اعظم شاهبداغی، شادی اسدزندی، مریم شکفته، فرید زائری، مصطفی رضایی طاویرانی،
دوره 10، شماره 4 - ( 6-1395 )
چکیده
زمینه و هدف: درج ناهمگون شکل نوشتاری یک سازمان، موجب از دست رفتن امتیاز رتبه‌بندی این مراکز در سطح ملی و بین‌المللی می‌گردد. هدف این پژوهش تعیین میزان تأثیر نحوه ی درج وابستگی سازمانی مندرج در تولیدات علمی در وب آو ساینس بر نتایج ارزشیابی فعالیت‌های پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال ۱۳۹۱ است.
روش بررسی: روش پژوهش، پیمایشی- توصیفی با رویکرد کتاب‌سنجی و از نوع کاربردی است. جامعه ی پژوهش، 1139 مورد مقالات علمی مراکز تابعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در وب آو ساینس در سال 1391 است.
یافته ها: از میان 1139 مقاله ی نمایه شده در وب آو ساینس، % 94/38 در نظام ارزشیابی فعالیت‌های پژوهشی وزارت بهداشت موفق به کسب امتیاز شده‌اند و % 5/61 موفق نبوده‌اند؛ بررسی ها نشان داد که % 1/01، وابستگی سازمانی را به‌صورت نادرست درج کرده بودند. آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که میانگین امتیازات % 1/01 مدارکی که وابستگی سازمانی خود را به‌درستی درج نکرده‌اند بر میانگین کلی امتیاز تولیدات نمایه شده ی دانشگاه در وب آو ساینس و میانگین کلی امتیاز فعالیت پژوهشی تاثیر آماری معناداری نداشته است.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر و پژوهش‌های ذکرشده می‌توان بیان کرد که رعایت شکل نوشتاری همگون در وابستگی سازمانی تولیدات علمی دانشگاه بر روی امتیازات پژوهشی دانشگاه و کسب رتبه ی قابل توجه در نظام‌های رتبه‌بندی ملی و بین‌المللی تأثیرگذار است.
سید جواد قاضی میرسعید، الهه امتی،
دوره 10، شماره 5 - ( 10-1395 )
چکیده
زمینه و هدف: موک‌ها به دوره‌های آزاد درون‌خطی گسترده گفته میشود که به عنوان یک نوآوری جدید آموزشی فرصت آموزش برای همگان را فراهم ساخته‌اند. با توجه به اهمیت ضرورت تولید موک در حوزه پزشکی به‌منظور افزایش ارتقای سواد سلامت، هدف مطالعه ی حاضر، مقایسه ی موک‌های ارائه شده در سایت مکتب‌خانه براساس شاخص‌های چهارگانه با تاکید بر حوزه پزشکی و تعیین و تبیین آن است.
روش بررسی: این مطالعه از نظر هدفمندی از نوع کاربردی و به روش پیمایشی توصیفی در دی ماه سال 1394 انجام شده است. جامعه آماری کلیه دوره‌های آموزشی ارائه شده، سایت مکتب خانه بود. داده‌ها با استفاده از روش مشاهده ی مستقیم از سایت مکتب‌خانه گرد آوری شده و دوره‌ها براساس ویژگی‌های یک موک، مشارکت دانشگاه‌ها و رشته بررسی گردید. داده‌های به دست آمده بعد از ورود به نرم افزار آماری Excel با استفاده از آمارهای توصیفی تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: براساس داده‌های به دست آمده، دوره‌های ارائه شده توسط سایت مکتب‌خانه به صورت گسترده، آزاد، و درون‌خطی بودند؛ اما برخی از آنها واحد درسی بودند. بیشترین مشارکت در ارائه موک مربوط به دانشگاه صنعتی شریف، خان آکادمی، و سپس دانشگاه تهران بود؛ در حالی‌که سایر دانشگاه‌ها مشارکت اندکی داشتند.
نتیجه گیری: علی رغم ضرورت تولید موک در حوزه پزشکی، میزان تولید موک در این حوزه بسیار اندک بود. پیشنهاد میشود اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و موسسات مختلف از این نوآوری جدید آموزشی بهره‌برداری کرده و گام‌های موثری در خصوص ارائه موک بردارند.
فرشته سپهر، اشرف‌السادات بزرگی، شکوه صدقی،
دوره 10، شماره 5 - ( 10-1395 )
چکیده
زمینه و هدف: با به کارگیری رایانش‌ابری در کتابخانه‌ها و ایجاد کتابخانه‌های ابری، امکان ارائه خدمات کتابخانهای با کیفیت بسیار بالایی فراهم میشود. هدف پژوهش حاضر تعیین دیدگاه کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی شهر تهران در خصوص به کارگیری فناوری رایانش‌ابری است.
روش بررسی: پژوهش حاضر به صورت پیمایشی توصیفی انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بود که رواییِ آن با نظرخواهی از صاحب‌نظران علوم کتابداری به تأیید رسید و پایایی آن نیز با روش آلفای کرونباخ برابر 77% به دست آمد، پرسشنامه مزبور به صورت الکترونیکی برای کتابداران 42 کتابخانه‌ی دانشگاهی علوم پزشکی شهر تهران ارسال و از 40 کتابخانه پاسخ دریافت شد. تحلیل داده‌ها با SPSS و با آزمون‌های t، دوجمله‌ای و خی‌دو بررسی شد.
