امید مظلومی، مهربان پارسامهر، اکبر زارع شاه آبادی،
دوره 22، شماره 1 - ( 3-1402 )
چکیده
زمینه و هدف: سرطان اغلب در بسیاری از جوامع داغ ننگ می‌خورد و این امر پیامدهای ناگواری برای مبتلایان دارد؛ هدف از پژوهش حاضر، شناخت عوامل مرتبط با استیگمای اجتماعی سرطان بود.
مواد و روش‌ها: روش پژوهش همبستگی-تحلیلی بوده و روش نمونه‌گیری به‌صورت خوشه‌ای چندمرحله ای بود. داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه استاندارد GSI و CAM گردآوری شدند. جامعه‌ی آماری، شامل سه دسته شهروندان، کادر درمان، همراهان بیماران در تهران بود؛ حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به ترتیب 384، 201، 384 نفر به دست آمد. جهت برازش مدل و سنجش روابط بین متغیرها، از روش مدل یابی معادلات ساختاری در قالب نرم‌افزار ایموس استفاده شد.
نتایج: شاخص‌های نیکویی برازش (cmin/df=2.851، Rmsea=0.08، Cfi=0.945) گویای برازش مناسب مدل بودند. به‌جز متغیر نابرابری در درمان، سایر متغیرهای مستقل با استیگما رابطه‌ای معنادار برقرار کردند. ضریب تبیین r2 نشان داد متغیرهای عادت واره، خوش‌بینی، آگاهی از سرطان، دین‌داری، حمایت اجتماعی و سرمایه اجتماعی بر روی‌هم 48 درصد از تغییرات استیگما را پیش‌بینی کردند. عادت واره و حمایت اجتماعی با ضرایب استاندارد (بتا) 0.48 و 0.28- به ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین سهم را در تبیین استیگما داشتند. بر اساس آزمون تفاوت میانگین، میزان استیگما در بین مردم عادی بیش از دودسته دیگر بود.
نتیجه‌گیری: آگاهی از ابعاد مختلف بیماری سرطان (مانند علائم، عوامل ایجادکننده)، زدودن کلیشه‌های نادرست پیرامون سرطان (مانند سرطان یعنی مرگ)، ارتباط مداوم با بیماران سرطانی و دریافت حمایت‌های اجتماعی لازم از سوی منابع مختلف، از جمله مهم‌ترین ابزارهای لازم جهت کاهش استیگمای سرطان می‌باشند.
