مجله

---

زمینه و هدف : استناد را می‌توان یکی از پایه های اصلی  تدوین کارهای علمی و پژوهشی مکتوب به شمار آورد، که هر محققی در مدلل کردن یافته‌های علمی خود، ناگزیر بدین شیوه روی می‌آورد. حفظ و تداوم پیوند اطلاعاتی از طریق استناد، به شرط صحت آن  ضروری به نظر می‌رسد. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت صحت مقالات استنادی و میزان مطابقت آنها با شیوه نامه ونکوور در پایان نامه های سال 1386 دوره های دکترای تخصصی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفته است.
روش بررسی : روش مطالعه در این بررسی تحلیل استنادی است. با استفاده از جدول مورگان و نمونه برداری سیستماتیک،  از کل 4293 مقاله استنادی ، 357 مقاله استنادی برای بررسی صحت استنادی و میزان مطابقت با شیوه نامه ونکوور برگزیده شدند. شش عنصر مورد بررسی مشتمل است بر: نام نویسندگان، عنوان مقاله، عنوان مجله، سال انتشار، شماره جلد، شماره صفحات . خطاهای استنادی به دو گروه 1- خطاهای کوچک 2- خطاهای بزرگ تقسیم شدند. روش جمع آوری اطلاعات، مشاهده مستقیم است، داده‌ها در چک لیستی تهیه شده، وارد شد.نرم افزار مورد استفاده جهت تجزیه و تحلیل داده‌هاSPSS(11.0)  بود.یافته‌ها : از کل 357 مقاله استنادی بررسی شده، 398 مورد (4/111% )انواع خطاهای استنادی در عناصر ششگانه ثبت شده است. از 357 استناد مورد مطالعه فقط 136 (90/38%)استناد فاقد هر نوع خطای استنادی گزارش شده است و 221(62%) استناد دارای انواع خطاهای استنادی ثبت شده است. 35 استناد (8/9%) از مجموع استنادهای بررسی شده پیروی کامل از شیوه نامه ونکوور کرده‌اند .
بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج  نامطلوب هم در خطاهای استنادی و هم میزان مطابقت با نظام ونکوور، دلایلی چندرا می‌توان در بروز چنین وضعیتی دخیل شمرد از جمله : عدم آگاهی دانشجویان نسبت به اهمیت جایگاه و یکدستی استنادها در آثار علمی، بی دقتی دانشجویان در تهیه استنادها، عدم دسترسی به اصل منابع و کپی برداری از سایر منابع، عدم تاکید استادان بر صحت استنادها، کم توجهی موسسات آموزشی نسبت به استنادهای ارائه شده در پایان نامه‌ها، عدم استفاده از مشاوره کتابداران متخصص و ناآشنایی با نرم افزارهای مدیریت منابع.

---

زمینه وهدف : یکدستی و همسونگری ویژگی چکیده نویسی اصولی است. این مهم، بدون تبعیت از دستورالعمل‌ها و استانداردهای جهانی محقق نخواهد شد. هدف از این پژوهش بررسی میزان انطباق چکیده مقاله‌های مجلات فارسی زبان دانشگاه علوم پزشکی تهران با استانداردهای ایزو214 و دستورالعمل گروه ونکوور درسال 1388 است.

روش بررسی : روش پژوهش پیمایشی از نوع توصیفی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مجلات تمام متن فارسی زبان دارای چکیده انگلیسی دانشگاه علوم پزشکی تهران است که تا تاریخ انجام این پژوهش (30/11/1388) در وب سایت مجلات دانشگاه قابل ملاحظه بودند. تعداد 100 چکیده از مقاله های آخرین شماره این مجلات به عنوان نمونه، به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات دو لیست کنترل جداگانه، منعکس از استانداردهای ایزو214و دستورالعمل گروه ونکوور در بخش چکیده نویسی است که برای نمونه مورد نظر تکمیل شد.داده‌های بدست آمده بعد از ورود به رایانه و استفاده از نرم افزار Excel ,SPSS و روش های آماری مناسب تجزیه و تحلیل شد.

