مجله

---

زمینه و هدف: یکی از معیارهای اساسی در ارزیابی علم سنجی دانشگاههای علوم پزشکی، تعداد مقالات منتشرشده آنها در مجلات دارای عامل تاثیر بالا و نمایه شده در آی. اس. آی است. عامل تاثیر ابزاری کمّی برای ارزیابی کیفی مجلات هست. کاستی های زیاد برای این ابزار شناسایی شده است. هدف این مقاله پرداختن به چالشها و پاسخهای مرتبط با آنهاست.
روش بررسی: مواد لازم برای این مقاله مروری با جستجو در پایگاههای اطلاعاتی Web of Science، Scopus، Google Scholar و گروه بحث علم سنجی (SIGMetrics) و موتور جستجوی گوگل گردآوری شد. در جستجو از استراتژی جستجوی عبارتی و مترادفها استفاده شد و معیار اصلی انتخاب متون و ربط موضوعی بود. محدوده زمانی انتشار این متون، از آغاز 1972 تا پایان 2007 میلادی است.
یافته ها: پژوهشگران حداقل 18 کاستی را برای عامل تاثیر بیان داشته اند که عملاً کارایی مفید این ابزار را کاهش می دهد. همچنین جهت رفع این کاستیها، تعدادی راهکار و چندین پاسخ مفید ارائه شده است. با وجود پاسخ به برخی از این کاستی ها، تعدادی از آنها هنوز پابرجاست.
نتیجه گیری: با وجود کمبودهای عامل تاثیر، این ابزار به علت در دسترس بودن و سهولت کاربرد نمی تواند نادیده گرفته شود. عامل تاثیر به تنهایی نمی تواند پاسخگوی پژوهشگران برای انتخاب مجلات باکیفیت باشد و این مهم نیازمند بینشی آگاهانه تر و آگاهی از چالشهاست. علاوه بر این، قضاوت خوانندگان و ژورنال کلاب به عنوان روشی کیفی برای ارزیابی مقاله ها و مجلات پیشنهاد شده است.

---

زمینه وهدف: فناور یهای اطلاعاتی منبع مهمی برای انتشار اطلاعات بوده و استفاده از آنها منجر به افزایش دانش سلامت مردم میگردد. باتوجه به رویکرد سلامت متمرکز بر بیمار، این تحقیق به منظور بررسی نگرش بیماران بستری نسبت به فناور یهای اطلاعاتی صورت پذیرفت.
روش بررسی: مطالعه ای توصیفی - مقطعی در بیمارستا نهای تابعه دانشگاه علوم پزشکی کاشان بر روی 461 بیمار بستری در سال 78 که به صورت تصادفی ساده انتخاب شده بودند، صورت پذیرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه حاوی دو قسمت اطلاعات زمین های و ،( r=0/ محقق ساخته، روا(صوری و محتوائی) و پایا ( روش اسپیرمن - براون با 83 و آمار توصیفی تجزیه و SPSS اطلاعات مرتبط با اهداف مطالعه بود. داد هها توسط مصاحبه جمع آوری و با نرم افزار تحلیل گردید.
41 درصد به اینترنت دسترسی / 26 درصد با اینترنت آشنائی داشته و 9 / 42 درصد بیماران با کامپیوتر، 7 / یافت هها: 1
85 درصد / 88 درصد دریافت و ارسال سوابق، 7 / 86 درصد تمایل به دسترسی به اطلاعات پرونده پزشکی، 3 / داشتند. 3
76 درصد اخذ نوبت، 80 درصد مشاوره با پزشک معالج و 80 / دریافت جواب آزمایشات، 79 درصد تجدید نسخه داروئی، 4
درصد تمایل به دریافت اطلاعات مرتبط با رژیم غذائی را با استفاده از فناوری های اطلاعاتی داشتند.
بحث و نتیجه گیری: نگرش بیماران بستری نسبت به فناوری های اطلاعاتی نسبتاً خوب م یباشد. پیشنهاد میشود اطلاعات مورد نیاز بیماران بخصوص اطلاعات مربوط به نحوه صحیح مصرف داروها و رژیم غذائی از طریق دیسکهای فشرده و یا سایت بیمارستان در اختیار بیماران قرار گیرد و یا سای تهای مناسب به آنها معرفی گردد.

