین اهداف واگذاری از دیدگاه مسولان امر، مبنی بر کاهش کسورات بیمه ای، رفع مشکلات کمبود نیروی انسانی و بهبود وضعیت نوبت دهی و کیفیت جواب های ارایه شده به بیماران یافته ها حاکی از کاهش چشمگیر کسورت بیمه ای و همچنین کاهش هزینه های واحد می باشد. البته افزایش 78 % در عملکرد واحدهای واگذار شده و بهبود رضایت مشتریان داخلی از دیگر نتایج مطالعه می باشد.
نتیجه گیری: به نظر می رسد واگذاری خدمات پاراکلینیکی می تواند به ارتقا کارآیی بیمارستان و افزایش رضایت کارکنان و بیماران منجر گردد

---

زمینه وهدف: وجود شاخص های گوناگون آماری باعث اندازه‌گیری میزان کارایی موسسات بهداشتی ودرمانی بوده و می تواند به عنوان راهبردی دقیق، موانع و مشکلات را از سرراه توسعه خدمات درمانی بردارد. این مطالعه با هدف ارزشیابی شاخصهای عملکردی بخش زنان وزایمان انجام شده است.
مواد و روشها: این مطالعه یک پژوهش توصیفی و مقطعی است که در بخش زنان و زایمان بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه و فرمهای آماری و روش گردآوری داده ها از طریق تکمیل پرسشنامه، فرمهای آماری، مشاهده مستقیم و مصاحبه بوده است. برای تعیین روایی شاخصها از تکنیک دلفی و برای پایایی روش از پرسشنامه های استاندارد استفاه و با مقیاس لیکرت مقایسه داده ها انجام شده است.
نتایج: شاخصهای ضریب اشغال تخت(63%) ، فاصله گردش تخت (5)، متوسط طول اقامت (4روز)، سرانه بیمار به ازای هر پرستار(19)، سرانه آموزش ضمن خدمت کادر(10)، تعداد کادر خدماتی به ازای تخت فعال(1به12)، تعداد کادر مامایی به ازای تخت زایمان(0)، رضایتمندی کادر(50.9%) و بیمار(89%) امتیاز بخش از حدود مورد انتظار پایین تر است. شاخصهای هم اتاقی مادر و نوزاد(100%)، تغذیه باشیرمادر(100%)، دسترسی به اطلاعات بیمار از HIS(100%)، دسترسی به داروهای اورژانسی و هتلینگ(100%)، برگزاری راندها و گزارشات صبحگاهی(100%)، متوسط زمان پذیرش بیمار در بخش(حدود 30 دقیقه)، میزان فوت نوزاد و مادر به کل زایمانها(صفر) و درصد بیماران آموزش‌دیده(100%) در حد مورد انتظار بود. شاخصهای سرانه متخصص به ازای تخت فعال(1به 7) و نسبت سزارین به کل زایمانها(67%) از حد مورد انتظار بالاتر بود.
نتیجه گیری: شاخص ها، عملکرد بیمارستان را در زمینه های گوناگون نشان می‌دهند. بنابراین توجه همه جانبه به این نشانگرها ضروری است که باید به طور منظم در دوره های زمانی مشخص مورد بررسی و مقایسه قرار گیرند. یافته های این مطالعه نشان داد که تعدادی از شاخصهای عملکردی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و نیاز به ارزیابی و انجام اقدام اصلاحی در جهت بهبود وضعیت این شاخصها و به تبع آن بهبود وضعیت عملکرد بخش می باشد.

---

زمینه و هدف: اعتباربخشی یکی از سیستم های ارزشیابی می باشد که تاثیرات مثبت فراوانی بر شاخص های عملکردی خدمات سلامت دارد. برای طرح ریزی یک مدل موفق اعتباربخشی، بهترین راه، انتخاب مدل های اعتباربخشی توانمند برای الگو برداری می باشد که با توجه به متفاوت بودن عرصه های نظام سلامت کشورهای مختلف، مطالعه حاضر درصدد بررسی انطباق استانداردهای موجود در مدل های بزرگ اعتباربخشی با عرصه نظام سلامت کشورمان و طراحی مدل ملی اعتباربخشی از این طریق دارد.

