مجله

---

زمینه و هدف: بیماری دیابت یکی از شایعترین بیماری متابولیک بوده ومنجر به عوارض ناتوان کننده می شود. طبق برخی مطالعات، گزارش شده است که تقریبا نیمی از بیماران دیابتی نوع دو از بیماری خود اطلاعی ندارند . این عدم آگاهی موجب پیشرفت بیماری دیابت در افراد می شود. لذا این مطالعه به منظور تعیین میزان سطح آگاهی مردم بندر بوشهر از بیماری دیابت و عوارض ناشی از آن انجام گردیده است.
روش بررسی: این مطالعه به صورت مقطعی ، بر روی 719  نفر از افراد غیر دیابتی بالای 18 سال ساکن بندر بوشهر درسال 1384انجام گرفت. روش نمونه گیری در این مطالعه به صورت  چند مرحله ای تصادفی ساده و. ابزار جمع آوری اطلاعات یک پرسشنامه 39 سئوالی بود. داده ها با استفاده از آزمونهای t مستقل ، آنالیز واریانس یک طرفه، ضریب همبستگی Pearson و رگرسیون لجستیک چند متغیره و با استفاده از نرم افزار آماری  SPSS نسخه 05/10  مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. روایی ( Validity ) پرسشنامه با استفاده از نظرات محققان مرکز تحقیات دیابت یزد و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ حدود 76% تعیین گردید.
نتایج: در این مطالعه 719 نفر معادل 417 مرد و 302 زن، با میانگین سنی 48/11 ± 13/40سال ( میانگین سنی مردان 93/12 ±8/40 و میانگین سنی زنان 03/9±19/39 ) مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین و انحراف معیار امتیاز سطح آگاهی افراد به ترتیب برابر 96/16 و 29/6 می باشد. سطح آگاهی مردان نسبت به زنان بیشتر بوده (001/0 P=)و با افزایش سن، میزان آگاهی افراد کاهش می یابد (001/0 P= ؛ 203/0- r= ). در این مطالعه سطح آگاهی افراد با میزان سواد ارتباط مستقیم داشت (01/0P= ؛ 07/0r= )و میزان آگاهی افراد مجرد و متاهل از دیابت یکسان نبود( 042/0P=).
نتیجه گیری: آگاهی و دانش افراد در خصوص شناخت بیماری دیابت وعوارض ناشی از آن در سطح پایین بوده و نیاز به آموزش بیشتر در این زمینه دارند

---

زمینه و هدف : برای ارزیابی نیروی انسانی و برنامه ریزی های جمعیتی در سطح کلان، اطلاع از میزان و خصوصیات جمعیتی بسیار مهم است. افزایش جمعیت مستقیماً به میزان باروری زنان در جامعه بستگی دارد. برای کنترل جمعیت و رسیدن به شاخص NRR=1 (Net Reproduction Rate، میزان خالص تجدید نسل)، می بایست هر خانواده حداکثر 1 الی 2 فرزند داشته باشد. لذا در خانواده هایی که بیش از 2 فرزند دارند می بایست به دنبال عوامل مداخله گر بود و تا حد امکان آنها را مهار کرد تا از رشد بی رویه جمعیت کاسته شده و به یک جمعیت ایستا که رشد جمعیت ثابت و نسبتاً پایینی دارند، دسترسی پیدا کنیم. بنابراین این مطالعه، در بوشهر که هنوز هم  الگوی ازدواج سنتی رواج دارد، سعی در بررسی عوامل مرتبط با رشد فراوانی خانواده خواهد داشت.

روش بررسی: در این مطالعه مقطعی تعداد 500 زن ازدواج کرده بالای 45 سال ساکن بوشهر به روش نمونه گیری دو مرحله ای انتخاب شدند. بدین ترتیب که ابتدا بوشهر را به 23  بلوک فرضی 1000 خانواری تقسیم کرده و سپس 20 نقطه را به طور  کاملاً تصادفی انتخاب و از هر نقطه 25 خانوار وارد مطالعه کردیم. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده که از طریق مصاحبه با مادر و یا سرپرست خانوار توسط پرسشگر آموزش دیده تکمیل شده است. اطلاعات پرسشنامه پس از جمع آوری کد گذاری و با نرم افزار SPSS13 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای محاسبه میزان رشد فراوانی خانواده از روش کهورت و برای بررسی ارتباط متغیرها با یکدیگر از آزمون کندالT، کای- دو روند و برای بررسی عوامل مرتبط با احتمالات بچه زایی از رگرسیون لجستیک استفاده کرده ایم.

