فصلنامه

---

کیفیت موضوعی است که در دنیای متلاطم امروز توجه تمامی سازمانها از جمله سازمانهای سلامت را به خود جلب کرده است. چرا که سازمانهای بخش سلامت در عرصه رقابت و تجارت جهانی ناگزیر به انطباق خود با شرایط جهانی و ارائه محصولاتی با کیفیت متمایز و بعبارتی متناسب با نیاز مشتری هستند. این مساله که کیفیت چیست و چه کاربردی دارد، اگر چه به ظاهر موضوعی بدیهی تلقی می شود لکن در اصل مفهومی ذهنی دارد. شاید بتوان کیفیت را در متعالی ترین تعریف یک فلسفه مدیریتی، در لطیف ترین معنی یک مفهوم استنباطی، در کاربردی ترین بیان یک شیوه زندگی و در دنیای کسب و کار یک استراتژی مهم برای دستیابی به برتری سازمانهای ارائه دهنده مراقبتهای سلامت بعنوان مهمترین نهادهای اجتماعی که ارتباط مستقیمی با حیات انسانها دارد زیرا نقش موثری در تعیین و ارتقای سطح سلامت جامعه بشری ایفا می کند خطا در کیفیت اطلاعات، ابزارها، منابع و روشهای ارائه مراقبتهای سلامت موجب بروز خساراتی می شود که با پرداخت گزار ترین هزینه های نیز امکان جبران آن وجود ندارد، بنابراین لازم است تا رویکرد دولتها نسبت به سازمانهای سلامت با دیدگاهی متفاوت نسبت به سازمانهای صنعتی و اقتصادی مطرح گردد. در واقع روشهای متعددی برای بهبود کیفیت خدمات و محصولات در عرصه بهداشت و درمان وجود دارد که از مهمترین و موثرترین آنها بکارگیری سیستمهایی است که میزان خطا در بندی و بازیابی اطلاعات را به جمع آوری، پردازش، طبقه حداقل برساند. لذا استفاده از فناوریای جهت نیل به متعالی ترین هدف انسانی است. استفاده از فناوری اطلاعات مراقبتهای سلامت و نیز اهمیت آن برای پزشکان و سیستمهای اطلاع رسانی برای سازمانهای ارائه دهنده به تناسب نقشهایی که آنان در سیستم سلامت ایفا می کنند بطان می شود. بعلاوه برای سنجش کیفیت اطلاعات سلامت معیارهایی تعریف شده و در ادامه زمینه های کاربردی مدیریت اطلاعات و نظام اطلاع رسانی در حوزه های مختلف از جمله مدیریت، مراقبت و مدارک پزشکی مورد بحث قرار میگیرد. در بخش دیگر از این مجموعه که اهم اطلاعات آماری مقاله محسوب می شود، تحلیلی از وضع موجود کشورهای منطقه مدیترانه شرقی در زمینه استفاده از سیستمهای اطلاع رسانی پزشکی و بهداشتی ارائه می شود. در این تحلیل که در سال 2001 توسط دفتر منطقه ای سازمان جهانی بهداشت در مدیترانه شرقی (iii) صورت گرفته است پرسشنامه ای با 26 پرسش تهیه شده که در 20 کشور عضو دفتر توزیع گردیده است. 90% جامعه هدف این مطالعه با تکمیل پرسشنامه در این طرح مشارکت داشته اند. در پرسشنامه فوق وضعیت کشورهای مذکور در مورد برخورداری از یک نظام ملی اطلاع رسانی پزشکی و بهداشتی، وجود یک بخش سازمانی در سطح وزارتخانه های بهداشت و درمان با ماموریت مدیریت سیستمهای ارتباطی و اطلاع رسانی پزشکی، طراحی یک مرکز ویژه کامپیوتری، اختصاص بودجه سالانه برای اینگونه فعالیتها و دیگر موارد مربوط با موضوع اطلاع راسنی پزشکی ارزیابی شده است. در پایان نیز توصیه هایی به کشورهای منطقه ارائه شده است؛ از جمله این موارد تعریف نیازهای کاربران، طراحی و استقرار سیستمهای اطلاع رسانی پزشکی با توجه به استانداردهای مربوطه، اختصاص منابع مالی و انسانی در سطوح ملی و منطقه ای ، آگاه سازی متخصصین مراقبتهای سلامتی iv در رابطه با اهمیت اطلاعات و نظامهای اطلاع رسانی و ضرورت توسعه نیروی انسانی در زمینه فناوری اطلاعات است. از مهمترین موارد پیشنهادی، تدوین برنامه آموزشی اطلاع رسانی پزشکی بمنظور تدریس در دانشکده های پزشکی و ارائه مطالب اختصاصی این بحث به دانشجویان پزشکی است.