مواد و روش ها: در این مطالعه پژوهشگران اقدام به اخذ نظرات صاحبنظران با استفاده از فن دلفی و پرسشنامه هایی حاوی مجموعه ای از استانداردهای مدل های مرجع بر اساس دو جنبه اهمیت و قابلیت اجرایی نمودند. صاحبنظران مطالعه را افرادی با بیشترین تجربه عملی و دانشگاهی در زمینه اعتباربخشی تشکیل دادند و این افراد در مراحلی متوالی، اقدام به امتیازدهی به استانداردها نمودند.

---

زمینه و هدف: با توجه به هزینه های روزافزون بخش سلامت و منابع محدود این بخش نیاز به شناخت دقیق و کنترل صحیح هزینه ها در این بخش اجتناب ناپذیر می نماید. هدف از این پژوهش تعیین هزینه تمام شده یک واحد از خدمات رادیولوژی در بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران می باشد.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر بصورت مقطعی و گذشته نگر انجام گرفت. بدین منظور از میان بیمارستان های عمومی آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران دو بیمارستان سینا و شریعتی به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. پس از جمع آوری داده های مورد نظر هزینه تمام شده ی خدمات رادیوگرافی در این مراکز با بهره گیری از روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت، طی سال مالی منتهی به 1389 محاسبه گردید.
نتایج: هزینه تمام شده هر واحد خدمت رادیوگرافی در بیمارستان های شریعتی و سینا به ترتیب برابر با 251255.5 و 334996.2 ریال بوده است. در هر دو بیمارستان هزینه های اجاره بهای ساختمان و پرسنلی بیشترین سهم از کل هزینه ها را به خود اختصاص داده اند.
نتیجه گیری: هزینه تمام شده یک واحد از خدمات رادیولوژی در این مطالعه نسبت به سایر مطالعه ها تفاوت چشمگیری را نشان می دهد. از دلایل این امر می توان به محاسبه هزینه اجاره بهای ساختمان در این مطالعه اشاره نمود، که در سایر مطالعات به آن توجهی نمی شده است. از سوی دیگر با توجه به بالا بودن سهم هزینه های پرسنلی و ساختمان از کل هزینه ها، توجه ویژه به این منابع و استفاده مناسب و صحیح از آن ها می تواند گامی اساسی و مهم در افزایش کارایی و صرفه جویی در هزینه های نظام سلامت باشد.

---

زمینه و هدف: بخش اورژانس ، اولین مکان ارائه خدمات تشخیصی و درمانی به بیماران اورژانسی می باشد. با توجه به اهمیت سرعت و دقت در ارائه خدمات، تخصیص صحیح منابع در این بخش اهمیت ویژه ای دارد. برنامه ریزی منابع بخش اورژانس، بدون توجه به ازدحام و تراکم بیمار در زمان های مختلف صورت می گیرد، بنابراین ممکن است بخش با کمبود منابع روبرو شده و این امر منجر به معطلی بیماران، بی نظمی در انجام کارها و در نتیجه افت کیفیت خدمات گردد. در این مطالعه به منظور رفع مشکلات فوق، الگوی پیش بینی تعداد بیمار مراجعه کننده به بخش اورژانس ارائه شده است. مواد و روش ها: تعداد بیمار بر مبنای داده های ورود بیماران به اورژانس و با استفاده از تکنیک داده کاوی و شبکه عصبی پرسپترون چند لایه(Multi-layer Perceptron) MLP پیش بینی شده است. یافته ها: تعداد بیمار ورودی در روزهای مختلف هفته و ساعات مختلف شبانه روز برای هر یک از اولویت های سه گانه 1 ، 2 و3 تعیین شده، بیشترین تعداد بیمار در روز شنبه و کمترین در روز جمعه بوده است. روزهای تعطیل و غیر تعطیل از لحاظ تعداد بیمار با هم متفاوت و تعداد بیمار در روزهای تعطیل رسمی مانند اعیاد برابر تعداد بیمار در روزهای جمعه بوده است. بیشترین تعداد بیمار در ساعات 9 الی 11 صبح و 20 الی 23 شب و کمترین تعداد در ساعات بین 2 الی 7 صبح میباشد. نتیجه گیری: پیش بینی تعداد بیمار بخش اورژانس می تواند در برآورد منابع مورد نیاز و توزیع مناسب آنها مورد استفاده قرار گرفته و کیفیت خدمات را بهبود بخشد.

