مجله

---

زمینه و هدف: تولید علم رکن اصلی تمام برنامه‌ها برای نیل به توسعه پایدار است. در حال حاضر مهمترین شاخصه‌ تولید علم، تعداد مدارک نمایه شده از مجلات علمی در پایگاه‌های اطلاعاتی است که به پژوهش‌های علم‌سنجی و کتابسنجی می‌پردازند. این مطالعه با هدف بررسی میزان تولیدات علمی حوزه پزشکی ایران بر مبنای مدارک نمایه شده در پایگاه‌های استنادی  WOSو Scopus در فاصله سال‌های 2009-2005 انجام شده است.

روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی است که در آن از تحلیل کتابسنجی استفاده شد. جامعه پژوهش عبارت بود از کلیه مجلات علمی- پژوهشی انگلیسی زبان که تا زمان انجام این بررسی در پایگاه‌های  WOSو Scopus نمایه شده بودند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها سیاهه کنترلی محقق ساخته بود که با مراجعه به وبگاه پایگاه‌های اطلاعاتی و مشاهده مستقیم برای هر عنوان مجله تکمیل شد. داده‌ها پس از گردآوری و ورود به رایانه توسط روش‌های آماری مناسب و نرم افزار SPSS تجریه و تحلیل شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که از تعداد 44 عنوان مجله مورد بررسی، 18 عنوان در پایگاه WOS و 20 عنوان در پایگاه Scopus نمایه شده‌اند. تعداد مدارک ثبت شده و تعداد استناد به آن‌ها در پایگاه‌های مورد بررسی با گذر سال در حال افزایش بوده است. بیشترین تعداد مدارک و استنادها مربوط به سال‌های پایانی می‌باشد. تعداد مدارک ثبت شده در پایگاه Scopus بیشتر از پایگاه WOS است اما این اختلاف معنی دار نیست(186/0p-value= ).

بحث و نتیجه‌گیری: نمایانی مجلات حوزه علوم پزشکی کشور در پایگاه‌های مورد بررسی در سطح مطلوبی قرار ندارد. در هر دو پایگاه کمتر از 50 درصد مجلات نمایه شده‌اند. در فاصله سال‌های مورد بررسی تولیدات علمی حوزه پزشکی کشور در حال رشد بوده است اما رسیدن به جایگاه شایسته کشور در این حوزه مستلزم تلاش بیشتر است.

---

زمینه وهدف : یکدستی و همسونگری ویژگی چکیده نویسی اصولی است. این مهم، بدون تبعیت از دستورالعمل‌ها و استانداردهای جهانی محقق نخواهد شد. هدف از این پژوهش بررسی میزان انطباق چکیده مقاله‌های مجلات فارسی زبان دانشگاه علوم پزشکی تهران با استانداردهای ایزو214 و دستورالعمل گروه ونکوور درسال 1388 است.

روش بررسی : روش پژوهش پیمایشی از نوع توصیفی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مجلات تمام متن فارسی زبان دارای چکیده انگلیسی دانشگاه علوم پزشکی تهران است که تا تاریخ انجام این پژوهش (30/11/1388) در وب سایت مجلات دانشگاه قابل ملاحظه بودند. تعداد 100 چکیده از مقاله های آخرین شماره این مجلات به عنوان نمونه، به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات دو لیست کنترل جداگانه، منعکس از استانداردهای ایزو214و دستورالعمل گروه ونکوور در بخش چکیده نویسی است که برای نمونه مورد نظر تکمیل شد.داده‌های بدست آمده بعد از ورود به رایانه و استفاده از نرم افزار Excel ,SPSS و روش های آماری مناسب تجزیه و تحلیل شد.