یافته ها: در این مطالعه181 نفر (2/36درصد) از زنان بی سواد، 229نفر (8/45درصد) دارای تحصیلات ابتدایی و راهنمایی و90 نفر (18درصد) دارای تحصیلات متوسطه و بالاتر بودند. حدود 2/85 درصد (426نفر) زنان مورد بررسی غیر شاغل و 8/14درصد (74نفر) آنان شاغل بودند .456 نفر(2/91 درصد) از زنان مورد بررسی سن اولین ازدواجشان کمتر از 25 سال بوده و196 نفر (2/39 درصد) آنان سن اولین حاملگیشان زیر 20 سال بوده است. احتمال رسیدن به اولین فرزند در بوشهر برابر 98/0 و احتمال رسیدن به فرزند دوم، سوم، و چهارم به ترتیب برابر با 92/0، 81/0، و 72/0 بود. در این مطالعه مشاهده گردید که عاملی مانند سن اولین ازدواج در احتمال رسیدن به اولین فرزند تاثیر منفی و عواملی مانند تحصیلات زن و داشتن فرزند فوت شده تاثیر مثبت داشت. عاملی مانند داشتن فرزند فوت شده در احتمال رسیدن به دومین فرزند اثر افزایشی و عواملی مانند تحصیلات زن، سن اولین حاملگی و سن اولین ازدواج اثر کاهشی داشت. نتایج حاکی از آن است که داشتن فرزند فوت شده در احتمال رسیدن به سومین فرزند تاثیر مثبت و عواملی مانند سن اولین حاملگی، سن اولین ازدواج و تحصیلات زن و شوهر تاثیر منفی دارد. همچنین مشاهده شد که جنسیت فرزند و داشتن فرزند فوت شده در احتمال رسیدن به چهارمین فرزند اثر افزایشی و عواملی مانند تحصیلات زن، شغل زن، تحصیلات شوهر، و سن اولین حاملگی زن اثر کاهشی دارد.

نتیجه گیری: با توجه به احتمال بالای رسیدن به سومین و چهارمین فرزند، به نظر می رسد که کنترل جمعیت خانواده در بوشهر، در چند دهه گذشته، به خوبی از سوی خانواده ها رعایت نشده است.

---

زمینه و هدف: نظام زبان واحد پزشکی (Unified Medical Language System=UMLS) یک هستی شناسی کلان در حوزه زیست پزشکی است. طب سنتی ایران فاقد جایگاهی در ساختار ابَراصطلاحنامه «نظام زبان واحد پزشکی » می باشد. هدف اصلی این پژوهش، ارائه طرحی جهت ترسیم جایگاه سرشاخه خوشه های طب سنتی ایران در ساختارِ ابَراصطلاحنامه نظام زبان واحد پزشکی «یو ام ال اس» و تبیین جایگاه و سهم طب سنتی ایرانی در واژگان و مفاهیم دانش جهانی پزشکی است.
روش بررسی: روش بررسی این مطالعه روش تحلیل سیستم است. با استفاده از روش تحلیل سیستم و با رویکردهای استقرایی، قیاسی و نیز تطبیقی یا استقرایی- قیاسی، ابَراصطلاحنامه نظام زبان واحد پزشکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: یک شناسگر واحد مفهوم (CUI=(Concept Unite Identifier، دو اصطلاح مترادف با شناسگرهای واحد اصطلاح (LUI = Lexical Unite Identifier) L0025131 و L6330122، دو مفهوم والد (parent) و نیا (ancestor)، نُه مفهوم که به همراه سرشاخه طب سنتی ایران به عنوان مفاهیم فرزند (child concepts) دو مفهوم والد و نیای فوق بودند، هجده مفهوم هم نیا (silbling concepts)، شش مفهوم اخص و پنج مفهوم مرتبط دیگر برای سرشاخه پیشنهادی طب سنتی ایران یافت شد و گونه معنایی (semantic type) «رشته یا حرفه زیست پزشکی» به آن اختصاص یافت.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد که دامنه فعلی ابَراصطلاحنامه نظام زبان واحد پزشکی، جایگاه و دامنه ای کامل و رسمی از دانش طب سنتی ایران ارائه نمی کند و به همین دلیل، این ابَراصطلاحنامه نیازمند تبیین جایگاه و دامنه ای برای سرشاخه خوشه طب سنتی ایرانی است.

---

زمینه و هدف: کم وزنی هنگام تولد یکی از شاخص­های مهم بهداشتی در ارزیابی مراقبت­های دوران بارداری بوده و شناخت عوامل مرتبط با آن بسیار مهم است. لذا این پژوهش با هدف مقایسه سن حاملگی، قد، فاصله­ی بین دو بارداری، افزایش وزن طول بارداری، وضعیت اقتصادی، وضعیت تغذیه و سلامت عمومی مادران نوزادان کم وزن و مادران نوزادان با وزن طبیعی انجام شد.

روش بررسی: روش پژوهش علّی- مقایسه­ای(پس رویدادی) بود که به صورت میدانی انجام شد. از بین کلیه­ی نوزادان متولد شده بین دی ماه 1387 تا آذر 1388 در 20 مرکز بیمارستانی و زایشگاهی استان گیلان 168 نوزاد کم وزن و 157 نوزاد با وزن طبیعی به همراه مادرانشان به صورت تصادفی ساده(قرعه کشی) انتخاب و مادران ضمن پاسخگویی به سؤال‌های مربوط به ویژگی­های زیستی و وضعیت اقتصادی به پرسشنامه سلامت عمومی با اعتبار82/0 پاسخ دادند. داده­ها با آزمون آماری مجذور کا و t گروه­های مستقل با نرم افزار Spss تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌ها: بین مادران مورد و شاهد از نظر سن بارداری، قد، فاصله­ی بین دو بارداری، افزایش وزن طول بارداری، وضعیت اقتصادی، وضعیت تغذیه و سلامت عمومی(روانی) تفاوت معناداری مشاهده شد(01/0 P).

نتیجه گیری: عوامل مختلفی بر وزن نوزادان به هنگام تولد اثر دارند. لذا کاهش نرخ کم وزنی به عنوان یکی از شاخص‌های مهم بهداشتی جامعه، مستلزم همکاری متقابل گروه­ها و سازمان­های مختلفی از جمله وزارت بهداشت و درمان، مراکز مشاوره و روان درمانی و صدا و سیما خواهد بود.