۸ نتیجه برای بهداشت و درمان
علی اکبری ساری، لیلا دشمن گیر،
دوره ۸، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۸۸ )
چکیده
سابقه و هدف: در نظام سلامت برای بررسی و اندازه گیری اتفاقات ناخواسته، روش های متعدد و مختلفی وجود دارد که در این پژوهش به آن ها اشاره و نقاط ضعف و قوت هر یک مورد بررسی قرار می گیرد.
منابع اطلاعاتی و روشهای انتخاب منابع: جهت انجام مطالعه مروری مزبور از روش کتابخانه ای و جستجوی اینترنتی استفاده شده است. برای انجام جستجو بانک‌های اطلاعاتی Medline, Google Scholar و بانک های اطلاعاتی فارسی مورداستفاده قرار گرفت.
ترکیب مطالب و نتایج: روش های متعدد و مختلفی برای بررسی اتفاقات ناخواسته وجود دارد که هر کدام دارای نقاط ضعف و قوتی می باشند. مطالعه پرونده بیماران از شایع ترین روش ها می باشد که با وجود آن که روشی نسبتاً گران و زمان بر است اما برای اندازه گیری میزان اتفاقات مناسب می باشد اگر چه ممکن است باعث ارزیابی کمتر میزان این اتفاقات گردد. همچنین این روش برای یافتن علل ریشه ای خطاها مناسب نیست. روش شایع و مهم دیگر استفاده از نظام ثبت اتفاقات و خطاها می باشد که برای بررسی علل ریشه ای اتفاقات مناسب بوده اگر چه برای اندازه گیری میزان آن ها مناسب نیست. دیگر روش های شایع عبارتند از : استفاده از پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده مستقیم و بررسی شکایات.
نتیجه گیری: هیچ روشی به تنهایی برای بررسی و اندازه گیری اتفاقات ناخواسته کافی نبوده و جوابگوی همه نیازها نیست. لازم است ترکیبی از روش های موجود مورد استفاده قرار گیرد. اینکه چه ترکیبی مناسب تر است موضوعی است که بر اساس نیاز و هدف مطالعه و زمان و منابع موجود مشخص می گردد.
رضا برادران کاظم زاده ، محمد مهدی سپهری، فرزاد فیروزی جهان تیغ،
دوره ۱۲، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۹۲ )
چکیده
زمینه و هدف: بیمارستان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین واحد اجرایی نظام بهداشت و درمان است بنابراین توجه کامل به نحوه‌ی ارزیابی کیفیت آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همواره این سؤال مطرح میشود که چگونه میتوان کیفیت این خدمات را مورد سنجش قرار داد. پژوهش حاضر درصدد ارائه‌ی مدلی فازی جهت سنجش کیفیت خدمات در این بخش بهداشت و درمان است.
مواد و روشها: این پژوهش به صورت مقطعی در دو بیمارستان شهرستان زاهدان در سال ۱۳۹۱ صورت گرفته است. با بررسی ادبیات پژوهشی، ابعاد و مؤلفه‌های سنجش کیفیت خدمت شناسایی گردید. پرسش-نامه‌ی SERVQUAL مورد استفاده برای تحلیل‌های سلسله‌‌مراتبی طراحی و سپس مدل AHP فازی ارائه می-شود.
نتایج: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مهم‌ترین بعد برای برآورد کیفیت خدمات بهداشت و درمان، همدلی است. پاسخگویی و اعتبار و دارایی‌های مشهود در درجه‌ی آخر اهمیت قرار دارند. بیمارستانها با استفاده از AHP فازی مقایسه شده‌اند. رتبه‌بندی بیمارستانها در عملکرد بر اساس محاسبات، به این صورت است: بیمارستان امام علی(ع) با ۳۱% در مقایسه با بیمارستان تأمین اجتماعی با ۲۹%، در کیفیت خدمات عملکرد بهتری دارد.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان دادندکه بیمارستانها باید بیشتر بر پاسخگویی، تضمین و دارایی های مشهود تمرکز کنند. هر یک از بیمارستانها با توجه قراردادن نقاط ضعفشان می‌توانند کیفیت خدمات را افزایش دهند و در نتیجه خدمات بهتری برای بیماران فراهم آورند.