---

زمینه و هدف :  مدیران امروزی، درمحیطی پویا، پرابهام ومتحول کار می‌کنند. نقش مدیران در ایجاد کیفیت بسیار اساسی است. امروزه پرداختن به کیفیت کالاها وخدمات در کلیه زمینه‌ها در زمره اولویتهای اساسی هر سازمان پیشرو می‌باشد. در بخش بهداشت ودرمان، به لحاظ اهمیت نوع خدمات و سر و کار داشتن با سلامت وجان انسانها، اعتلای کیفیت وتضمین آن برای نظام بهداشت ودرمان ومردم بطور فزاینده و مداوم مورد توجه قرار گرفته است. مدیریت کیفیت فراگیر ( Total Quality Management) یکی از مهمترین تحولاتی است که وارد عرصه مدیریتی مراقبتهای بهداشتی شده است. هدف از این پژوهش بررسی آگاهی و نگرش مدیران ارشد و میانی بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران نسبت به امکان اجرای مدیریت کیفیت فراگیر (TQM) در بیمارستانهای مربوطه می‌باشد.
روش پژوهش: این مقاله به شکل  توصیفی تحلیلی و میدانی بوده است، جامعه شامل مدیران میانی و ارشد دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران بودند و مطالعه در سال 1387 انجام گرفت. حجم جامعه 50 نفر بوده و نمونه‌گیری صورت نگرفته است. ابزار گردآوری داده های آن پرسشنامه می‌باشد که شامل 46 سئوال است و روایی آن با استفاده از تیم متخصص و پایایی آن با روش زیرنمونه با اطمینان 95% اثبات شده است. روش به اینگونه بود که داده‌ها از طریق پرسشنامه‌ها جمع آوری شدند، سپس داده‌ها با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردیدند و در دو شکل آمار توصیفی ( شامل میانگین، میانه، نما، انحراف معیار، واریانس، دامنه تغییرات، حدپایین و حد بالا) و آمار استنباطی ( شامل آزمون Bivariate  و ضریب همبستگی Pearson ( ارائه شدند.
یافته ها: به طور کلی متوسط میزان دانش مدیران ارشد و میانی در مورد مدیریت کیفیت فراگیر* برابر با 73.24  درصد است و با توجه به نحوه‌ی امتیازدهی در گروه خوب  قرار می‌گیرد و نیز متوسط میزان نگرش مدیران ارشد و میانی در مورد مدیریت کیفیت فراگیر برابر با 79.76  درصد است و با توجه به نحوه‌ی امتیازدهی در گروه خوب و نزدیک به عالی قرار می‌گیرد. بررسی رابطه بین میزان آگاهی و نگرش مدیران ارشد و میانی نشان می‌دهد که ارتباط معنادار مثبتی بین این دو وجود دارد .

بحث و نتیجه گیری: مدیریت کیفیت جامع یک دیدگاه جدیدی است که برای ادامه بقای سازمان کاملاً حیاتی است بخصوص در محیطهای حساسی چون بیمارستانها که با جان انسانها سروکار دارند و کیفیت یک فرآیند مستمر است و با توجه به یافته‌ها نشان می‌دهند مدیران حداکثر دانش و نگرش را نداشتند اما با آموزش مداوم می‌توان زمینه این امر حیاتی را در آینده مهیا نمود تا سطح سلامت آحاد جامعه بهبود یابد.

---

زمینه و هدف : در بخش رادیولوژی بیمارستان ملاحظات ایمنی خاصی برای جلوگیری از آسیب ناشی از اشعه‌های مضر به کار می‌رود. اما تاکید کمتری بر سایر جنبه‌های ایمنی وجود دارد. به عنوان بخشی از برنامه ایمنی لازم است بخش‌های مذکور از لحاظ رعایت ملاحظات فیزیکی، طراحی ساختمان و مقابله با آتش سوزی نیز مورد بررسی قرار بگیرد. در این مطالعه هدف اصلی تعیین میزان رعایت ملاحظات ایمنی در بخشهای رادیولوژی بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌باشد.
روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی می‌باشد که به روش مقطعی صورت پذیرفته است. رعایت ایمنی بخشهای رادیولوژی بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران از جنبه‌های مختلف شامل فضای فیزیکی، مقابله با آتش سوزی، محافظت در مقابل اشعه، نگهداری مواد شیمیایی، ایمنی بیماران و ایمنی کارکنان بررسی شد. از برگه مشاهده بعنوان ابزار جمع آوری داده‌ها استفاده شد. در هر یک از جنبه‌ها امتیاز 100-80 درصد بعنوان ایمنی مطلوب، 80-50 درصد ایمنی نسبتاً مطلوب و ایمنی زیر 50 درصد ایمنی غیر مطلوب شناخته شد.
یافته‌ها: بخشهای رادیولوژی بیمارستان‌ها به طور کلی ایمن برآورد شدند. اگرچه از نظر ایمنی بیماران و مقابله با آتش سوزی نسبتاً ایمن بودند .
بحث و نتیجه گیری: پروتکل‌های مقابله با آتش سوزی باید در بخشهای رادیولوژی مد نظر قرار بگیرد. پیشنهاد می‌شود برنامه ریزی و طراحی لازم برای ایمنی بیماران از زمان ورود به بخش رادیولوژی تا زمان خروج مورد ملاحظه باشد.

---

زمینه و هدف: تحلیل کارایی بیمارستان‌ها به عنوان پرهزینه ترین واحد عملیاتی نظام سلامت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این واحد پرهزینه دارای بخش های متعددی می‌باشد که یکی از مهمترین آنها واحد مدارک پزشکی می‌باشد که این مطالعه سعی دارد با تحلیل کارایی واحد مدارک پزشکی گامی در جهت استفاده هر چه بیشتر از امکانات موجود در واحد مذکور بردارد. 

روش بررسی: در این مطالعه کارایی فنی، مدیریتی و مقیاس واحدهای مدارک پزشکی موجود در بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران در شهر تهران با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها با فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس و به صورت ورودی محور مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار مورد استفاده چک لیست بوده است و اطلاعات جمع آوری شده در آن مربوط به متغیرهای نهاده (تعداد پرسنل کاردان و پایین تر و پرسنل کارشناسی و بالاتر)، ستانده (تعداد پرونده‌های پزشکی سرپایی و بستری و تعداد پاسخگویی به مراجعه کنندگان) در طی سال‌های 87-1385 می‌باشد.