---

---

---

زمینه و هدف: تجهیزات پزشکی نقش اساسی در روند تشخیص و درمان بیماران و یا به عبارتی سلامت جامعه بر عهده دارند، از طرف دیگر رشد روز افزون تکنولوژی و افزایش فزاینده قیمت های تجهیزات موجب گردیده که همه روزه بخش عظیمی از سرمایه کلان کشور به منظور خرید این نوع تجهیزات به صورت ارز از کشور خارج شود. نظر به اینکه در سطح کنونی از پیشرفت و توسعه اقتصادی ، توان تولید انواع گوناگونی از تجهیزات پزشکی و اقلام دارویی و ...در کشور بالا بوده و با در نظر گرفتن اهمیت ارز آوری برای کشور و نیز با عنایت به مشکلات سیاسی و اقتصادی موجود در منطقه و وجود رقبا، زمانی که توان تولید کالا و ارائه خدمات در کشور بالا بوده و بتوان بازار داخلی را تحت پوشش قرار داد، نه تنها می توان از واردات بی رویه جلوگیری کرد، بلکه می توان در بسیاری موارد،اقدام به صادرات کرد.هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی توسعه کمی صادرات تجهیزات پزشکی با تاکید بر ماده 87 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بود که بر طبق آن وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بایستی 30% از مصارف ارزی خود را از محل صادرت کالا و خدمات سلامت تامین نماید.

مواد و روشها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی کاربردی است که به روش کمی انجام گرفت.داده ها از طریق چک لیست هایی که از طریق مصاحبه با کارشناسان تکمیل گردیده است و مراجعه با سازمان های ذیربط و مطالعات کتابخانه ای و اینترنتی و بررسی سوابق تحقیقاتی موجود گردآوری شده است.چک لیست ذکر شده شامل آیتم هایی از قبیل میزان واردات و صادرات (به میلیون دلار)،تعداد گواهینامه های بین المللی CE,FDA.ISO، تعداد شرکت های تولیدی صادر کننده،تعداد شرکت هایی که در نمایشگاه های بین المللی و خارجی حضور داشته اند، در سال‌های قبل (1382و1383)و بعد از قانون برنامه چهارم توسعه(1384،1385و1386)می باشد.اطلاعات گرد آوری شده با استفاده از روش‌های آمار توصیفی شامل جداول مقایسه ای و تطبیقی، نمودارها و شاخص های درصد و نسبت، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: صادرات تجهیزات پزشکی کشور از 08/1 درصد واردات قبل از قانون برنامه چهارم توسعه و اجرای ماده 87، به 77/1 درصد واردات، بعد از قانون افزایش یافته است که نشان می دهد، میزان صادرات تجهیزات پزشکی کشور از درصد رشدی معادل  88/63 درصد برخوردار بوده است. نسبت تعداد گواهینامه های بین المللی به تعداد شرکت های تولیدی صادرکننده از 14/1 به 12/2 بعد از قانون برنامه چهارم افزایش پیدا کرده است. این نسبت از رشدی معادل 96/85 درصد برخوردار بوده است.تعداد شرکت های تجهیزات پزشکی حاضر در نمایشگاههای بین‌المللی نیز، از 13 شرکت به 71 شرکت، بعد از قانون برنامه چهارم افزایش یافته است.

نتیجه گیری:در بحث توسعه کمی، میزان رشد محقق شده در رقم صادرات حوزه تجهیزات پزشکی (با وجود افزایش مستمر واردات این حوزه!) در دو سال آغازین قانون برنامه، به عنوان تنها یکی از حوزه های چند گانه ارز آور وزارت بهداشت، تا حدودی چشم گیر بوده است.در بحث توسعه کیفی، به موازات افزایش تعداد شرکت های تولیدی صادر کننده بعد از قانون برنامه چهارم، تعداد گواهینامه های بین المللی که امکان صادرات به سایر کشورها و بازارهای بین المللی بیشتری را نسبت به قبل فراهم می آورد نیز افزایش یافته است که در نهایت منجر به افزایش رشد کمی حاصله در این زمینه نیز می شود.افزایش تعداد شرکت های حاضر در نمایشگاههای بین المللی موید این نکته است که کیفیت تجهیزات پزشکی تولید داخل کشور نیز روند صعودی را دنبال کرده است که این امر نیز در معرفی صنعت تجهیزات پزشکی کشور به بازار جهانی نقش موثری را ایفا نموده است.

---

سابقه و هدف: در نظام سلامت برای بررسی و اندازه گیری اتفاقات ناخواسته، روش های متعدد و مختلفی وجود دارد که در این پژوهش به آن ها اشاره و نقاط ضعف و قوت هر یک مورد بررسی قرار می گیرد.

منابع اطلاعاتی و روشهای انتخاب منابع: جهت انجام مطالعه مروری مزبور از روش کتابخانه ای و جستجوی اینترنتی استفاده شده است. برای انجام جستجو بانک‌های اطلاعاتی Medline, Google Scholar و بانک های اطلاعاتی فارسی مورداستفاده قرار گرفت.