حجت رحمانی، فرخ افتخار، جلال سعیدپور، مسلم شریفی، روزبه هزبری،
دوره ۱۳، شماره ۲ - ( ۵-۱۳۹۳ )
چکیده
زمینه و هدف:این مطالعه تلاش دارد تا با استفاده از چارچوب پیمایش دنیسون،ابعاد و شاخص های فرهنگ سازمانی را در سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت مورد بررسی قرار داده و از این رهگذر با شناخت نقاط قوت و ضعف،راهکارهای عملی جهت بهبود وضعیت ارائه دهد.
مواد و روش ها: مطالعه کاربردی حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی بود که به صورت میدانی اجرا گردید.جامعه پژوهش شامل کلیه کارکنان شاغل در ستاد سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت بود که بر اساس لیست کارکنان و به روش تصادفی سیستماتیک ۱۱۰ نفر انتخاب گردیدند. برای گردآوری اطلاعات از پیمایش فرهنگ سازمانیدنیسونبهره گرفته شد که به وسیله آن فرهنگ کلی سازمان و هر یک از ویژگی ها و شاخص های آن مورد سنجش قرار گرفته و نتایج با میانگین های جهانی مقایسه گردید.
نتایج:امتیاز کلی فرهنگ سازمانی در وضعیت متوسطی(۸/۲) قرارداشت و امتیاز چهار ویژگی اصلی نیز در فاصله ۶/۲ - ۹/۲ در نوسان بود.در شاخص های دوازده گانه بیشترین امتیاز(۱/۳)متعلق به ارزشهای بنیادین و کمترین (۲/۲) مربوط به مشتری مداری و توسعه قابلیت ها(۴/۲) بود که به عنوان نقاط قابل بهبود در فرهنگ سازمان مورد مطالعه شناخته شد.
نتیجه گیری: امتیازات فاصله قابل توجهی با میانگین های جهانی نشان می دهداما در مقایسه با مطالعات داخلی تفاوت چندانی ندارد. ضعف فرهنگ سازمانی در دو شاخص مشتری مداری و توسعه قابلیتها می تواند قابلیت تطابق این سازمان با تغییرات محیطی ، عملکرد مطلوب سازمان را تحت تاثیر قرار دهد.
محمدجواد نائیجی، فاطمه غلامی،
دوره ۱۵، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۵ )
چکیده
زمینه و هدف: اگر چه نقش معنویت در ادبیات کارآفرینی اجتماعی مورد تائید قرار گرفته است، اما در کمتر پژوهشی به صورت تجربی رابطه هوش معنوی و نیات خیرین بخش بهداشت و درمان بررسی شده است. در این راستا، هدف این مقاله ارائه و سنجش تجربی یک مدل نظری مبنی بر رابطه معنویات با محوریت هوش معنوی بر نیات خیرین بیمارستان‌ساز بود.
مواد و روشها: این مطالعه از نوع توصیفی بود و داده‌های آن از ۱۶۴ خیر بیمارستان‌ساز گردآوری و با استفاده از روش تحلیل مسیر آزمون شد. برای سنجش هوش معنوی، از ارزیابی ۳۶۰ درجه استفاده شد.
نتایج: نتایج تحقیق بیانگر این بود که هوش معنوی و سایر متغیرهای مدل، قدرت تبیین ۴۱ درصد از تغییرات نیات خیرین بیمارستان‌ساز را دارا بود (۴۱/۰(R۲= که در مطالعات رفتاری، بسیار قابل توجه می باشد. همچنین این موضوع که داشتن فلسفه اجتماعی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، نقش میانجی در رابطه هوش معنوی و نیات خیرین بیمارستان‌ساز دارد نیز مورد پشتیبانی کامل قرار گرفت.
