مجله

---

زمینه و هدف: استفاده از شاخص هرش به عنوان ابزاری مهم برای توصیف برونداد علمی پژوهشگران سبب شده که بعضی از نویسندگان برای افزایش تصنعی شاخص خود، میزان استناد به خود را افزایش دهند. بنابراین لازم است میزان تاثیر خوداستنادی بر شاخص هرش هر نویسنده بررسی شود تا بهتر بتوان کیفیت تولیدات علمی پژوهشگران را سنجید.

روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی است و از روش تحلیل استنادی به طور کلی و تحلیل خوداستنادی به طور اخص استفاده می­کند. جامعه پژوهش، نویسندگان پرکار ایرانی در حوزه پزشکی هستند که در فاصله سال‌های 2004 تا 2006 حداقل 30 مدرک نمایه شده در پایگاه Web of Science دارند. پیگیری استنادها تا دسامبر 2010 میلادی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج با استفاده از نرم‌افزار اکسل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

یافته­ها: به طور متوسط 89/25درصد خوداستنادی بین نویسندگان پرکار حوزه پزشکی مشاهده شد. شاخص هرشِ 77/30درصد نویسندگان تغییر قابل ملاحضه داشت. رتبه­بندی نویسندگان بر اساس شاخص هرش بعد از حذف خوداستنادی­ها صورت گرفت که 46/38درصد نویسندگان به رتبه پایین­تر نزول کردند.

نتیجه­گیری: با توجه به اینکه میزان 10 تا 30درصد خوداستنادی می­تواند معمولی و قابل­توجیه باشد، به‌طور کلی وضعیت خوداستنادی نویسندگان پرکار حوزه پزشکی کشورمان مطلوب است. همچنین پایین ­بودن میزان خوداستنادی این نویسندگان سبب می­شود که شاخص هرش تاثیر زیادی از آن نپذیرد.

---

زمینه و هدف: خوداستنادی به عنوان یکی از محدودیت‌های تحلیل استنادی مطرح است بطوریکه به طرز غیر‌متعارفی بر شاخص‌های تحلیل استنادی و رتبه مجله‌ها تاثیر می‌گذارد. این پژوهش با هدف بررسی میزان همبستگی خوداستنادی و شاخص‌آنی مجله‌های علمی- پژوهشی انگلیسی زبان ایرانی حوزه پزشکی نمایه شده در نمایه‌نامه استنادی اسکوپوس، در فاصله سال‌های 2005-2009 انجام شده است.

روش بررسی: روش پژوهش پیمایشی از نوع توصیفی است که در آن از تحلیل استنادی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مجله‌های علمی-پژوهشی انگلیسی زبان ایرانی حوزه پزشکی است که تا تاریخ انجام این پژوهش در پایگاه استنادی اسکوپوس نمایه می‌شدند. جمع آوری داده‌ها به صورت مشاهده مستقیم و با مراجعه به پایگاه استنادی اسکوپوس انجام شد. داده‌های گردآوری شده به کمک نرم افزارهای  SPSSو روش ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌ها: نشان داد که میانگین نرخ خوداستنادی در میان مجله‌های مورد بررسی 64/29 درصد است. 43/14 درصد از کل استنادها مربوط به خوداستنادی است. بطورکلی رابطه معنی‌داری از نوع مستقیم و ناقص، درسطح 01/0، بین نرخ خوداستنادی و شاخص‌آنی مجله‌ها وجود دارد(591/0p=). همچنین، ضریب همبستگی پیرسون نشان دهنده رابطه معنی‌دار، بین شاخص‌آنی مجله‌ها و شاخص‌آنی مجله‌ها بدون احتساب خوداستنادی با تعداد مقالات مجله‌ها، در فاصله سال‌های مورد بررسی بود.

نتیجه گیری: خوداستنادی بر روی شاخص‌آنی مجله‌ها مورد بررسی تاثیر مستقیم دارد بدین‌معنی که افزایش خوداستنادی باعث افزایش مصنوعی شاخص‌آنی مجله‌ها می‌شود. از سوی دیگر، شاخص‌آنی تحت کنترل حجم مقالات بود. بنابراین کاهش و یا حذف خوداستنادی به منظور قرارگرفتن مجله در جایگاه واقعی خود لازم به نظر می‌رسد.