یافته ها: یافته ها نشان داد که میانگین میزان انطباق کلی چکیده‌ها با استانداردهای ایزو، 37/85 درصد(انحراف معیار93/24 درصد)، و با دستورالعمل های گروه ونکوور 44/84 درصد(انحراف معیار 36/24) است. چکیده‌ها در بخش "بیان یافته‌ها" بیشترین و در بخش"ارائه نتایج فرعی" کمترین میزان انطباق را با استانداردهای ایزو؛ و در بخش"وجود کلیدواژه" و " ذکر یافته‌ها" بیشترین و در بخش " برگرفته شدن کلیدواژه‌ها از سرعنوان‌های موضوعی پزشکی" کمترین میزان انطباق را با دستورالعمل‌های گروه ونکوور دارند.

بحث و نتیجه گیری : میزان انطباق چکیده‌های مورد بررسی، با استاندارد ایزو214 و دستورالعمل‌های گروه ونکوور در حد مطلوبی بوده و اختلاف زیادی با هم نداشتند. تبعیت بیشتر از استاندارد ایزو در بخش"ارائه نتایج فرعی" و دستورالعمل گروه ونکوور در بخش " برگرفته شدن کلیدواژه‌ها از سرعنوان های موضوعی پزشکی" لازم به نظر می رسد.

---

زمینه و هدف: خوداستنادی به عنوان یکی از محدودیت‌های تحلیل استنادی مطرح است بطوریکه به طرز غیر‌متعارفی بر شاخص‌های تحلیل استنادی و رتبه مجله‌ها تاثیر می‌گذارد. این پژوهش با هدف بررسی میزان همبستگی خوداستنادی و شاخص‌آنی مجله‌های علمی- پژوهشی انگلیسی زبان ایرانی حوزه پزشکی نمایه شده در نمایه‌نامه استنادی اسکوپوس، در فاصله سال‌های 2005-2009 انجام شده است.

روش بررسی: روش پژوهش پیمایشی از نوع توصیفی است که در آن از تحلیل استنادی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مجله‌های علمی-پژوهشی انگلیسی زبان ایرانی حوزه پزشکی است که تا تاریخ انجام این پژوهش در پایگاه استنادی اسکوپوس نمایه می‌شدند. جمع آوری داده‌ها به صورت مشاهده مستقیم و با مراجعه به پایگاه استنادی اسکوپوس انجام شد. داده‌های گردآوری شده به کمک نرم افزارهای  SPSSو روش ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌ها: نشان داد که میانگین نرخ خوداستنادی در میان مجله‌های مورد بررسی 64/29 درصد است. 43/14 درصد از کل استنادها مربوط به خوداستنادی است. بطورکلی رابطه معنی‌داری از نوع مستقیم و ناقص، درسطح 01/0، بین نرخ خوداستنادی و شاخص‌آنی مجله‌ها وجود دارد(591/0p=). همچنین، ضریب همبستگی پیرسون نشان دهنده رابطه معنی‌دار، بین شاخص‌آنی مجله‌ها و شاخص‌آنی مجله‌ها بدون احتساب خوداستنادی با تعداد مقالات مجله‌ها، در فاصله سال‌های مورد بررسی بود.

نتیجه گیری: خوداستنادی بر روی شاخص‌آنی مجله‌ها مورد بررسی تاثیر مستقیم دارد بدین‌معنی که افزایش خوداستنادی باعث افزایش مصنوعی شاخص‌آنی مجله‌ها می‌شود. از سوی دیگر، شاخص‌آنی تحت کنترل حجم مقالات بود. بنابراین کاهش و یا حذف خوداستنادی به منظور قرارگرفتن مجله در جایگاه واقعی خود لازم به نظر می‌رسد.

---

زمینه و هدف: پروانه‏های ‌ثبت اختراع به عنوان سنجه‌ای مناسب برای بررسی میزان پیشرفت علم و فناوری، کشف پتانسیل لازم در کارهای پژوهشی و ترسیم نقشه‌های دانش مدنظر هستند. هدف از پژوهش حاضر تحلیل موضوعی پروانه‌های ثبت اختراع مخترعان ایرانی در پایگاه های بین‌المللی ثبت اختراع در فاصله سال‌های 1976 تا 2011 بود.