نتیجه گیری: با فرصتهایی که برای سرمایه گذاری‌های سودآور اقتصادی فراهم است، خیرین بیمارستان‌ساز باید از سطوح بالایی از هوش معنوی برخوردار باشند تا انگیزه کافی برای ارزش‌آفرینی اجتماعی به دست آورند. در این راستا، به سیاستگذاران نظام سلامت نیز پیشنهاد میشود برای افزایش فعالیتهای خیرخواهانه، بر شکوفایی و ارتقای سطح هوش معنوی در بخش بهداشت‌و‌درمان تمرکز کنند.
مینو افشانی، دکتر حجت وحدتی، دکتر محمد حکاک، دکتر سید نجم الدین موسوی،
دوره ۱۷، شماره ۳ - ( ۸-۱۳۹۷ )
چکیده
زمینه و هدف: افشاگری به عنوان ابزاری کنترلی در جهت جلوگیری از فعالیت ها و تخلفات غیرقانونی و غیراخلاقی سازمان که در نهایت به ضرر جامعه خواهد بود ، لازم است در سازمان تشویق شود. ویژگی های شخصیتی افراد عاملی اثرگذار در قصد افشاگری تخلفات می باشد. پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین چهار ویژگی شخصیتی افراد ( کانون کنترل درونی، هویت اخلاقی، برون گرایی و مسئولیت پذیری) و قصد افشاگری کارکنان، در دانشگاه علوم پزشکی مشهد می پردازد.
مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه ی مقطعی از نوع توصیفی تحلیلی است. این مطالعه بر روی ۲۵۱ نفر ازکارکنان سازمان مرکزی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شده است. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته بر مبنای اطلاعات پیشین در مورد پژوهش استفاده گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار اسمارت پی ال اس( Smart PLS ) به منظور مدل یابی به روش حداقل مربعات جزئی، تجزیه و تحلیل شد.
نتایج: نظر به اینکه مقدار ضریب استاندارد شده میان متغیرهای مستقل یعنی کانون کنترل درونی، هویت اخلاقی، برونگرایی و مسئولیت پذیری و قصد افشاگری به عنوان متغیر وابسته به لحاظ آماری معنادار (P< ۰,۰۰۵) می باشد، تمامی متغیرهای مستقل دارای تاثیر مثبت و معناداری بر قصد کارکنان برای افشاگری تخلفات سازمانی هستند.
نتیجه گیری: با توجه به اینکه افراد با کانون کنترل درونی، برونگرا و مسئولیت پذیر و پایبند به ارزش های اخلاقی در مقابل مشاهده تخلفات سازمانی نمی توانند سکوت اختیار کنند، بهتر است سازمان ها برای جلوگیری از تخلفات احتمالی در سازمان و جلوگیری از لطمه به بقاء سازمان و آسیب به جامعه، از کارکنانی که دارای این ویژگی های اخلاقی هستند در پست های حساس تر و یا در جایگاه هایی که احتمال تخلفات سازمانی در آن بالاست استفاده کنند.
ندا واحدی نژاد، فرزاد فیروزی جهانتیغ،
دوره ۲۰، شماره ۱ - ( ۳-۱۴۰۰ )
چکیده
زمینه و هدف: ارزیابی ریسک از ضروریات محیطهای پرخطر کاری مانند بیمارستانها میباشد. در طی همهگیریها، حفظ سلامت کارکنان بهداشت و درمان به عنوان افراد موثر در کنترل شیوع بیماری مهم است. این پژوهش با هدف حفاظت شغلی کارکنان در مقابل کووید-۱۹ با روش FMEA در بخش عفونی بیمارستان بوعلی زاهدان صورت گرفت.