یافته‌ها: میانگین مهارت کتابداران در زمینه دیدگاه مدیریت 22/5، نیروی‌انسانی متخصص 19/6، رعایت ملاحظات امنیتی پس از به کارگیری رایانش‌ابری 13/15، و بررسی زیرساخت‌ها 18/13 بود که تمامی کتابخانه‌ها وضعیت مطلوبی داشتند. بودجه و ارائه ی خدمات الکترونیکی در آزمون دو جمله‌ای در حد کم، مقایسه ی امکانات لازم برای به کارگیری رایانش‌ابری در مقابل سایر امکانات کتابخانه‌ها با آزمون خی‌دو برابر %80/7 در مقابل %19/3 بود که وضعیت خوب کتابخانه‌ها را نشان داد.
نتیجه‌گیری: با توجه به کمبود بودجه و ضعف در ارائه ی خدمات الکترونیکی، رایانش‌ابری با بهرهگیری از مزایای مختلف فناورانه، می‌تواند خدمات و امکانات بهتری را برای کتابخانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی شهر تهران فراهم نماید.
سجاد محمدیان، اسماعیل وزیری،
دوره 11، شماره 1 - ( 2-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: پژوهش در حوزه پزشکی نیازمند بودجه‌های کلان، منابع انسانی متخصص و تجهیزات و وسایل پیشرفته است. یک‌راه فائق آمدن بر کمبود امکانات و منابع، همکاری علمی است. هدف اصلی پژوهش حاضر تحلیل همکاری‌های علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از طریق شبکه هم‌تألیفی و از جنبه‌های مختلف هست.
روش بررسی: در پژوهش کاربردی حاضر با استفاده از روش‌های علم‌سنجی و فنون تحلیل شبکه‌های اجتماعی، شبکه هم‌تألیفی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران مورد ارزیابی قرارگرفته است. منبع گردآوری داده‌ها Web of Science می‌باشد و از نرم‌افزارهای، Pajek ،VOSviewer ،Bibexcel و UCINET جهت تحلیل و ترسیم شبکه‌ها استفاده شده است.
یافته‌ها: بیشترین همکاری ملی میان دانشگاه علوم پزشکی تهران و علوم پزشکی شهید بهشتی با ۹۳۳ هم‌تألیفی و همکاری‌های بین‌المللی بین دانشگاه شهید بهشتی با دانشگاه مالایای مالزی انجام‌شده است. همچنین به لحاظ سنجه‌های مرکزیت، دانشگاه های علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی، اصفهان، تبریز و شیراز به ترتیب مهمترین جایگاه را در شبکه ی هم‌تألیفی دانشگاه‌های علوم پزشکی داشته‌اند.
نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد تمایل زیادی میان محققان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور وجود دارد تا با دانشگاه علوم پزشکی تهران همکاری نمایند؛ به همین علت شبکه همکاری علمی به یک شبکه ی تک‌قطبی با محوریت دانشگاه علوم پزشکی تهران تبدیل شده است. این شکل از همکاری متمرکز از ایجاد فرصت‌های همکاری جلوگیری می‌کند.
فریدون آزاده، سید جواد قاضی میرسعید، میترا قریب، عبدالاحد نبی اللهی،
دوره 11، شماره 1 - ( 2-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: امروزه مجلات یکی از زمینه های تبادل اطلاعات بین محققان هستند. مطالعه ی حاضر با هدف بررسی وضعیت نمایه سازی مجلات لاتین مصوب حوزه علوم پزشکی کشور در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس و نمایه استنادی وب آو ساینس انجام شده است.
روش بررسی: این پژوهش از نوع پیمایشی توصیفی و به روش مقطعی انجام شده است. جامعه ی آماری شامل ۸۳ عنوان مجله علمی لاتین مصوب وزارت بهداشت بود که وضعیت نمایانی آنها در پایگاههای وب آو ساینس و اسکوپوس در سال های ۲۰۱۰-۲۰۰۵ مورد بررسی قرار گرفت. ابزار جمع آوری داده ها، سیاهه ی وارسی کنترل شده است که با مشورت متخصصان حوزه ی وابسته تهیه و ضریب پایایی آن ۹۰% برآورد گردید. داده ها با نرم افزار Spss تحلیل گردید.
یافته ها: بررسی وضعیت مجلات نشان داد عناوین نسبتاً کمتری(%۲۶) در پایگاه وب آو ساینس نمایه شده اند. همچنین در نمایه استنادی اسکوپوس ۶۹% مجلات نمایه شده بود. مقایسه ی معیارهای نمایه سازی مجلات در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس و اسکوپوس با مجلات نمایه نشده نشان میدهد که اطلاعات کتابشاختی مجله رعایت شده و در برخی مجلات(%۲۹/۳۰) شماره استاندارد بین المللی الکترونیکی لحاظ نشده بود. همچنین اطلاعات تماس برخی از مجلات(کدپستی نشریه ۹%) درج نگردیده بود.
نتیجه گیری: بطور کلی مشاهده گردید که علی رغم رشد چشم گیر مجلات علمی در سالهای مورد بررسی، از لحاظ انطباق با معیارهای نمایه سازی در وضعیت نامطلوبی قرار دارند و مدیران مجلات علمی لاتین باید سعی در ارتقای وضعیت کمی و کیفی داشته باشند.
