فصلنامه دانشکده بهداشت و

بیماری سرخجه یک علت شایع بثورات جلدی توام با تب در کودکان است که اهمیت آن برای سلامت جامعه به سبب اثرات ناهنجاری زایی عفونت اولیه سرخجه در زنان باردار است. مطالعه حاضر با هدف کمی ساختن نحوه انتقال سرخجه در جامعه ای که هیچگونه برنامه ایمن سازی قبل از زمان انجام مطالعه در آن وجود ندارد، انجام گرفت. این مطالعه از نوع توصیفی است که به صورت مقطعی و مبتنی بر جامعه انجام شد. 795 نفر مرد و زن صفر تا 45 ساله ساکن نقاط روستایی شهرستان ارومیه از طریق نمونه گیری خوشه ای در 30 خوشه انتخاب و به تفکیک گروه های سنی یک ماهه تا زیر یک سال، یک ساله تا زیر پنج سال و پنج ساله تا زیر چهل و پنج سال مورد پرسشگری و اخذ نمونه خون قرار گرفتند. نمونه های سرم از نظر وجود آنتی بادی اختصاصی IgG سرخجه به روش (Enzyme immunosorbent assay: EIA) و با استفاده از Alfa biotech SPA rubella IgG kit Italy مورد آزمایش قرار گرفتند. خلاصه ای از نتایج بدست آمده به شرح ذیل می باشد: 58.8% از افراد مورد بررسی نسبت به سرخجه مصونیت داشتند که این نسبت به دلیل انتقال آنتی بادی های مقاوم مادری در بدو تولد 100% بوده، در سال اول زندگی بخصوص 9 ماه نخست، روند نزولی داشته و در ماه نهم به صفر رسیده است. میزان شیوع سرمی آنتی بادی های مقاوم بیماری در سال دوم و سوم زندگی صفر باقی مانده، از 4 سالگی افزایش یافته و در گروه سنی 19-15 ساله به اوج خود (93.4%) رسیده و سپس در گروه های سنی 24-20 تا 44-40 ساله در حد بالای بین 85.7 تا 92.7% ثابت باقی می ماند. در جمعیت مورد بررسی 89.6% از زنان در سنین باروری (45-15) نسبت به بیماری سرخجه Seropositive هستند. با افزایش سن درصد افراد ایمن بیشتر می شود، ولی سطح ایمنی (غلظت آنتی بادی) تا سن 14-10 سالگی افزایش و سپس با گذشت زمان به صورت قابل توجهی کاهش می یابد. با انجام مراحل دیگر این مطالعه و تجزیه و تحلیل نتایج، پیشنهادهای مشخص جهت چگونگی واکسیناسیون MMR ارائه خواهد شد. همچنین متوسط سن ابتلا به بیماری، بیشتر از 10 سالگی است. نسبت زنانی که در سنین باروری به بیماری سرخجه حساس هستند (10.4) کم نبوده و خطر بروز سرخجه مادرزادی بیشتر از آن حدی است که برای کشور ما برآورد شده است.