 ترکیب مطالب و نتایج: روش های متعدد و مختلفی برای بررسی اتفاقات ناخواسته وجود دارد که هر کدام دارای نقاط ضعف و قوتی می باشند. مطالعه پرونده بیماران از شایع ترین روش ها می باشد که با وجود آن که روشی نسبتاً گران و زمان بر است اما برای اندازه گیری میزان اتفاقات مناسب می باشد اگر چه ممکن است باعث ارزیابی کمتر میزان این اتفاقات گردد. همچنین این روش برای یافتن علل ریشه ای خطاها مناسب نیست. روش شایع و مهم دیگر استفاده از نظام ثبت اتفاقات و خطاها می باشد که برای بررسی علل ریشه ای اتفاقات مناسب بوده اگر چه برای اندازه گیری میزان آن ها مناسب نیست. دیگر روش های شایع عبارتند از : استفاده از پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده مستقیم و بررسی شکایات.

نتیجه گیری: هیچ روشی به تنهایی برای بررسی و اندازه گیری اتفاقات ناخواسته کافی نبوده و جوابگوی همه نیازها نیست. لازم است ترکیبی از روش های موجود مورد استفاده قرار گیرد. اینکه چه ترکیبی مناسب تر است موضوعی است که بر اساس نیاز و هدف مطالعه و زمان و منابع موجود مشخص می گردد. 

---

زمینه و هدف: امروزه بخش بهداشت و درمان به دلیل ارتباط مستقیم با سلامتی انسانها یکی از مهمترین حوز ه های توسعه پایدار در جوامع بشری به شمارمی رود. تحقق این امر نیازمند وجود درمانگرانی سالم، شاداب و با انگیزه کاری بالا می باشد. از جمله درمانگران این بخش، کادر پرستاری بیمارستانها هستند. در تمام بخشهای بیمارستان با پرستارانی برخورد می کنیم که هنگام ورود به شغل پرستاری، افراد منظم، دلسوز و علاقه مندی بوده اند اما معمولا پس از چند سال کارکردن و مواجه شدن با انبوهی از مشکلات و استرس های شغلی در محیط کار، احساس خستگی کرده، انگیزه خود را از دست می دهند و حتی مایلند از کار خود کناره گیری نمایند. مطالعه حاضر، جهت بررسی عوامل مؤثر بر انگیزش شغلی پرستاران شاغل در بخشهای بستری بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی کرمان انجام گرفت.

مواد و روشها: این بررسی یک مطالعه مقطعی است که بر روی 232 پرستار شاغل در بخشهای بستری بیمارستانهای آموزشی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی کرمان که به صورت طبقه ای تصادفی انتخاب شدند، صورت گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ای خود ساخته حاوی 31 سوال در 5 حیطه عوامل روانی، رفاهی، آموزشی، مالی و اداری بوده است. جهت تعیین پایایی پرسشنامه، مطالعه ای مقدماتی به صورت پایلوت انجام گردید و آلفای کرون باخ پرسشنامه توسطspss11.5 ،0.92 برآورد گردید. جهت تحلیل داده ها از نرم افزارspss11.5 و آزمونهای آماریKruskal-Wallis و Mann-Whitney استفاده گردید.

نتایج: از نظر رابطه بین نوع بیمارستان و حیطه های مختلف انگیزش شغلی پرستاران، تنها رابطه بین عوامل رفاهی و نوع بیمارستان از نظر آماری معنی دار بوده است(p=0/012). از نظر آماری، رابطه بین وضعیت تأهل، جنسیت و سابقه کار با عوامل روانی معنی دار بود(به ترتیب p=0/011، p=0/002 و p=0/043). رابطه آماری معنی داری بین هیچ یک از حیطه‌های مختلف مورد بررسی با سن و مدرک تحصیلی پرستاران رابطه آماری معنی داری مشاهده نشد.

نتیجه گیری: در این مطالعه، پرستاران دارای ویژگیهای زیر دارای وضعیت انگیزشی بالاتری بوده اند: اشتغال به کار در بیمارستانB ، متاهل، مرد، دارای مدرک تحصیلی فوق لیسانس، با سابقه کار بیش از 10 سال و سن بین 40-30 سال.

---

زمینه و هدف : تحقیق حاضر در مورد پیشبرد یادگیری الکترونیکی در دانشگاه های علوم پزشکی می باشد. هدف برآن تا  عوامل کلیدی موفقیت یادگیری الکترونیکی ومیزان آمادگی برخی از گروه ها در حوزه علوم پزشکی برشمرده شود.

مواد و روش ها : مقاله تحقیقی است و داده های تحقیق از طریق پرسشنامه انجام شده است. جامعه تحقیق کلیه مسئولین فاوا (فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات) دانشگاه های علوم پزشکی کشور و مدیران گروه های دانشگاه مورد مطالعه می باشند. از روش تحلیل عاملی استفاده شد. روایی ضریب کرونباخ (95% )مشخص گردید و از آزمونT-TEST، آنالیز واریانس یکطرفه و آنالیز همبستگی پیرسون استفاده گردید.