مریم زرقانی، نیلوفر محقق، محمدرضا علی بیک، طاهره صادقی، سمیه محبی، رعنا کوثری،
دوره 11، شماره 2 - ( 4-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: ارائه ی خدمات کتابخانه ای از طریق وب سایت ها با استفاده از فناوری های جدید توانسته است بسیاری از محدودیت های موجود برای ارائه ی خدمات از بین ببرد. هدف این مطالعه، تعیین وضعیت خدمات و منابع اطلاعاتی موجود در وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی کشور است.
روش بررسی: پژوهش در سال ۱۳۹۳ به صورت توصیفی انجام شد، جامعه ی آن شامل ۳۶ وب سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی کشور بود و ابزار پژوهش، چک لیست محقق ساخته بود و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و نرم افزار spss نسخه ۱۸ انجام شد.
یافته ها: موارد مربوط به فناوری های نوین، در %۸۳/۳ درصد از وب سایت کتابخانه ها "پست الکترونیک" ذکر شده بود وتنها در %۲/۸ از وب سایت ها "دسترسی به خدمات از طریق موبایل" موجود بود. در %۷۷/۸ از وب سایت ها "آموزش استفاده از کتابخانه" ارائه شده بود، اما در هیچ یک از آنها "آموزش حق تالیف الکترونیکی" وجود نداشت، که هر دو مولفه به خدمات آموزشی وب سایت ها مربوط می شد. موارد مربوط به انتشارات کتابخانه ای و کتابداری، در %۶۹/۴ از وب سایت ها "تازه های کتابخانه و مرجع" وجود داشت.
نتیجه گیری: با توجه به توسعه ی روز افزون فناوری های اطلاعاتی لازم است وب سایت کتابخانه ها به طور مرتب بازبینی شوند و از فناوری های جدید برای ارتقای آنها به کار گرفته شود.
اعظم شاهبداغی، آرزو فرهادی، مریم شکفته، منوچهر کرمی،
دوره 11، شماره 2 - ( 4-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: در چند سال اخیر مجلات علمی- پژوهشی علوم پزشکی کشور از نظر تعداد، روند رو به رشدی داشته است. این مجلات برای نمایه‌شدن در نمایه‌‌نامه‌های بین‌المللی باید معیارها و استانداردهای لازم را رعایت کنند. این پژوهش با هدف تعیین میزان انطباق الزامات ساختاری مجلات علوم پزشکی کشور با معیارهای نمایه‌سازی Scopus انجام شده‌است.
روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- کاربردی بود که با استفاده از روش‌های کتاب‌سنجی انجام شد. جامعه ی مورد پژوهش را کلیه مجلات علمی - پژوهشی مصوب وزارت بهداشت در سال 1393 تشکیل دادند. ابزار گردآوری داده‌ها سیاهه ی کنترل مستخرج از پایگاه Scopus بود. داده‌ها پس از گردآوری و ورود به رایانه توسط نرم افزار آماری SPSS۲۰ و به کمک روش‌های آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: این مطالعه نشان داد که بیش از نیمی از مجلات علوم پزشکی کشور از بیانیه‌های ویراستاری بین‌المللی پیروی نمی‌کنند. همچنین حضور اعضای هیئت تحریریه بین‌المللی در این مجلات بسیار پایین می‌باشد. به طور میانگین ۸۳/۳% از اعضای هیئت تحریریه مجلات از داخل کشور می باشند. مشارکت نویسندگان غیرایرانی نیز در این مجلات بسیار پایین است. تنها ۵/۷۹% از نویسندگان مجلات علوم پزشکی را غیر ایرانی‌ها تشکیل می‌دهند.
نتیجه گیری: میزان پیروی مجلات علوم پزشکی کشور از معیارهای مد نظر نمایه نامه Scopus، در سطح مطلوبی قرار ندارد. رعایت کامل این معیارها توسط مجلات می‌تواند مسیر ورود و نمایه سازی را در این نمایه نامه تسهیل نماید.
فریدون آزاده، زهرا جدیدی، حمید حقانی،
دوره 11، شماره 3 - ( 4-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: ایجاد مجموعه های اطلاعاتی شخصی، نیاز به مدیریت آن ها را در پی خواهد داشت. هدف این پژوهش، تعیین میزان به کارگیری مدیریت اطلاعات شخصی و فعالیت های چهارگانه ی آن توسط اعضای هیات علمی دانشکده های پیراپزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران در سال ۱۳۹۳ است.
روش بررسی: این پژوهش از نوع پیمایشی تحلیلی و کاربردی بود. جامعه، اعضای هیات علمی دانشکده های پیراپزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران در زمان پژوهش بودند. تمام افراد جامعه(۱۲۰نفر)، مورد بررسی قرار گرفتند. پژوهش، با استفاده از پرسش نامه، انجام شد. برای تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و برای تعیین معنی‌داری تفاوت‌ها از آمار استنباطی استفاده شد. روایی پرسش نامه با نظرخواهی از چندتن از استادان، تایید شد. پایایی نیز با استفاده از محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، مورد سنجش قرار گرفت و مقدار ۰/۹۱ برای آن به دست آمد.
یافته ها: ذخیره سازی با میانگین ۷۳/۵۹% در سطح خوب، سازماندهی با میانگین ۶۲/۱۱% در سطح خوب، نگهداشت با میانگین ۵۴/۴% در سطح متوسط، و بازیابی با میانگین ۵۹/۹۳% در سطح متوسط قرار داشتند. "مدیریت اطلاعات شخصی" نیز با میانگین ۶۲/۵۱% در سطح خوب قرار داشت. بر اساس آزمون فرضیه ها، میزان به کارگیری مدیریت اطلاعات شخصی و هریک از عناصر آن، توسط اعضای جامعه، برحسب دانشکده، مرتبه علمی و جنسیت با هم تفاوت معنی دار آماری نداشت.