در طی دو دهه گذشته، لیشمانیوز احشایی (کالا آزار) به شکل اندمیک در بعضی از مناطق شمال غرب و جنوب ایران گزارش شده است. عامل این بیماری لیشمانیا اینفانتوم و مخزن مهم آن در مناطق اندمیک در ایران، سگ است. اکثر موارد کالا آزار در بچه های گروه سنی 1 تا 4 سال دیده شده است. از آنجا که تاخیر در تشخیص و درمان کالا آزار با مرگ و میر زیاد بیماران همراه است، از سال 1375، بیماریابی با انجام آزمایش سرولوژی آگلوتیناسیون مستقیم در افراد مشکوک به کالا آزار و درمان موارد مثبت سرولوژی که دارای علائم بالینی اختصاصی بوده اند، با همکاری مراکز بهداشتی استان های اردبیل، آذربایجان شرقی و بوشهر شروع شده است. آنتی ژن آگلوتیناسیون مستقیم در واحد تک یاخته شناسی دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی با استفاده از سویه لیشمانیا اینفانتوم جداشده از قلاده یک سگ آلوده به لیشمانیوز احشایی در ایران تهیه شده است. اکثر نمونه های خون تهیه شده از نوک انگشت افراد مشکوک به ابتلای کالا آزار در خانه های بهداشت مناطق مذکور گرفته شده و توسط کارشناسان و تکنسین های آزمایشگاه آموزش دیده در نزدیکترین شهرستان به روش آگلوتیناسیون مستقیم مورد آزمایش قرار گرفته اند. افرادی که دارای پادتن اختصاصی علیه لیشمانیا با عیارهای 1:3200 و بیشتر بودند و علائم اختصاصی کالاآزار را داشتند در مراکز بهداشتی-درمانی که دارای پزشکان مجرب یا متخصصان اطفال بودند معاینه شده و در صورت داشتن علائم بالینی کالاآزار تحت درمان قرار گرفته اند. جهت درمان بیماران معمولا از مگلومین آنتی مونیت (گلوکانتیم) به میزان 20mg/kg به شکل داخل عضلانی روزانه بمدت حداقل 20 روز استفاده شده است. در این مطالعه در مجموع 19693 نمونه سرم یا پلاسمای خون از افراد مشکوک به کالا آزار جمع آوری شده از استان های اردبیل، آذربایجان شرقی و بوشهر به روش آگلوتیناسیون مستقیم مورد آزمایش قرار گرفته اند که 1274 نمونه (6.47%) از نظر سرولوژی مثبت و دارای پادتن اختصاصی علیه لیشمانیا با عیارهای 1:3200 یا بیشتر بوده اند. از موارد مثبت سرولوژی 690 نفر (54.16%) که دارای علایم بالینی کالاآزار (بزرگی طحال و کبد، کم خونی ...) بودند، تحت درمان اختصاصی قرار گرفتند. با استفاده از آزمایش سرولوژی آگلوتیناسیون مستقیم در بیماریابی کالا آزار، تعداد زیادی از عفونت های احشایی لیشمانیا خصوصا در بین بچه های زیر 10 سال تشخیص داده شد و بیماران دارای علایم بالینی اختصاصی تحت درمان قرار گرفتند؛ در نتیجه از موارد مرگ و میر کالاآزار در مناطق تحت مطالعه جلوگیری بعمل آمده است.

در یک مطالعه توصیفی-تحلیلی (مقطعی)، پایش رشد 1642 کودک 5-0 سال در 94 روستای دارای خانه بهداشت تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی اسلامشهر، ری و قم مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه و با استفاده از پرونده خانوار جمع آوری شد. شاخص های وزن بایسته برای سن، جهت سنجش کم وزنی، وزن بایسته برای قد، جهت سنجش لاغری و قد بایسته برای سن جهت سنجش از رشد بازمانده با استفاده از معیار Z جهت بررسی وضعیت تغذیه کودکان بکار برده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد 5.4% از کودکان دچار کم وزنی بودند (1.6%، 4.4% و 6.6% بترتیب در اسلامشهر، شهرستان ری و قم). همچنین 4.5% از کودکان دچار لاغری بودند (6.3%، 2.2% و 5% بترتیب در اسلامشهر، شهرستان ری و قم) و 24.4% از کودکان دچار از رشد بازماندگی بودند (11.5%، 19.1% و 28.6% بترتیب در اسلامشهر، شهرستان ری و قم). در مورد متغیرهای مستقل و میزان سوء تغذیه، بین کم وزنی با دفعاتی که منحنی رشد افت داشته (P=0.01)، دفعات ثابت ماندن منحنی رشد (P=0.003)، رتبه تولد (P=0.009)، مدت زمان تغذیه با شیر مادر (P=0.0005) و مدت زمان تغذیه انحصاری با شیر مادر (P=0.005) در کودکان تحت مطالعه در قم ارتباط معنی دار آماری وجود دارد.