نتایج: از دیدگاه مدیران فاوا، سیزده عامل به عنوان اولویت مشخص شد. از دیدگاه  مدیران گروه های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مورد مطالعه، پنج عامل به عنوان عوامل مهم آمادگی بدست آمد. نتایج بین سه عامل، "محیط قانونی و فنی، نرم افزار و سخت افزار تخصصی و اینترنت پر سرعت" از دیدگاه مدیران فاوا و عامل، "تمایل و توانمندی برای اجرا از دیدگاه مدیران آموزشی اختلاف معنی داری در سطح p= ./002 را نشان داد. همچنین در مورد عامل، اقبال مسئولین و اعمال مشوق های مادی و معنوی از دیدگاه مدیران فاوا و عامل، توانایی انجام کار از دیدگاه مدیران آموزش اختلاف معنی داری با p =0 /011 نشان داد.

نتیجه گیری: استراتژی های مناسبی به منظورتوسعه  هماهنگ و همسو با شرایط موجود می بایست اتخاذ شود که از جمله به برخی از آنها میتوان اشاره نمود: ترسیم سند چشم‌انداز از سوی وزارت بهداشت،تولید محتوا (پزشکی و غیره) به شکل مناسب ، توسعه زیر ساخت های فنی و ارتباطی ،توسعه  یادگیری الکترونیکی ابتدا در حوزه علوم پایه و سپس به عنوان آموزش های مکمل در علوم بالینی،توسعه سواد اطلاعاتی و ایجاد مهارت های لازم در بین اساتید و دانشجویان و ترغیب آنها در این زمینه ،ایجاد بسترها و ساختارهای مناسب و تعاملات لازم ،وجود کتابخانه مجازی ،ترسیم قوانینی برای حمایت از حقوق پدیدآورندگان و صاحبان محتوای آموزشی ،فرهنگ‌ سازی صحیح و مناسب،مشارکت بخش خصوصی در توسعه  یادگیری الکترونیکی  و... می باشد.

---

---

---

---

زمینه و هدف: رفتار شهروندی سازمانی ، یک رفتار فردی آگاهانه و با بصیرت است که اگر چه مستقیما با سیستم پاداش رسمی سازمان بازشناخته نمی شود اما می تواند بر عملکرد سازمان ، نقش مثبت و تاثیر گذاری داشته و کارکردهای آن را ارتقاء بخشد. در این مطالعه ، به بررسی رابطه بین رفتار شهروندی سازمانی و عوامل تاثیر گذار بر آن پرداخته شده است.

روش کار: این مطالعه، مطالعه ای است توصیفی - تحلیلی که به صورت مقطعی بر روی یک نمونه 130 نفری از پرسنل شاغل در حوزه ستادی دانشگاه علوم پزشکی شیراز که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی در سال 1388 انتخاب شده اند، انجام شده است . اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. جهت تحلیل و ارائه داده ها از آمار توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. سطح معنی داری نیز 05/0 در نظر گرفته شده است.

یافته ها:  نتایج مطالعه حاکی از آن است که رفتار شهروندی سازمانی با فرهنگ سازمانی،  شخصیت و کنترل درونی، رابطه آماری مثبت و معنی دار (001/0 p<) و با استرس شغلی، رابطه آماری معکوس و معنی دار (001/0 p<)  دارد. همچنین، بین ابعاد مختلف رفتار شهروندی سازمانی با یکدیگر نیز رابطه آماری مثبت و معنی دار وجود دارد (001/0 p<). از سوی دیگر، بین تواضع با فرهنگ سازمانی، کانون کنترل و شخصیت، رفتار مدنی با فرهنگ سازمانی، گذشت و جوانمردی با فرهنگ و شخصیت و در نهایت ، بین با وجدان بودن با فرهنگ ، رابطه آماری مثبت و معنی دار اما بین تواضع، رفتار مدنی و با وجدان بودن با  استرس شغلی و نیز بین با وجدان بودن و شخصیت ، رابطه آماری منفی و معنی داری وجود دارد (05/0 p<).

نتیجه گیری: کاهش استرس شغلی، وجود عدالت سازمانی و فرهنگ سازمانی مشوق جمع گرایی و رفتارهای شهروندی و نیز خصوصیت فردی کارکنان از جمله شخصیت، کانون کنترل و ... بر روی میزان بروز رفتار شهروندی سازمانی توسط کارکنان دانشگاه علوم پزشکی شیراز تاثیر گذار است و توجه به هر یک از این ابعاد و فاکتورهای کلیدی و تلاش در جهت تقویت و حمایت از آنها توسط مدیران می تواند موجب اشاعه هر چه بیشتر این رفتارها و در نتیجه بهبود عملکرد سازمان شود.