نتیجه گیری: میزان به کارگیری مدیریت اطلاعات شخصی توسط اعضای هیات علمی با وضعیت مطلوب، فاصله دارد. دلایل اصلی این امر می تواند شامل نداشتن وقت کافی، فشارهای کاری و نبود آشنایی کافی با فعالیت های مورد نیاز برای مدیریت اطلاعات شخصی باشد.
شهرام صدقی، سمیه غفاری هشجین،
دوره 11، شماره 4 - ( 9-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: نمایه شدن نشریات علمی یک کشور در پایگاههای استنادی بین المللی می تواند به ارتقای رتبه علمی آن کشور و مشارکت در تولید علم جهانی منجر شود. هدف این مطالعه، بررسی مطابقت استنادات مجلات پزشکی انگلیسی زبان ایرانی با معیارهای عینی پذیرش مجلات در پایگاههای منتخب، بوده است.
روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی بوده و به روش ارزیابانه انجام شده است. جامعه آماری شماره آخر تعداد ۵۲ عنوان مجله انگلیسی زبان حوزه پزشکی ایران که در پایگاه های اطلاعاتی «وب آو ساینس»، «پاب مد» و «اسکوپوس» نمایه نشده اند و تعداد ۴۶۵ عنوان مقاله مندرج در این شماره از آنها به علاوه استنادات(مآخذ) مربوط به این مقالات به تعداد ۱۱۲۳۵ مورد بوده است. ابزار گردآوری داده ها چک لیست بوده و برای تحلیل داده ها از نرم افزار اکسل استفاده شد.
یافته ها: ۸۸/۵ درصد از مجلات، دارای روش مأخذنویسی بودند که این روش در بیشتر مجلات، رعایت شده بود. میزان خوداستنادی، پایین بود. تنها ۲/۹ درصد از استنادات در سال انجام مطالعه، انجام شده بود. مجلات، با ۸۷/۲ درصد، بیشترین تعداد استنادات را دریافت کرده بودند. قدیمی بودن زمان استنادات و عدم تعادل در نوع منابع استناد شده از جمله مهمترین دلایل ضعف نشریات مورد بررسی و عدم نمایه شدن آنها در پایگاههای نامبرده بوده است.
نتیجه گیری: ارایه روش های مأخذنویسی معتبر و کنترل دقیق استنادات، باید در دستور کار مجلات قرارگیرد. زمان استنادات می باید جدیدتر بوده و در نوع منابع استناد شده، تعادل نسبی برقرار شود.
محسن شیرازی مهرآباد، هادی شریف مقدم، خلیل کیمیافر، امیرعباس عزیزی،
دوره 11، شماره 4 - ( 9-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: ارزیابی دوره ای پایگاه های اطلاعاتی علوم پزشکی، یک اصل در فرایند ارتقای این پایگاه ها می باشد. هدف از این مطالعه ارزیابی تطبیقی ساختار پایگاه های اطلاعاتی علوم پزشکی مدلیب، سامانه ی دانش گستر برکت، اس آی دی، مگ ایران، ایران داک و پابمد با معیار گالیور بود.
روش بررسی: پژوهش حاضر به روش پیمایشی منطبق با ابزار ارزیابی گالیور ۲۰۰۲ انجام شد. ۱۲ بخش ابزار مذکور عبارتند از: مدخل، جستجو، محدود کردن، مشاهده و دستکاری رکوردها، تصاویر، بازیابی مدارک، خدمات اشاعه اطلاعات گزینشی، طراحی کلی، اصطلاح شناسی، طراحی و جای‌گذاری آیکون ها، کمک و مشخصات پیشرفته. مطالعه، بر روی پنج پایگاه اطلاعاتی فارسی و یک پایگاه اطلاعاتی خارجی انجام شد.
یافته ها: به ترتیب، پایگاه پابمد در کل پایگاه ها رتبه ی اول با امتیاز ۸۹/۱۶ درصد را کسب کرد و اس آی دی جدید با امتیاز ۵۷/۵ درصد امتیاز رتبه ی اول در میان پایگاه های داخلی، ایران داک با ۵۶/۲۵ درصد، مگ ایران با امتیاز ۵۴/۵۸ درصد، سامانه‌ی دانش گستر برکت با ۵۲/۹۱ درصد، مدلیب با ۵۱/۲۵ درصد و تارگاه قبلی اس آی دی با ۴۷/۵ درصد رتبه های بعدی بودند.
نتیجه گیری: به رغم بهبود شاخص های مورد بررسی در به روزرسانی اخیر پایگاه های داخلی هنوز در بسیاری از شاخص ها فاصله زیادی با پایگاه های معتبر مانند پابمد وجود دارد. توصیه می گردد که در طراحی پایگاه های داخلی مواردی از جمله جستجو، راهنما، خدمات اشاعه اطلاعات گزینشی(SDI)، صفحه مدخل، مشخصات پیشرفته و بازیابی مدارک بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
عاطفه کلانتری، عبدالرسول جوکار، حسن جهانی هاشمی،
دوره 11، شماره 4 - ( 9-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: تصاویر و ویدئوهای تخصصی در یادگیری مباحث مختلف در رشته‌های علوم پزشکی اهمیت بسزایی دارند. این مطالعه به‌منظور تعیین نقش تصاویر و ویدئوها در یادگیری از نظر دانشجویان و نیز مشکلات آنها در دستیابی به تصاویر و ویدئوهای تخصصی صورت گرفته‌است.