---

زمینه و هدف: اعتباربخشی برنامه ارزیابی سازمان های مراقبت از سلامت می باشد که با توجه به استانداردهای از قبل تعیین شده ساختار و فرایند را مورد اندازه گیری قرار می دهند. این مطالعه با هدف ارزیابی وضعیت ایمنی و کیفیت مراقبت در بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران بر اساس استانداردهای JCI (Joint Commission International) و تعیین نقاط ضعف و قوت آنها انجام گرفته است. مواد و روش ها: این مطالعه یک پژوهش توصیفی_تحلیلی می باشد که به صورت مقطعی در5 بیمارستان انجام شده است و ابزار مورد استفاده چک لیست ترجمه شده استانداردهای کمیسیون مشترک بین الملل با 14 استاندارد می باشد، ورود اطلاعات و تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 13 انجام شد و برای مقایسه بیمارستان ها از آزمون آماری K Independent Samples tests استفاده شده است. نتایج: بالاترین امتیاز کیفیت و ایمنی مراقبت مربوط به بیمارستان B (84درصد) و بعد از آن به ترتیب مربوط به بیمارستان های C (83درصد)، A (72.75درصد)، E (72درصد) و D (70.5درصد) می باشد و بر اساس نتایج آزمون های آماری بیمارستان های مورد مطالعه در استانداردهای حقوق بیمار و خانواده، پیشگیری و کنترل عفونت و بهبود کیفیت و ایمنی بیمار با یکدیگر متفاوت هستند. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد که بیمارستان های مورد مطالعه در وضعیت نسبتا" خوبی از نظر کیفیت و ایمنی مراقبت قرار دارند اما در بعضی موارد فاصله زیادی بین استانداردهای کمیسیون مشترک بین الملل و وضعیت فعلی آنها دیده شده است و بیمارستان های مورد مطالعه نیازمند تعیین خط مشی های مرتبط، طرحریزی و اجرای برنامه هایی برای بهبود وضعیت خود می باشند.

---

زمینه و هدف: عملکرد بخش اورژانس بیمارستان می‌تواند در قالب معیارهای کلیدی عملکردی به صورت کمی و کیفی بررسی شود. معیارهایی مانند طول مدت اقامت بیمار، زمان‌های انتظار، درصد بیماران تعیین تکلیف شده در زمان مشخص و مانند اینها، از معیارهای کمی مورد توجه هستند. هدف اصلی این پژوهش بررسی عملکرد اورژانس از منظر این معیارها و تعریف سناریوهایی برای بهبود در عملکرد بخش با استفاده از شبیه‌سازی است. مواد و روش‌‌ها: برای مدل‌سازی فرایندهای جریان بیمار از روش شبیه‌سازی گسسته پیشامد و برای اجرای شبیه‏سازی از نرم‌افزار آرنا استفاده گردید. داده‌های مورد نیاز با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی گردآوری و زمان‌های انتظار بیماران، مدت اقامت بیماران بستری و درصد بیمارانی که زیر 6 ساعت تعیین تکلیف می‌شوند، همچنین میزان استفاده از منابع به عنوان معیارهای عملکردی تعریف شدند. یافته‌ها: نتایج شبیه سازی نشان می‏دهد که بیش از 70 درصد بیماران بستری شده در اورژانس بیش از 6 ساعت بستری می‌شوند. همچنین، اجرای سناریوهای شبیه‌سازی نشان داد سناریوی چهارم بیشترین بهبود را در زمان انتظار برای بستری شدن (85 درصد)، کل زمان‌های انتظار تا قبل از بستری (63 درصد) و همچنین درصد استفاده از تخت‌های بستری (15 درصد) نشان می‌دهد. نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که سناریوی 4 در نقطه اصلی گلوگاه فرایند بیشترین بهبود‌ها را ایجاد می کند. در این سناریو برای کاهش زمان انتظار بیماران برای بستری و همچنین کاستن درصد بالای اشغال تخت بخش اورژانس، 3 تخت بستری و 1 پرستار اضافه گردید.

