فصلنامه

---

زمینه و هدف : تمرکز بر ایجاد فرصت مشارکت بیماران در تمام سطوح سیستم بهداشت و درمان در جهت اعتلای توانائی آنان در ارتقای ایمنی بیمار و کیفیت ارائه خدمات امری ضروری است. هدف پژوهش حاضر «بررسی ادراک بیماران بستری در بخشهای بالینی بیمارستانهای عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران در زمینه مشارکت در تصمیمات درمانی و ایمنی بیمار» می باشد.

مواد و روش ها: این بررسی به صورت مقطعی انجام گرفت. در بهار 1390 لیست 8 بیمارستان عمومی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران و کلیه بخشهای بالینی آن از طریق وبسایت دانشگاه تهیه شد. در نهایت با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای حجم نمونه 300 نفر محاسبه شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ساختار یافته ای بود که پایائی و روائی آن در حد قابل قبول بود. در این مطالعه از روشهای آماری توصیفی، رگرسیون خطی و رگرسیون چند متغیره لجستیک برای تحلیل داده‌ها استفاده گردید.

نتایج: 60% افراد زن بودند. 59/7% افراد میزان مشارکت در تصمیمات درمانی را زیاد و 27% کم ارزیابی کردند. 60% افراد میزان ایمنی بیمار را خوب و 26%ضعیف ارزیابی کردند. افراد جوانتر و شاغل، میزان مشارکت را بیشتر ارزیابی کردند. افراد با تحصیلات بالاتر یا شاغل یا مجرد امتیاز ایمنی کمتری به بیمارستان دادند. مشارکت بیمار در تصمیمات درمانی تاثیری بر ارزیابی وی از میزان ایمنی بیمار در بیمارستان نداشت.

نتیجه گیری: علائمی که ممکن است توسط فرد نابهنجار تفسیر شده، احتمالاً توسط فرد دیگر به گونه متفاوت تفسیر می شود. این اختلاف ناشی از تفاوتهای دموگرافیک افراد می باشد

---

زمینه و هدف: تبیین ابعاد توانمندی روانشناختی و میزان بهره وری منابع انسانی از جنبه نظری و کاربردی از اهمیت خاصی برخوردار است.لذا در این پژوهش به رابطه توانمندی روانشناختی کارکنان با میزان بهره وری منابع انسانی در مرکز درمانی هاشمی نژاد می پردازد. مواد و روشها:این پژوهش براساس هدف از نوع کاربردی و از لحاظ روش زمینه یابی است.و جامعه آماری کارکنان اداری- مالی بیمارستان شهید هاشمی نژاد تهران میباشد.تحقیق به لحاظ اجرا از نوع همبستگی است.ابزار پژوهش پرسشنامه و روش گرد آوری داده ها مصاحبه و مشاهده می باشد.برای گردآوری داده ها به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از دو نوع پرسشنامه و توزیع آنها در بین نمونه آماری استفاده گردید.سئوالات مطرح شده برای هر دو پرسشنامه بر اساس مقیاس هفت تایی لیکرت تنظیم شده است.پایایی پرسشنامه بهره وری در حدود 0.95 و پرسشنامه توانمندی 0.93 بدست آمد.جهت پاسخگویی به اهداف پژوهش از دو سطح آمار تحلیلی و توصیفی استفاده گردید. نتایج:نتایج آزمون فرضیه های پژوهش ضریب همبستگی پیرسون رابطه معناداری را بین مولفه توانمندی روانشناختی با چهار متغیر بهره وری منابع انسانی (تعهدسازمانی-مشارکت سازمانی-خلاقیت شغلی و رضایت شغلی) مورد بررسی را نشان داد. که نتایج حاصل بین این دو مولفه برای مولفه تعهدسازمانی(0.95)-مشارکت سازمانی(0.90)-خلاقیت شغلی(0.86) و رضایت شغلی0.85) بدست آمد. نتیجه گیری:با بهره گیری از شاخصها و مولفه های موثر توانمندی روانشناختی کارکنان(احساس شایستگی-احساس موثر بودن و ...) میتوان در جهت بهره وری نیروی انسانی تاثیر بسزایی را لحاظ نمود. کلمات کلیدی:توانمندی روانشناختی،بهره وری،مشارکت