یافته‌ها: متوسط کارایی فنی واحدهای مدارک پزشکی مورد مطالعه 84 درصد می‌باشد که نشان دهنده وجود حداقل 16 درصد ظرفیت افزایش کارایی می‌باشد. متوسط کارایی مدیریتی و مقیاس واحدهای مدارک پزشکی در طول 3 سال مورد مطالعه، به ترتیب 95 و 89 درصد می‌باشد. بیشترین میزان مازاد نهاده‌ها مربوط به پرسنل با مدرک کاردانی و پایین تر می‌باشد. همچنین متوسط کارایی واحدهای مذکور در بیمارستانهای دارای فعالیت عمومی و تخصصی به ترتیب 80 درصد و  92درصد می‌باشد.

بحث و نتیجه گیری: بررسی رابطه بین برخی شاخص‌های بررسی شده در این مطالعه با کارایی واحدهای مدارک پزشکی نشان داد که مواردی همچون استخدام افراد دارای مقطع تحصیلی کارشناسی و بالاتر، جذب نیروی انسانی دارای تحصیلات در رشته مدارک پزشکی، استفاده از مدیران دارای سابقه کاری کافی در این بخش و استفاده بیشتر از سیستمهای کامپیوتری برای انجام فعالیتهای واحد مذکور، می‌توانند باعث ارتقای کارایی واحد مذکور شوند.

---

زمینه و هدف: منشور سنتی بیمارستان که بیشترین تأکید را بر بهره وری داشته است، با منشوری جایگزین گردیده که مسائل محیطی و اجتماعی را در دستور کار مدیران قرار می‌دهد. براین اساس مدیران امروزی برای موفقیت باید نه فقط محیط داخل بیمارستان که محیط بیرونی آن را نیز در نظر داشته باشد. این مطالعه به تعیین میزان مسئولیت پذیری اجتماعی بیمارستانها پرداخته است.

روش بررسی: مطالعه توصیفی تحلیلی حاضر به صورت مقطعی در سال 1389 انجام گرفت. مدیران بیمارستانهای شهر اصفهان جامعه آماری این بررسی را تشکیل دادند(21=n). ابزار جمع آوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته‌ای بود که روایی محتوایی و پایایی آن به ترتیب با استفاده از نظرات استادان و کارشناسان متخصص و محاسبه ضریب آلفاکرونباخ (95/0) تأیید شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از بسته آماری SPSS ویرایش 16 و آزمون فرضیه ها با آزمون های t مستقل، ANOVA و ضریب اتا انجام گردید. بیشترین میانگین امتیاز 100 بود.

یافته‌ها: میانگین امتیاز مسئولیت پذیری اجتماعی بیمارستانهای موردمطالعه 6/68 به دست آمد. میانگین امتیاز بعد رهبری و فرایندهای درونی 2/72، بازار 70، جامعه و کشور 8/67، محیط زیست 4/67 و محیط کار 2/66 بود. بین میزان مسئولیت پذیری اجتماعی و نوع مالکیت و فعالیت بیمارستان رابطه معنی داری وجود نداشت (05/0

نتیجه گیری: میزان مسئولیت پذیری اجتماعی بیمارستانها در حد متوسط بود. پیشنهاد می‌شود به منظور افزایش این میزان، بیمارستانها بهبود شرایط و محیط کاری کارکنان و توجه بیشتر به مسائل و موضوعات محیط زیست را مدنظر قرار دهند.

---

زمینه و هدف: پایان نامه به عنوان یکی از منابع اطلاعاتی در زمره فعالیت‌های پژوهشی است .هدف این پژوهش تعیین گرایش‌های موضوعی در سالهای 89-1349 و بررسی میزان انجام فرآیند مداخله آموزشی و نوع مداخله در پایان نامه‌ها میباشد.

روش بررسی: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا انجام گردید. مبنای تعیین موضوع، مقوله‌های برگرفته از سرعنوان‌های موضوعی پزشکی کتابخانه ملی پزشکی آمریکا می‌باشند. جامعه مورد بررسی کل 336 پایان نامه موجود در رشته آموزش بهداشت است. برای تجزیه تحلیل داده‌ها نرم افزار15  spss  مورد استفاده قرار گرفت.

یافته‌ها: دراین دوره مورد بررسی بیشترین پایان نامه‌های دفاع شده به ترتیب به دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران با 210 پایان نامه(5/62 درصد)، تربیت مدرس با 85 پایان نامه(3/25 درصد) و علوم پزشکی ایران با 41 پایان نامه(2/12 درصد) اختصاص دارد. عمده گرایش موضوعی پایان نامه‌ها در مقطع ارشد مقوله بیماری‌ها(8/23 درصد) و در مقطع دکترای تخصصی موضوع پیشگیری از بیماری‌ها (2/26 درصد) بود.

