ترميمهای کامپوزيت خلفی به دليل انقباض ناشی از پليمريزاسيون دچار ميکروليکيج می شوند. روشهای مختلفی برای کاهش اين امر ارائه شده است. هدف از اين تحقيق ارزيابی اثر استفاده از کامپوزيتهای Flowable و Condensable در ميزان ميکروليکيج می باشد. حفره های کلاس II پروگزيمالی در 70 دندان کشيده شده سالم انسان به نحوی که مارژين ژنژيوالی 1 ميليمتر پايين تر از CEJ ختم گردد، تراشيده شد؛ سپس دندانها در 7 گروه مختلف قرار گرفتند. در دو گروه بعد از استفاده از عامل اتصال دهنده عاجی، کامپوزيت Kerr Co.) Prodigy Condensable) به صورت لايه لايه يا توده ای (Bulky) قرار گرفتند. در 3 گروه ديگر بعد از استفاده از عامل اتصال دهنده عاجی، کامپوزيت Tetric Flow به عنوان بيس قرار گرفت و بقيه حجم حفره توسط کامپوزيت هيبريد Vivadent Co.) Tetric Ceram) به صورت لايه لايه يا توسط Prodigy Condensable به صورت لايه لايه يا توده ای ترميم گرديد. در دو گروه ديگر رزين مديفايد گلاس يونومر Fuji II LC به ضخامت 1.5 ميليمتر در کف حفره قرار گرفت و بقيه حجم دندان توسط Prodigy Condensable به صورت لايه لايه يا به وسيله کامپوزيت هيبريد Tetric Ceram ترميم گرديد. تمام دندانها بعد از ترميم پرداخت و ترموسيکل شدند. بعد از قرار گرفتن در محلول فوشين 0.3% مقطع تهيه گرديد. مقطع حاصله توسط استروميکروسکوپ از نظر نفوذ رنگ مورد بررسی قرار گرفت. نتايج تحقيق نشان داد که تمام ترميمها دارای درجاتی از ميکروليکيج بوده اند؛ همچنين پس از تحليل آماری Kruskall-Wallis، بين 7 گروه مورد بررسی هيچگونه تفاوت آماری در ميزان ميکروليکيج مشاهده نشد (P=0.051)؛ سپس برای مقايسه دوبه دوی گروهها از آناليز Mann-Whitney استفاده گرديد. طبق اين آناليز بين گروههای مورد مطالعه با متغيرهای مختلف، تفاوت آماری مشاهده نشد؛ اگر چه گروه GI+DB+Tetric کمترين ميزان ميکروليکيج و گروه bulk) DB+Cond.) بيشترين ميکروليکيج را نشان دادند. از عدم وجود تفاوت آماری بين روشها و مواد مختلف اين مطالعه می توان چنين نتيجه گرفت که تاکنون هيچ روش يا ماده ترميمی نتوانسته است ميکروليکيج را در مارژين های سمانی بطور کامل حذف کند و استفاده از کامپوزيت Flowable به جای رزين مديفايد گلاس يونومر يا استفاده از کامپوزيت Condensable به جای کامپوزيت هيبريد معمولی، تاثيری در کاهش ميکروليکيج نداشته است.