مجله

---

زمینه و هدف: سیستم جامع اطلاعات بیمارستان نرم‌افزاری جامع برای یکپارچه سازی و تبادل موثر اطلاعات بیمارستانی است که جهت بهبود کیفیت داده‌ها، کاهش زمان تبادل، افزایش سطح رضایتمندی و کیفیت خدمات و نهایتاً کاهش هزینه‌ها در بیمارستان مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف این مطالعه بررسی تاثیر نرم افزار اطلاعات بیمارستانی در بیمارستان مسیح دانشوری بر عوامل موثر بر کیفیت خدمات بالینی نظیر صحت و کیفیت داده‌ها، روانسازی فرآیندهای بالینی، مالی، پشتیبانی و دسترسی مناسب به اطلاعات است.

روش بررسی: این پژوهش به روش توصیفی، دیدگاه 120 نفر از کاربران شاغل را که  قبل و بعد از استقرار HIS در بیمارستان حضور داشته‌اند با استفاده از پرسشنامه ساختاری بررسی کرده و با روشهای آماری استنباطی و توصیفی رابطه مولفه‌های موثر بر کیفیت خدمات و نرم افزار موجود را مورد سنجش قرار داد.

یافته‌ها: کاربرد نرم افزار موجود در ایجاد برقراری ارتباط بین واحدها و بخشهای بیمارستانی(81%) مناسب، دسترسی به اطلاعات پزشکی بیماران(44%) و تسهیل فرآیندهای درمانی(61%) نسبتاً مناسب و در زمینه آنالیز داده‌های مالی و بودجه ای(11%)، برقراری امکان تحقیقات بالینی(19%) و نمایش راهنماهای بالینی برای کاربران(18%) و دسترسی به اطلاعات آماری و مالی بیمارستان(17% و 22%) و بطور خاص در حیطه مدیریت سازمان ضعیف ارزیابی می‌شود.

نتیجه‌گیری : این پژوهش نقش جدیHIS  را در افزایش دقت و سهولت و سرعت فرآیندهای درمانی روشن نموده و بر ضرورت توجه و برنامه ریزی برای افزایش کیفیت خدمات بیمارستانی تاکید می نماید.

---

زمینه و هدف: با توجه به اهدافی که سیستم‌های اطلاعاتی دارند و برای پرهیز از دوباره کاری و کمک به ارتقاء کیفیت مراقبت‌ها و کاهش هزینه بایستی ارزیابی مداومی جهت تعیین میزان دستیابی به این اهداف انجام شود. این پژوهش، سال 1390 با استفاده از شاخص‌های ارزیابی نظام جامع اطلاعات بیمارستانی بیمارستان‌های منتخب شهر تهران انجام شد.

روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بود. جامعه پژوهش عبارت بودند از سیستم اطلاعات بیمارستانی بیمارستان‌های شهدای تجریش، رسول اکرم، خاتم الانبیاء، امام خمینی و میلاد. ابزار گردآوری داده‌ها چک لیست شاخص‌های ارزیابی سیستم اطلاعات بیمارستانی بود که با روش مشاهده مستقیم و مصاحبه با کاربران تکمیل گردید. داده‌ها توسط نرم افزار آمار SPSS، تحلیل و در قالب جداول و نمودارهای آماری ارائه گردید.

یافته‌ها : در بیمارستان‌های مورد مطالعه با وجود اینکه اکثر زیرگروه‌های اجزای سازمانی و اجزاء سرویس دهنده سیستم اطلاعات بیمارستانی راه اندازی و مورد استفاده قرار گرفته است اما سیستم‌های اطلاعات داروخانه، تصمیم یاری، سرویس ارتباطی و سرویس دوراپزشکی هنوز به طور کامل در بیمارستان‌های مورد مطالعه راه اندازی نشده بود.

نتیجه‌گیری: اکثر زیرگروه‌های اجزاء سازمانی و اجزاء سرویس دهنده سیستم اطلاعات بیمارستانی در حال حاضر در نرم افزار طراحی شده در 5 بیمارستان به طور کامل و با در نظرگرفتن تمامی فیلدها وجود داشتند.

---

زمینه و هدف : توجه به نیازهای اطلاعاتی کاربران جهت طراحی سیستم‌های اطلاعاتی سبب می شود کیفیت مراقبت افزایش یابد. این مطالعه با هدف بررسی میزان انطباق سیستم‌های اطلاعات جراحی با نیازهای اطلاعاتی جراحان انجام شد.

روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش توصیفی- مقطعی انجام شد. جامعه آماری دو گروه را در برگرفت. گروه اول سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی و گروه دوم جراحان به تعداد 982 نفر بود. نمونه پژوهش بیمارستان‌هایی بودند که بیشترین تعداد جراحی را داشتند و نمونه گیری جراحان با استفاده از فرمول آماری انجام گرفت. جهت گردآوری داده‌ها ابتدا با استفاده از پرسشنامه از جراحان نظرسنجی شده و سپس با استفاده از چک لیست و مصاحبه با مسئولین فنی میزان انطباق سنجیده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی صورت گرفت.

یافته‌ها: در بیمارستان رسول (ص) و بیمارستان امام خمینی(ره) سیستم‌های اطلاعات جراحی درحوزه قابلیت برنامه ریزی(50 درصد) بیشترین انطباق را با نیازهای جراحان داشته است. در همه بیمارستان‌ها غیر از شریعتی، سیستم اطلاعات جراحی در حوزه انعطاف پذیری 50 درصد با نیازهای اطلاعاتی کاربران انطباق داشت.

نتیجه ‌ گیری : از دیدگاه جراحان قابلیت انعطاف پذیری، برنامه ریزی و دسترسی به داده‌ها اولویت بالایی داشت در صورتی که سیستم‌ها از لحاظ قابلیت نمایش اطلاعات در سیستم با نیازهای اطلاعاتی جراحان انطباق نداشت. در طراحی سیستم‌ها بهتر است این قابلیت‌ها در نظر گرفته شود.

 

---

زمینه و هدف: اگر طراحی سیستم‌های اطلاعاتی نامناسب باشد اثرات منفی بر کارایی و کیفیت مراقبت بیمار خواهد داشت . به همین دلیل بسیار مهم است که سیستم‌های اطلاعاتی مورد ارزیابی قرار گیرند. هدف اصلی این مطالعه نیز بررسی دیدگاه پزشکان و پرستاران در زمینه ارزیابی سیستم اطلاعات بیمارستانی و شناسایی معیارهای ارزیابی موثر بر استفاده این کاربران و رضایت آنان از سیستم اطلاعات بیمارستانی می‌باشد.

روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی می‌باشد که بصورت مقطعی در بیمارستانهای عمومی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1391 انجام شد. ابزار اصلی این پژوهش پرسشنامه‌ای است که از طریق بررسی مقالات مرتبط در پایگاه‌های داده Iranmedex ، Magiran ، SID ، PubMed ، Science direct ، Google scholar و نظرسنجی با متخصصان تدوین شد. جهت تعیین روایی، پرسشنامه در اختیار پنج نفر از اساتید صاحب نظر در حوزه فناوری اطلاعات توزیع شد. یافته‌های حاصل از پرسشنامه‌ها به کمک نرم افزار 17 Spss مورد تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: از دید جامعه پژوهش سیستم‌های اطلاعات در نیمی از بیمارستانهای مورد بررسی بطور میانگین دارای قابلیت 30 تا 60 درصد در زمینه مدیریت دستورات می‌باشد. همچنین کاربران در تمامی بیمارستانهای مورد بررسی با درصدی بالای 43 درصد موافق سهولت کاربری سیستم در محورهای مورد بررسی بودند.

نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش حاضر برای بهبود وضعیت موجود و حرکت به سمت وضعیت مطلوب پیشنهاد می‌شود در طراحی سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی نیازهای همه کاربران مدنظر قرارگیرد و سیستم تاحد امکان با سطح مهارت و دانش کاربران سازگاری داشته باشد.

---

 

زمینه و هدف: پزشکی مبتنی بر شواهد، استفاده صحیح از بهترین شواهد در تصمیم­گیری بالینی برای مراقبت از بیماران است. سیستم اطلاعات بیمارستانی با ادغام داده­های بیمار، دانش بالینی پزشک و شواهد خارجی به­صورت پلی میان داده‌های پزشکی و دانش پزشکی عمل می­نماید. هدف این پژوهش تعیین توانایی سیستمهای اطلاعات بیمارستانی کشور جهت استقرار پزشکی مبتنی بر شواهد می­باشد.