نتیجه گیری: گرچه در دهه اخیر استفاده از موضوعات جدید و غیر تکراری بیشتر شده است و همچنین استفاده از مداخله آموزشی در اجرای پایان نامه‌ها به شدت روند رو به رشدی به خود گرفته است، اما هنوز به برخی از موضوعات مهمی همچون آموزش به بیمار توجه چندانی نشده است. به نظر میرسد راهکارهایی همچون تهیه بانک اطلاعاتی مناسب از پایان نامه‌های رشته آموزش بهداشت بتواند راهنمای مناسبی جهت انتخاب موضوعات جدید و غیرتکراری پایان نامه‌های دانشجویان باشد.

---

زمینه و هدف: خوداستنادی به عنوان یکی از محدودیت‌های تحلیل استنادی مطرح است بطوریکه به طرز غیر‌متعارفی بر شاخص‌های تحلیل استنادی و رتبه مجله‌ها تاثیر می‌گذارد. این پژوهش با هدف بررسی میزان همبستگی خوداستنادی و شاخص‌آنی مجله‌های علمی- پژوهشی انگلیسی زبان ایرانی حوزه پزشکی نمایه شده در نمایه‌نامه استنادی اسکوپوس، در فاصله سال‌های 2005-2009 انجام شده است.

روش بررسی: روش پژوهش پیمایشی از نوع توصیفی است که در آن از تحلیل استنادی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مجله‌های علمی-پژوهشی انگلیسی زبان ایرانی حوزه پزشکی است که تا تاریخ انجام این پژوهش در پایگاه استنادی اسکوپوس نمایه می‌شدند. جمع آوری داده‌ها به صورت مشاهده مستقیم و با مراجعه به پایگاه استنادی اسکوپوس انجام شد. داده‌های گردآوری شده به کمک نرم افزارهای  SPSSو روش ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌ها: نشان داد که میانگین نرخ خوداستنادی در میان مجله‌های مورد بررسی 64/29 درصد است. 43/14 درصد از کل استنادها مربوط به خوداستنادی است. بطورکلی رابطه معنی‌داری از نوع مستقیم و ناقص، درسطح 01/0، بین نرخ خوداستنادی و شاخص‌آنی مجله‌ها وجود دارد(591/0p=). همچنین، ضریب همبستگی پیرسون نشان دهنده رابطه معنی‌دار، بین شاخص‌آنی مجله‌ها و شاخص‌آنی مجله‌ها بدون احتساب خوداستنادی با تعداد مقالات مجله‌ها، در فاصله سال‌های مورد بررسی بود.

نتیجه گیری: خوداستنادی بر روی شاخص‌آنی مجله‌ها مورد بررسی تاثیر مستقیم دارد بدین‌معنی که افزایش خوداستنادی باعث افزایش مصنوعی شاخص‌آنی مجله‌ها می‌شود. از سوی دیگر، شاخص‌آنی تحت کنترل حجم مقالات بود. بنابراین کاهش و یا حذف خوداستنادی به منظور قرارگرفتن مجله در جایگاه واقعی خود لازم به نظر می‌رسد.

---

زمینه و هدف: تطبیق شرایط کار با مقتضیات جسمی و روانی کارکنان یک عامل ضروری برای انجام کار به طور موثر است. پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط بین حوادث شغلی و غیبت از کار کارکنان در بیمارستان نمازی شیراز به انجام رسید.

روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی‌ و بصورت مقطعی می‌باشد که در بیمارستان شهید نمازی شیراز در سال 1388 انجام گرفت. تعداد 160 نفر از کارکنان بخش‌های مختلف این بیمارستان بر اساس فرمول کوکران و با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی ساده وارد مطالعه شدند. جمع آوری داده‌ها با استفاده از یک چک لیست محقق ساخته به انجام رسید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و به کمک آمار توصیفی و آزمون های آماری Chi-Square و t انجام گرفت.

یافته‌ها: از مجموع 160 فرد شرکت کننده در پ‍ژوهش، 159 نفر چک لیست را تکمیل و برگشت دادند. حادثه بریدگی با اشیاء تیز و نوکدار کمترین عدم مواجهه 35 نفر(22%) و حادثه مسمومیت ناشی از کارکردن با حلال ها بیشترین عدم مواجهه 131 نفر(82%) را به خود اختصاص دادند. بین جنسیت، نوبت کاری، پست سازمانی و سابقه خدمت با وقوع برخی از حوادث شغلی رابطه آماری معناداری مشاهده شد. 

نتیجه گیری: با توجه به نتایج، بین فراوانی غیبت از کار و فراوانی هر یک از حوادث شغلی رابطه مشخصی وجود نداشت. توصیه می‌شود ضمن در نظر گرفتن دفاتری برای ثبت دقیق آسیب‌های شغلی در بیمارستان ها، اقدامات لازم از جمله برگزاری دوره‌های آموزشی مورد نیاز برای کارکنان در اولویت قرار داده شود.

---

زمینه و هدف: امروزه یکی از دغدغه­های پزشکان این است که چگونه می­توانند در اسرع وقت به اطلاعات پزشکی دسترسی پیدا کنند. رایانه­های جیبی و تلفن­های هوشمند از جمله فناوری­هایی هستند که از طریق آن­ها می­توان به راحتی به اطلاعات سلامت دسترسی پیدا کرد. هدف مقاله حاضر بررسی مهمترین کاربردهای رایانه­های جیبی و تلفن­های هوشمند در پزشکی و دسترسی به اطلاعات سلامت می­باشد.

