|
|
1387/3/12، جلد ۱، شماره ۱، صفحات ۲۷-۴۴
|
|
|
| عنوان فارسی |
نگاهی از منظر فلسفی به مساله کرامت انسان و ضرورت تحقيقات پزشکی |
|
| چکیده فارسی مقاله |
درباره جنبه های نظری بحث کرامت انسانی و ابعاد گوناگون شبکه معنايی آن و به خصوص آنچه که به آموزه های اخلاقی در اين زمينه مربوط می شود، نکات زيادی از سوی فلاسفه اخلاق و دست اندرکاران اخلاق پزشکی مطرح شده است. نگاهی به آثار انتشار يافته در اين زمينه آشکار می سازد که بسياری از نويسندگانی که در اين قلمرو به اظهار نظر پرداخته اند به طور عمده از منظر متعارف استدلال های فلسفی متکی بر حقوق يا عدالت، استدلال های کلامی متکی بر آموزه های دينی، اخلاقيات متکی بر اصالت مصداق particularism ، يا پراگماتيسم بحث درباره مسأله حرمت و کرامت اشخاص را به پيش برده اند. در مقاله حاضر کوشش می شود با استفاده از ديدگاه های برخی از فيلسوفان تحليلی معاصر از منظری تازه و غير متعارف به مسأله توجه شود. استدلال اصلی مقاله بر مفهوم محوری "ارزش حيات" استوار است. همه کسانی که در خصوص تحقيقات در حوزه سلول های بنيادی و مسأله مجاز بودن يا عدم وجود جواز اخلاقی برای پژوهش در مورد رويان های اوليه موضعی اتخاذ می کنند، يا کسانی که در زمينه اخلاقی بودن يا نبودن سقط جنين اظهار نظر می کنند يا آنان که می کوشند برای مسأله دشوار نحوه تخصيص منابع محدود درمانی راه حل مناسبی پيشنهاد کنند، دست کم به نحو شهودی باور دارند که حيات يک ارگانيزم انسانی، در هر شکلی، دارای ارزش ذاتی است، ولو آنکه اين ارگانيزم در حالت کاملا تحول نيافته و در مرحله تخمک تازه لقاح يافته يا رويانی باشد که آماده جای گذاری در رحم است، يا جنينی که سيستم مغز و اعصابش شکل گرفته، يا انسان بالغی که در حيات اجتماعی خود دچار سقوط اخلاقی شده است. اين انديشه که برخی چيزها يا رويداد ها به خودی خود ارزشمندهستند- يعنی ما به آن ها برای خودشان احترام می گذاريم نه از اين بابت که به علائق يا منافع ما خدمت می کنند- بخشی آشنا از تجربه های ماست. چنين باوری به تدريج از طريق تجربه های مستمر ما در زيست- محيط برای ما حالت "شهودی" پيدا کرده است. حال اگر با نظر ثانوی و از روی رويت در اين باور شهودی دقيق شويم به جنبه های تازه ای از معانی پنهان آن پی می بريم. به عنوان نمونه به اين نکته توجه می کنيم که از باورِ"ارزش داشتن حيات انسانی به نحو ذاتی" نمی توان چنين نتيجه گرفت که بايد تا آن جا که ممکن است حيات انسانی را تکثير کرد. درست به عکس، شهود ديگری از مجموعه شهود های ما، به ما می گويد که دست کم در برخی از نقاط جهان بهتر است شمار کم تری افراد زندگی کنند نه شمار بيش تری. به اين ترتيب اين پرسش مطرح می شود که اگر ارزش ذاتی داشتن حيات انسانی لزوما به معنی مستحسن بودن تکثير آن نيست در اين صورت چگونه ممکن است که اين نکته واجد ارزش و اهميت ذاتی باشد که حيات آدمی، همين که ظاهر شد، ادامه پيدا کند؟ مقاله می کوشد با تکيه بر ابزار فلسفه تحليلی به اين پرسش پاسخ دهد که چگونه می توان ميان دو مفهوم به ظاهر متعارض "ارزش ذاتی حيات" و "اخلاقی بودن قربانی کردن حيات تحت شرايط خاص" آشتی برقرار کرد. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
کرامت انسان،ارزش ذاتی حیات،اخلاق پزشکی،رویکرد رئالیستی به اخلاق،اخلاقیات متکی به اصالت مصداق،تحقیقات مربوط به سلول های بنیادی،سقط جنین،تخصیص منابع پزشکی |
|
| عنوان انگلیسی |
A philosophical assessment of the implications of the issue of human dignity for medical researches |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Philosophers of ethics and those who are involved in the debates concerning Medical Ethics have discussed the issue of human dignity and its cluster of meaning from different angles and have suggested many interesting points in this respect. However, a cursory glance at the published works in this field reveals that most of those writers who have contributed to this issue have either based their arguments on notions such as rights or justice, or have used theological doctrines, or have conducted their debates within the frameworks of pragmatic or particularistic ethics. In the present paper, I shall approach the issue from a new viewpoint which is mostly inspired and informed by the ideas of some analytic philosophers. The main argument of the paper revolves around the pivotal notion of “value of life”. All those who take positions vis-à-vis stem-cell researches and the morality or otherwise of using embryos for such investigations, or those who form opinions concerning the ethicality or otherwise of abortion, or those who try to find satisfactory solutions for the vexing issue of the allocation of limited medical resources, maintain, at least in an intuitive way, that the life of a human organism, in whatever shape or form, has intrinsic value. The life of such an organism whether it is a newly conceived egg or an embryo ready to be implanted in the womb or a foetus whose neurological system has just emerged, or a morally fallen adult, is intrinsically valuable. The idea that some things or events are valuable in themselves, namely, we respect them not because they serve our interests but because they are intrinsically valuable, is a familiar intuition. We have developed this ‘intuition’ through our long existential experiences. Now if we reflect upon this very intuition we will be able to discover further layers of meaning in it. For example, we realize that from the belief that ‘human’s life is intrinsically valuable’ one cannot conclude that one should multiply human life as much as possible. On the contrary, some of our other intuitions would inform us that at least some parts of the world would be better off if less populated than crowded. Thus the question arises that if the intrinsic value of human life does not mean its multiplication, then how the continuation of human life, once it has appeared, can have intrinsic value? In the present paper I shall try to use the apparatus of analytic philosophy to explore the ways of reconciliation between the two seemingly contradictory notions of ‘the intrinsic value of life’ and ‘the morality of sacrificing life under particular circumstances’. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
human dignity, intrinsic value of life, medical ethics, realist view of ethics, ethical particularism, stem-cell research, abortion, allocation of medical resources |
|
| نویسندگان مقاله |
29389--- |
|
| نشانی اینترنتی |
http://ijme.tums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-61-182&slc_lang=fa&sid=fa |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
|
| نوع مقاله منتشر شده |
Research |
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|
