مقدمه: در زمينه ارتباط مصرف نوشيدنی‌های شيرين شده قندی و سندرم متابوليک اطلاعات بسيار کمی در دسترس است و نتايج موجود بسيار متناقض اند. اکثر مطالعات انجام شده در اين زمينه مربوط به جوامع غربی است و اطلاعات در اين زمينه در ناحيه خاورميانه وجود ندارد. اين مطالعه با هدف بررسی ارتباط بين مصرف نوشيدنی های شيرين شده قندی و سندرم متابوليک در بزرگسالان ايرانی انجام گرديد.
روش‌ها: اين مطالعه به صورت مقطعی و بر روی 1752 فرد (782 مرد و 970 زن) مبتلا به سندرم متابوليک انجام گرديد. نمونه‌ها به روش تصادفی خوشه‌ای چند مرحله‌ای از سه شهر اصفهان، نجف‌آباد و اراک انتخاب شدند. جهت بررسی دريافت‌های معمول غذايی از پرسشنامه بسامد خوراک معتبر استفاده شد. مصرف نوشيدنی‌های شيرين شده قندی به صورت مجموع ميزان مصرف نوشيدنی‌های غير الکلی و آب‌ميوه‌های صنعتی بدست آمد. افراد از نظر ميزان مصرف نوشيدنی‌های شيرين شده قندی به سه دسته تقسيم شدند؛ مصرف کمتر از 1 بار در هفته، مصرف 1تا 3 بار در هفته و مصرف بيش از 3 بار در هفته. ارزيابی‌های بيوشيميايی بر روی نمونه خون ناشتا انجام گرديد. سندرم متابوليک بر طبق راهنمای Adult Treatment Panel III تعريف گرديد.
يافته‌ها: افرادی که مصرف بالای نوشيدنی‌های شيرين شده قندی را داشتند (بيش از 3 بار در هفته) جوان‌تراز افرادی بودند که مصرف پايين (کمتر از 1 بار در هفته) داشتند. ميانگين شاخص نمايه توده بدنی (BMI) تفاوت معنی‌داری در بين گروه‌ها نداشت. مصرف بالای نوشيدنی‌های شيرين شده قندی با دريافت بالاتر انرژی و مصرف بيشتر اکثر گروه‌های غذايی همراه بود. تفاوت معنی‌داری بين سطح سرمی تری‌گليسريد در مردانی که 1-3 بار در هفته نوشيدنی شيرين مصرف می‌کردند و آنهايی که کمتر از 1 بار در هفته استفاده می‌کردند مشاهده گرديد. اما پس از تعديل عوامل مخدوش‌گر اين ارتباط از بين رفت. در مدل خام ارتباط معنی‌داری بين ميزان مصرف نوشيدنی‌های شيرين و شيوع سندرم متابوليک در هر دو جنس مشاهده نشد. پس از تعديل BMI، احتمال ابتلا به سندرم متابوليک در مردان موجود در بالاترين دسته مصرف نوشيدنی‌های شيرين در مقايسه با مردان موجود در پايين‌ترين دسته مصرف 17% بيشتر بود (56/0-46/2CI: ؛95% ،17/1OR:) در حالی که اين احتمال در زنان 20% کمتر بود (46/0-42/1CI: ؛95% ،80/0OR:). اين ارتباط در مردان و زنان معنی‌دار نبود.
نتيجه‌گيری: مطالعه حاضر، از يافته‌های قبلی مبنی بر وجود ارتباط بين مصرف نوشيدنی‌های شيرين شده قندي و سندرم متابوليک حمايت نمی‌کند. انجام مطالعات آينده‌نگر جهت بررسی اين ارتباط لازم است.