یافته ها: یافته ها نشان داد که میانگین میزان انطباق کلی چکیده‌ها با استانداردهای ایزو، 37/85 درصد(انحراف معیار93/24 درصد)، و با دستورالعمل های گروه ونکوور 44/84 درصد(انحراف معیار 36/24) است. چکیده‌ها در بخش "بیان یافته‌ها" بیشترین و در بخش"ارائه نتایج فرعی" کمترین میزان انطباق را با استانداردهای ایزو؛ و در بخش"وجود کلیدواژه" و " ذکر یافته‌ها" بیشترین و در بخش " برگرفته شدن کلیدواژه‌ها از سرعنوان‌های موضوعی پزشکی" کمترین میزان انطباق را با دستورالعمل‌های گروه ونکوور دارند.

بحث و نتیجه گیری : میزان انطباق چکیده‌های مورد بررسی، با استاندارد ایزو214 و دستورالعمل‌های گروه ونکوور در حد مطلوبی بوده و اختلاف زیادی با هم نداشتند. تبعیت بیشتر از استاندارد ایزو در بخش"ارائه نتایج فرعی" و دستورالعمل گروه ونکوور در بخش " برگرفته شدن کلیدواژه‌ها از سرعنوان های موضوعی پزشکی" لازم به نظر می رسد.

---

زمینه و هدف: یکی از اهداف اساسی سیاست گذاران،ایجاد تسهیل در دسترسی افراد به خدمات بهداشتی درمانی در جامعه می باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین عوامل مؤثر بر دسترسی افراد به خدمات ارائه شده در این مراکز در شهرستان ری انجام پذیرفت. 

روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، تعداد 57 نفر از کارکنان پنج مرکز بهداشتی درمانی شهری از طریق نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار گرداوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر 28 سوال با مقیاس سنجش 4 گزینه ای بود که پیش از آزمون، روایی و پایایی آن مورد آزمایش و تایید قرار گرفت. داده‌های خام با نرم افزار SPSS  تحلیل و یافته های پژوهش در سطح آمار توصیفی ارائه شدند.

یافته ها: در بین عوامل مورد مطالعه از دید کارکنان ، عامل فردی با میاانگین نمره 29/2 ، عوامل جغرافیایی با میانگین نمره 42/2، عوامل مالی با نمره 27/2 و عوامل ساختار با میانگین نمره 58/2 با ثاثیر زیاد در ارائه خدمات ظاهر شدند.

نتیجه گیری: چهار عامل فردی، جغرافیایی، مالی و ساختاری از دیدگاه کارکنان مراکز بهداشتی درمانی شهری بر دسترسی افراد به خدمات ارائه شده در مراکز بهداشتی درمانی شهری از تاثیر زیادی برخورداربودند. لذا پیشنهاداتی مبتنی بر نتایج پژوهش برای افزایش دسترسی ارائه گردیده است.

---

زمینه و هدف: از آنجا که زمان انتظار یکی از عوامل موثر در رضایت بیماران از کیفیت خدمات ارائه شده می باشد، مطالعه حاضر به منظور بررسی زمان انتظار مراجعین به درمانگاه های تخصصی بیمارستان دکتر شریعتی تهران انجام پذیرفته است.

روش بررسی: این پژوهش با بهره مندی از الگوی شش سیگما  در چهار مرحله و با روش های کمی و کیفی انجام شده است. جامعه این پژوهش را کلیه مراجعین به درمانگاه های تخصصی بیمارستان شریعتی که بیش از 100 مراجعه کننده در ماه داشتند، در بازه زمانی یک هفته کاری تشکیل دادند. حجم نمونه، 266 نفر، معادل 10درصد از مجموع مراجعین یک هفته درمانگاه های تحت مطالعه انتخاب گردید.  ابزارهای گرد آوری داده ها، ساعت کورنومتردار، فرم ثبت زمان های اندازه گیری شده و چک لیست بوده است. پس از  جمع آوری داده ها از حوزه واقعیت، بوسیله  نرم افزار (SPSS)  مورد تحلیل قرار گرفتند.