روش بررسی: با جستجو در پایگاه­های اطلاعاتی Pubmed، Google Scholar و Scopus مطالعاتی که به بررسی کاربردهای مختلف رایانه­های جیبی و تلفن‌های هوشمند در میان جامعه پزشکی پرداخته بود، جمع آوری شد. در جستجو از عبارتهای Handheld Computer, Mobile phone، Smartphone، Personal digital assistants و مترادف ها استفاده شد.

نتیجه ‌گیری: با حجم وسیع اطلاعات پزشکی که روزانه تولید می­شود، رایانه­های جیبی و تلفن­های هوشمند ابزارهای مفیدی برای پزشکان و دانشجویان پزشکی می­باشند؛ چرا که از طریق این ابزارها به راحتی می­توانند بر بالین بیمار به اطلاعات روزآمد دسترسی پیدا کنند و دانش پزشکی خود را ارتقا بخشند. بهره­گیری از این ابزارها در مراکز درمانی کشور کارایی و کیفیت خدمات بهداشتی درمانی را ارتقاء می­دهد.

---

زمینه و هدف: از آنجا که کارآمدی مدیر به داشتن مهارتهای ارتباطی مناسب با کارمندان بستگی دارد، مطالعه حاضر به منظور تعیین مهارتهای ارتباطی مدیران حوزه ستادی دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شد.

روش بررسی: مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی به صورت مقطعی بود و جامعه پژوهش آن 298 نفر از کارکنان معاونتهای پشتیبانی، پژوهشی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی، دانشجویی و درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز را شامل می‌شد که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده‌ها پرسشنامه 21 سئوالی بود که در سه حیطه مهارت کلامی، گوش دادن مؤثر و بازخورد طراحی شد. نرم افزار مورد استفاده  spss بود .

یافته‌ها: میانگین سنی پاسخگویان 7 ± 7/32 سال بود. اکثر پاسخگویان زن، لیسانس و شاغل در معاونت پشتیبانی بودند. اغلب پاسخگویان مهارت کلامی مدیر بلافصل خود را خوب و مهارتهای گوش دادن مؤثر و بازخوردش را متوسط ارزیابی کردند. بالاترین نمره مهارتهای ارتباطی در حوزه معاونت دانشجویی و پایین‌ترین نمره در حوزه معاونت پژوهشی گزارش شد. با بالا رفتن سن(001/0p=)  و سابقه کاری کارمندان(001/0p=)، مهارت بازخورد مدیر پایین‌تر ارزیابی شد. مهارت بازخورد مدیران در سطوح مختلف تحصیلی اختلاف آماری معنی داری داشت(001/0p=).

نتیجه‌گیری: سطح متوسط مهارتهای ارتباطی گوش دادن مؤثر و بازخورد می‌تواند ناشی از عدم توجه کافی علمی و عملی مدیران بر مسئله ارتباطات باشد. پیشنهاد می‌شود نوآموزی و بازآموزی مدیران به منظور آشنایی با اهمیت ارتباطات مؤثر و کاهش موانع ارتباطی در قالب کارگاههای آموزشی انجام شود.

---

زمینه و هدف: ارائه خدمات برتر از طریق حفظ کیفیت بالا، پیش نیاز موفقیت سازمان‌های خدماتی به شمار می‌رود. هدف از این پژوهش، مطالعه کیفیت خدمات ارائه شده درمانگاه‌های سرپایی از دید بیماران مراجعه کننده به بیمارستانهای مورد مطالعه شهر تهران با استفاده از الگوی سروکوآل(SERVQUAL) بوده است.

روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع مطالعات کاربردی بود که به صورت توصیفی- مقطعی بر روی 242 بیمار سرپایی مراجعه کننده به بیمارستانهای مورد مطالعه شهر تهران در سال 1388 با استفاده از پرسشنامه استاندارد سروکوال(1988) که روایی و پایایی آن مورد تأیید بوده است، انجام گرفت. در پایان از آزمونt، آزمون  tزوجی و آزمون فریدمن با کمک نرم افزار(SPSS) به منظور تحلیل داده­های جمع­آوری شده، استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد تفاوت معنی داری میان ادراک و انتظار بیماران پیرامون ابعاد پنجگانه کیفیت خدمات(عوامل محسوس، قابلیت اطمینان، تضمین، پاسخگویی و همدلی) در بیمارستان‌های مورد مطالعه وجود داشت. بیماران مراجعه کننده به درمانگاهها، بعد تضمین را با 41/4 امتیاز مهم‌ترین و پاسخگویی کارکنان را با 21/2 امتیاز به عنوان کم اهمیت‌ترین بعد رتبه بندی نمودند.

نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که با بکارگیری الگوی سروکوآل، مدیران بیمارستانها قادر به ارزیابی کیفیت خدمات از دید بیماران به عنوان مهمترین مشتری سازمان شده و با برنامه­ریزی صحیح، اصلاح نابسامانی­ها و نهایتاً بهبود کیفیت خدمات، ممکن خواهد شد.

---

زمینه و هدف: پروانه‏های ‌ثبت اختراع به عنوان سنجه‌ای مناسب برای بررسی میزان پیشرفت علم و فناوری، کشف پتانسیل لازم در کارهای پژوهشی و ترسیم نقشه‌های دانش مدنظر هستند. هدف از پژوهش حاضر تحلیل موضوعی پروانه‌های ثبت اختراع مخترعان ایرانی در پایگاه های بین‌المللی ثبت اختراع در فاصله سال‌های 1976 تا 2011 بود.