---

زمینه و هدف: گردشگری پزشکی صنعت رو به رشدی است که در آن بیماران برای دریافت خدمات پزشکی به فراتر از مرزها سفر می‌کنند. این مطالعه با هدف ارزیابی توانمندی های بیمارستان‌های منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران در جذب گردشگران پزشکی بر اساس استانداردهای بیمار محور کمیسیون مشترک بین الملل انجام گرفته است.
مواد و روش‌ها: به صورت توصیفی - مقطعی در بیمارستان هاشمی نژاد ، قلب رجائی و شهید مطهری صورت گرفته است. به منظور جمع آوری داده ها از بخش بیمار محور چک لیست استاندارد های کمیسیون مشترک بین الملل استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از تکنیک های موجود در آمار توصیفی استفاده شده است.
یافته ها: بیشترین میزان رعایت استانداردها مربوط به استانداردهای مدیریت تجویز و نحوه استفاده از دارو (5/84%) مربوط به بیمارستان هاشمی نژاد و کمترین میزان نیز استانداردهای حقوق بیمار و خانواده (5/47%) است که مربوط به بیمارستان مطهری می باشد. میانگین بیمارستان هاشمی‌نژاد (8/71%) بیشتر از بیمارستان رجائی (67%) و این بیمارستان نیز بیشتر از بیمارستان مطهری (3/62%) می باشد.
نتیجه گیری: در مجموع بیمارستان های مورد پژوهش در برخی از استاندارد ها مناسب (دسترسی و تداوم درمان، ارزیابی بیماران، مراقبت های بیهوشی و مدیریت دارو) و در برخی دیگر ناکافی (حقوق بیمار و خانواده، مراقبت بیماران و آموزش بیماران) هستند. با توجه به مشخص شدن نقاط قوت و ضعف این بیمارستان ها می توانند به منظور افزایش توانمندی‌های خود از مدل تجزیه و تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید بهره ببرند.

---

زمینه و هدف: این مطالعه به بررسی تاثیر ابعاد مختلف سلامت جسمانی بر میزان استفاده از مراقبتهای پزشکی و خدمات و مراقبتهای سالمندی در بین سالمندان ایرانی مهاجر مقیم استرالیا می پردازد. یافته های این تحقیق میتواند در پر کردن خلائ اطلاعات طب سالمندی و نیز میزان استفاده از خدمات و مراقبتهای سالمندی کمک نماید.
مواد و روشها: در این بررسی توصیفی - تحلیلی تعداد 302 نفر سالمند ایرانی مهاجر 65 سال و بیشتر به روش 2007 انتخاب گردیدند. روش جمع آوری داده - تصادفی ساده از بین کل جمعیت 1209 نفر در سالهای 2005 ها از طریق مصاحبه تلفنی و چهره به چهره، تکمیل پرسشنامه و ارسال از طریق پست بود. ابزار گرد آوری داده ها شامل سوالاتی بر اساس مطالعه وزارت بهداشت ایالت نیوسات ویلز استرالیا بود. در این مطالعه سلامت جسمانی و ابزار سنجش توانایی در انجام امور روزمره زندگی با ،( SF- شامل عملکرد فیزیکی با 10 سوال فرم کوتاه شده ( 36 5 سوال ، استفاده از خدمات و مراقبت های سالمندی شامل خدمات اساسی و پایه با 3 سوال و خدمات حمایتی نسخه 15 و آزمون spss سالمندان با 5 سوال مورد پرسش قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار و مدل های رگرسیون خطی و رگرسیون چند متغیره استفاده گردید. t, ANOVA های آماری تحلیلی
نتایج : یافته ها نشان داد که سالمندان مورد مطالعه دچار محدودیت در عملکرد فیزیکی بودند و نیاز بیشتری به کمک در انجام فعالیت های روزانه را داشتند. آنهایی که وضعیت بهتری از نظر دو شاخص جسمانی فوق داشتند به میزان کمتری از خدمات و مراقبت های اساسی سالمندی (کمک در انجام کارهای منزل ، مراقبت و بهداشت فردی، خرید و پخت و پز غذا) در یک هفته گذشته و نیز خدمات و مراقبت های حمایتی (سرویس ایاب وذها ب ، (Respite services) مراکز نگهداری موقت ، (Day care) مراکز نگهداری روزانه سالمندان ، (Special transportation) در طی یک ماه قبل از زمان پرسشگری استفاده کرده بودند. اکثریت سالمندان مورد (Home care) پرستاری در منزل مطالعه ( 96 %) استفاده از خدمات و مراقبتهای پزشکی را در طی یک سال قبل از بررسی اعلام داشتند.
نتیجه گیری: سالمندان ایرانی مهاجری که انگلیسی در منزل صحبت نمی کردند محدودیت بیشتری درعملکرد فیزیکی داشتند و سالمندانی که زبان انگلیسی بهتری داشتند و بالطبع قادر به ب رقراری ارتباط بهتری بودند نیاز کمتری به کمک و استفاده از انواع خدمات و مراقبت های حمایتی سالمندی جهت انجام فعالیت های روزمره زندگی خود داشتند. بعلاوه دسترسی به خدمات و مراقبتهای پزشکی در این گروه از سالمندان نیز بیشتر بود.