---

زمینه: در کشورهای مختلف روش‌ها و ابزارهای متنوعی جهت ارتقاء کیفیت مراقبت‌های سلامت تا به امروز بکار گرفته شده‌اند. از میان این روش‌ها، حاکمیت بالینی برای نخستین بار توسط NHS انگلیس به عنوان استراتژی ارائه از سوی دولت و به منظور ارتقاء کیفیت مراقبت‌های بالینی در سال 1998 مطرح شد. حاکمیت بالینی به طور همزمان روی مسئولیت‌پذیری جهت حفظ سطح مراقبت‌های کنونی و نیز ارتقاء وضعیت کیفی مراقبت‌های آتی تاکید‌ دارد. مواد و روش‌ها: هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه بین حاکمیت بالینی و عملکرد سازمانی بیمارستان‌های اردبیل می‌باشد که با استفاده روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه در بین 600 نفر از بیماران، کارکنان، پزشکان و مدیران بیمارستان‌های اردبیل به روش نمونه‌گیری تصادفی ترکیبی انجام گرفته است. جهت بررسی فرضیه‌های تحقیق از آزمون همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون استفاده گردید. یافته‌ها: با توجه به نتایج تحلیل‌ داده‌ها، بین حاکمیت بالینی و عملکرد سازمانی رابطه معنی‌داری وجود دارد. از سوی دیگر، طبق نتایج جدول مقدار سطح معناداری F مشاهده شده برای مولفه‌های تحقیق سطح اطمینان 99/0 است، بنابراین می‌توان گفت که نتایج آزمون تحلیل واریانس استفاده از مدل خطی رگرسیون را مجاز می‌داند. همچنین با توجه به ضرایب تعیین همه مولفه‌های حاکمیت بالینی بر عملکرد تأثیر مثبت و معناداری دارد. در بین مولفه‌های حاکمیت بالینی، مولفه ممیزی بالینی با مقدار 163/0 کمترین تأثیر و مولفه مدیریت نیروی انسانی با مقدار 908/0 بیشترین تأثیر را بر عمکرد بیمارستان دارد. نتیجه: با توجه به نتایج به دست آمده از تحقیق، مشارکت دادن بیماران در امور درمان، استفاده از اطلاعات و تجارب همراهان بیماران برای ارایه خدمات بیشتر به بیماران، تخصیص اعتبار ویژه برای بحث آموزش کارکنان و استفاده از تخصص کارکنان نخبه و باتجربه در حوزه آموش کارکنان امری ضروری محسوب می‌گردد.

---

زمینه و هدف: مشارکت بخش دولتی و خصوصی همکاری بین نهادهای این دو بخش بوده که جهت تحقق اهدافی مشترک و از میان برداشتن محدودیت ها انجام می گیرد. هدف پژوهش حاضر بررسی معیارهای مهم در جلب مشارکت بخش خصوصی در بخش بهداشت بود.

مواد و روش ها: برپایه مطالعات و نمونه نظرسنجی های انجام گرفته مقامات دولتی دارای نقش اساسی در قالب بندی سیاست های سلامت و برنامه های مخصوص شرایط هر کشور می باشند. درسال های اخیر، هزینه ارائه مراقبت های بهداشتی به صورت نمایی افزایش یافته است و دولت ها به دنبال مکانیزم های جایگزین برای کاهش هزینه ها هستند در حالی که افزایش ظرفیت برنامه های اجتماعی با سرمایه گذاری های قابل توجه در زیرساخت ها همراه هستند. این مقاله با مطالعه پژوهش های پیشین در زمینه مشارکت بخش دولتی و خصوصی، به کارگیری انواع مختلف این مدل ها را مورد بررسی قرار داده و به تعیین معیارهای کلیدی و حیاتی در موفقیت یا شکست این پروژه ها پرداخته است. هرچند هنوز تجربه به کارگیری آن در کشور ما بسیار محدود است و ارزیابی دقیقی بر مبنای مطالعات موردی از آن وجود ندارد.

