زمينه و هدف: ليشمانيوز احشايی يا کالاآزار در بعضی از نقاط ايران از جمله مناطقی از استان های اردبيل، آذربايجان شرقی، بوشهر و فارس به صورت آندميک ديده می شود. اين بيماری در ساير استان های کشور به شکل پراکنده و اسپوراديک گزارش شده است. با توجه به گزارش موارد متعدد بيماری کالاآزار از شهرستان گرمی به مراکز بهداشتی استان اردبيل، انجام مطالعه بر روی بيماری مذکور در اين منطقه ضروری به نظر می رسيد لذا اين بررسی با هدف تعيين وضعيت ليشمانيوز احشايی در شهرستان گرمی از استان اردبيل در سال 1383 به انجام رسيد.

روش کار: روش نمونه برداری به شکل خوشه ای و گروههای تحت مطالعه شامل کودکان زير 12 سال و %10 بزرگسالان بوده است. در مجموع 1155 نمونه خون از افراد مذکور تهيه شد که با روش سرولوژی آگلوتيناسيون مستقيم (DAT) به منظور اندازه گيری آنتی بادی ضد ليشمانيايی مورد آزمايش قرار گرفت. در نهايت با استفاده از روش DA، 32 نفر (%2.8) دارای آنتی بادی اختصاصی ضد ليشمانيا با عيار 1:800 ? بوده و در کل نمونه ها 7 نفر (%0.6) با عيار 1:3200 ? از نظر سرولوژی مثبت بودند. نمونه های مثبت و مشکوک DAT با دو تست IFA و ELISA نيز بررسی شدند. همچنين از بين سگ های صاحبدار، 22 قلاده (%2.6) سگ علايم دار در اين مطالعه مورد آزمايش سرولوژی قرار گرفتند که 3 قلاده (%13.7) سگ دارای آنتی بادی ضد ليشمانيا با استفاده از تست های DAT (?1:320) و Dipstick rk39 بودند.

نتايج: پس از کالبد گشايی اين سه قلاده سگ، آزمايش پارازيتولوژيکی يکی از سگ ها مثبت بود. جداسازی و کشت همين ايزوله نيز موفقيت آميز بوده که با استفاده از روش RAPD-PCR گونه انگل L.infantum تعيين شد. در اين بررسی اختلاف معنی داری بين جنس مذکر (%2.7) و مونث (%2.8) در ابتلا به ليشمانيوز احشايی مشاهده نشد (p=0.8) ولی موارد بيماری در کودکان زير 4 سال بيشتر بود(p<0.05) .

نتيجه گيری: نتايج اين مطالعه نشان می دهد که بيماری کالاآزار يکی از مشکلات بهداشتی شهرستان گرمی بوده و اين بررسی ضرورت انجام مطالعات تکميلی و توسعه امکانات بهداشتی، درمانی و تشخيصی را در منطقه بيان می کند.