---

زمینه و هدف:رشد صنعت و حجم بالای گردش مالی یکی از دلایل اصلی گسترش توریسم درمانی است. درایران به علت ایجاد ظرفیت های اضافی در بخش سلامت به ویژه در سطوح درمانی ،گسترش توریسم درمانی می تواند یک راهبرد اساسی یرای حل مشکلاتی نظیر ظرفیت اضافی باشد. هدف از این مطالعه، بخش بندی مشتریان خارجی  چهار بیمارستان در ایران بر اساس منافع مورد انتظارشان از خدمات درمانی بود.

مواد و روش ها: در این مطالعه برای تعیین ویژگی های خدمات بهداشتی درمانی از مطالعات کتابخانه ای و نظرات خبرگان این امر استفاده شد. پس از تعیین متغیرها از تحلیل عاملی برای خلاصه کردن متغیرها استفاده شد. سپس با استفاده از الگوریتم K MEANS، تحلیل خوشه ای بر روی فاکتورهای استخراج شده انجام شد و ویژگی های هر خوشه تعیین شد.

نتایج :با انجام تحلیل عاملی 4 فاکتور استخراج شد.سپس تحلیل خوشه ای بر روی 4 فاکتور انجام شد و بیماران به 4 بخش تقسیم شدند که بخش اول برای کارائی خدمات بهداشتی درمانی اهمیت قائلند،بخش دوم وچهارم برای دریافت مراقبت توام با احترام و خوشه سوم برای قابلیت های منحصر به فرد بیمارستان بیشترین اهمیت را قائلند.

نتیجه گیری: در بین 4 خوشه استخراج شده افراد بیشترین درصد اهمیت را به ارائه مراقبت توام با احترام اختصاص داده اند. بنابراین بیمارستانها در تلاش های بازاریابی خود باید بیشترین تمرکز را بر کیفیت ارتباط با مشتریانشان داشته باشند.