روش بررسی: روش پژوهش، پیمایشی بوده و داده‌ها با استفاده از پرسشنامه ی محقق‌ساخته گردآوری شده‌اند. جامعه پژوهش عبارتند از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی قزوین در نیمسال اول سال تحصیلی ۹۵-۹۴.
یافته‌ها: بیش از نیمی از دانشجویان نقش تصاویر و فایل‌های ویدئویی را در دستیابی به اهداف آموزشی‌شان متوسط و بیشتر دانسته‌اند. رابطه ی معناداری بین رشته ی تحصیلی و احساس نیاز به تصاویر و ویدئوهای تخصصی وجود ندارد. دانشجویان برای دستیابی به تصاویر از جست و جوی تصاویر گوگل بیشتر از هر گزینه ی دیگری استفاده می‌کنند و برای دریافت راهنمایی، بیش از کتابداران به استادان و دوستانشان مراجعه می‌کنند. بسیاری از پاسخ‌دهندگان تاکنون نام پایگاههای اطلاعاتی تصاویر و ویدئوهای تخصصی را نشنیده‌اند و یا هرگز از آنها استفاده نکرده‌اند. سرعت کم اینترنت و فیلتر‌بودن سایت‌ها ازنظر دانشجویان مهمترین عوامل ناکامی در دستیابی به تصاویر و ویدئوهای مورد نیازشان است. حال آنکه عدم آشنایی با پایگاههای اطلاعاتی تخصصی ازنظر آنها در رتبه ی چهارم اهمیت قرار دارد.
نتیجه‌گیری: دانشجویان به اهمیت تصاویر و ویدئوهای تخصصی در دستیابی به اهداف آموزشی واقفند، اما چون پایگاههای اطلاعاتی تخصصی را نمی‌شناسند و ارتباط مناسبی با کتابداران ندارند، به موتورهای جست و جوی عمومی متوسل می‌شوند و در نتیجه با فیلتر بودن بسیاری از سایت‌ها مواجه می‌شوند و در‌نهایت از دستیابی به آنچه واقعاً می‌خواستند باز‌می‌مانند.
سعید غفاری، شعله زکیانی، زهره رضایی،
دوره 11، شماره 6 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: امروزه در هر سازمانی بحث به کارگیری فناوری اطلاعات مطرح است. نیروی انسانی یکی از عوامل تاثیرگذار بر کارایی و موفقیت هر سازمان می باشد. پژوهش حاضر به بررسی تاثیرات فناوری اطلاعات بر توانمندسازی کارکنان شاغل در دانشگاه علوم پزشکی تهران پرداخته است.
روش بررسی: پژوهش حاضر به روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و از حیث هدف، کاربردی بود. ۲۷۴ تن از کارکنان ستادی دانشگاه علوم پزشکی تهران از طریق نمونه گیری بر اساس جدول Krejcie - Morgan از میان ۹۵۰ کارمند مورد پژوهش قرار گرفته‌اند. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه پایان نامه اردلان در دو بخش فناوری اطلاعات مشتمل بر ۱۰ سوال و پرسشنامه توانمندسازی کارکنان مشتمل بر ۲۳ سوال بود. داده ها توسط نرم افزار SPSS ۱۳ و آزمون کولموگروف اسمیرونف و آزمون T تک نمونه ای تجزیه و تحلیل گردید.
یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که به کارگیری فناوری اطلاعات بر پنج بعد توانمند سازی شغلی شامل: احساس شایستگی، بهبود کیفیت عملکرد، افزایش توان تصمیم گیری، افزایش خودکنترلی و کاهش استرس شغلی تاثیر بسزایی دارد.
نتیجه گیری: مهمترین وظیفه ی مدیران و روسای دانشگاه ها جهت ارتقای توانمندی و رضایت شغلی کارکنان، برگزاری دوره های آموزشی ضمن خدمت در زمینه ی رایانه و اینترنت و تشویق کارکنان به استفاده ی بیشتر از رایانه در انجام فعالیت های مرتبط با آنان است.
سید جواد قاضی میرسعید، فاطمه شیخ شعاعی، حسین دهداری راد، رسول نصیریان،
دوره 11، شماره 6 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: ارگونومی، علم اصلاح و بهینه‌سازی محیط کار، شغل و تجهیزات و مطابقت دادن آن با قابلیت‌ها و محدودیت‌های انسان است. این پژوهش با هدف مقایسه ی شرایط محیط کار کارکنان کتابخانه‌های دانشگاه‌های منتخب علوم پزشکی شهر تهران با اصول ارگونومیک در سال ۱۳۹۵ انجام شد.
روش بررسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی؛ به لحاظ نوع، توصیفی؛ و از نظر زمانی، مقطعی است که به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کتابداران کتابخانه‌های دانشکده‌ای دانشگاه‌های منتخب علوم پزشکی شهر تهران بودند. این مطالعه به صورت سرشماری انجام گرفت و تمامی اعضای جامعه(۸۵ نفر) مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل چک‌لیست شرایط ارگونومیک در محیط کتابخانه و پرسشنامه محقق ساخته وضعیت آموزش اصول ارگونومی بود. داده‌ها پس از گردآوری و ورود به رایانه، توسط نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ تجزیه و تحلیل گردید.