بروماید در تمامی منابع آبی وجود دارد. این عنصر بعد از گندزدایی آب با عوامل اکسیدان، به برومات و ترکیبات خطرناک ارگانوهالوژنه تبدیل می شود و به این دلیل مهمترین ماده معدنی موجود در آب محسوب شده است. حذف این عنصر در عملیات مرسوم تصفیه آب امکان پذیر نیست. طی این تحقیق، مقایسه ای از عملکرد ستون های کربن فعال و دو نوع رزین (آنیونی-کاتیونی قوی و رزین آنیونی ضعیف) به منظور حذف بروماید از نمونه های آب سنتتیک و طبیعی صورت گرفت. در نمونه های سنتتیک، غلظت بروماید مورد استفاده در دامنه mg/l 10-1 و TDS در دامنه mg/l 1000-250 بوده است. در بخش اول این تحقیق، کربن فعال ساخت کشور برای حذف بروماید از نمونه های سنتتیک مورد استفاده قرار گرفت. نتیجه حاصله نشان دهنده این مطلب است که GAC بهترین راندمان حذف بروماید را برای نمونه های آب با غلظت های بیشتر از 1mg/l بروماید که TDS آأنها کمتر از 1000mg/l است، دارد. در مرحله دوم تحقیق، یک نمونه رزین آنیونی-کاتیونی قوی جهت حذف بروماید از آب مورد بررسی قرار گرفت. چه در مورد غلظت های اولیه کم و چه غلظت های بالای بروماید، حذف مناسب در تمامی TDSهای بررسی شده بطور بارز در 5 دقیقه اول تماس، قابل ملاحظه است. در مرحله سوم از این تحقیق، یک نمونه رزین آنیونی ضعیف جهت حذف بروماید از آب بررسی شد. نتیجه حاصله نشان می دهد که عملکرد رزین آنیونی ضعیف در حذف بروماید از آب، بسیار مقبول و تامین غلظت های کمتر از 0.4mg/l می باشد که ظرف مدت زمانی کوتاه (کمتر از 10 دقیقه) حاصل شده است. این نوع رزین همزمان تصفیه نسبتا مطلوبی را از لحاظ میزان TDS برای نمونه های آب نشان می دهد، اما برخلاف رزین قوی هیچگاه غلظت های نزدیک صفر حاصل نمی شود. در مرحله چهارم تحقیق چهار نمونه آب از منابع تامین کننده آب آشامیدنی قم از ستون های GAC، رزین آنیونی-کاتیونی قوی و رزین آنیونی ضعیف عبور داده شد. علیرغم بالا بودن TDS برای کلیه این نمونه ها، مشکلی از لحاظ حذف بروماید وجود نداشته و راندمان های حذف در ردیف حداقل 50% و حداکثر نزدیک به 100% بوده است.

هدف از این تحقیق بررسی وضعیت آلودگی انگلی در منطقه شهری و روستایی فریدون کنار (استان مازندران) بوده است. برای این منظور آزمایش مدفوع 2568 نفر در سال 1378 به روش مستقیم (چسب اسکاچ) و فرمالین اتر و فلوتاسیون آب نمک در موارد مشکوک انجام شد و نتایج آزمایش ها بدین صورت بوده است: تک یاخته بیماریزا (ژیاردیا و آمیب هیستولیتکا) 21% کرم های روده ای 6.3% شیوع داشتند. شیوع بترتیب کاهش: ژیاردیا 16.93%، اکسیور 4.71%، آمیب هیستولیتکا 4.28%، استرنژیلوئیدس 0.74% و Hnana با 0.42%، کرم های قلابدار 0.19%، و تنیا 0.19% بود. شیوع تک یاخته غیر بیماریزا: E.Coli با 3.5%، بلاستوسیس تیس هومینیس 3.15%، یدوموبابوچلی 0.66%، اندولیماکس نانا 0.15% و دیانتاموبافراژیلیس 0.11% بود. بالاترین شیوع آلودگی به تک یاخته انگلی و کرم روده ای در گروه سنی 5 تا 9 سال با 41.2% که 4.1% آنان ژیاردیا و اکسیور را همزمان داشتند. زیر 10 ساله ها 20.13% ژیاردیا و 9.18% اکسیور داشتند. شیوع ژیاردیا در بهار و تابستان 18.9% و پاییز و زمستان 14.81% بود که اختلافشان معنی دار بود (P<0.0051). در یک جمعیت 321 نفره از مراجعان محل زندگی شهر و روستا نتایج زیر بدست آمد: ابتلا به تک یاخته انگلی و کرم، در روستا 28.39% و در شهر 23.8% بود و اختلاف معنی دار بود (P<0.005). در روستا شیوع آمیب هیستولیتکا 4.32%، استرنژیلوئیدس 1.85% و کرم های قلابدار 0.62% و در شهر 0%، 0% و 2.51% بود و اختلاف معنی دار بود. در شهر ژیاردیا 11.9% و Hnana با 1.26% و اکسیور 8.17% و روستا بترتیب 15.3%، 0% و 6.17% بود و هرسه اختلاف معنی دار بود. در بررسی 386 چسب اسکاچ به تفکیک جنس، سن و انگل نتایج زیر بدست آمد: تخم اکسیور در 4-0 سال 19.8%، 9-5 سال 28.46% و 14-10 سال 48.83% دیده شد. کرم اکسیور 0.52%، سارکوپت اسکابی و مایت 1.81% و تخم تنیا 0.52% موارد دیده شد. 32.63% دخترها و 23.46% پسرها اکسیور داشتند و اختلافشان معنی دار بود.