---

چکیده زمینه و هدف: بهداشتی کردن دست‌ها یکی از راهکارهای ساده و مهم برای پیشگیری از عفونت بیمارستانی است، اما شواهد موجود بر عدم اجرای کامل این رفتار توسط کارکنان بهداشتی و درمانی دلالت دارد. در مطالعه حاضر سعی شد با بهره‌گیری از مفاهیم تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده و با بکارگیری رویکرد کیفی عوامل تأثیرگذار بر اجرای این رفتار توسط کارکنان در بخش‌های مراقبت ویژه مورد مطالعه قرار گیرد. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع کیفی بود که در سال‌های 92-1391 اجرا شد. در این مطالعه با 42 نفر از پزشکان، پرستاران، دانشجویان پزشکی و پرستاری مصاحبه فردی نیمه ساختاریافته صورت گرفت. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل چارچوبی تحلیل شدند. نتایج: یافته‌های این پژوهش نشان داد که دلیل اصلی شستشوی دست توسط کارکنان بهداشتی و درمانی محافظت از خود در برابر خطر انتقال عفونت و پاک کردن دست‌ها از آلودگی‌های آشکار بود. شرکت‌کنندگان عواملی همچون آگاهی و دانش، وجود کنترل‌های رسمی و غیر رسمی، تبعیت افراد ارشد، و هنجارهای گروهی موجود را از جمله عوامل تأثیرگذار بر اجرای رفتار بهداشتی کردن دست‌ها برشمردند. کمبود منابع و تجهیزات، بارکاری بالا، بی توجهی، و طراحی نامناسب فضاها به عنوان مهم‌ترین موانع اجرای این رفتار شناسایی شدند. نتیجه‌گیری: عوامل متعددی بر رعایت اصول بهداشتی کردن دست‌ها توسط کارکنان تأثیرگذارند. شناسایی عوامل ترغیب-کننده و بازدارنده رفتار بهداشتی کردن دست‌ها در کارکنان بخش سلامت می‌تواند مسئولان مربوطه را در زمینه اتخاذ راهکارهای مناسب جهت ترویج این رفتار یاری نماید.

---

زمینه و هدف: بخش تغذیه از جمله مهم ترین بخش های بیمارستان برای جلب رضایت و بهبود سلامت بیماران می باشد؛ عدم رعایت استاندارد­های مربوطه، موجب رشد عفونت های بیمارستانی و به خطر افتادن سلامتی افراد می گردد. با استقرار استاندارد  HACCP، بسیاری از کاستی های موجود در بخش تغذیه­ بیمارستان ها مرتفع می شود. هدف از این مطالعه تعیین وضعیت رعایت استاندارد­های سامانه­ی مذکور در بخش تغدیه­ی بیمارستان های مورد مطالعه می باشد.

مواد و روش ها: این مطالعه به صورت توصیفی- تحلیلی در  بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه ( هفت بیمارستان)  در سال 1392 انجام شد. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه HACCP بود؛ برای جمع آوری داده ها از بخش های تغذیه­ بیمارستان ها از روش های مشاهده، مصاحبه و تکمیل پرسشنامه استفاده شد. مقیاس اندازه گیری لیکرت و امتیاز دهی از 1 ( کمترین) تا 5 (بیشترین) بوده است. داده ها در نرم افزار SPSS نسخه 18تجزیه و تحلیل  وارد برای توصیف داده ها از جداول و نمودار ها، و برای تحلیل آن از آزمون کروس کال والیس استفاده شد.

نتایج: میانگین امتیاز و درصد رعایت استاندارد­های حیطه های پنج گانه HACCP در 7 بیمارستان بررسی شده به ترتیب 58/3و21/70درصد محاسبه گردیدکه در سطح مطلوب ارزیابی شد. همچنین اختلاف معنی داری بین میانگین امتیاز بیمارستان ها مشاهده نشد.

نتیجه گیری: هرچند وضعیت موجود مطلوب ارزیابی شد؛ ولی به دلیل اهمیت بخش تغذیه با رعایت حداکثری استاندارد ها و بهبود کیفیت در مراحل طبخ و توزیع غذا، از عفونت های بالقوه پیشگیری شده و رضایت بیماران و کارکنان جلب خواهد شد.

---

زمینه و هدف : بیمارستان­ها بهترین بستر ارایه خدمات ارتقای سلامت و پیشگیری در کنار خدمات درمانی هستند. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر استقرار استاندارد­های بیمارستان­های ارتقا­ دهنده سلامت بر شاخص‌های بیمارستانی در بیمارستان فاطمیه شاهرود انجام شد.