مواد و روشها: شناسایی خطاها در فرآیندهای اولویتدار با تکنیک بارش افکار صورت پذیرفت. امتیازدهی خطاها با مؤلفه‌های S، O و D، محاسبه RPN و اولویتبندی خطاها با FMEA سنتی صورت پذیرفت. جهت بهبود FMEA سنتی، اولویتبندی خطاها با FMEA موزون و تکنیکهای MCDM نیز صورت گرفت. پس از شناسایی ریسکهای بحرانی، شناسایی و دستهبندی علل خطا، ارائه راهکارهای اصلاحی جهت مقابله با ریسکهای بحرانی صورت گرفت.
نتایج: سه فرآیند پذیرش، ویزیت بیمار و نمونه‌گیری به ترتیب به عنوان فرآیندهای اولویتدار جهت ارزیابی ریسک شناسایی شد. در مجموع ۵۸ خطا در ۶ دسته شناسایی شد و به بررسی اثرات آنها پرداخته شد. تعداد ۱۳ خطای بحرانی (RPN بالای ۱۰۰) معادل ۲۲% و ۴۲ علت ریشهای خطا بر اساس بارش افکار و طبقهبندی آنها با مدل آیندهوون و در نهایت ۴۹ راهکار اصلاحی برای مقابله با ریسک ارائه شد.
نتیجه‌گیری: شناسایی ۵۸ حالت خطا، طبقهبندی علل خطا و ارائه راهکارهای اصلاحی، حاکی از توانایی روش FMEA جهت ارزیابی ریسک بخشهای حساسی مانند بیمارستانها است. در نتیجه روش FMEA قادر به شناسایی خطاها و کاهش پیامدهای آنها بوده و میتواند در بهبود کیفیت و کاهش ریسک استفاده شود. تکنیکهای مدیریت ریسک به همراه تعهد مدیران و تجدید سیاستهای سازمانی، میتواند اثربخشی این فعالیتها را تضمین کند.
حمید محمدی، شهرام توفیقی، مصطفی رجبی، حمیدرضا ایزدبخش، بهار حافظی،
دوره ۲۱، شماره ۱ - ( ۳-۱۴۰۱ )
چکیده
زمینه و هدف: استفاده از مدل‌های شبیهسازی می‌توانند به روشن کردن رفتار غیرشهودی مشکلات پیچیده مراقبتهای سلامت کمک کنند. امروزه پیچیدگی مسائل بسیار فراتر از ظرفیت ما برای حل دستی آنها است. شبیهسازی سیستم به عنوان یک گزینه عاقلانه در نظر گرفته میشود که با رویکرد به مسائل ساختاری و درک تعاملات پیچیده درون مسائل و تغییرات آنها است. هدف از این مقاله بررسی پیشرفته‌ترین کاربردهای دینامیک سیستم در مراقبتهای سلامت است.
مواد و روشها: این مطالعه برگزیدهای سیستماتیک از مقالاتی است که کاربردهای پویایی سیستم در مراقبتهای سلامت را در ۱۱ پایگاه اطلاعاتی بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۹ جستجو کرد. تمرکز این تحقیق بر مقالاتی با کلیدواژه‌های پویایی سیستم در مراقبتهای سلامت، تحلیل دینامیک مراقبتهای سلامت، شبیهسازی مراقبتهای سلامت مداوم یا شبیهسازی پویا مراقبتهای سلامت بود.
نتایج: ۷۹ مقاله مرتبط با کاربردهای پویایی سیستم در مراقبتهای سلامت در پایگاه‌های اطلاعاتی شناسایی شد. ۸۵ درصد از مقالات تمرکز خود را بر امور مالی، سیاست، حکومت، مقررات، بهداشت عمومی و برنامهریزی در مراقبتهای سلامت قرار دادند. در میان مقالات مسیر درمانی بیمار، چاقی و تقاضای نیروی کار درمان از موضوعات بررسی شده بود.