یافته ها: براساس یافته‌های به دست آمده مشخص شد که وضعیت متغیرهای وضعیت بدنی، فضای کاری، تجهیزات و شرایط محیطی در سطح متوسط از نظر رعایت اصول ارگونومیکی و متغیرهای عوامل بهداشتی، عوامل ایمنی و تسهیلات رفاهی در سطح نامطلوب می‌باشند. شرایط ارگونومیکی در هر کدام از متغیرهای وضعیت بدنی، فضای کاری، تجهیزات و عوامل ایمنی در بین کتابخانه‌های دانشگاه‌های منتخب مورد مطالعه، تفاوت معنی‌دار ندارد.
نتیجه گیری: با استناد به نتایج این مطالعه می توان این گونه نتیجه‌گیری کرد که شرایط محیط کار کتابداران جامعه ی مورد مطالعه از لحاظ اصول ارگونومیکی در شرایط مطلوبی قرار ندارند.
افشین موسوی چلک، عارف ریاحی، امین زارع،
دوره 12، شماره 1 - ( 2-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: مجلات علمی یکی از ابزارهای اساسی در توسعهی علم در دنیای امروزی به حساب آورده شده و جایگاه ویژهای در انتشار آخرین دستآوردهای دانش بشری دارند. مطالعهی حاضر با هدف ارزیابی مجلات نمایه شدهی ایرانی درحوزهی پزشکی و تعیین جایگاه منطقه ای و بین المللی آن صورت گرفته است.
روش بررسی: مطالعه ی حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی و با روش علم سنجی صورت گرفته است. جامعه پژوهش را تمامی مجلات ایرانی در حوزه پزشکی تشکیل می‌دهند که تا سال 2016 در پایگاه اسکوپوس نمایه سازی شده اند. تجزیه و تحلیل اطلاعات با نرم افزارهای آماری انجام شد.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که تعداد مجلات ایرانی از 2 مورد در سال 1999 به 78 مورد در سال 2015 افزایش یافته است. 15 شهر، 29 مرکز و دانشگاه نیز در انتشار مجلات نمایه شده فعالیت داشته که دانشگاه تهران با 19 مجله، بیشترین تعداد مجلات علمی را پشتیبانی و منتشر نموده است. مجلات نمایه شده ی ایرانی در مقایسه با کشورهای پیشرفته ی دنیا، در سطح پایینتری قرار داشته و در زمره ی مجلات با کیفیت قرار نداشته اند.
نتیجه گیری: از مهمترین دلایل رشد کمی مجلات ایرانی در حوزهی پزشکی را می‌توان به عواملی از قبیل سیاستهای افزایشی پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس در نمایه سازی، رعایت استاندرها و پیروی از اسلوب و معیارهای بین المللی توسط مجلات علوم پزشکی مرتبط دانست. یافته ها نشان میدهد مجلات علمی حوزه پزشکی ایران در مقایسه با سایر کشورها از نظر کیفی جایگاه مناسبی ندارند، بنابراین برنامه ریزی و سیاستگذاری مناسب توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه‌های تابع در این زمینه به شدت احساس میشود.
عارفه کلوانی، مریم کازرانی، مریم شکفته،
دوره 12، شماره 1 - ( 2-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: امروزه با گسترش اینترنت و پایگاههای اطلاعاتی و نیاز روزافزون جهت نهادینه کردن پزشکی مبتنی بر شواهد، آگاهی و استفاده ی پزشکان از مفاهیم و پایگاههای پزشکی مبتنی بر شواهد، امری ضروری به نظر می‌رسد؛ بنابراین هدف از این مطالعه، بررسی میزان آگاهی و استفاده از مفاهیم و پایگاههای اطلاعاتی پزشکی مبتنی بر شواهد در میان دستیاران تخصصی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می‌باشد.
روش بررسی: پژوهش حاضر، پیمایش توصیفی از نوع کاربردی است. جامعه ی این مطالعه را 192 نفر از دستیاران دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال 1395 تشکیل می‌دهند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه و به‌منظور تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که دستیاران از میانگین کل نمره ی 5، نمره ی 2/99 برای میزان آگاهی و 2/73 برای میزان استفاده از پایگاههای پزشکی مبتنی بر شواهد را کسب کردند که حاکی از آن است که میزان آگاهی و استفاده دستیاران از پایگاههای اطلاعاتی پزشکی مبتنی بر شواهد در حد متوسط قرار دارد. بیشترین آگاهی و استفاده ی دستیاران به ترتیب به پایگاههای PubMed Clinical Queries ،UpToDate و Cochrane اختصاص داشت.
نتیجه‌گیری: اکثر دستیاران، دانش کافی درباره‌ی مفاهیم و پایگاههای پزشکی مبتنی بر شواهد ندارند؛ به‌طوری‌که بیشترین منابع مورد استفاده جهت پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی آنها، منابعی غیر از منابع اطلاعاتی مبتنی بر شواهد است؛ بنابراین، برنامه‌ریزی جهت پذیرش و آموزش پزشکی مبتنی بر شواهد و پایگاه های آن به دستیاران، ضروری است.
فریدون آزاده، سید جواد قاضی میرسعید، نادیا معتمدی، محمد زارعی،
دوره 12، شماره 1 - ( 2-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: رتبه‌بندی کتابخانه‌های بیمارستانی بر اساس معیارهای استاندارد و الگوبرداری از کتابخانه‌های برتر، بهبود کیفیت خدمات کتابخانه‌ها را به همراه دارد. هدف این مطالعه رتبه‌بندی کتابخانه‌های بیمارستانی مبتنی بر شاخص‌های لایب کول و مدل ویکور بود.