روش بررسی: روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بود که به روش علم‏سنجی انجام گرفت. جامعه مورد پژوهش عبارت بود از کلیه پروانه‌های ثبت اختراعی که در فاصله سال‌های 1976 تا 2011 توسط مخترعان ایرانی در پایگاه‌های بین‌المللی ثبت اختراع به ثبت رسیده بودند. ابزار گردآوری داده‌ها لیست کنترلی بود. داده‌ها با استفاده از روش‌های جستجوی خاص هر پایگاه  بازیابی شده، سپس با توجه به پرسش‏های پژوهش تجزیه و تحلیل نهایی بر روی آن‌ها صورت گرفت.

یافته‌ها: یافته‏ها نشان داد که 212 پروانه ثبت اختراع از مخترعان ایرانی در این پایگاه‌ها به ثبت رسیده است. میانگین پروانه‌های ثبت اختراع ایران در این پایگاه‌ها به ازای هر سال، تقریباً 6 مورد بوده است. بیشترین پروانه‌های ثبت اختراع در حوزه موضوعی «شیمی، متالوژی» و کم‏ترین در حوزه «منسوجات، کاغذ» بوده‌اند.

نتیجه گیری : در مجموع، سهم پروانه‌های ثبت اختراع ایرانی از کل پروانه‌های به ثبت رسیده در این پایگاه‌ها کم است. در فاصله سال های مورد بررسی تعداد پروانه‌های ثبت اختراع ایران در حال رشد بوده است. پروانه‌های ثبت اختراع ایران ثبت شده از لحاظ موضوعی دارای تمرکز قابل ملاحظه‌ای بودند. پتانسیل کارهای پژوهشی برای ثبت اختراع و نوآوری در حوزه‌های موضوعی «شیمی، متالوژی» بیش‏تر از سایر حوزه‌ها بوده است. 

---

زمینه و هدف: در این مقاله کیفیت مقالات منتشر شده در چهار مجله وابسته به یکی از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور بر پایه بررسی و تحلیل روش تحقیق و روشهای آماری مورد ارزیابی قرار گرفته است.

روش بررسی: در این پژوهش مقطعی انجام شده در سال 1389، از بین کلیه مقالات منتشر شده طی سال‌های 1381 تا 1387 در چهار مجله از مجلات وابسته به یکی از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور که برابر با 1568 مقاله بوده است، تعداد 162 مقاله به روش طبقه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب گردیدند. برای گردآوری داده‌ها، فرم ثبت اطلاعی برگرفته از پرسشنامه‌های استاندارد به کار گرفته شد. آزمون t یک نمونه‌ای و آزمون کروسکال والیس برای مقایسه امتیاز بخش‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفت.

یافته‌ها: مطالعات مقطعی با 7/61 درصد(100 مقاله)، بیشترین نوع مطالعه را تشکیل می‌دهند. بخش مواد و روش‌های مقالات بیشترین امتیاز را کسب نموده و دارای کیفیت مطلوبی بود و بحث و نتیجه‌گیری کمترین امتیاز را به خود اختصاص داد. مقدار احتمال در 102مقاله(6/81 درصد) به طور صحیح ارائه شده است. در 6/58 درصد(95 مقاله)‌ یافته‌های مقاله با پژوهش‌های داخلی مشابه مقایسه نشده بود، در حالی که فقط در 13 درصد(21 مقاله) از مقالات، مقایسه با پژوهش‌های خارجی مشابه صورت نگرفته بود.

نتیجه‌گیری: مطالعه‌ی حاضر نشان داد که کیفیت کلی بخشهای مختلف مقالات مطلوب نیست، از این رو به کارگیری متخصصین روش تحقیق و آمار در مطالعات مختلف پزشکی می‌تواند باعث ارتقاء کیفیت مقالات این شاخه از علم گردد.

---

زمینه و هدف: سازمان‌ها برای حرکت به سمت تعالی، ناگزیر از استقرار سیستم‌های نوین مدیریتی هستند. از جمله فنونی که در دو دهه اخیر از اروپا آغاز شده و در عرصه مدیریت کشور موضوعیت یافته، مدل تعالی سازمانی EFQM است. هدف این پژوهش ارزیابی عملکرد بیمارستان شهید رجایی قزوین بر اساس الگوی تعالی سازمانی EFQM بود.

روش بررسی: این مطالعه توصیفی به صورت مقطعی در سال 1389 در بیمارستان شهید رجایی قزوین انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه استاندارد الگوی تعالی سازمانی EFQM بود که توسط کلیه مدیران مرکز تکمیل شد. روایی پرسشنامه بر اساس نظر خبرگان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ آزمون شده که 97/0 به دست آمد. یافته‌ها با استفاده از آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شدند.

یافته‌ها: بیمارستان مورد مطالعه در توانمندسازها در مجموع 99/183 امتیاز از 500(88/36 درصد از امتیاز مطلوب) را کسب کرد. در نتایج در مجموع 71/183 امتیاز از 500(75/36 درصد از امتیاز مطلوب) را کسب کرده و در کل، 7/366 امتیاز از 1000 امتیاز موجود در الگو را برای ارزیابی عملکرد، در سال 1389 کسب نموده است.

نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه نشان داد که این بیمارستان از نظر معیارهای الگوی سرآمدی در وضعیت متوسطی قرار دارد. داشتن دیدگاه سیستماتیک قوی، توجه به مدیریت مبتنی بر فرآیندهای سازمانی و نتیجه گرایی، استفاده از این مدل، برای بیمارستان‌های ایرانی که معمولاً در این حوزه‌ها با مشکلات جدی روبرو هستند بسیار آموزنده و اجرایی است.

---

زمینه و هدف: دلبستگی شغلی حالت ذهنی مثبت و مرتبط با شغل است که با انرژی، فداکاری و جذابیت شغل، مشخص میشود. از آنجا که ماهیت و کیفیت خدمت رسانی به بیماران با عملکرد پرستاران، وابستگی زیادی دارد، این مطالعه به بررسی دلبستگی شغلی پرستاران و عوامل تاثیرگذار بر آن پرداخته است.

روش بررسی: این مطالعه توصیفی تحلیلی بصورت مقطعی بین 273 نفر از پرستاران شاغل در بخش‌های بستری بیمارستان‌های نمازی و فقیهی شیراز، با نمونه گیری دو مرحله ای در سال 1389، انجام گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی محتوا و پایایی آن بترتیب از طریق نظرات کارشناسان متخصص و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ(86%) تایید شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS از طریق آمار توصیفی و آزمون همبستگی انجام گردید.

یافته‌ها: میانگین دلبستگی شغلی برابر با 51/10±95/58 بوده و ارتباط آماری مثبت و معنی دار بین دلبستگی شغلی پرستاران با رفتار شهروندی سازمانی، رضایت شغلی، تمایل به ترک سازمان، تعهد سازمانی، شناخت و پاداش، عدالت سازمانی، حمایت سازمان - سرپرست و ویژگی‌های شغلی مشاهده گردید(001/0p<). قویترین ارتباط بین دلبستگی شغلی با تعهد سازمانی و رضایت شغلی(512/0=r) بود.

نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش بیانگر اهمیت دلبستگی شغلی و فاکتورهای مرتبط با آن می‌باشد. پرستاران بخش بزرگی از سیستم سلامت را به خود اختصاص می‌دهند و عدم دلبستگی شغلی آنان، آسیب‌های بسیاری به بیمارستان‌ها و نهایتاً اجتماع وارد می‌نماید. بنابراین دلبستگی شغلی را می‌بایست در سیاستگذاری‌های مرتبط با پرستاران مورد توجه قرار داد.

---

زمینه و هدف: روشهای متفاوتی برای ارزیابی درونی یا همان بررسی نقاط قوت و ضعف داخلی سازمانها در برنامه‌ریزی‌های استراتژیک وجود دارد. در مدل شش بعدی وایزبورد شش عامل درونی شامل ساختار سازمانی، رهبری، هماهنگی، مکانیسم پاداش و ارتباطات بعنوان عوامل اثرگذار داخلی درنظر گرفته شده‌اند. در این مطالعه وضعیت سه از شش متغیر مدل وایزبورد بعنوان عوامل اصلی محیط داخلی سازمان در بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران مورد بررسی قرار می‌گیرند.

روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی -  تحلیلی و در مقطع زمانی سال 1389تا 1390 انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل کلیه پرسنل بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران بودند. نمونه‌گیری به روش تصادفی بوده و 580 نفر انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه دارای ضریب پایایی 91% است جمع آوری شدند و در نهایت تحلیل آنها با نرم افزار SPSS  انجام شد.

یافته‌ها: 3% شرکت کنندگان زیردیپلم،13% دیپلم، 8/7% فوق دیپلم، 4/66% لیسانس، 6/2% فوق لیسانس و 4/5% آنها دکترا به بالا هستند، 6/72% در گروه درمانی و 8/19% در گروه غیردرمانی قرار دارند. میانگین امتیاز متغیرهای هدف گذاری، ساختار سازمانی و رهبری به ترتیب 47/24، 37/20 و 06/22 بدست آمد.

نتیجه‌گیری:. براساس یافته‌های پژوهش وضعیت بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران با اولویت زیر دچار ضعف هستند و به این ترتیب احتیاج به بازنگری دارند: ابتدا ساختار سازمانی، سپس رهبری و در نهایت هدف گذاری در سازمان که وضعیت بهتری از سایر متغیرها در بیمارستانهای مورد مطالعه دارد.

---

زمینه و هدف: امروزه اولویت اصلی بیمارستان جلب و حفظ مشتری می‌باشد. برآوردن این رسالت مهم مستلزم نهادینه شدن کیفیت در بیمارستانها است. کیفیت خدمات ارائه شده بر استفاده مجدد مشتریان موجود و بالقوه اثر می‌گذارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه کیفیت خدمات با وفاداری خدمات ارائه شده به بیماران سرپایی کلینیک‌های بیمارستانهای منتخب شهر تهران بوده است.                                                                                       

روش بررسی:  پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفت. دیدگاه 242 نفر از بیماران سرپایی مراجعه کننده به کلینیک‌های، بیمارستانهای منتخب شهر تهران، با استفاده از پرسشنامه استاندارد سروکوال و نیز پرسشنامه استاندارد وفاداری خدمت مورد سنجش قرار گرفت. روایی پرسشنامه‌ها به روش روایی محتوی و پایایی آنها با استفاده از روش آزمون- پس آزمون و تعیین ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. در پایان از آزمون ضریب همبستگی پیرسون با کمک نرم افزار(SPSS) به منظور تحلیل داده‌های جمع آوری شده، استفاده شد.