روش بررسی: روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بود که به روش علم‏سنجی انجام گرفت. جامعه مورد پژوهش عبارت بود از کلیه پروانه‌های ثبت اختراعی که در فاصله سال‌های 1976 تا 2011 توسط مخترعان ایرانی در پایگاه‌های بین‌المللی ثبت اختراع به ثبت رسیده بودند. ابزار گردآوری داده‌ها لیست کنترلی بود. داده‌ها با استفاده از روش‌های جستجوی خاص هر پایگاه  بازیابی شده، سپس با توجه به پرسش‏های پژوهش تجزیه و تحلیل نهایی بر روی آن‌ها صورت گرفت.

یافته‌ها: یافته‏ها نشان داد که 212 پروانه ثبت اختراع از مخترعان ایرانی در این پایگاه‌ها به ثبت رسیده است. میانگین پروانه‌های ثبت اختراع ایران در این پایگاه‌ها به ازای هر سال، تقریباً 6 مورد بوده است. بیشترین پروانه‌های ثبت اختراع در حوزه موضوعی «شیمی، متالوژی» و کم‏ترین در حوزه «منسوجات، کاغذ» بوده‌اند.

نتیجه گیری : در مجموع، سهم پروانه‌های ثبت اختراع ایرانی از کل پروانه‌های به ثبت رسیده در این پایگاه‌ها کم است. در فاصله سال های مورد بررسی تعداد پروانه‌های ثبت اختراع ایران در حال رشد بوده است. پروانه‌های ثبت اختراع ایران ثبت شده از لحاظ موضوعی دارای تمرکز قابل ملاحظه‌ای بودند. پتانسیل کارهای پژوهشی برای ثبت اختراع و نوآوری در حوزه‌های موضوعی «شیمی، متالوژی» بیش‏تر از سایر حوزه‌ها بوده است. 

---

زمینه و هدف: به‌رغم تمام مزیت‌های ذاتی فناوری اطلاعات در بخش سلامت، هنوز بکارگیری آن با مقاومت کارکنان در برابر پذیرش فناوری اطلاعات همراه است. هدف این مطالعه بررسی عوامل موثر بر پذیرش فناوری اطلاعات توسط کارکنان بخش مدارک پزشکی بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران بر اساس مدل پذیرش فناوری در سال 1390 بود.

روش بررسی: پیمایشی از نوع توصیفی – تحلیلی بود. جامعه پژوهش 363 نفر کارکنان بخش مدارک پزشکی بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران بودند که 123 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بود که روایی و پایایی آن به تایید رسید. داده‌ها پس از گردآوری و ورود به کامپیوتر توسط نرم افزار آماری SPSS و روش‌‌های توصیفی و استنباطی و آزمون رو- اسپیرمن تحلیل شدند.

یافته‌ها: ارتباط مستقیم و مثبتی بین برداشت ذهنی از سهولت استفاده ( PEOU ) با نگرش کارکنان نسبت به فناوری اطلاعات و میزان استفاده واقعی از آن وجود دارد(14/0 = R و05/0 = P ؛ 36/0 = R و05/0 = P ). همچنین برداشت ذهنی از مفیدبودن فناوری اطلاعات ( PU ) بر متغیرهای نگرش کارکنان نسبت به فناوری اطلاعات و میزان استفاده واقعی آن‌ها از فناوری اطلاعات تاثیر مستقیم و معنی‌داری دارد(22/0 = R و05/0 = P ؛ 37/0 = R و05/0 = P ) .

نتیجه‌گیری: برداشت ذهنی از سودمندی استفاده و برداشت ذهنی از سهولت استفاده از فناوری اطلاعات، فاکتورهای تعیین کننده در پذیرش فناوری اطلاعات از سوی کارکنان بخش مدارک پزشکی هستند . لذا پیشنهاد می شود در پیاده‌سازی سیستم‌های فناوری اطلاعات در این بخش دو اصل بالا مدنظر تیم های برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی قرار گیرند.