یافته ها: میانگین زمان انتظار مراجعین به درمانگاه ها در روز ویزیت 121 دقیقه با انحراف معیار33.73 مشخص گردید. مهمترین فرایندها از زمان ورود مراجعین به درمانگاه تا خروج آنها شناسایی شدند.

 نتیجه گیری: تعداد زیاد بیماران به صورت همزمان، عدم حضور به موقع پزشکان، کمبود تعداد پزشکان، به عنوان سه عامل اول طولانی شدن زمان انتظار مراجعین از منظر دریافت کنندگان و ارائه کنندگان خدمات درمانی بودند. در این مجموعه دو شیفته کردن درمانگاه، تامین نیروی انسانی مناسب، اصلاح هندسی فضاهای فیزیکی جهت کاهش زمان انتظار مراجعین ، پیشنهاد می‌شود.

---

زمینه و هدف:  کاربرد اقدامات الکترونیک در بخش بهداشت و درمان کشورهای مختلف مزایای بسیاری همچون ارتقاء کیفیت خدمات سلامت، کاهش هزینه ها و افزایش کارایی را دربردارند. در این مقاله نیز سعی شده است ضمن بیان مفهوم تجارت سیار، مزایا و چالشهای آن، راهکارهای مناسب جهت بهره گیری هرچه بهتر از این فناوری جدید در حوزه سلامت بویژه بخش خصوصی ارائه گردد.

روش بررسی: این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و جستجوهای اینترنتی در پایگاه‌های داده‌ای معتبر همچون Emerald, Magiran, Science direct , و جستجوی پیشرفته درGoogle  صورت گرفته است. در این بررسی، متون داخلی و خارجی در زمینه کاربرد ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات از جمله ابزارهای بی سیم و موبایل، تجارت الکترونیک و تجارت سیار از سال 1996 تا 2011 مورد مطالعه قرار گرفتند.

نتیجه گیری: کسب و کار الکترونیکی را می‌توان زیرمجموعه ای از سلامت الکترونیک دانست. تجارت سیار به عنوان یکی از مدلهای جدید کسب و کار الکترونیک در کشورهای در حال توسعه بسیار مناسب و کاربردی است با این روش سازمانهایی که در مناطق دور دست قرار دارند می توانند به مشتریان بالقوه بسیاری دسترسی یافته و به منافع ارزشمندی دست یابند. بکارگیری اثربخش مدلهای کسب و کار الکترونیک در کشور نیازمند شناسایی فرصتها و محدودیتها، تدوین برنامه ریزی اصولی و مناسب با توجه به فاکتورهای اجتماعی و اقتصادی همراه با فراهم نمودن زیرساختهای تکنولوژیکی، ارتباطی و مخابراتی، حقوقی و اجرایی است.

---

زمینه و هدف: امروزه علم ژنتیک پزشکی وجود اغلب بیماریهای ژنتیکی را موجه نمی‌داند. نظر به اینکه اطلاع رسانی به میزان زیادی از پیدایش بیماریهای ژنتیکی خواهد کاست، لذا در این پژوهش یافتن فراوانی بیماریهای ژنتیکی مراجعین به درمانگاه ژنتیک بیمارستان امام خمینی(ره) مد نظر بوده است.

روش بررسی: این مطالعه یک بررسی مقطعی گذشته نگر می‌باشد. جامعه مورد مطالعه، کلیه پرونده‌های درمانگاه ژنتیک  بیمارستان امام خمینی(ره) در طی1383-1374 بود. بدین منظور پرسشنامه‌ای تنظیم و اطلاعات موجود در پرسشنامه ضبط شده و با استفاده از نرم افزارهای SPSS موردآنالیز قرار گرفت.

یافته‌ها: نسبت زوجین مراجعه کننده یکی از مهمترین متغیرهای این مطالعه بود. بیشترین فراوانی در ازدواج‌های فامیلی با وابستگی از طرف خانواده مادری(3/45%) و کمترین فراوانی در ازدواج‌های با نسبت غریبه(4/6%) بود. همچنین ابتلاء به بیماریهای ژنتیکی فرزندان زوجین مراجعه کننده نشان داد که بیشترین فراوانی بیماریهای ژنتیکی(8/84%) مربوط به ازدواج‌های پسر عمو و دختر عمو بوده است.

نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد که میزان آگاهی از ژنتیک در سطح جامعه بسیار پائین است. لذا با توجه به اهداف برنامه توسعه سلامت، مشاوره ژنتیک، بخصوص قبل از عقد، بصورت اجباری، باید در برنامه‌های ارتقای سلامت جامعه مدنظر قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: سیستم جامع اطلاعات بیمارستان نرم‌افزاری جامع برای یکپارچه سازی و تبادل موثر اطلاعات بیمارستانی است که جهت بهبود کیفیت داده‌ها، کاهش زمان تبادل، افزایش سطح رضایتمندی و کیفیت خدمات و نهایتاً کاهش هزینه‌ها در بیمارستان مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف این مطالعه بررسی تاثیر نرم افزار اطلاعات بیمارستانی در بیمارستان مسیح دانشوری بر عوامل موثر بر کیفیت خدمات بالینی نظیر صحت و کیفیت داده‌ها، روانسازی فرآیندهای بالینی، مالی، پشتیبانی و دسترسی مناسب به اطلاعات است.

روش بررسی: این پژوهش به روش توصیفی، دیدگاه 120 نفر از کاربران شاغل را که  قبل و بعد از استقرار HIS در بیمارستان حضور داشته‌اند با استفاده از پرسشنامه ساختاری بررسی کرده و با روشهای آماری استنباطی و توصیفی رابطه مولفه‌های موثر بر کیفیت خدمات و نرم افزار موجود را مورد سنجش قرار داد.

یافته‌ها: کاربرد نرم افزار موجود در ایجاد برقراری ارتباط بین واحدها و بخشهای بیمارستانی(81%) مناسب، دسترسی به اطلاعات پزشکی بیماران(44%) و تسهیل فرآیندهای درمانی(61%) نسبتاً مناسب و در زمینه آنالیز داده‌های مالی و بودجه ای(11%)، برقراری امکان تحقیقات بالینی(19%) و نمایش راهنماهای بالینی برای کاربران(18%) و دسترسی به اطلاعات آماری و مالی بیمارستان(17% و 22%) و بطور خاص در حیطه مدیریت سازمان ضعیف ارزیابی می‌شود.

نتیجه‌گیری : این پژوهش نقش جدیHIS  را در افزایش دقت و سهولت و سرعت فرآیندهای درمانی روشن نموده و بر ضرورت توجه و برنامه ریزی برای افزایش کیفیت خدمات بیمارستانی تاکید می نماید.

---

  زمینه و هدف : پزشک خانواده، هسته اصلی در تلاش‌های جهانی برای بهبود کیفیت، اثربخشی هزینه، و عدالت در سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی است. هدف این مطالعه بررسی طرح پزشک خانواده و مسیرهای ارجاع مشخص شده برای شش شهر پایلوت طرح در استان خوزستان می‌باشد.

  روش بررسی: این پژوهش مطالعه‌ای توصیفی است که به صورت مقطعی در سال 1390 انجام شده است. برای جمع آوری داده‌ها از چک لیست از پیش طراحی شده استفاده گردید. در این مطالعه 15 تیم مراقبت سلامت در شش شهرستان پ ا یلوت برنامه پزشک خانواده و سطوح ارجاع مشخص شده برای هر کدام از شهرهای مذکور مورد بررسی قرار گرفته، سپس با دستورالعمل کشوری مقایسه و شکاف موجود شناسایی گردید.

  یافته‌ها : بیشترین کمبود مربوط به کارشناس تغذیه و سپس بترتیب پرستار و پزشک بود. در شهرهای سطح دو ارجاع ، استقبال از طرح در بین پزشکان متخصص دارای مطب زیاد نبود. در ماهشهر ، یکی از شهرهای سطح دوم، تنها پنج پزشک متخصص در طرح ثبت نام کرده‌اند. در سطح سوم نیز 5/28 درصد پزشکان واجد شرایط در طرح مذکور ثبت نام نموده‌اند.

