مقدمه: به منظور جلوگيری از عوارض بيماری ديابت، انجام مداخلات آموزشی با استفاده از مدل‌های آموزش بهداشت قابل اجرا است. هدف مطالعه حاضر، بررسی تأثير برنامه آموزشی بر اساس مدل بزنف (BASNEF) بر کنترل قندخون در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 بود.
روش‌ها: پژوهش حاضر يک مطالعه نيمه تجربی و آينده‌نگر است. 100نفر از بيماران ديابت نوع 2 (50 نفر مورد و 50 نفر شاهد) با سن 65-40 سال و با سابقه ابتلا به ديابت بالای 5 سال در مطالعه شرکت کردند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه تنظيم شده بر اساس مدل بزنف، چک ليست برای ثبت عملکرد بيماران بر اساس خود گزارش‌دهی، ميزان HbA₁c و قندخون بيماران بود. قبل از انجام مداخله آموزشی، چک ليست برای ثبت آزمايش HbA₁c و قندخون و پرسشنامه و برای هر دو گروه تکميل و بيماران گروه مورد در 6 جلسه به مدت 1 ماه برنامه آموزشی دريافت کردند. هم چنين 1 و 2 ماه پس از اتمام مداخله آموزشی، دو جلسه پيگيری برگزار شد. بلافاصله پس از مداخله و 3 ماه بعد از مداخله آموزشی، هر دو گروه شاهد و مورد پرسشنامه و چک ليست مربوطه را تکميل کردند.
يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان داد که بين ميانگين نمره مربوط به متغيرهای اجزای مدل بزنف (اعتقادات، نگرش و معمول‌های انتزاعی و عوامل قادر کننده) در دو گروه مورد و شاهد در خصوص کنترل قند خون قبل و بعد از مداخله آموزشی اختلاف معنی‌داری وجود دارد. همچنين گروه مورد نسبت به گروه شاهد عملکرد بهتری در خصوص انجام رفتارهای کنترل کننده قندخون بلافاصله و 3 ماه بعد از پايان برنامه آموزشی داشت به طوری که ميزان HbA₁c (از 65/8 قبل از مداخله به 47/7، 3 ماه پس از مداخله آموزشی) و قند خون (از 08/207 قبل از مداخله به 2/124، 3 ماه پس از مداخله آموزشی) آنها نيز کاهش چشمگيری داشت که از نظر آماری معنی‌دار بود.
نتيجه‌گيری: تدوين برنامه آموزشی بيماران ديابتی برای کنترل قندخون با استفاده از مدل بزنف بسيار سودمند و اثربخش است. ضمن اين که در اجرای اين برنامه‌ها کنترل، پايش و پيگيری آموزشی توصيه می‌شود.