زمینه و هدف: شرکتهای تولیدکننده و توزیعکنندهی دارو در کشور به دلیل امنیت تولید و توزیع دارو بهعنوان قابلاتکاترین شرکتها از لحاظ سودآوری شناخته میشوند. نقاط ضعف این حوزه شامل بهرهوری پایین در تأمین مواد اولیه و توزیع دارو و بهتبع آن بروز مشکل سرمایه در گردش و افزایش هزینههای مالی شرکتها میباشد. از اینرو هدف پژوهش، شناسایی و اولویتبندی عوامل حیاتی موفقیت در زنجیرهی تأمین و توزیع صنعت دارو در کشور، برای تصمیمگیریهای مؤثر در این حوزه است.
روش بررسی: پژوهش، شامل دو فاز کتابخانهای و پیمایشی است. در فاز اول با جستجو در پایگاههای علمی، عوامل حیاتی موفقیت در زنجیرهی تأمین و توزیع شناسایی و در 25 بعد تقسیم شدند. در فاز دوم طبق اصل پارتو 9 بعد از این 25 بعد، مبنای مقایسات زوجی عوامل در تکنیک دیمتل جهت تعیین تأثیرگذاری و اثرپذیری قرارگرفتند. جامعهی آماری پژوهش را شرکتهای تولیدکننده و توزیعکنندهی دارویی کشور در سال 1397 تشکیل میدهند. از اینبین 13 خبره زنجیرهی تأمین و توزیع دارو با روش نمونهگیری نظری بهعنوان نمونه انتخاب شدند. برای تحلیل دادهها نیز از نرمافزار Excel و Matlab استفاده شد.
یافتهها: حمایت مدیریت ارشد، استفاده از فناوری اطلاعات و مداخلهی دولت، سه عامل نخست بین عوامل اثرگذار، و فرایندها، کیفیت خدمات و اعتماد سه عامل نخست بین عوامل اثرپذیر میباشند. همچنین، حمایت مدیریت ارشد پرتعاملترین عامل و مداخلهی دولت بهعنوان کم تعاملترین عامل، شناخته شد.
نتیجهگیری: مدیران نمیتوانند همهی عوامل را مدنظر قرار دهند بلکه باید با توجه به شرایط شرکت خود، روی عوامل اثرگذار و تعاملپذیر سرمایهگذاری کنند.