فصلنامه

---

---

سابقه وهدف: کسب اطمینان از ارایه ی بهترین و کیفی ترین خدمات بهداشتی درمان ی مستلز م ارزیاب ی عملکرد بخش سلامت؛ و ارزیابی کارایی اولین گام در ارزیابی عملکرد می باش د. مراکز بهداشتی درمانی شهری اولین واحد ارایه خدمات به جمعیت شهری می باشند. لیکن ارایه خدمات در شهرها به صورت فعالنمی باشد. لذا این مطالعه ضمن ایجاد تصویری از میزان کارایی هر یک از واحدهای مذکو ر، به ارایه راهکارهای مناسبی در جهت حداکثر سازی استفاده از منابع موجود پرداخته است.
مواد و روشها: مطالعه به روش توصیفی _تحلیلی صورت پذیرفته اس ت. مراکز بهداشتی درمانی شهری وابسته به مرکز بهداشت شماره 2 شهرستان اصفهان جامعه آماری بررسی را تشکیل می دهن د. متغیرهای نهاده در این مطالعه شامل تعداد نیروی انسانی به تفکیک مدرک تحصیلی، تعداد واحد ها و پایگاه های موجود و متغییرهای ستانده شامل خدمات به تفکیک واحدهای ارایه دهنده ی خدما ت برای سال 1387 می باشد. داده ها از طریق فرم های محقق ساخته جمع آوری و با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها به صورت ورودی محور تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: میانگین کارایی فنی، کارایی مدیریتی و کارایی مقیاس کل مراکز مورد مطالعه به ترتیب برابر 87 درصد، 91 درصد و 95 درصد محاسبه شده است. همچنین یافته ها نشان گر این نکته است که 60 درصد مراکز مورد مطالعه در مقیاس بهینه فعالیت کرده اند و مابقی در مقیاس بهینه نبوده اند.
نتیجه گیری: استفاده از تکنیک های مناسب در تحلیل کارایی باعث می شود مدیران نسبت به چگونگی استفاده از منابع در واحدهای زیرمجموعه خود اطلاع کسب کنند و بتوانند پیشنهادات اصلاحی لازم را بر مبنای تحقیقات علمی و در جهت ارتقای کارایی واحدهای مربوطه ارایه دهند. نتایج این پژوهش نیز نشان می دهد که استفاده از سیاست های تشویقی برای مدیران مراکزی که دارای کارایی مدیریتی بالاتری هستند و همچنین برنامه ریزی مناسب برای ارتقای کارایی مراکزی که دارای کارایی کمتر از سایر واحدها بوده اند می تواند در ارتقای کارایی کل موثر باشد. کلمات کلیدی: کارایی فنی، کارایی مدیریتی، کارایی مقیاس، تحلیل پوششی داده ها ، مراکز بهداشتی درمانی شهری

---

  زمینه و هدف : همه ی مدیران میخواهند کارایی سازمان خود را افزایش دهند. هدف از این مقاله علاوه بر سنجش کارایی بیمارستان در طی زمان، سعی در پاسخ به این سوال است که آیا استخدام نیروی انسانی جدید میتواندکارایی بیمارستان را افزایش دهد؟

  مواد و روش ها: در این مطالعه ی مقطعی، کارایی نسبی بیمارستان امام خمینی اراک طی سی و یک ماه، از اردیبهشت سال 1390 تا آبان ماه سال1392 (16 ماه قبل و 15 ماه بعد از استخدام) با به کارگیری روش ورودی گرای تحلیل پوششی داده ها با 5 ورودی و 5 خروجی و با در نظرگیری هر ماه به عنوان یک واحد تصمیم گیری به وسیله ی نرم افزار DEAP 2.1 محاسبه شد سپس روند نمرات کارایی طی دو مرحله؛ یک بار برای شانزده ماه اول و بار دیگر برای کل سی و یک ماه به طور مجزا با آزمون من-کندال توسط نرم افزار Minitab16 مورد تحلیل قرار گرفت و مهمترین رخداد بیمارستان در طول دوره ی مطالعه از مسئولین بیمارستان پرسیده شد.

  نتایج: اکثر ورودی ها و خروجی های بیمارستان سیری صعودی داشتند. کارایی هشت ماه آخر برابر یک بود علاوه بر این کارایی ماه یازدهم از همه ی ماه ها کمتر بود. مقدار Z_s برای شانزده ماه اول و برای کل سی و یک ماه به ترتیب -0.55769 و 2.05318 محاسبه شد.