---

زمینه و هدف: استناد یکی از نماد‏های ارزش مجلات علمی در عرضه دانش است. سهم خود-استنادی‏ها در مقایسه عملکرد مجلات براساس این شاخص، به ویژه در پایگاه‏های استنادی بین‏المللی، اهمیت دارد. هدف از این مطالعه مقایسه تاثیر خود-استنادی مجله در ضریب تاثیر مجله‏های‏ لاتین پزشکی کشورمان در وبگاه علوم(WoS) و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) می‏باشد.

روش بررسی: ضریب تاثیر ١٢ مجله در پایگاه WoS و ٢٦ عنوان در پایگاه ISC در سال‏های ٢٠٠٦ تا ٢٠٠٩ با نگرش به نرخ خود-استنادی‏های مجله مورد مقایسه قرارگرفت. نرخ خود-استنادی در پایگاه ISC با استفاده از جدول مجلات استناد‏کننده و استناد‏شونده محاسبه گردید. برای مقایسه نرخ خود-استنادی بین دو پایگاه از آزمـون‏های Wilcoxon و Mann-whitney استفاده شد. برای تعیین همبستگی خود-استنادی با ضریب تاثیر در وبگاه علوم از آزمون Pearson و در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام از آزمون Spearman استفاده‏ گردید. مقایسه همبستگی مورد بررسی بین دو پایگاه با تحلیل Covariance انجام ‏شد.

یافته‌ها : نرخ خود- استنادی مجله در دو پایگاه تفاوت معنی‏داری نداشت(٠٥/٠sp٠٥/٠p>). بین رابطه خود-استنادی مجله با ضریب تاثیر در دو پایگاه تفاوت معنی‏داری وجود نداشت(٥٢٦/٠P=).

نتیجه‌گیری: توجه به نرخ خود-استنادی‏های مجله برای مقایسه ضریب تاثیر مجلات در داخل وبگاه علوم مهم‏تر از توجه به آن در مقایسه مجلات مورد بررسی بین دو پایگاه می‏باشد.

---

 

زمینه و هدف: مجلات علمی از عمده‌ترین ابزارهای انتشار یافته‌های پژوهشی محسوب می‌شوند. با افزایش تعداد و هزینه اشتراک مجلات علمی، کتابخانه‌ها ناگزیر به انتخاب می‌باشند. تحلیل استنادی از متدوال‌ترین روشها در انتخاب بهترین عناوین است. هدف از مطالعه حاضر تعیین مجلات هسته دندانپزشکی با استفاده از تحلیل استنادی است.

 

روش بررسی: 276 عنوان از تولیدات علمی اعضای هیات علمی و دانشجویان دندانپزشکی شامل 241 پایان نامه و 35 عنوان مقاله که در دوره زمانی80-89 و در پایگاه استنادی علوم منتشر شده بودند با استفاده از تحلیل استنادی ارزیابی شدند.

 

یافته‌ها: 11023 استناد از پایان نامه‌ها و مقالات استخراج شد. میانگین استناد در هر پایان نامه 25/39 و در هر مقاله برابر با 74/44 بود. بیشترین استنادات مربوط به مجلات انگلیسی و کتابها بود بطوریکه قریب به 95 درصد استنادات را به خود اختصاص داده‌اند. بیشترین روزامدی مربوط به منابع انگلیسی و متعلق به سال‌های 2001-2005 و 2006-2010 بوده است. بر اساس قانون برادفورد، 5 مجله به عنوان مجلات هسته معرفی شدند.

 

نتیجه‌گیری: انتخاب مجلات هسته علاوه بر استفاده موثر از منابع مالی، نقش موثری در پاسخ گویی به نیازهای اطلاعاتی کاربران کتابخانه‌های تخصصی دارد. در شرایطی که دسترسی به منابع اطلاعاتی با چالش‌های فراوانی روبروست، تعیین و شناسایی مجلات هسته می‌تواند اقدامی منطقی و هوشمندانه در بهره برداری صحیح از منابع محسوب شود.

