زمینه و هدف: امروزه به‌علت مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک، مقاومت آنتی‌بیوتیکی به یک مشکل سلامتی در سراسر جهان تبدیل شده است. این مطالعه با هدف بررسی شیوع خوددرمانی با آنتی‌بیوتیک و عوامل مرتبط بر آن در مراجعان به مراکز بهداشتی درمانی شهر کرمان در سال ۱۳۹۹ طراحی و اجرا گردید.
روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی بوده که از اردیبهشت تا شهریور سال ۱۳۹۹ به‌صورت مقطعی بر روی ۳۳۱ نفر از مراجعه‌کنندگان به مراکز بهداشتی درمانی شهر کرمان به روش نمونه‌گیری در دسترس انجام شد. در این تحقیق جهت جمع‌آوری اطلاعات از یک پرسش‌نامه‌ی معتبر استفاده شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری تی‌مستقل و مجذور کای با کمک نرم‌افزار آماری SPSS تحلیل شده است.
یافته‌ها: میانگین سنی مراجعه‌کنندگان در این مطالعه ۱۰/۷۶±۳۸/۶ سال بود. ۱۳۵ نفر(۴۰/۴%) مرد و ۱۹۴ نفر(۶۰/۶%) زن بودند. بیش از دو سوم افراد، تحصیلات بالاتر از فوق‌دیپلم داشتند. شیوع خوددرمانی با آنتی‌بیوتیک در مراجعه‌کنندگان ۳۲/۹% بوده است. بیشترین علت مصرف خودسرانه‌ی آنتی‌بیوتیک، عدم تمایل به پرداخت هزینه(۳۴/۴%)، بیشترین نوع آنتی‌بیوتیک مصرفی آموکسی‌سیلین(۲۵%) و آزیترومایسین(۲۴%) و شایع‌ترین شکل دارویی مورد استفاده قرص(۵۵/۵%) گزارش شد. عفونت‌های تنفسی نیز شایع‌ترین علت مصرف خودسرانه‌ی آنتی‌بیوتیک را به خود اختصاص دادند(۴۲/۲%). داروخانه‌ها بیشترین منبع اطلاعاتی در مورد نحوه‌ی مصرف آنتی‌بیوتیک بودند(۵۳/۹%). همچنین خوددرمانی با آنتی‌بیوتیک در افراد متاهل(۰/۰۱۵=P)، افراد با شغل آزاد(۰/۰۳۱=P) و افراد فاقد بیمه درمان (۰/۰۰۱>P) به‌طور معنی‌داری از سایر افراد مورد مطالعه بیشتر بود.
نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه‌ی حاضر نشان داد که خوددرمانی با آنتی‌بیوتیک در شهر کرمان از شیوع بالایی برخوردار است و سیاست‌گذاران باید مداخلاتی در جهت افزایش آگاهی افراد از خطرات و عوارض جانبی مصرف خودسرانه‌ی آنتی‌بیوتیک و همچنین مقاومت دارویی ایجاد شده به‌دنبال آن جهت کاهش مصرف خودسرانه این داروها طراحی و اجرا نمایند.
