فصلنامه بهداشت و ایمنی کار

---

مقدمه: ارزیابی عملکرد سازمان به طور جامع و در خور اعتماد همواره یکی از دغدغه‌های اصلی ذینفعان و مدیران سازمان می‌باشد. ارزیابی عملکرد می‌تواند باعث آگاهی از میزان پیشرفت در بهبود عملکرد هر سازمان به ویژه در بخش ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست(HSE) گردد، و در نتیجه انگیزه و فرصت لازم برای ارتقاء کیفیت عملکرد HSE را ایجاد نماید. رویکرد اعطا جوایز ملی کیفیت و سرآمدی سازمان بر این واقعیت تاکید دارد که بقاء در رقابت جهانی، مستلزم بهبود عملکرد سازمان در مقیاس جهانی است.
روش کار: در این پژوهش مدل تعالی سازمانی EFQM به عنوان یک ابزار فراگیر و دارای نگرش جامع به تمامی زوایای سازمان‌ها، به کمک مدیران می‌آیند تا آن‌ها را در شناخت دقیق‌تر سازمان خود یاری نماید. این مطالعه در گروه صنعتی تهران و در سال 1397 انجام گرفته است. و در آن ارزیابی عملکرد این گروه صنعتی در طراحی و ساخت یکی از سدهای جنوب کشور مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه استاندارد خودارزیابی براساس الگوی تعالی سازمانی EFQM بوده که روایی و پایایی آن ارزیابی شده و ضریب آلفای کرونباخ آن 971/0 به دست آمده است.  
یافته ها: در حوزه معیارهای توانمندسازها، بعد رهبری با امتیاز 36/76 دارای بهترین درصد امتیازی و بعد فرآیندها با امتیاز 04/72 از کمترین امتیاز برخوردار بوده است که این بعد به همراه ابعاد کارکنان، منابع و شرکا، نیازمند بهبود می‌باشند. درحوزه معیارهای نتایج، بعد نتایج کلید عملکرد با امتیاز 79/77 دارای بهترین درصد امتیازی و بعد نتایج مشتریان با امتیاز 13/69 از کمترین امتیاز برخوردار بوده است که نشان دهنده این موضوع است که سازمان مورد نظر باید این بخش‌ها را بهبود بخشد.
نتیجه گیری: یافته‌های این مطالعه در مجموع حاکی از وضعیت مناسب این سازمان از نظر معیارهای الگوی سرآمدی در اجرای پروژه حاضر است. نتایج این مدل، عموماً برای تحلیل نظام‌مندسازمان به منظور رسیدن به نگرشی جامع از سازمان و چالش‌های آن به کار گرفته می‌شود.

---

مقدمه: گیاه پالایی یکی از تکنیک‌های حذف ترکیبات آلی فرار از هوا می باشد. بنزن و تولوئن از انواع ترکیبات آلی فرار هستند که در بسیاری از محیط های شغلی وجود دارند. گیاهان قادر به جداسازی بنزن و تولوئن از هوا بوده و استفاده از گیاهان راه حلی ساده و سازگار با طبیعت برای کاهش تراکم این ترکیبات در هوا و بهبود کیفیت هوای محیط های شغلی می باشد. مقاله پیش رو به بررسی توانایی گیاه پالایی گونه گیاهی Danae racemosa و Hedera helix  در کاهش تراکم بنزن و تولوئن هوا پرداخته است.
روش کار: دو گونه گیاهی Danae Racemosa و Hedera helix هر بار به تنهایی درون یک اتاقک در معرض ppm 250 بنزن و ppm 250 تولوئن قرار داده شد و میزان کاهش بنزن و تولوئن طی 6 روز درون اتاقک مورد بررسی قرار گرفت. سپس هر گیاه سه مرتبه با فاصله یک روز استراحت در مواجهه با در ppm 250 بنزن و ppm 250 تولوئن قرار داده شد و روند کاهش و زنده بودن گیاه در اثر مواجهه مداوم با این ترکیبات مورد بررسی قرار گرفت.  
یافته ها: در پایان روزششم میزان غلظت بنزن و تولوئن توسط گیاه Danae Racemosa کاهش قابل توجه یافته و غلظت آن به صفر میکرولیتر رسیده است. همچنین نتایج نشان می دهد که غلظت بنزن در پایان روز ششم و غلظت تولوئن در پایان روز پنجم توسط گیاه Hedera helix به صفر میکرولیتر رسیده است. مقایسه تغییرات جذب بین روزهای  اول و سوم در تزریق های متوالی بین دو گیاه نشان می دهد که میزان کاهش بنزن و تولوئن روند افزایشی بیشتری را در گیاه Danae racemosa از خود نشان داده است.
نتیجه گیری: مطالعه ثابت کرده است گیاه Danae Racemosa  وHedera helix برای گیاه پالایی بنزن و تولوئن در محیط مناسب می باشد. 

---

مقدمه: مدیریت ریسک واحد، یک جزء حیاتی از مدیریت پالایش گاز محسوب می‌شود که اگر به‌خوبی مدیریت نشود ممکن است به توقف تولید منجر شود. هدف از این مطالعه ارائه یک مدل ساختاری برای واکاوی نقش و تأثیرگذاری متغیرها بر توقف فرآیند تولید گاز در پالایشگاه گاز می‌باشد.
روش­کار: این مطالعه به‌منظور بررسی ریسک‌های کلیدی در توقف استحصال گاز ترش در واحد شیرین‌سازی گاز پالایشگاه گاز واقع در عسلویه به‌صورت توصیفی-تحلیلی انجام گرفت.
جهت تجزیه‌وتحلیل ریسک‌های واحد، ابتدا از روش نمودار استخوان ماهی استفاده شده و سپس مدل­سازی داده‌ها برای حادثه توقف تولید استحصال گازترش پالایشگاه با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری انجام گرفت. جهت مدل‌سازی و تحلیل از نرم‌افزارهای SPSS 24 و Smart PLS 2 استفاده گردید.
یافته‌ها: نتایج مطالعه نشان داد که «ریسک مرتبط با متغیر محیط» با ضریب مسیر 0/943 و آماره تی 103/791، «ریسک مرتبط با تأمین هزینه» با ضریب مسیر 0/937 و آماره تی 95/168، «ریسک مرتبط با پیاده‌سازی سیستم‌های مدیریتی» با ضریب مسیر 0/847 و آماره تی 35/236، «ریسک حوادث» با ضریب مسیر 0/791 و آماره تی 25/410، «ریسک مرتبط با زمان» با ضریب مسیر 0/758 و آماره تی 15/121 و ریسک مرتبط با خطای انسانی با ضریب مسیر 0/712 و آماره تی 11/215 به ترتیب با ضریب اهمیت مسیر بیشتر نسبت به سایر ریسک ­ها بر ریسک توقف تولید مؤثر می‌باشند. همچنین با مقایسه ضرایب مسیر مربوط به ریسک‌ها می‌توان دریافت که تأثیر هر یک از ریسک‌ها نسبت به توقف تولید با یکدیگر متفاوت است.
نتیجه‌گیری: باتوجه‌به یافته‌های پژوهش، متغیرها و مؤلفه‌های قابل‌ردیابی مختلفی روی شاخص توقف تولید در صنعت گاز تأثیرگذار می‌باشد؛ بنابراین لازم است نقش این ریسک‌ها در وقوع رویداد بررسی گردد و برنامه‌ریزی مناسبی جهت پیشگیری از خسارت به پالایشگاه گاز اتخاذ گردد.