---

زمینه و هدف: جنبش دسترسی آزاد نهضت نوظهوری در ارتباطات علمی است که نیازمندان اطلاعاتی برای دسترسی به یافته‌های علمی محدودیتی ندارند و هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند . پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان آشنایی و نگرش اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران نسبت به جنبش دسترسی آزاد به اطلاعات علمی انجام شد.

روش بررسی: روش پژوهش پیمایشی از نوع توصیفی بود. جامعه مورد پژوهش اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران بودند که 163 نفر از آن‌ها با روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه بود که روایی و پایایی آن سنجیده شد. داده‌ها پس از گردآوری و تحلیل به وسیله روش‌های آماری توصیفی و استنباطی و نرم افزار SPSS تحلیل شد.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد در مجموع 50 درصد(83 نفر) از جامعه با جنبش دسترسی آزاد به اطلاعات علمی آشنایی متوسط و متوسط به بالا دارند. میزان آشنایی جامعه با روش‌های دسترسی آزاد به اطلاعات علمی نیز در حد متوسط است. بیش از 70 درصد(114 نفر) از جامعه نسبت به جنبش دسترسی آزاد به اطلاعات علمی نگرش مثبت دارند.

نتیجه‌گیری: میزان آشنایی اعضای هیات علمی با جنبش دسترسی آزاد نسبتاً پایین است، اما یافته‌‌ها نشان می‌دهد بعد از آگاهی‌رسانی کلی در این خصوص به آن‌ها، نگرش اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران نسبت به جنبش دسترسی آزاد به اطلاعات علمی مثبت است. بنابراین جنبش دسترسی آزاد به اطلاعات علمی می‌تواند جایگزین مناسبی در روش‌های ارتباط علمی باشد.

---

زمینه و هدف: پذیرش پرونده الکترونیک مراقبت سلامت از سوی پزشکان، جدی‌ترین مانع پیش‌روی پیاده‌سازی فراگیر آن بشمار می‌آید. بنابراین، شناسایی عواملی که بر پذیرش این سیستم موثرند، از اهمیت خاصی برخوردارست. هدف از پژوهش حاضر، تعیین تاثیر ویژگی‌های سازمانی بر پذیرش پرونده الکترونیک مراقبت سلامت ازسوی پزشکان برمبنای مدل پذیرش فناوری، در بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1392(زمان ادغام دو دانشگاه علوم پزشکی تهران و ایران) بود.
روش بررسی: این پژوهش بصورت پیمایشی و از نوع توصیفی تحلیلی بود. جامعه پژوهش شامل پزشکان شاغل در بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران بود. براساس فرمول نمونه‌گیری در مدل‌سازی معادلات ساختاری، 270 نفر از آنان بعنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزارگردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق‌ساخته بود که روایی و پایایی آن به تایید رسید. داده‌ها بعد از گردآوری و ورود به نرم افزار SPSS، توسط روش تحلیل مسیر در نرم افزار AMOS تحلیل شد.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که مدل ارائه شده توانایی تببین 56 درصد از تغییرات تاثیر ویژگی‌های سازمانی بر پذیرش پرونده الکترونیک سلامت ازسوی پزشکان را دارد. ویژگی‌های سازمانی شامل: حمایت مدیریتی، مشارکت‌دادن پزشکان، خودمختاری پزشکان و ارتباط پزشک بیمار با استفاده پزشکان از پرونده الکترونیک مراقبت سلامت، همبستگی مستقیم و معنی‌داری داشت. همچنین آموزش پزشکان با هیچ‌کدام از متغیرهای مدل پذیرش فناوری و استفاده از پرونده الکترونیک مراقبت سلامت، همبستگی معنی‌داری را نشان نداد.
نتیجه‌گیری: ویژگی‌های سازمانی نقش قابل توجهی در پذیرش پرونده الکترونیک مراقبت سلامت ازسوی پزشکان دارند. لذا ضروریست تا سیاست‌گذاری‌های انجام شده به سمت پیاده‌سازی موفقیت‌آمیز پرونده الکترونیک مراقبت سلامت معطوف شود.