---

زمینه و هدف: خطای پزشکی موضوعی جهانی،هزینه بر وعامل مرگ ومیر وآسیب به بیماران است وسخت مورد توجه جامعه قرار دارد این موضوع امنیت بیماررا که ازمهمترین ابعاد مراقبتهای بهداشتی محسوب میشود،به خطر می اندازد.خطای پزشکی در بیمارستانهاو موسسات مراقبت سلامت ایالات متحده سومین علت مرگ ومیر بوده وسالانه قریب به 98000نفر قربانی میگیرد. هدف ازانجام این پژوهش تعیین دیدگاه پزشکان عمومی درباره خطاهای پزشکی است.
مواد و روش‌ها: برای انجام این پژوهش توصیفی -تحلیلی ومقطعی، 80نفراز پزشکان عمومی شاغل درشهرستان زابل انتخاب شدند و جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته شامل 19سوال مرتبط با انواع خطاهای پزشکی،فاش سازی خطاهای پزشکی استفاده شد که جهت تعیین روایی پرسشنامه از نظرات متخصصان واساتید مرتبط استفاده شد وروایی آن تایید گردید جهت پایایی پرسشنامه ،پرسشنامه دراختیار10نفر ازافراد مورد مطالعه قرار گرفت وپس از یک هفته مجددا پرسشنامه رادراختیار آنها قراردادیم وباتوجه به اینکه ضریب همبستگی نمرات دو پرسشنامه قبل وبعد %80شد پایایی پرسشنامه تایید گردید.پس از تکمیل پرسشنامه ها،اطلاعات وارد نرم افزارspss ورژن 11/5شد وبااستفاده از آمارتوصیفی شامل میانگین وانحراف معیار وجداول فراوانی وآزمون آماری کای دو تجزیه وتحلیل داده ها انجام شد.
نتایج: 72/5%ازپزشکان عمومی شرکت کننده دراین مطالعه خطای تشخیصی راشایعترین نوع خطاهای پزشکی دانستند 32/5%علت خطای دارویی رامربوط به خطای پرسنل داروخانه بیان کردند 36/3%از پزشکان عمومی تغییررفتار وانگیزه مندکردن پرسنل درمانی رااولین عامل درکاهش خطاهای پزشکی عنوان کردند 67/5%افراد مورد مطالعه موافق و32/5%مخالف فاش سازی خطای پزشکی بودند ومهمترین فایده فاش سازی خطای راجلوگیری وتوجه بیشتر به اشتباهات وخطاهای آینده بیان نمودند .رابطه معناداری بین گروههای سنی وجنسی وارتکاب به خطاهای پزشکی وجود ندارد(p>0/05).
نتیجه گیری: باتوجه به اهمیت وشایع بودن خطاهای پزشکی وارتباط مستقیم آن باجان ومال بیماران ،زمان،بودجه ونیروی انسانی سیستم بهداشتی درمانی، نقش مسئولین در وضع قوانینی درجهت ایجادامنیت حقوقی واخلاقی برای پرسنل پررنگتر می گردد زیرا موجب فاش سازی وبیان آسانترو به موقع خطاها به بیماران وسرپرستان میشود ونیز انگیزه مندی کارکنان ،بهبودآموزش وآگاهی از خطاهای احتمالی درحین کار نقش بسزایی در کاهش آسیب به بیمار وحفظ حقوق آنان دارد.

---

زمینه و هدف : کشورهای در حال توسعه به دنبال تغییر ترکیب سبد منابع درآمدی خود می باشند. کشور ایران نیز با پتانسیل بالای جذب گردشگر پزشکی درصدد ورود به بازار گردشگری پزشکی است. بیمارستان ها با توجه به اختلافات کیفی و هزینه ای خدمات در سراسر دنیا عاملی موثر جهت جذب گردشگر پزشکی می باشند ، لذا پرداختن به آن ها به عنوان یکی از اصلی ترین ارکان های صنعت گردشگری پزشکی ضروری است. در این راستا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اهمیت- عملکرد گردشگری پزشکی استان تهران از دیدگاه گردشگران و ارائه کنندگان خدمات پزشکی، به منظور بررسی وضعیت فعلی این صنعت،انجام شده است .
مواد و روشها : این پ‍‍ژوهش به صورت توصیفی - مقطعی در بیمارستان های منتخب جذب گردشگر پزشکی استان تهران و در سال 1389 صورت گرفته است. کلیه گردشگران پزشکی بستری دربیمارستان های منتخب تهران در سه ماهه پایانی سال 1389 که تعداد آن ها 103 نفر بوده است ، جامعه گردشگران پزشکی و کلیه کادر پزشکی و پرستاری بخش هایی که بیمار خارجی می پذیرند، ریاست و مدیریت بیمارستان های مورد مطالعه ،نمونه پژوهش را تشکیل داده اند. در رابطه با صاحب نظران دانشگاهی و سیاستگذاران مربوطه در وزارت بهداشت از نمونه گیری هدفمند استفاده شد که در مجموع تعداد آن ها بالغ بر 123 نفر بوده است . گردآوری داده ها با استفاده از پرسش نامه محقق و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک های آمار توصیفی انجام شد و یافته ها با استفاده از ماتریس اهمیت - عملکرد مورد تحلیل قرار گرفت .
نتایج : یافته های پژوهش نشان می دهد بیشترین بیماران (22/3 درصد) از کشور امارات متحده عربی بوده اند .پاسخ دهندگان به طور کلی اهمیت عوامل گردشگری پزشکی را زیاد (0/61±4/40=M) و عملکرد بیمارستان های منتخب را در این رابطه متوسط قلمداد کرده اند(0/66±2/75=M).
نتیجه گیری : از دیدگاه گردشگران پزشکی و ارائه کنندگان خدمات پزشکی ، عملکرد عوامل مرتبط با گردشگری پزشکی در استان تهران متناسب با اهمیت آن ها نمی باشد.این دو گروه ضمن آنکه عملکرد بیمارستان ها را از نظر کیفیت، تنوع و هزینه خدمات و تجهیزات پزشکی، مناسب دانسته اند ، اما اقدامات اساسی در راستای جذب گردشگر پزشکی، در سطح کلان به ویژه در ارتباط با اعتباربخشی بین المللی بیمارستان ها را ضعیف قلمداد کرده اند. در نهایت لزوم تمرکز بر کشور امارات متحده عربی ، به عنوان بازار بالقوه گردشگری پزشکی مطرح می گردد .

