فصلنامه

---

سیاستگذاران، برنامه ریزان و کسانی که به نظام های سلامت کمک مالی می کنند علاقه دارند تاثیر فساد بر دسترسی به خدمات و پیامدهای سلامت را بدانند. تلاش هایی که برای فهم خطر سوء استفاده از قدرت در جهت منافع شخصی -یا همان فساد- انجام شده است، ارتباط بین فساد و عوامل مختلف مدیریتی، مالی و حاکمیتی را نشان داده اند. دانشمندان علوم رفتاری و انسان شناس ها نیز به عوامل فردی و اجتماعی اشاره کرده اند که بر رفتار کارکنان دولت و مشتریان آنها تاثیر می گذارد. این مقاله چهارچوبی جامع برای جمع بندی نتیجه این تلاش ها ارایه می کند و در آن روش هایی گفته می شود که با استفاده از آنها زمینه­ها، فشارها و دلایلی که موجب فساد در نظام سلامت می شوند تشریح و اندازه گیری می شوند.  مقاله، کاربرد مداخلات مرتبط را با بیان مثال هایی در نظام سلامت بحث نموده و نشان می دهد چگونه تئوری به عنوان مبنایی برای پژوهش و عمل قرار می گیرد. همچنین چالش های اجرای استراتژی های ضد فساد در شرایط خاص محلی و جهت گیری مطالعات مورد نیاز در آینده مورد توجه قرار گرفته است.

---

زمینه و هدف: نظام پیچیده مراقبت های بهداشتی درمانی مستلزم فعالیت های پیشگیری و درمانی هماهنگی است که باید یک ساختار سازمانی مدیریت، آن را تحت مقتضیات و شرایط اجتماعی و سیاسی به عهده بگیرد. برنامه ها، بدون استثنا با بررسی نیاز مردم و تقاضای مراقبت بهداشتی و درمانی آغاز می شود.
مواد و روش ها: این پژوهش کاربردی در سال 1388 انجام شد. جامعه مورد مطالعه شامل خانوارهای شهر نائین استان اصفهان در سال 1388 بود. در این مطالعه برای نمونه گیری از روش نمونه گیری تصادفی سهمیه ای در 3 بلوک بهداشتی هر کدام به تعداد130 خانوار استفاده شد. توصیف و تحلیل داده ها با بهره گیری از روش های آماری و به کمک نرم افزار SPSS12صورت گرفت.
نتایج: نتایج این مطالعه نشان می دهد که بین ویژگی های جمعیتی جامعه مورد مطالعه ( سن پدر خانوار، سن مادر خانوار، شغل پدر و مادر خانوار، میزان تحصیلات پدر و مادر خانوار، تعداد فرزندان، درآمد کل خانوار، نوع بیمه تحت پوشش خانوار و منطقه محل سکونت خانوار ) و بهره مندی از خدمات درمانی سرپائی رابطه آماری معناداری وجود داشت. همچنین بین ویژگی های جمعیتی فوق و تقاضا برای خدمات تشخیصی و بستری و خرید دارو نیز رابطه آماری معناداری مشاهده شد. متوسط بار مراجعه به پزشک عمومی 1/08، پزشک متخصص 1/44، دندانپزشکی 0/6، خرید دارو 2/52، خدمات تشخیصی 1/32، و بستری 0/44 محاسبه شد. هزینه متوسط برای دریافت خدمات درمانی در شهر نائین 366296 ریال و برای خدمات درمانی شهر های دیگر 454585 ریال محاسبه گردید.
نتیجه گیری: با عنایت به وجود نارضایتی جامعه مورد مطالعه در ارتباط با خدمات بستری موجود در شهر نائین و متعاقبا تمایل به مراجعه به شهرهای دیگر در راستای دریافت خدمات و اثرگذاری منفی آن بر تقاضا و همچنین شاخص های کارائی مراکز درمانی نائین از یک طرف و تحمیل هزینه های گزاف و صرف زمان های زیاد برای دریافت خدمات در شهرهای دیگر، سیاست گذاران بهداشتی درمانی باید توجه بیشتری را به کیفیت خدمات ارائه شده توسط مراکز درمانی موجود در شهر نائین، انجام مطالعات مورد نیاز در زمینه مداخلات پیشگیری در سطح یک و دو و متناسب با شایع ترین بیماری ها و نیازهای متفاوت گروه های سنی مختلف در جامعه، سازماندهی گروه های مختلف بازار هدف، تغییرات محیطی، برنامه ریزی نظام مند، نحوه آموزش جامعه و ارائه خدمات مطلوب در گروه های بیماری که بیشترین بار بهره مندی را ایجاد می کنند و کاهش احساس عدم اطمینان موجود نسبت به مراکز درمانی سرپایی، تشخیصی و بستری موجود در شهر نائین مبذول نمایند.