 

---

زمینه و هدف: امروزه مجلات یکی از زمینه های تبادل اطلاعات بین محققان هستند. مطالعه ی حاضر با هدف بررسی وضعیت نمایه سازی مجلات لاتین مصوب حوزه علوم پزشکی کشور در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس و نمایه استنادی وب آو ساینس انجام شده است.
روش بررسی: این پژوهش از نوع پیمایشی توصیفی و به روش مقطعی انجام شده است. جامعه ی آماری شامل ۸۳ عنوان مجله علمی لاتین مصوب وزارت بهداشت بود که وضعیت نمایانی آنها در پایگاههای وب آو ساینس و اسکوپوس در سال های ۲۰۱۰-۲۰۰۵ مورد بررسی قرار گرفت. ابزار جمع آوری داده ها، سیاهه ی وارسی کنترل شده است که با مشورت متخصصان حوزه ی وابسته تهیه و ضریب پایایی آن ۹۰% برآورد گردید. داده ها با نرم افزار Spss تحلیل گردید.
یافته ها: بررسی وضعیت مجلات نشان داد عناوین نسبتاً کمتری(%۲۶) در پایگاه وب آو ساینس نمایه شده اند. همچنین در نمایه استنادی اسکوپوس ۶۹% مجلات نمایه شده بود. مقایسه ی معیارهای نمایه سازی مجلات در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس و اسکوپوس با مجلات نمایه نشده نشان می‌دهد که اطلاعات کتابشاختی مجله رعایت شده و در برخی مجلات(%۲۹/۳۰) شماره استاندارد بین المللی الکترونیکی لحاظ نشده بود. همچنین اطلاعات تماس برخی از مجلات(کدپستی نشریه ۹%) درج نگردیده بود. 
نتیجه گیری: بطور کلی مشاهده گردید که علی رغم رشد چشم گیر مجلات علمی در سالهای مورد بررسی، از لحاظ انطباق با معیارهای نمایه سازی در وضعیت نامطلوبی قرار دارند و مدیران مجلات علمی لاتین باید سعی در ارتقای وضعیت کمی و کیفی داشته باشند.

---

---

---

---

---

زمینه وهدف: پژوهش حاضر جهت تعیین جایگاه ایران در انتشارات علمی حوزه‌ی ایمنی‌شناسی و میکروب‌شناسی انجام شده است؛ و اهداف دیگر آن تعیین وضعیت کلی تولید علم جهان، خاور‌میانه و ایران، شناسایی الگوهای تالیف تولیدات علمی جهان، خاور‌میانه و ایران، شناسایی میزان همکاری‌های علمی ایران با کشورهای خاورمیانه و جهان، و بررسی ارتباط بین شاخص‌های تولیدات علمی، استنادات، همکاری‌های علمی منطقه‌ای و همکاری‌های علمی فرا منطقه‌ای با یکدیگر هستند.
روش ‌بررسی: پژوهش از نوع کاربردی و با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی و جامعه پژوهش ۳۰۶۲۲ مدرک حوزه‌ی ایمنی‌شناسی و میکروب‌شناسی کشور‌های خاور‌میانه طی سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸ است. برای تعیین جایگاه کشورها و روابط بین شاخص‌ها از تحلیل عامل اکتشافی و ماتریس همبستگی و پایگاه سایول استفاده شد.
یافته‌ها: به ترتیب کشورهای ایران، ترکیه، و عربستان در شاخص‌های تولیدات علمی، استنادات، همکار‌های منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای و همکاری کل جزو کشورهای قدرتمند اطلاعاتی منطقه محسوب شدند؛ و به‌جهت تعیین جایگاه در منطقه، شاخصِ استنادات نسبت به سایرین بیشترین وزن را داشت. ایران در شاخص‌های تولیدات علمی و استنادات به‌ترتیب با ۴۳.۶۳% و ۳۳.۷۶% رتبه اول، در شاخص همکاری‌های منطقه ای با ۴۳.۶۳% رتبه سوم، در شاخص همکاری‌های فرامنطقه ای با ۲۳.۵۶% رتبه دوم  و در شاخص همکاری کل با ۲۲.۱۲% رتبه دوم را دارد.
نتیجه‌گیری: علی‌رغم وجود جایگاه برجسته‌ی کشور در کمیت تولیدات علمی حوزه‌ی ایمنی‌شناسی و میکروب‌شناسی، کیفیت این تولیدات نسبت به متوسط منطقه‌ای و جهانی پایین‌تر است. همچنین، در این مطالعه ضمن تعیین کشورهای قوی، متوسط و ضعیف منطقه، مشخص شد که رابطه‌ی بین شاخص‌های استنادات و تولیدات علمی نسبت به تمامی رابطه‌های دو به دوی در شاخص‌های منتخب بیشتر است.