---

زمینه و هدف: یکی از اهرم های کنترل بسیار مهم در نظام سلامت، روش پرداخت می باشد. تمام سازمان هایی که اعتباراتی برای بخش سلامت بسیج می کنند و به گردش درمی آورند، باید تصمیم بگیرند که قرار است پرداخت به چه افرادی صورت گیرد، این پول به چه دلیل و چقدر باید پرداخت گردد. بنابراین هدف اصلی از این پژوهش شناسایی روش های پرداخت به پزشکان در نظام ارجاع کشورهای منتخب و در نهایت ارائه راهکارهایی مناسب برای بخش درمان مستقیم سازمان تأمین اجتماعی ایران بود.
مواد و روشها: این پژوهش از نوع مطالعات تطبیقی بود که با هدف ارایه راهکار برای اصلاح روش های پرداخت به پزشکان در نظام ارجاع بخش درمان مستقیم سازمان تأمین اجتماعی ایران در سال 1387 انجام شد. ابتدا مبانی نظری موضوع مورد بررسی قرار گرفته و چارچوب تحلیل وضع موجود در این قسمت معین شد. سپس برای یافتن راه‌حل‌های پیش رو برای حل مشکلات وضع موجود، مطالعه تطبیقی انجام گرفت. گزینه‌های انتخاب شده، راهکارهای اولیه را شکل داد و سپس راهکارها با استفاده از روش دلفی معتبرسازی شد.

---

زمینه وهدف: مقاله حاضربا هدف بررسی عوامل موثربرقصد تسهیم دانش درراستای پیش بینی رفتار تسهیم دانش پزشکان دربیمارستانهای آموزشی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌پردازد واز معتبرترین مدل های پیش بینی رفتاربه نام مدل رفتاربرنامه ریزی شده بعنوان چارچوب نظری تحقیق استفاده گردید.
مواد وروش ها: روش این تحقیق توصیفی/پیمایشی ازنوع همبستگی وجامعه آماری تحقیق پزشکان شاغل دربیمارستانهای آموزشی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌باشند.ابزارجمع آوری داده هاپرسشنامه می باشدکه با استفاده ازنرم افزارهایLisrelوSPSS تجزیه وتحلیل گردید.جهت تعیین روایی ازتحلیل عاملی تاییدی وبرای سنجش پایایی ازآلفای کرونباخ و بمنظور آزمون فرضیات تحقیق از مدل معادلات ساختاری استفاده شد.
یافته ها: توان پیش بینی مدل برای قصد تسهیم دانش پزشکانR2= 0.66می باشد.نتایج نشان داد که تاثیر نگرش برقصد تسهیم دانش،معنادار ومثبت با بار عاملیβ= 0.87می باشد.اماتاثیرهنجارهای ذهنی وکنترل رفتاردرک شده برقصدتسهیم دانش تایید نشد.تاثیرهنجارهای ذهنی بر نگرش مثبت ومعنادار با بار عاملی0.55 β=ارزیابی شد ودر نتیجه هنجارهای ذهنی به طور غیر مستقیم بامیانجی گری نگرش برقصد تسهیم دانش تاثیر دارند. تمام آزمونها درسطح P≤0.01معنی داربوده اند.
نتیجه گیری: بنا بریافته های این تحقیق جهت ارتقاءرفتارتسهیم دانش پزشکان،لازم است متولیان بهداشت ودرمان کشور اقدامات اصلاحی بهبود نگرش وهنجارهای ذهنی پزشکان را دردستورکارقراردهند.