  نتیجه ‌ گیری: تسهیل دسترسی بیماران به پزشکان طرف قرارداد طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع در سطوح دوم و سوم ضروری به نظر می‌رسد. در این راستا، ایجاد یک نظام انگیزشی جهت جذب متخصصین و بهبود شرایط نگهداشت آنها می‌تواند سودمند باشد.

---

زمینه و هدف : لیشمانیوز جلدی در بسیاری از کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا شایع بوده و پیامدهای اقتصادی نامطلوبی به همراه دارد. این مطالعه با هدف برآورد بهای تمام شده خدمات بهداشتی درمانی ارائه شده به مبتلایان به لیشمانیوز جلدی در استان قم صورت گرفت.

روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی – مقطعی است که براساس داده‌های موجود از 638 بیماران طی سالهای 90- 1388 انجام گرفته است. ابتدا با استفاده از فرم‌های دست ساخت محقق هزینه‌های مستقیم و سربار در مناطق تحت مطالعه با مراجعه به اسناد حسابداری استخراج و سپس بهای پرداختی از جیب بیمار نیز جمع آوری و پس از ثبت در فرمهای مربوطه، با استفاده از نرم افزار excel و روشهای محاسبه بهای تمام شده، بهای تمام شده خدمات به بیماران برآورد شد.

یافته‌ها : در کل، بیش از 1600 میلیون ریال صرف ارائه خدمات بهداشتی درمانی به 638 بیمار مبتلا به لیشمانیوز جلدی گردیده است. هزینه های مستقیم ارائه خدمات بهداشتی درمانی حدود هزار میلیون ریال، سربار حدود 600 میلیون ریال، بهای تمام شده دولتی برای هر بیمار 2520 هزار ریال، پرداخت از جیب، برای هر بیمار حدود 240 هزار ریال و متوسط کل قیمت تمام شده طی این مدت به هر بیمار 2760 هزار ریال برآورد گردید.

نتیجه‌گیری: هزینه‌های قابل توجهی برای تشخیص و درمان لیشمانیوز در استان قم صرف می‌شود. لذا برنامه ریزان بهداشتی باید پیشگیری از این بیماری را در اولویت قرار دهند.

---

 

زمینه و هدف: سبک‌های یادگیری یکی از مولفه‌های موثر در فرایند یاددهی– یادگیری است. لذا این پژوهش با هدف بررسی سبکهای یادگیری دانشجویان مدیریت بهداشت و درمان در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.

 

روش بررسی: پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است که به صورت مقطعی در سال 91 انجام شد. جامعه پژوهش کلیه دانشجویان مدیریت خدمات بهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی تهران در مقاطع کارشناسی(سال اول و سال اخر)، کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی به صورت سرشماری در مطالعه وارد شدند(نرخ پاسخگویی85%). ابزار مورد استفاده در این مطالعه پرسشنامه‌ی استاندارد Kolb بود(الفای کرونباخ برای مدها و محورها(70/0 تا 90/0). پس از جمع آوری داده‌ها طبق راهنمای پرسشنامه‌ی Kolb با استفاده از آمار توصیفی و آمار تحلیلی(T-Test, χ2) تجزیه و تحلیل انجام شد.

 

یافته‌ها:  در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی مدیریت بهداشت و درمان "سبک انطباق یابنده" (دانشجویان دکترای تخصصی 10 نفر(6/55%) و دانشجویان کارشناسی ارشد 16 نفر(64%)) به عنوان سبک یادگیری ترجیحی تعیین شد. در مقطع کارشناسی، دانشجویان "سبک همگرا" 27 نفر(67/45%) را به عنوان سبک غالب انتخاب کردند.

 

نتیجه‌گیری: باتوجه به سبک یادگیری دانشجویان مدیریت بهداشت و درمان، نتایج مطالعه‌ی حاضر بر استفاده از "روش‌های تدریس مبتنی بر ایفای نقش و شبیه سازی" در مقطع تحصیلات تکمیلی و استفاده از "رویکرد مبتنی بر مسئله" در مقطع کارشناسی تاکید می‌کند.