مواد و روش­ها: مطالعه حاضر از نوع مقایسه­ای است که در دو بیمارستان فاطمیه(مورد) و خاتم­الانبیاء(شاهد)در سال1392 انجام شد. استاندارد­های بیمارستان­های ارتقا­­دهنده سلامت به عنوان متغیر مستقل در بیمارستان فاطمیه استقرار یافت. داده­های مرتبط با شاخص­های ترک بیمارستان با رضایت شخصی، احیای قلبی­ریوی و مرگ­و میر نوزادان در دو بیمارستان در دو بازه زمانی شش ماه دوم 1391 و شش ماه اول 1392 جمع­آوری و با نرم­افزار SPSS نسخه 16 و آزمون­های کای­دو و فیشر تحلیل گردید. نتایج بصورت جداول مقایسه­ای نمایش داده شد.

نتایج: میزان مرگ­و میر نوزادان قبل و بعد از مداخله در بیمارستان مورد به ترتیب28/7و 03/14 و در بیمارستان شاهد به ترتیب26/5 و 83/10 بود. درصد ترک با رضایت شخصی در بیمارستان مورد قبل و بعد از اجرا به ترتیب43/3% و93/2% و موفقیت احیا به ترتیب1/56% و3/61% بود. بین استقرار استاندارد­های بیمارستان­های ارتقا­دهنده سلامت و شاخص مرگ و میر نوزادی و ترک بیمارستان با رضایت شخصی در بیمارستان فاطمیه رابطه معناداری مشاهده نگردید.اما رابطه معنی­داری بین موفقیت شاخص احیای قلبی­ ریوی با استقرار استاندارد­های مذکور در بیمارستان فاطمیه مشاهده گردید)001/0 p=).

نتیجه­ گیری: نتایج اولیه حاکی از تاثیر مثبت استقرار استاندارهای بیمارستان­های ارتقا­دهنده سلامت در بیمارستان فاطمیه بوده که منجر به بهبود تعدادی از شاخص­ها گردیده است.

---

زمینه و هدف: هزینه نیروی انسانی بیش از60 درصد از منابع بیمارستان هارا به خود اختصاص می دهد. پژوهش حاضر برای تعیین تعداد بهینه پرستار در بخش مسمومیت بیمارستان منتخب شیراز انجام گرفت.

مواد و روشها : پژوهش حاضراز نوع کاربردی و مبتنی بر اطلاعات بیمارستانی بود. جامعه پژوهش بیماران مراجعه کننده به بخش مسمومیت یکی از بیمارستان های شیراز درسال 1391 بود. در این مطالعه پرونده بیماران مورد بررسی قرار گرفت. به منظور نمونه گیری از کل پرونده ها بصورت طبقه ای (ماهیانه) و نمونه گیری در هر ماه بصورت تصادفی سیستماتیک انجام گرفت. جمع آوری داده ها ی مورد نیاز از دفتر آمار بخش و پرونده بیماران (برگ نوت پرستاری و دستورات پزشک) با استفاده از فرم جمع آوری داده ها صورت گرفت . از تکنیک برنامه ریزی خطی و با بهره گیری از نرم افزار lingo 8 تعداد بهینه پرستار مورد نیاز در بخش و شیفت های مختلف بیمارستان تعیین گردید.

نتایج: حداقل پرستار مورد نیاز  بخش مسمومیت بیمارستان مورد نظر برای ارائه خدمات مطلوب به بیماران در شیفت صبح 2 پرستار، عصر 2 پرستار و شب 3 پرستار به دست آمد و در شبانه روز 7 پرستار مورد نیاز می باشد. تعداد پرستاران موجود در بخش بیش از تعداد تخمین زده شده بودند.

نتیجه گیری: تعداد پرستار مورد استفاده در بخش مسمویت در شیفت صبح و عصر بیش از تعداد بهینه آن بود. همچنین تعداد پرستاران بدست آمده از روش های کمی مانند برنامه ریزی خطی کمتر از تعداد محاسبه شده آن بصورت تجربی توسط مدیران پرستاری می باشد. پیشنهاد می شود مدیران بیمارستان با استفاده از این تکنیک های علمی نسبت به توزیع مناسب نیروی انسانی در بخش ها اقدام نمایند.