نتیجه گیری: تجزیه و تحلیل روند نمرات کارایی نشان داد همزمان با استخدام نیروی انسانی جدید و بدون گزارش شدن عامل تاثیر گذار دیگر، کارایی بیمارستان افزایش معناداری یافته است.

---

زمینه و هدف: سیستم های سلامت به ویژه بیمارستان ها، با ریسک های متعددی در محیط مواجه می شوند که روی عملکرد سیستم تأثیر می گذارد و کارایی را ضعیف تر می کند. شاخصهای مهندسی مقاومت پذیری و ایمنی قادرند سیستم های پرخطر را در مقابل مواجهه با تغییرات ناگهانی پایدار نگه دارند و یا تأثیرات منفی ناشی از این تغییرات را در سیستم به حداقل رسانند.

مواد و روش ها: این مطالعه، مفهومی جدید از ترکیب شاخصهای مهندسی مقاومت پذیری و ایمنی و مدت زمان انتظار را در کنار هم به عنوان شاخص کارایی در ارزیابی عملکرد بیمارستان ها در نظر گرفته است و به مقایسه عملکرد بیمارستان های دولتی و خصوصی می پردازد. به منظور ارزیابی عملکرد از یک روش ترکیبی شبیه سازی و روش تصمیم گیری چند معیاره استفاده شد. در روش تصمیم گیری چند معیاره، از روش خروجی محور تحلیل پوششی داده ها استفاده شد.

نتایج:نتایج نشان داد که شاخصهای مهندسی مقاومت پذیری و ایمنی نقش مهمی در تعیین کارایی بیمارستان ها ایفا می کنند، همچنین نتایج خروجی از تحلیل داده های جمع آوری شده نشان داد که عملکرد بیمارستان های خصوصی به مراتب بهتر از بیمارستان های دولتی بود.

نتیجه گیری: نتایج نشان داد که شاخص کارگروهی نسبت به سایر شاخصهای کارایی در نظر گرفته شده، تأثیر بیشتری در تعیین سطح عملکرد بیمارستان ها داشت. مدیران اجرایی سیستم های سلامت و درمان می بایست با اتخاذ سیاست های بهبود کارایی و عملکرد در کنار شاخص کارگروهی به سایر شاخصهای مهندسی مقاومت پذیری توجه بیشتری داشته باشند.

---

زمینه و هدف: تحلیل پوششی داده ها مدلی ریاضی برای ارزیابی کارایی نسبی واحدهای تصمیم گیری با چند ورودی و چند خروجی است. هدف از این مقاله تعیین نظام مند بکارگیری این تکنیک دربیمارستان های ایران بود.

مواد و روش ها:  در این مطالعه مروری سیستماتیک که در شهریور و بهمن 1394 خورشیدی صورت گرفت با جستجوی کلمات کلیدی در 6 پایگاه علمی و کمک گرفتن از موتور جستجوگر Google، اقدام به جستجوی تحقیقات صورت گرفته شده در بیمارستان های ایران و صرف نظر از زمان انتشار آنان شد. مجموعاً 6613 تحقیق یافته شد سپس 6566 تحقیق به علت نامرتبط و تکراری بودن و عدم دسترسی به متن کامل از مطالعه حذف شد. سپس اقدام به تحلیل آماری 47 تحقیق باقیمانده توسط نرم افزار Excel 2010شد.

نتایج: سال انتشار 6/93درصد تحقیقات از 1388 خورشیدی به بعد بود. در 3 استان بیشترین و در 11 استان کمترین تحقیقات صورت گرفته شده است. تنوع شاخص های خروجی بیش از ورودی بوده است. در 81 درصد تحقیقات از مدل ورودی گرا استفاده شده و در 5/74 درصد تحقیقات بازده به مقیاس متغیر فرض شده است. در اکثر تحقیقات به ناکارا بودن بیمارستان های ایران به علت وجود منابع مازاد اشاره شده است.

نتیجه گیری: در هفت سال اخیر علاقه ی محققین ایرانی به کاربرد تحلیل پوششی داده ها در بیمارستان ها، مخصوصاً در استان های تهران، یزد و خوزستان افزایش یافته است. استفاده ی علمی و منطقی از منابع، پیشنهادی به مسئولین ذیربط می باشد.