یافته‌ها : نتایج نشان داد رابطه مثبت ومعنی داری بین کیفیت خدمات و وفاداری به خدمات ارائه شده وجود دارد. مهمترین ابعاد وفاداری، رفتار شکایتی بود.

نتیجه‌گیری:  مدیران بیمارستان‌ها باید درک و آگاهی خود را در ارتباط با حفظ و بهبود وفاداری بیمار بالا برده و در این راستا حداکثر تلاش خود را به کار بگیرند. از کارکنان بیمارستان نیز انتظار می‌رود بیش از انتظارات بیماران عمل نمایند. همین طور آگاه باشند ارائه خدمات یک کار گروهی است و کلید ارائه خدمات خوب به بیماران نیز در رضایت بیمار از کیفیت خدمات نهفته است.

---

زمینه و هدف: توجه کامل به کارایی بیمارستان به عنوان بزرگترین و پر هزینه‌ترین واحد عملیاتی نظام سلامت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. بنابراین هدف این مطالعه ارزیابی عملکرد بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی یزد با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها بوده است.

روش بررسی:  مطالعه حاضر مطالعه‌ای توصیفی ـ تحلیلی است که در آن از داده‌های ترکیبی استفاده شده و کارایی کلیه بیمارستان‌های مذکور طی سال‌های 88- 1380 مورد تحلیل قرار گرفت. در تعریف متغیرها، تعداد پذیرش بستری، درصد اشغال تخت و تعداد اعمال جراحی به عنوان متغیرهای ستانده و تعداد تخت فعال، تعداد کادر پرستاری، تعداد کادر پزشکی و سایر کارکنان تمام وقت به عنوان متغیرهای نهاده مشخص شده است. جهت اندازه گیری کارایی از نرم افزار  Deap 2.1 و جهت تحلیل داده‌ها از آزمونهای آماری Mann-Whitney و Kruskal-Wallis استفاده شده است.

یافته‌ها: میانگین کارایی فنی، مدیریتی و مقیاس بیمارستان‌های مورد مطالعه به ترتیب 958/0، 986/0 و 963/0 محاسبه شد. لذا ظرفیت ارتقاء کارایی فنی به میزان 5 درصد وجود دارد. همچنین ظرفیت مازاد عوامل تولید و به خصوص مازاد نهاده پرستار مشهود بوده است.

نتیجه‌گیری: هرچند کارایی بیمارستان‌های مورد مطالعه در حد مطلوب است، اما مدیران باید برنامه‌ریزی لازم را در جهت افزایش کارایی انجام دهند. نهایتاً بررسی میزان تاثیرات عواملی از قبیل کیفیت ارائه خدمات و رضایتمندی بیماران بر عملکرد بیمارستان‌های مذکور شایان توجه می‌باشد.

---

زمینه و هدف: پاسخگویی فرایندی است که تمام سازمان‌های خدماتی اعم از بیمارستان‌ها نیازمند اجرای آن به منظور مشروعیت بخشیدن به فعالیت‌های خود می‌باشند، به همین منظور این پژوهش به مطالعه هفت بعد پاسخگویی در بیمارستان های آموزشی کشور پرداخته است.

روش بررسی:  این مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع همبستگی، در نیمه دوم سال 1390  در 5 بیمارستان بزرگ آموزشی درمانی در 5 نقطه از کشور انجام شده است. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته با هفت بعد(اخلاقی، فرهنگی، مالی، عملکردی، قانونی، اطلاع رسانی و ساختاری) و 24 گویه جمع آوری و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم افزارSPSS  نسخه 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

یافته ها: تعداد کل افراد مورد مطالعه 454 نفر بود. بیشترین(1/40 درصد) و کمترین(8/6) سن افراد مورد مطالعه در گروه سنی 29-21 سال و بالاتر از 50 سال بود.

یافته های پژوهش میانگین بعد ساختاری را با بیشترین(97/0 ±54/3) و بعد اطلاع رسانی را با کمترین میانگین(96/0±45/3) نشان داد. امتیاز میانگین پاسخگویی بیمارستان شهر رشت با بیشترین(61/0±99/3) و بیمارستان شهر تهران با کمترین میانگین(67/0 ±02/3)  بود. همبستگی بین تمام ابعاد مورد مطالعه تایید و میانگین کلی پاسخگویی در بیمارستان های آموزشی کشور متوسط به بالا ارزیابی گردید.

نتیجه‌گیری: نگرش بیماران نسبت به پاسخگویی بیمارستان های آموزشی کشور متوسط به بالا بوده است. لذا به نظر می‌رسد دفتر یا واحدی به نام پاسخگویی و اعتبار بخشی و ممیزی مستمر ابعاد آن به منظور پیشبرد اهداف عالی بیمارستان، امری ضروری است.