نتیجه‌گیری: تمایل به استفاده از شبیهسازی مداوم در مراقبتهای سلامت افزایش یافته است. با این حال، قدرت شبیهسازی ترکیبی میتواند از قدرت ذاتی دیدگاه کل‌نگر پویایی سیستم بهره‌برداری کند و در یک مدل ترکیبی از دیدگاه جامع برای مدیریت سیستم‌های مراقبتهای سلامت بهره‌برداری کند. از زمینه‌های بالقوه با کاربرد پویایی سیستم‌ها در تحقیقات آینده میتوان به برنامهریزی و سیاست گزاری در تصمیمات بهداشت عمومی، خرید راهبردی مدیریت کیفیت، کارکنان و ریسک، اشاره کرد.
فاطمه سادات وهاب زاده مقدم، احمد ودادی، کرم اله دانشفرد،
دوره ۲۳، شماره ۳ - ( ۹-۱۴۰۳ )
چکیده
زمینه و هدف: سازمان امن، سازمانی است که امنیت روانی ایجاد می‌کند تا هر یک از اعضای سازمان این اطمینان را داشته باشند که به دلیل طرح سؤالات، صحبت در مورد ایده‌ها، نگرانی‌ها یا اشتباهات، تحقیر، خندیده یا تنبیه نمی‌شوند. هدف از این پژوهش، ارائه مدل سازمان امن در نظام بهداشت و درمان ایران (با تأکید بر بیمارستانهای تأمین اجتماعی) است.
مواد و روشها: پژوهش حاضر با رویکرد ترکیبی (آمیخته) انجام گرفت. در مرحله کیفی از «روش فراترکیب، دلفی خبرگان و آنتروپی شانون» برای شناسایی مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده سازمان امن استفاده شد و در مرحله کمّی نیز با استفاده از «مدلسازی معادلات ساختاری» (از طریق توزیع پرسشنامه میان کارکنان بیمارستانهای تأمین اجتماعی شهر تهران) به اعتبارسنجی مدل پژوهش پرداخته شد.
نتایج: مدل سازمان امن متشکل از دو بُعد «رفتاری» و «ساختاری» است. بُعد رفتاری شامل «مؤلفه‌های رفتاری مدیران» و «مؤلفه‌های رفتاری کارکنان» است. بُعد ساختاری شامل «مؤلفه‌های سازمانی»، «مؤلفه‌های منابع انسانی» و «مؤلفه‌های محیطی» میباشد. مهم‌ترین ویژگی‌های سازمان امن عبارت‌اند از: ایجاد امنیت روان‌شناختی در سازمان، صراحت و رک-گویی، شفافیت و پاسخگویی، گوش دادن متواضعانه، ارزیابی سریع و مراقبت از کارکنان، درس گرفتن از اشتباهات، تشویق یادگیری، اشتراک‌گذاری دانش، پرهیز از سکوت و ترویج صحبت کردن کارکنان، پاسخ‌دهی مؤثر، طراحی و اجرای ساختارهای منسجم برای استخراج ایده‌ها و دغدغه‌ها، فرهنگ‌سازی مناسب.
نتیجه‌گیری: برای ایجاد سازمان امن، مدیران باید هم به ابعاد رفتاری و هم ابعاد ساختاری توجه داشته باشند؛ البته ابعاد رفتاری اهمیت و نقش بیشتری در مقایسه با ابعاد ساختاری دارند. در میان ابعاد رفتاری نیز «رفتار کارکنان» مهم‌ترین عامل برای ایجاد سازمان امن است و تمرکز مدیران سازمان باید بر ایجاد رفتارهای امنیت‌محور در سازمان باشد. دستاوردهای این پژوهش میتواند نقطه آغازی برای پژوهش‌های آتی و بررسی پیشران‌ها و پس‌ران‌های سازمان امن در سایر بسترهای سازمانی باشد