 

روش بررسی: پژوهش به­صورت توصیفی- مقطعی در سال 1390 انجام گردید. جامعه‌ی پژوهش، سیستم­های اطلاعات بیمارستانی بیمارستانهای کشور بودند. حجم نمونه 30 بیمارستان تعیین گردید. داده­ها با استفاده از چک­لیست محقق­ساخته شامل اطلاعات زمینه­ای و اطلاعات مبتنی بر اهداف پژوهش جمع­آوری شده و روایی آن توسط افراد صاحب نظر تایید گردید. داده­های گردآوری شده با آمار توصیفی و نرم­افزار Spss تجزیه و تحلیل گردید.

 

یافته‌ها: سیستم­های اطلاعات بیمارستانی کشور، فاقد بخش­های مورد نیاز برای دسترسی به سیستم پشتیبان تصمیم بالینی، بانک داده مرجع و اطلاعات بهداشتی مبتنی بر اینترنت به ترتیب در 19 بیمارستان(3/63%)، 16 بیمارستان(3/53%) و 20 بیمارستان(7/66%)، بودند. در 22 بیمارستان(70%)، بیش از دو سوم بخش­های مورد نیاز برای دسترسی به انبار داده بالینی و اجرایی و در 23 بیمارستان(7/76%)، حداقل یک بخش­ مورد نیاز برای دسترسی به مفاهیم موردی خاص را داشتند.

 

نتیجه‌گیری: قابلیت سیستمهای اطلاعات بیمارستانی کشور جهت استقرار پزشکی مبتنی بر شواهد از نظر دسترسی به انبار داده بالینی و اجرایی مطلوب بود؛ در حالی که در زمینه­های دیگر نیاز به توجه بیشتری دارد.

 

---

 زمینه و هدف: سیستم اطلاعات بیمارستان سیستم اطلاعات جامعی است که هدف آن مراقبت باکیفیت بیماران و ارتقای سطح سلامت جامعه می‌باشد؛ بنابراین باید به گونه ای طراحی و تولید شود که هدف آن محقق گردد. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف تدوین استانداردنامه‌ی تولید سیستم اطلاعات بیمارستان برای ایران انجام شد.                            
روش بررسی: در این مطالعه‌ی کاربردی- توصیفی، ابتدا ویژگی‌ها و سرویس‌های سیستم اطلاعات بیمارستان از متون استخراج شد سپس ویژگی‌ها و سرویس‌ها با کلیات استانداردنامه‌ی تدوین شده توسط مرکز آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (استاندارد‌نامه مافا) مطابقت داده شد. همچنین سیستم اطلاعات بیمارستان از طریق مشاهده بررسی و در مجموع، نقایص استاندارد‌نامه‌ی مافا مشخص شد و اقدام به اصلاح کلی سند گردید. استاندارد‌نامه‌ی پیشنهادی پس از تهیه به نظرخواهی خبرگان گذاشته شد که ۱۰ نفر از استادان مدیریت اطلاعات سلامت و ۱۰ نفر از استادان انفورماتیک پزشکی با حداقل ۷ سال سابقه عضویت در هیات‌علمی همچنین ۵ نفر از مدیران ستادی حوزه‌ی فناوری اطلاعات وزارت بهداشت مشارکت داشتند. برای پذیرش و تأیید استاندارد‌نامه ضریب توافق ۸۵ درصد مد نظر قرار گرفت. پس از حصول ضریب توافق مذکور استاندارد‌نامه تولید نرم‌افزار سیستم اطلاعات بیمارستان ارائه گردید.                                                                         
 یافته‌ها: استاندارد‌نامه‌ی ارایه‌شده برای تولید نرم‌افزار سیستم اطلاعات بیمارستان مشتمل بر متا مدل؛ زیر سیستم‌های سیستم اطلاعات بیمارستان، استانداردهای ساختار و محتوای پرونده الکترونیک سلامت، استانداردهای ترمینولوژی اطلاعات و طبقه‌بندی داده‌ها، استانداردهای امنیتی داده‌ها و تبادل داده‌ها، سرویس‌های کلینیکال و مدیریتی است. استانداردنامه پیشنهادی شامل چهار حوزه عبارت از «ویژگی‌ها»، «سرویس‌ها»، «الزامات مستندات» و «قوانین و سیاست‌ها» می‌باشد. 
نتیجه‌گیری: به‌کارگیری این استاندارد‌نامه به تولید نرم‌افزار سیستم اطلاعات بیمارستانی با کیفیت، کارا و استاندارد منجر می‌شود که در ارتقای سطح سلامت جامعه موثر بوده و شرایط را برای پیاده سازی پرونده الکترونیک سلامت فراهم می‌نماید.

---