فصلنامه بهداشت و ایمنی کار

---

مقدمه: مواجهه با سرب مشکل بهداشت جهانی به شمار می‌رود. اثرات زیان‌بار و جبران ناپذیر این فلز سنگین بر روی انسان در مطالعات مختلف ثابت شده است. کارگران صنایع مرتبط با سرب بیش‌تر از جمعیت عادی در معرض سرب قرار دارند. مطالعات متعددی در زمینه مواجهه شغلی و ارزیابی بیولوژیک سرب در کارگران ایران انجام شده است و برآورد کلی از آن وجود ندارد؛ لذ امطالعه حاضر با هدف بررسی مواجهه شغلی و ارزیابی بیولوژیک سرب در کارگران ایران به روش مرور سیستماتیک و متاآنالیز انجام شد.

روش کار: این مطالعه بر اساس بانک‌های Magiran، Iranmedex، SID، Medlib، Trials Register، Scopus، PubMed، Science Direct ، Cochrane ، Embase، Web of Science، Springer، Online Library Wiley و هم چنین موتورجستجوی Google Scholar در بازه ی زمانی 1991 تا 2016 با استفاده از کلیدواژه‌های استاندارد انجام شد. سپس تمام مقالات مرور شده که دارای معیار ورود به مطالعه بودند مورد بررسی قرار گرفتند. ترکیب داده‌ها با استفاده از مدل اثرات تصادفی و با استفاده از نرم افزار Stata Ver.11.1 انجام شد.

یافته ها: در بررسی 34 مطالعه واجد شرایط، میانگین غلظت سرب خون در کارگران ایران 8/42 (فاصله اطمینان 95%: 49/50-15/35) برآورد گردید. کم‌ترین و بیش‌ترین غلظت سرب خون به ترتیب مرتبط با غرب(µg/dl 28/34) و مرکز (µg/dl 92/45) بود. در بررسی میانگین غلظت سرب خون به تفکیک شغل، کم‌ترین این میزان در کارگران صنایع نساجی (µg/dl 3/12) و بیش‌ترین این میزان در کارگران معادن زینک-سرب(µg/dl 6/72)
به‌دست آمد. میانگین سرب هوای تنفسی در کارگران ایران در 4 مطالعه مورد بررسی mg/m³ 23/0(فاصله اطمینان 95%: 33/0-14/0) برآورد گردید.

نتیجه گیری: با توجه به بالا بودن میانگین غلظت سرب در خون و هوای تنفسی توصیه می‌شود فعالیت‌های حفاظتی و غربال‌گری مکرر افزایش یابد و معاینات کلینیکی و پاراکلینیکی به صورت برنامه ریزی شده از کارگران به عمل آید.

---

مقدمه: به هر گونه اختلال یا آسیب سیستم اسکلتی –عضلانی که ممکن است در اثر شغل به وجود آمده باشد یا به وسیله آن تشدید گردد، اختلالات اسکلتی عضلانی گفته می شود که یکی از دلایل مهم آسیب های شغلی و ناتوانی در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه هستند. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان شیوع اختلالات اسکلتی - عضلانی در رانندگان جهت دست یابی به نتایجی کامل با قدرت آماری بالا، با استفاده از روش متاآنالیز انجام شد.
روش کار: مطالعه حاضر متاآنالیز و مرور سیستماتیک است که در این مطالعه مقالات از پایگاه های اطلاعاتی  ملی و بین المللی ،Scientific Information Database (SID) ، Google Scholar ، Science Direct ،,Scopus  PubMed (با استفاده از واژه MESH)، Pre Quest،, Iran MediX, SID, MedLib  و با استفاده از واژه های کلیدی فارسی شامل شیوع، اسکلت-عضلانی رانندگان و هم چنین کلید واژه های انگلیسی شامل Prevalence، Musculoskeletal، Drivers  استخراج گردید. بازه زمانی در انتخاب مقالات از سال 2000 تا 2017 بود. آنالیز داده ها با استفاده از متاآنالیز (مدل اثر تصادفی )انجام شد. جهت محاسبه عدم تجانس از شاخص های I2 و Q کوکران و هم چنین کلیه تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار STATA نسخه 14 استفاده گردید.  
یافته ها: در نهایت 22 مقاله وارد مطالعه شدند. کل حجم نمونه مورد بررسی 7706 نفر با میانگین 350 نفر در هر مطالعه بود. میزان شیوع اختلالات اسکلتی - عضلانی در اندام های مختلف  رانندگان به این ترتیب  درگردن، شانه، مچ / دست و آرنج در این مطالعه به ترتیب 26.19٪ (با فاصله اطمینان14.30-38) ،18.07  ٪ (با فاصله اطمینان10.16-25.99)  و 5.75٪( با فاصله اطمینان 3.22-8.27) بود. بیش ترین شیوع مربوط به  اختلال ناحیه تحتانی کمر(41.63) با (فاصله اطمینان50.17-33.09) و کم ترین شیوع مربوط به اختلال آرنج (7.45) با (فاصله اطمینان9.43-5.46) بود. سطح معناداری 0.05 برای تحلیل در نظر گرفته شد.
نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان می دهد  شیوع اختلالات اسکلتی – عضلانی ناشی از رانندگی در ناحیه کمری، گردنی و شانه در میان رانندگان در سطح بالایی قرار  دارد. هم چنین با توجه به سطح بالای شیوع، افزایش شیوع این اختلالات در رانندگان پیش بینی می گردد.جهت کنترل و کاهش این اختلالات، طراحی مناسب صندلی و تجهیزات خودرو ها، انجام معاینات دوره های رانندگان، انجام ورزش مناسب و در نظر گرفتن زمان استراحت کافی نسبت به ساعات کاری در شبانه روز، پیشنهاد  می شود. هم چنین برنامه های آموزش ارگونومی و بهداشت حرفه ای جهت کاهش ریسک ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی مرتبط با رانندگی توصیه می گردد.
 