روش بررسی: این مطالعه به روش پیمایشی انجام شد. جامعه پژوهش ۳۸۵۰ کاربر بالفعل کتابخانه 8 بیمارستان دولتی شهر تهران(بیمارستان‌هایی با ظرفیت بالایی 320 تخت) در سال 1395 بود که با استفاده از دو پرسشنامه ی لایب کوال و مقایسات زوجی بررسی شد. روایی پرسشنامه‌های مذکور در مطالعات مختلف تایید شده است. ضریب آلفای کرونباخ بیشتر از 0.7 برای پرسشنامه ی لایب کوال و نرخ ناسازگاری کمتر از یک درصد برای پرسشنامه ویکور پایایی را تأیید می‌کند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Expert Choice انجام شد. با حل تکنیک ویکور رتبه‌بندی صورت گرفت.
یافته‌ها: مطابق با سه معیار اصلی لایب کوال بعد «کتابخانه به‌عنوان یک مکان» با وزن 0.379 در درجه اول اهمیت و در همین بعد زیر معیار«وجود فضایی ساکت و آرام برای فعالیت‌های فردی» با وزن 0.364، در رتبه ی نخست قرار گرفت. بعد«کنترل اطلاعات» با وزن 0.318 در درجه دوم اهمیت و بعد«تاثیر خدمات» با وزن 0.303 در درجه سوم اهمیت قرار داشت. در رتبه‌بندی بر اساس شاخص ویکور کتابخانه ی بیمارستان فیروزگر در جایگاه نخست قرار داشت.
نتیجه‌گیری: کتابخانه ی بیمارستان فیروزگر از دانشگاه علوم پزشکی ایران رتبه اول را به خود اختصاص داده و می‌تواند به‌عنوان الگوی مناسبی برای سایر کتابخانه‌ها باشد.
حجت اله سلیمانی، فاطمه نوشین فرد، فهمیه باب الحوائجی،
دوره 12، شماره 1 - ( 2-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: برای شناخت نیازهای ایثارگران و آشناسازی نسل های آینده با فرهنگ ایثار و شهادت نیاز به پایگاه اطلاعاتی برای ذخیره سازی اطلاعات داریم. اولین گام برای طراحی یک پایگاه مناسب ارایه الگوی مفهومی پایگاه است. تحقیق حاضر با هدف ارایه الگوی مفهومی ایجاد پایگاه ملی ایثارگران ایران شکل گرفته است.
روش بررسی: این پژوهش با رویکرد ترکیبی(کمی-کیفی) در دو مرحله انجام شده است. مرحله اول با استفاده از روش تحلیل محتوا(کمی) و مرحله دوم با استفاده از تکنیک دلفی(کیفی) صورت گرفته است و ابزار گردآوری داده ها، نرم افزار اکسل 2016 بود. به کمک تکنیک دلفی الگوی مفهومی محقق ساخته در سه دور برای صاحب نظران ارسال گردید. بر اساس نظرات آنها نقشه نهایی پایگاه ملی ایثارگران شکل گرفت.
یافته ها: در میان مولفه های اصلی مقدمه ای بر جنگ حذف شد و تاریخچه جنگ به تاریخچه جنگ ها، لینک به پیوندها، دیگر مطالب به مطالب دیگر، هنر و جنگ به جنگ و هنر و مولفه‌ی فرعی امکانات به مولفه‌ی اصلی تبدیل شد. اطلاعات فرد ایثارگر تبدیل به بانک اطلاعات ایثارگران گردید که خود تبدیل به مولفه های فرعی بانک اطلاعات شهدا/ جانبازان/ آزادگان/ رزمندگان شد.
نتیجه گیری: مولفه های اصلی الگوی مفهومی پایگاه ملی ایثارگران ایران از دیدگاه صاحب نظران عبارتند از: صفحه اصلی، مقدمه، درگیری ها و عملیات، تجهیزات، مناطق جنگی، امکانات، اخبار، گلزار شهدا، قوانین ایثارگران، پرسش و پاسخ، تاریخچه جنگ ها، جنگ و هنر، بانک اطلاعات ایثارگران، آرشیو، پیوندها، راهنما، ارتباط با ما، پرسش های متداول، مطالب دیگر، منابع، درباره پایگاه، جستجو، نقشه.
سید جواد قاضی میرسعید، نادیا معتمدی، سیده ملیحه امامی،
دوره 12، شماره 2 - ( 4-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: بررسی تولیدات علمی در پایگاه های اطلاعاتی معتبر جهانی علاوه بر تعیین وضعیت موجود و کاستی ها، رهیافتی در سیاستگذاری ها و برنامه ریزی هاست. هدف این مطالعه، بررسی تولیدات علمی مراکز تحقیقاتی دانشگاه های علوم پزشکی تهران و اصفهان نمایه شده در پایگاه اطلاعاتی Scopus طی سالهای 2009 تا 2013 می باشد.
روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی- مقطعی و با رویکرد کاربردی است. جامعه پژوهش تمامی مقالات مراکز تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی تهران و اصفهان نمایه شده در پایگاه اطلاعاتی Scopus طی سالهای 2009 تا 2013 بود که به ترتیب، 5880 و 2154 مقاله در پایگاه بازیابی شد. برای توصیف داده‌ها، شامل توزیع فراوانی، محاسبه‌ی انحراف معیار و میانگین‌ها از روش‌های آمار توصیفی و برای مقایسه‌ی میانگین‌ها از آزمون T-Test در سطح استنباطی استفاده شد. داده‌ها در نرم افزارهای SPSS و Excel تحلیل گردید.