---

زمینه و هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی کیفیت زندگی کاری پزشکان متخصص بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران می باشد.
مواد و روشها: نمونه پژوهش حاضر را 400 نفر از پزشکان متخصص تشکیل می دهند که از روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی شده استفاده شده است. جهت جمع آوری داده ها، از پرسش نامه کیفیت زندگی کاری ون لار استفاده شد. داده های پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS از طریق آزمون های آماری T-test و Anova تجزیه تحلیل شد. همچنین اثر همزمان متغیرهای مستقل تعریف شده مطالعه با استفاده از روش Backward در مدل رگرسیون بررسی شد.
یافته ها: میانگین کیفیت زندگی کاری کل پزشکان متخصص بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران (WRQOL) 75/48 درصد می باشد. کیفیت زندگی کاری پزشکان متخصص مرد از زن بیشتر است و کیفیت زندگی کاری کل پزشکان متخصصی که ساکن تهران هستند بالاتر از پزشکان متخصصی است که ساکن تهران نیستند ‌که این تفاوتها از لحاظ آماری معنی دار نمی باشد. کیفیت زندگی کاری پزشکان متخصصی که از امکانات موجود در محل خدمت خود رضایت دارند درتمام حیطه ها بالاتر می باشد و این تفاوتها از لحاظ آماری معنی دار می باشد. همچنین با افزایش سابقه کاری پزشکان متخصص کیفیت زندگی کاری آنها کاهش پیدا کرده است.
نتیجه گیری: کیفیت زندگی کاری پزشکان در وضعیت خوبی قرار ندارد، و مسئولین ذیربط وزارت بهداشت و مدیران بیمارستاهای مورد مطالعه باید در جهت ارتقا کیفیت زندگی کاری آنان برنامه ها و راهکارهایی را مدنظر قرار دهند.

---

زمینه و هدف: طرح پزشک خانواده یکی از اقدامات ناظر به رفرم در بخش سلامت است که مهم ترین پیامدهای آن می تواند افزایش دسترسی مردم به پزشک بویژه برای مناطق محروم باشد. هدف از این مطالعه برسی نقاط قوت و ضعف پزشک خانواده در دو شهرستان فومن و شفت در سال1390 بود.
مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی- مقطعی و از نوع کاربردی می باشد. در این مطالعه کلیه اعضاء تیم های درمان، مشتمل بر پزشکان خانواده، ماماها، بهورزان، کارشناسان و کاردانان و همچنین 856 نفر از گیرندگان خدمت در این دو شهرستان مشارکت نموده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بود که روایی و پایایی آن تائید شده است.
یافته ها: از نظر ارائه دهندگان خدمت، مهم ترین نقاط قوت نظام ارجاع و طرح پزشک خانواده؛ تأمین دسترسی آسان مردم به خدمات درمانی، کاهش هزینه های درمانی بیماران و مهم ترین نقاط ضعف آن پائین بودن حقوق و دستمزد پزشکان، ارجاع معکوس، عدم دسترسی به پزشک خانواده در تمام اوقات شبانه روز بود. از دیدگاه گیرندگان خدمت؛ مهم ترین نقاط قوت طرح دسترسی آسان به پزشک و مهم ترین نقاط ضعف آن نیز برخورد نامناسب بیمارستان ها و عدم ارائه خدمت در طول شبانه روز بود.
نتیجه گیری: به منظور رفع نقاط ضعف و بهبود کیفیت خدمات، آموزش کارکنان سطوح مختلف نظام شبکه، نظارت جامع تر و انجام ارزیابی های مقطعی به همراه نظارت موثر بر عملکرد صاحبان فرایندهای پزشک خانواده پیشنهاد می گردد.

---

زمینه و هدف : این پژوهش در نظر دارد تا یک نرم افزار که قابلیت تشخیص سریع افراد مستعد به بروز آمبولی ریه و ترومبوز وریدی عمقی پا به همراه امکان ارسال یاد آور به موقع جهت انجام عملیات پیشگیری از بروز این موارد را داشته باشد را طراحی و پیاده سازی کند. هدف نهایی معرفی سیستم پشتیبان تصمیم گیری است که در نهایت بتواند با انجام عملیات مناسب از بروز موارد معلولیت و مرگ و میر ناشی از آمبولی و ترومبوز در بیماران بستری در بخشهای مرتبط جلوگیری نماید. مواد و روش ها : طراحی این نرم افزار با زبان برنامه نویسی Visual Basic.Net و دیتابیس SQL Server صورت گرفت. سپس این نرم افزار در بزرگترین بیمارستان آموزشی شهر کرمان نصب و یک ارزیابی و نظرسنجی از پزشکان و پرستاران درباره کارکرد نرم افزار با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه های مختلف انجام شد. سپس اطلاعات توسط نرم افزار Spss آنالیز گردید. یافته ها : میانگین نمرات پزشکان 21.16 و پرستاران 20.76 بدست آمد. نتایج آزمون T-Testنشان می دهد که بین میانگین کل نمرات پزشکان و پرستاران اختلاف معنی داری وجود ندارد. نتیجه گیری : نتایج حاصله نشان داد که هر دو گروه پزشکان و پرستاران نسبت به نرم افزار، نظر مساعد و مثبتی داشتند. بنابراین استفاده از سیستم پشتیبان تصمیم گیری بالینی که پیشگیری را با دادن هشدارهای سروقت به کادر درمانی یادآوری می کنند، می تواند در کاهش بروز آمبولی ریه و ترمبوز وریدهای عمقی مؤثر و سودمند باشد.