سازمان جهانی بهداشت لیشمانیوز را به عنوان یک مشکل بهداشتی در سطح جهان معرفی کرده است. این بیماری در ایران شیوع فراوانی داشته و در سال های اخیر بدلیل افزایش جمعیت و فاکتورهای شناخته و ناشناخته بسیار، میزان بروز سالانه لیشمانیوز جلدی افزایش یافته است و نواحی جدید مورد تهاجم انگل واقع شده اند. چون واکسن موثری وجود ندارد هنوز احتیاج به داروهای مناسب جهت درمان می باشد. داروهای رایج برای درمان بیشتر انواع لیشمانیوز ترکیبات 5 ظرفیتی آنتیموآن، گلوکانتیم و پنتوستام بوده که در 25-10% موارد در تمام فرم های لیشمانیوز عود بیماری و عدم موفقیت مشاهده می شود. درمان با این داروها کاملا موثر نبوده و همگی دارای عوارض جانبی شدید از جمله اثرات سمی بر روی قلب، کلیه ها و غیره می باشند. باتوجه به اینکه گیاه وینکا ماژور اهمیت درمانی دارد، در تحقیق حاضر اثربخشی آلکالوئیدهای جداشده از گیاه وینکا ماژور در محیط کشت و در مدل حیوانی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که عصاره تخلیص شده گیاه وینکا در غلظت های مختلف باعث کاهش قابل توجهی در تعداد پروماستیگوت های لیشمانیا ماژور می شود. همچنین استفاده از این عصاره تخلیص شده در فاز کلروفرمی به صورت تزریقی در جلوگیری از پیشرفت زخم ناشی از لیشمانیا ماژور در موش های Balb/c در مقایسه با شاهد تیمار نشده بسیار موثر بوده بطوری که از نظر آماری دارای اختلاف معنی دار (P<0.005) می باشد.

این پژوهش تحقیقی است توصیفی که در آن به روند اعتبارات تحقیقاتی بودجه و اعتبارات تحقیقات بهداشتی سال های 77-1369 در ایران پرداخته و آنرا با اعتبارات تحقیقاتی کشورهای توسعه یافته مقایسه کرده است. نتایج حاکی از آن است که روند اعتبارات بهداشتی در ایران سیری یکنواخت داشته است و هزینه های تحقیق و توسعه، میزان بودجه تحقیقات بهداشتی و سرانه اعتبارات تحقیقات بهداشتی از بودجه دولتی تحقیقات، بسیار کمتر از کشورهای پیشرفته می باشد. بخش خصوصی بیشترین میزان سرمایه گذاری هزینه های تحقیق و توسعه را در کشورهای توسعه یافته به عهده داشته است. افزایش اعتبارات تحقیقاتی از تولید ناخالص ملی، مشارکت بخش خصوصی، توجه به اولویت ها و نیازهای تحقیقاتی و تدوین برنامه های اصولی و جامع می تواند سبب ارتقاء تحقیقات بهداشتی را که هدفی جز بهداشت و سلامتی مردم ندارد، فراهم آورد.