یافته‌ها: تولیدات علمی مراکز تحقیقاتی هر دو دانشگاه در نمایه‌نامه اسکوپوس در سالهای مورد بررسی، رشد صعودی داشته است. مراکز تحقیقاتی غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران و قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بیشترین مقالات را داشتند. بیشترین میزان تولیدات متعلق به حوزه‌های موضوعی غدد و متابولیسم، علوم دارویی و قلب بود. بین تولیدات علمی مراکز دو دانشگاه تفاوت معنی‌داری وجود نداشت.
نتیجه‌گیری: رشد صعودی تولیدات علمی مراکز تحقیقاتی مورد بررسی، حاکی از اهمیت و توجه به برون‌دادهای علمی در راستای توسعهی پایدار کشور است. ارایه یافته‌های پژوهش‌های مشابه می‌تواند در ایجاد انگیزه در پژوهشگران و حمایت مؤسسات از پژوهش‌ها مؤثر باشد.
زهرا قاسمی آقبلاغی، فریدون آزاده، فاطمه شیخ شعاعی،
دوره 12، شماره 2 - ( 4-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: حوزهی سلولهای بنیادی به عنوان یکی از حوزه های شاخص سلامت در ایران در حوزهی علم سنجی کمتر به آن پرداخته شده است، از این رو، این پژوهش با هدف ترسیم نقشه‌ی حوزهی سلولهای بنیادی(تحلیل همایندی واژگان) شکل گرفت که بر اساس مدارک نمایه شده در نمایه استنادی وب آو ساینس در کشورهای منتخب در طی سالهای 2013-2011 بوده است.
روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی و با استفاده از تکنیک علم سنجی و فن تحلیل همایندی واژگان انجام گردیده است. در این تحقیق، 34142 عنوان مقاله از پایگاه وب آو ساینس بررسی شدند. ابزار گردآوری داده ها سیستم جستجوی پایگاه وب آو ساینس است. تحلیل داده ها با سیستم تحلیل نتایج وب آو ساینس و نرم افزار سایت اسپیس (Citespace) انجام شد.
یافته ها: بیشتر تولیدات این حوزه متعلق به کشور آمریکا و به زبان انگلیسی هستند. سلول بنیادی، تمایز سلولی، در شرایط آزمایشگاهی، بیان ژن، سلول های بنیادی مزانشیمی، سلولهای بنیادی جنینی و پیوند از واژگان پرکاربرد و مباحث موضوعی داغ این حوزه هستند.
نتیجه گیری: روند رو به رشد این حوزه باعث گردیده است که حوزه های موضوعی متفاوت در زمینه‌ی سلولهای بنیادی وارد شوند. با توجه به پربسامد بودن سلولهای بنیادی جنینی در این حوزه، می‌توان به اهمیت این سلولها پی برد؛ زیرا با استفاده از این سلول ها می توان بسیاری از بیماری ها را درمان نمود.
علی اکبر خاصه، شعله زکیانی، فرامرز سهیلی،
دوره 12، شماره 3 - ( 6-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: مطالعات علم سنجی یکی از کارامدترین روش های ارزشیابی علمی در پایگاه های اطلاعاتی معتبر است. هدف از این پژوهش بررسی پژوهش های سرطان پستان در ایران طی سال های 2000 تا 2016 است.
روش بررسی: این تحقیق دارای رویکرد کاربردی بوده و با استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شد. جامعه ی آماری، مقالات نمایه شده مرتبط با سرطان پستان بین سال های 2000 تا 2016 توسط پژوهشگران ایران در وبگاه علوم بود.
یافته‌ها: پژوهشگران ایران در بازه ی زمانی 2000 تا 2016 تعداد 2198 مقاله در حوزه ی سرطان پستان منتشر کرده اند که حاکی از سیر صعودی و مستمر مطالعات انجام شده در این حوزه است. نتایج تحقیق نشان داد که قادری پرتولیدترین پژوهشگر حوزه سرطان پستان از نظر تعداد مقالات در ایران به شمار می رود، ابراهیمی و منتظری در رتبه های دوم و سوم قرار دارند. بالاترین شاخص اچ نیز به ترتیب به منتظری، قادری و ابراهیمی تعلق دارد. پژوهشگران ایران در حوزه ی سرطان پستان با پژوهشگران 65 کشور جهان و بیشتر با آمریکا و کانادا مشارکت علمی داشته اند. بیشترین همکاری داخلی بین پژوهشگران تهران و تبریز رُخ داده است. تحلیل کلیدواژه های به کار رفته در پژوهش های سرطان پستان در قالب ابرکلمه نشان داد که کلیدواژه های Apoptosis ،Iran و Polymorphism بیشترین فراوانی را در کلیدواژه های آثار مورد مطالعه داشته اند.
نتیجه‌گیری: سیر صعودی پژوهش های سرطان پستان نشانگر اهمیت روزافزون این حوزه در ایران می باشد. با توجه به رشد جهانی پژوهش های سرطان پستان و اهمیت مشارکت تحقیقاتی بین المللی، پژوهشگران ایرانی باید بیش از پیش به همکاری علمی با همتایان خود در خارج از کشور اقدام نمایند.