---

مقدمه: استرس شغلی یکی از  شایع ترین اختلالات روانپزشکی در پرستاران می باشد.  با توجه یه همراستا نبودن مطالعات  انجام شده در پرستاران شاغل در ایران،  این مطالعه مروری ساختارمند و متاآنالیز جهت تعیین شیوع استرس شغلی در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های ایران انجام شد
روش کار: مطالعه حاضر  یک مطالعه مرور سیستماتیک و متاآنالیز در محدوده سالی 1380-1396 می باشد. مقالات مرتبط با  استرس شغلی از طریق جستجو در پایگاه‌های SID ،و (MEDLINE(PubMed و Sciencedirect و Google Scholar به دست آمد، ناهمگنی مطالعات با استفاده از شاخصI2 بررسی شد. تحلیل داده‌ها  بوسیله نرم‌افزار  Comprehensive Meta-Analysis انجام شد.  
یافته ها: در 17 مقاله موردبررسی، شیوع کلی استرس شغلی در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های ایران 60 درصد (1/48-7/70 درصد: حدود اطمینان 95%) به دست آمد، بیشترین شیوع استرس شغلی در پرستاران  زنجان و زابل با 4/97 درصد (3/99-99 درصد: حدود اطمینان 95%) و کمترین شیوع استرس شغلی در پرستاران کاشان با 7/4 درصد (5/2-9/8 درصد: حدود اطمینان 95%) به دست آمد،، به منظور بررسی ناهمگنی نتایج متاآنالیز، آزمون متارگرسیون انجام و گزارش شد که با افزایش حجم نمونه در مطالعات مورد بررسی شیوع استرس شغلی کاهش  پیدا می‌کرد (05/0>P).
نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای استرس شغلی در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های ایران لازم است تا سیاستگزاران سلامت اقدامات موثری را در جهت حذف و کاهش عوامل ایجاد کننده استرس در پرستاران اتخاذ نمایند تا زمینه کاهش شیوع استرس در پرستاران و افزایش راندمان کاری فرآهم آید.