نیترات بعنوان آخرین مرحله اکسیداسیون ترکیبات نیتروژن دار محسوب می شود (Bouchard et al 1992) که عامل بیماری متهموگلوبینمیا در نوزادان می باشد (Grauni et al 1981) و احتمال تشکیل ترکیبات سرطانزای نیتروزآمین از آن به عنوان یکی از شاخص های شیمیایی آلودگی آب به فاضلاب ها و پسمانده های جامد مورد توجه است (WHO guidelines 1998). باتوجه به نقش فاضلاب در آلودگی منابع زیرزمینی و از جمله آلودگی این قبیل منابع به ترکیبات نیترات و نیتریت، در زمستان سال 1377 از میان 300 واحد بزرگ صنعتی غرب تهران (حدفاصل تهران-کرج)، تعداد 100 واحد انتخاب و از منابع آبهای زیرزمینی آنها به منظور سنجش میزان نیترات و نیتریت نمونه برداری بعمل آمد. نتایج حاصل که براساس آخرین چاپ کتاب روش های استاندارد (ویژگی های فیزیکی شیمیایی آب، 1376) برای آزمون های آب و فاضلاب انجام گرفت، حاکی از آن است که میانگین غلظت نیترات در آبخوان منطقه 51.96 میلی گرم در لیتر با انحراف معیار 20.157 میلی گرم در لیتر از حداکثر 85.49 تا حداقل 5.9 میلی گرم در لیتر و میانگین مقدار نیتریت 16.18 میکروگرم در لیتر با انحراف معیار 43.06 میکروگرم در لیتر از حداقل 0.29 تا حداکثر 314.22 میکروگرم در لیتر متغیر است. مقایسه داده های بدست آمده با یافته های سایر محققان در تعیین مقدار نیترات و نیتریت در چاه های مورد بررسی مقادیر اندازه گیری شده نیترات و نیتریت بیش از رهنمود سازمان جهانی بهداشت (Mara M 1989 WHO) و آخرین استاندارد ملی کشور است. محاسبات آماری به منظور تعیین ارتباط بین فاصله محل تخلیه فاضلاب ها و عمق آب با محتوی نیترات و نیتریت چاههای آب مورد بررسی نشان داد که ارتباط معنی دار آماری بین مقادیر نیترات با عمق آب برقرار بوده (R=0.44 و P=0.034) و با افزایش عمق آب، غلظت نیترات آنها کاهش می یابد، درحالی که بین فاصله چاه های جاذب با غلظت نیترات در چاه آب مورد بررسی (P=0.26) و نیتریت آب (P=0.82) رابطه معنی داری برقرار نیست. رسم منحنی هم غلظت نیترات در منطقه غرب تهران و مقایسه آن با منحنی های مشابه رسم شده در سال 1373 نشان می دهد که در این سال در تمامی مناطق غرب غلظت نیترات آبهای زیرزمینی از 20 میلی گرم در لیتر فراتر نبوده است (ایماندل، ایرانشاهی 1373)، درحالی که در سال 1377، آبهای زیرزمینی حاوی مقادیر 20 تا 80 میلی گرم در لیتر نیترات و حتی مناطق با محتوی بیش از 80 میلی گرم در لیتر نیترات نیز شناسایی گردیده اند. که موید روند رو به فزونی آلودگی آبخوان منطقه غرب تهران در اثر تخلیه بی ظابطه فاضلاب های شهری و صنعتی به لایه های آبدار این منطقه می باشد.