نتایج: بر اساس نتایج این تحقیق معیارهایی مانند امکان بازگرداندن بخشی از هزینه های شرکت در مناقصه برای مناقصه گران، وضوح اهداف و مسئولیت، اشتراک و تخصیص ریسک صحیح و منصفانه بین طرفین، کاهش هزینه بخش دولتی از طریق کاهش تصدی گری، انگیزش بخش خصوصی، مکانیزم روشن نظارت و حل اختلاف فیمابین و پشتیبانی سیاسی از سرمایه گذاری بخش خصوصی نقش مهمی در موفقیت پروژه های مشارکت بخش خصوصی و دولتی را دارند که لازم است به آن ها توجه ویژه ای شود.

نتیجه گیری: دولت ها می توانند جهت جلوگیری از افزایش هزینه های موردنیاز برای بازسازی، نگهداری و راه اندازی امکانات همگانی مانند بیمارستان ها و افزایش محدودیت ها در بودجه های دولتی، داشتن نوآوری از طریق فرصت طلبی بخش خصوصی و همچنین مدیریت بهتر ریسک ها با این بخش مشارکت مناسبی داشته باشند.

---

زمینه و هدف: این مطالعه با هدف تبیین فرایند ایجاد یک بیمارستان غیردولتی و غیرانتفاعی به عنوان یک بیماستان شرکتی و ارائه مدلی برای ایجاد بیمارستانهای مستقل و شرکتی انجام شد.
مواد و روش ها: مطالعه از نوع کیفی و موردی بود. داده ها با مصاحبه با بنیانگذاران بیمارستان محب مهر، کارکنان و برخی مسئولان دانشگاه و سازمانهای خیریه جمع آوری شد. روش تحلیل داده ها تئوری بنیادی بود و داده ها در سه مرحله باز، محوری و انتخابی کدگذاری شدند.
نتایج: عوامل اولیه ایجاد بیمارستان محب مهر پایین بودن پرداختی پزشکان و اشتغال همزمان پزشکان در بخش دولتی و خصوصی بود. وجود فضاهای مرده در بیمارستان هاشمی نژاد و امکان قرارداد با بیمه های تکمیلی عوامل ثانویه بودند. واکنشها شامل استقبال پزشکان بیمارستان و مخالفت دولت و وزارت بهداشت بود. به دلیل پایین تر بودن تعرفه ها نسبت به بخش خصوصی و پذیرش بیمه های پایه و تکمیلی، دسترسی خوبی برای بیماران ایجاد شد. نظرات منفی دولت و وزارت بهداشت به تدریج تعدیل شد.
نتیجه گیری: فرایند تمرکز زدایی بخش دولتی در بیمارستانها باید به صورت پایین به بالا صورت گیرد. بهتر است به جای تبدیل بیمارستان های دولتی به مستقل یا شرکتی، آنها را از نو به شکل مستقل یا شرکتی ایجاد کرد. همینطور قبل از هرگونه اقدام تمرکز زدایی، باید ثبات مالی و مدیریتی در سازمانها ایجاد شود. برای تمرکز زدایی در سیستم اداره بیمارستانها، منافع کارکنان باید حفظ شود. بهتر است به جای دریافت اعتبارات دولتی، از ظرفیت اوقاف و دریافت وام های بانکی استفاده شود