---

زمینه و هدف: درک ارایه دهندگان خدمات سلامت،ایمنی بیمار وکیفیت خدمات درمانی را تحت تاثیر قرار می دهد وسبب افزایش اثربخشی مراقبت،کنترل هزینه و کاهش شکایت قانونی می گردد.این پژوهش با هدف بررسی نگرش ارایه دهندگان خدمات سلامت درباره فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان نور وعلی اصغراصفهان انجام شد.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضرازنوع توصیفی-مقطعی بود و در نیمسال اول سال 1390 انجام شد. حجم نمونه بر اساس فرمول از بین تمام کارکنان بخش های درمانی و تشخیصی106نفر محاسبه گردید.اطلاعات از طریق پرسشنامه ایمنی بیمار برگرفته از سازمان ارتقا کیفیت امریکا(AHRQ) جمع آوری شد و پایایی آن بر اساس آزمون آلفاکرونباخ79% سنجش شد.به منظور تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS 16 استفاده شد.
نتایج: میزان پاسخ دهی به پرسشنامه 89 درصد بود. نتایج نشان داد که 53/7درصد کارکنان در 12 ماه گدشته هیچ رخدادی را گزارش نکرده اند. نگرش ارایه دهندگان خدمات سلامت در خصوص فرهنگ ایمنی بیمار بطور کلی برابر با 5/28±64 بود. بالاترین نمره نگرش مربوط به بعد انتظارات مدیران و انجام اقدام جهت ارتقا ایمنی(15/8±72/8)وکمترین نمره مربوط به بعد نقل و انتقالات در بیمارستان(14/8±56/4)بود.
نتیجه گیری: با توجه به نمره نگرش ابعاد فرهنگ ایمنی وتاثیر آن در کیفیت خدمات،به منظور ارتقای فرهنگ ایمنی، مهندسی مجدد محیط کاری وانجام اقدام ایمنی بیمار همچون مشارکت ذینفعان، بحث آزاد درباره اشتباهات، تدوین برنامه های آموزشی و طراحی سیستم گزارش حوادث پیشنهاد می شود.

---

مقدمه: تنوع موجود در واژگان به کار رفته جهت معرفی واحد های عملی رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی منجر به ایجاد چندگانگی در نحوه اجرای واحد های عملی این رشته شده است. توجه کافی به تفاوت ها، اشتراکات موجود بین واژگان مختلف موجود در ادبیات علمی همچنین الزامات هر کدام می تواند دید بهتری به اساتید و سیاستگذران جهت آموزش بهتر دانشجویان این رشته بیانجامد. بدین منظور، مروری بر عناوین واحد های عملی رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی در دانشگاه های معتبر دنیا انجام گرفت.
روش کار: دانشگاه های مختلفی در اقصی نقاط جهان مورد بررسی قرار گرفتند. از بین 50 دانشگاه بررسی شده در نقاط مختلف جهان در زمینه دوره های عملی رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی (سلامت) با تنوع گسترده ای از اصطلاحات و واژگان مربوط به این لغات مواجه شدیم. از این رو، سعی شد تا دسته بندی مناسبی ارائه گردد تا دانشجویان و متخصصین این رشته، دید خوبی نسبت به این نامگذاری ها پیدا کند.
یافته ها: عناوین “Practicum”،“Capstone”، “Residency”، “Internship” رایج ترین اصطلاحات به کار رفته برای نامگذاری دوره های عملی این رشته بودند. همچنین، اصطلاحاتی چون " Field training "، " Assistanceship "و" Field practicum" نیز در بین ادبیات موضوع در برخی از موارد دیده شد.
نتیجه گیری: در نهایت، تناسب دوره با شرایط حاکم نظام آموزشی- سلامتی کشور، تعیین دقیق اهداف دوره، وظایف هر کدام از طرفین (دانشجو، ناظر میدانی، ناظر دانشگاهی)، استاندارد های رفتاری، معیارهای شفاف ارزشیابی، درگیر کردن دانشجو با نیاز های واقعی بایستی در حین طراحی دوره به خوبی مورد توجه قرار گیرند.