زمینه و هدف: با توجه اهمیت ناباروری ناشی از القای استرس اکسیداتیو نیکوتین، هدف از این مطالعه بررسی عصاره ی هیدروالکلی یونجه در تقابل با اثر نیکوتین بر بافت تخمدان در موش صحرایی ماده بود.
روش بررسی: ۲۴ سر موش صحرایی ماده بالغ به صورت تصادفی به ۴ دسته که شامل کنترل(بدون تیمار) و گروه های آزمایش T۲ ،T۱ و T۳ تقسیم شدند. به گروه T۱ تزریق زیرپوستی نیکوتین ۰/۲ میلی‌گرم بر کیلوگرم و گروه‌های T۳ ،T۲ به ترتیب علاوه بر نیکوتین، عصاره ی هیدروالکلی یونجه با مقادیر ۲۵۰ و ۵۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی به مدت ۲۵ روز تجویز شد. در روز آخر حیوانات وزن‌گیری شدند. از قلب حیوانات خون‌گیری و سرم برای اندازه‌گیری ظرفیت آنتی‌اکسیدانی جدا شد. بعد از آسان‌کشی موش‌ها با دوز بالای تیوپنتال، تخمدان‌ها خارج و وزن‌گیری شد. تخمدان راست برای اندازه‌گیری غلظت مالون‌دی‌آلدئید، و تخمدان چپ برای شمارش فولیکول‌های اولیه، ثانویه، گراف، آترتیک و جسم زرد فیکس و رنگ‌آمیزی شد.
یافته‌ها: وزن حیوانات( ۲۱۹ گرم ) در گروه T۱، کاهش ۱۰ درصدی داشت و این میانگین با گروه کنترل، T۲ و T۳ معنی‌دار شد. بیشترین وزن تخمدان در گروه T۳ ۸/۹۴±۱۴۶/۶۶ میلی گرم مشاهده شد. گروه T۳ میانگین فولیکول‌های اولیه، گراف و جسم زرد بیشتر از گروه T۱، اما اترتیک فولیکول کمتر از گروه T۱ شد. غلظت مالون‌دی‌آلدئید گروه کنترل ۰/۰۱±۰/۳۵ میکرومول بر میلی‌لیتر از بقیه گروه‌ها کمتر و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی در گروه T۳ ۳/۲۵±۸۲۱/۱۸ میکرومول بر میلی‌لیتر بیشتر از T۱ ۱۲/۴۴±۷۰۸/۸۵ و معنی‌دار شد.
نتیجه‌گیری: عصاره ی هیدروالکلی یونجه می‌تواند استرس اکسیداتیو ناشی از نیکوتین را بر بافت تخمدان کاهش داده و وضعیت باروری را احتمالا بهبود بخشد.