---

زمینه و هدف: مشارکت بخش دولتی و خصوصی در تأسیس و راه‌اندازی بیمارستان، استراتژی مناسبی برای ارائه خدمات با کیفیت سلامت به مردم با هزینه کم برای دولت است. با این وجود، چالش­هایی در مسیر مشارکت بخش دولتی و خصوصی در تأسیس و راه‌اندازی بیمارستان‌های ایران وجود دارد. این پژوهش با هدف شناسایی و تبیین چالش­های تأسیس و تجهیز بیمارستان جامع زنان محب یاس انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه کیفی با منطق استقرایی و به صورت مورد پژوهی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی اسناد در سال 1397 انجام شد. تعداد 24 نفر از ذی­نفعان کلیدی، مدیران و کارکنان مشارکت‌کننده در تأسیس و تجهیز بیمارستان جامع زنان محب یاس به صورت هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. از روش تحلیل موضوعی برای تحلیل داده­های پژوهش استفاده شد.
نتایج: چالش‌های مشارکت عمومی- خصوصی در ساخت و تجهیز بیمارستان جامع زنان محب یاس عبارت بودند از مدل نامناسب مشارکت عمومی- خصوصی، فراهم نبودن بستر مشارکت عمومی- خصوصی، اعتماد کم به بخش خصوصی، مشکلات تأمین مالی پروژه ساخت بیمارستان، تخریب ساختمان نیمه­ساخته بیمارستان، افزایش هزینه‌ ساخت بیمارستان، ادغام و انتزاع دانشگاه علوم پزشکی تهران و ایران، مشکلات دریافت پروانه تأسیس بیمارستان، ادغام بیمارستان محب یاس با بیمارستان میرزا کوچک خان، تغییر کاربری بیمارستان و مشکلات تأمین و مدیریت تجهیزات و کارکنان بیمارستان.
نتیجه­گیری: اگرچه مشارکت عمومی- خصوصی مزایایی برای نظام سلامت به دنبال دارد، ولیکن، به دلیل اهداف، انگیزه‌ها و سبک مدیریت متفاوت بخش دولتی و خصوصی با چالش‌های متعددی همراه است. نتایج این پژوهش اطلاعات ارزشمندی را در اختیار سیاستگذاران و مدیران ارشد نظام سلامت در مورد عوامل کلیدی موفقیت و موانع اجرایی مشارکت بخش دولتی و خصوصی در بخش سلامت ارائه می‌کند.

---

زمینه و هدف: با وجود چالش‌های متعدد، مشارکت عمومی-خصوصی در بیمارستان‌ها به عنوان یکی از جذاب‌ترین بسترهای سرمایه‌گذاری برای بخش خصوصی شناخته می‌شود. پژوهش حاضر با هدف تبیین چالش‌های مشارکت بخش خصوصی با بیمارستان‌های دولتی با استفاده از مدل مشارکت دولتی- خصوصی در بیمارستان‌های دولتی شهر یزد انجام گرفت.
مواد و روش‌ها: پژوهش کیفی حاضر در سال 1400 انجام شد. دیدگاه 15 نفر از اعضای هیئت‌علمی، روسا، مدیران و کارشناسان عملیاتی در خصوص مشارکت بخش‌های خصوصی و امور مرتبط با واگذاری و انعقاد قراردادها و طرفین بخش خصوصی از طریق راهنمای مصاحبه کیفی نیمه ساختاریافته استخراج و با روش تحلیل محتوا در سه مرحله کدگذاری تحلیل شد.
نتایج: در مجموع 10 طبقه اصلی شامل مشکلات اقتصادی و سیاست‌گذاری، آمادگی ناکافی نیروی انسانی، کمبود مرجع پشتیبان، ضعف قوانین در زمینه مشارکت‌، کمبود دانش و تجربه در مدیران در زمینه مشارکت‌، کمبود شفافیت مالی، تعارض منافع، ضعف هماهنگی، کمبود آمادگی فرهنگی و اعتمادسازی و کمبود برنامه و نظارت در زمینه مشارکت‌ و 28 زیر طبقه استخراج شد.
نتیجه‌گیری: چالش‌های مرتبط با مسائل سیاستی و عدم ثبات ناشی از آن، ناهماهنگی واحدهای مختلف، عدم آمادگی نیروی انسانی و جزئیات قرارداد در به‌کارگیری مدل‌های مختلف مشارکت عمومی خصوصی در بیمارستان‌ها وجود داشته که در این زمینه استفاده از رویه‌های یکسان، شفاف‌سازی شرایط و الزامات بخش خصوصی جهت مشارکت و تدوین قوانین و قراردادهای عاری از هرگونه کاستی و ضعف که به زیان‌بخش دولتی منجر شود توصیه می‌گردد.

---