---

مقدمه: فرسودگی شغلی را از عوارض مرتبط باکار می‌دانند. ابعاد فرسودگی شغلی شامل خستگی عاطفی(EE)، مسخ شخصیت(DP) و موفقیت فردی (PA) می باشد. فرسودگی شغلی با پیامدهایی همچون کاهش کارایی فرد و ایجاد عوارض جسمانی و روانی در کارکنان همراه است. با توجه به اهمیت فرسودگی شغلی و پیامدهای منفی آن بر روی فرد و سازمان، پژوهش حاضر به بررسی میزان شیوع فرسودگی شغلی در ایران با روش متاآنالیز و مرور سیستماتیک می‌پردازد.
روش کار: مطالعه حاضر بر اساس پروتکل PRISMA برای مطالعات مرور سیستماتیک و متاآنالیز انجام شد. داده‌های مرتبط، با استفاده از کلیدواژه‌های استاندارد فارسی و انگلیسی و پایگاه‌های جست‌وجوی داخلی و خارجی شامل:, Science Direct,  Scopus Magiran,SID, Google scholarو  PubMedبدون محدودیت زمانی تا اردیبهشت‌ماه سال 1396 جستجو شد. برای سنجش رابطه سال انجام مطالعه با میزان شیوع فرسودگی شغلی، از متارگرسیون و جهت بررسی احتمال سوگیری انتشار  از آزمون  Egger استفاده شد. تحلیل زیرگروه‌ها بر اساس شغل انجام شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Stata Ver 11.1 آنالیز و سطح معناداری کمتر از p=0.05 در نظر گرفته شد.  یافته ها: در مرور سیستماتیک تعداد 43 مطالعه واجد شرایط ورود به فرآیند متآنالیز بودند که تعداد 9456 نفر مورد ارزیابی قرار گفت. میزان شیوع هرکدام از ابعاد فرسودگی شغلی بر اساس شغل محاسبه گردید. درمجموع میزان شیوع فرسودگی شغلی بعد خستگی عاطفی (EE) 36%(فاصله اطمینان 95%: 42-29)، فرسودگی شغلی بعد مسخ شخصیت (DP) 23%(فاصله اطمینان 95%:29-18) و فرسودگی شغلی بعد موفقیت فردی (PA) 46%(فاصله اطمینان 95%:53-39) محاسبه گردید. بر اساس شغل نیز در ابعاد خستگی عاطفی، مسخ شخصیت و موفقیت فردی به ترتیب کتابداران 67%( فاصله اطمینان 95%: 93-40)، کارکنان دانشگاه 51%( فاصله اطمینان 95%: 88-14) و دندان‌پزشکان 72% (فاصله اطمینان 95%: 79-65) بیشترین میزان فرسودگی شغلی را داشتند. هم چنین نتایج متارگسیون نشان داد که بین سال انجام مطالعه و میزان شیوع فرسودگی شغلی رابطه معناداری وجود ندارد. نتایج آزمون  Egger نشان داد که احتمال سوگیری انتشار از لحاظ آماری معنادار نبود.
نتیجه گیری: با توجه به شیوع فرسودگی شغلی در ایران و این‌که بیشترین میزان شیوع فرسودگی شغلی در ایران مربوط به بعد موفقیت فردی می‌باشد، لازم است استراتژی‌های مقابله‌ای مؤثر جهت تقلیل و کنترل عوامل استرس شغلی و فرسودگی شغلی در برنامه‌ریزی‌های سازمانی در نظر گرفته شود همچنین با در نظر داشتن عوامل موثر در ایجاد فرسودگی شغلی توجه به تدابیر پیشگیرانه و مداخله ای لازم جهت کاهش فرسودگی شغلی به منظور ارتقا رضایت شغلی کارکنان، بهبود کیفیت کار و افزایش بهره وری سازمان توصیه می گردد.

---

مقدمه: سرطان ریه دومین سرطان شایع جهان است. استعمال دخانیات، تماس شغلی و محیطی از مهم‌ترین علل بروز سرطان ریه هستند. کادمیم به‌دلیل توانایی در افزایش خطر سرطان ریه، به‌عنوان عنصری سرطان‌زا برای انسان شناخته می‌شود. هدف از این مطالعه، برآورد نتیجه‌ای کلی از تمام مطالعات انجام شده در زمینه ارتباط کادمیم با سرطان ریه است.
روش کار: در مطالعه حاضر، مطالعاتی که تا ماه می سال ۲۰۲۲ ارتباط بین کادمیم و سرطان ریه را ارزیابی کرده‌اند، جست‌وجو و بازیابی شده است. از نمودار قیفی با هدف تعیین وجود تورش انتشار، از آزمون‌‌های آماری (x2) و  I2 جهت تعیین هتروژنسیتی، از روش متارگرسیون برای تشخیص ریشۀ ناهمگنی‌ها و از رویکرد آنالیز حساسیت به‌منظور شناسایی اثر هر مطالعه بر نتیجۀ کلی استفاده شد. همۀ تجزیه‌وتحلیل‌ها در این مطالعه، توسط نرم‌افزار آماری Stata نسخه 15انجام شد.  
یافته ها: در این مطالعه مشاهده شد که شانس ابتلا به سرطان ریه نسبت به گروه پایه، در افراد مواجهه یافته/مواجهه با دوز بالاتر از سطح پایه کادمیم، برابر با (024/0= p-value ; 62/1 - 06/1: CI 95 %) 31/1 می‌باشد که از نظر آماری معنی‌دار است. بر اساس نتایج آزمون ایگر (178/0 = p-value) و بگ (276/0 = p-value) در این مطالعه تورش انتشار مشاهده نشد.
نتیجه گیری: بر اساس نتیجه نهایی حاصل از این پژوهش مروری، مواجهه با کادمیم منجر به افزایش 31% خطر ابتلا به سرطان ریه می‌شود که این میزان افزایش خطر از نظر آماری معنی‌دار است؛ بنابراین می‌توان بیان کرد کادمیم عامل خطری برای سرطان ریه می‌باشد.