مسئولان آموزش و پرورش با مشکل تهیه میان وعده مناسب برای دانش آموزان روبرو بوده و باتوجه به اهمیت آن در میزان یادگیری، این طرح با هدف تولید و ارزیابی حسی و بیولوژیک میان وعده ای برای مصرف در مدارس ابتدایی اجرا شد. فرمول نهایی با نسبت های تخم مرغ 87، شیرخشک 26، شکر 113، روغن 26، پودر پخت 5.2 و سویا 22 (بر پایه آرد) بوده و NaFeEDTA هنگام تهیه خمیر اضافه گردید. رطوبت، خاکستر، پروتئین، پراکسید، PH، کلسیم و آهن طبق روش های AOAC سنجیده شد. برای ارزیابی حسی، طبق روش های سازمان بین المللی استاندارد (Intertional standard organization: ISO) پنج نفر انتخاب شده و آموزش دیدند. ارزیاب ها، کیک های دانش آموز (X)، کیک دانش آموز غنی شده (Y) و شاهد (Z) را از نظر بافت و طعم (نمره دهی) و رنگ مغز و پوسته (رتبه بندی) ارزیابی کردند. 85 دانش آموز ابتدایی از سه مدرسه بعنوان گروه هدف کیک ها را ارزیابی نمودند (هدونیک). قابلیت هضم حقیقی پروتئین با تهیه رژیم های پایه (بدون پروتئین)، مبنا (کازئین) و مورد (کیک) روی سه دسته موش 21 روزه سنجیده شد. نتایج با برنامه SPSS تجزیه و تحلیل گردید. کیک دانش آموز با 11.6% پروتئین، 8.7% چربی، 21% رطوبت و 2.5% خاکستر در 86 گرم، 300 کیلوکالری انرژی و 10 گرم پروتئین دارد. کیک شاهد با 7.6% پروتئین، 15.6% چربی، 19.1% رطوبت، 1.8% خاکستر در همان وزن، 339 کیلوکالری و 6.5 گرم پروتئین دارد. بافت و طعم کیک های X و Y یکسان و اختلاف آنها با شاهد معنی دار بود (P<0.01). رنگ مغز و پوسته کیک ها اختلافی نداشتند (P<0.05). گروه هدف اختلاف X-Y را معنی دار نشان داد. قابلیت هضم پروتئین کیک دانش آموز 92% و کازئین 102% بدست آمد که اختلافشان معنی دار بود (P<0.01). افزایش سویا، همچون دیگر تحقیقات باعث افزایش رطوبت، نرمی، فشردگی بافت و کاهش حجم کیک شد. اختلاف X-Y نزد گروه هدف می تواند بدلیل حس چشایی حساس تر آنها باشد. قابلیت هضم حقیقی پروتئین، کمتر از 100% را مطابق با نتایج دیگر محققان می توان بدلیل ترکیبات سویا و فرآیندهای پخت دانست. کیک دانش آموز با کیفیت تغذیه ای و پذیرش بالا و 53% پروتئین حیوانی قابلیت توسعه بعنوان میان وعده ای مناسب را دارد.

این پژوهش بمنظور ارزیابی اثرات توام صدا و حلال آلی تولوئن بر روی قدرت شنوایی کارگران، در دو کارخانه کفش سازی در تهران انجام گرفته است. از این دو کارخانه 64 کارگر انتخاب شدند که در سه گروه در معرض صدا (33 نفر)، در معرض تولوئن (5 نفر) و در معرض صدا و تولوئن (26 نفر) قرار داشتند. تراکم تولوئن در منطقه تنفسی کارگران و تراز کلی و تراز معادل نیم ساعته صدا اندازه گیری گردید. دز صدای شنیده شده توسط کارگران در طول شیفت کار محاسبه و شنوایی کارگران در فرکانس های 500 الی 4000 هرتز اندازه گیری شد و از روی نتایج شنوایی سنجی پس از تصحیح سن، میزان معلولیت توام دو گوش از راه هوایی و استخوانی محاسبه گردید. نتایج بررسی نشان داد که ارتباط معنی داری بین افت شنوایی ناشی از مواجهه با صدا و همچنین ناشی از مواجهه با صدا و تولوئن وجود دارد (P<0.05). گروهی که در معرض صدا و تولوئن بودند نسبت به گروهی که در معرض صدا بودند، افت شنوایی و معلولیت شنوایی بیشتری را نشان دادند. این بررسی نشان می دهد تولوئن با تاثیر بر سیستم شنوایی سبب افت شنوایی بیشتری در فرکانس های میانی می شود.

باتوجه به اهمیت بررسی آلودگی های فلزی در مواد غذایی، بویژه در ماهی و فرآورده های آن بدلیل پدیده تجمع پذیری و بزرگنمایی زیستی و به عنوان شاخصی از آلودگی آبها، برخی از کنسروهای ماهی تون موجود در بازار بمنظور اندازه گیری فلزات سمی جمع آوری و آنالیز گردید. پس از آماده سازی و هضم 21 نمونه کنسرو ماهی، میزان جیوه و ارسنیک بوسیله سیستم تولید هیدرید، میزان سرب و کادمیم بوسیله سیستم کوره گرافیتی و میزان قلع بوسیله سیستم شعله و با استفاده از طیف سنجی جذب اتمی اندازه گیری شد. مقادیر آلودگی به فلزات سنگین برحسب 1- µgg در وزن تر بیان شده و عبارت است از میانگین جیوه 0.057±0.117 با دامنه تغییرات 0.253-0.043، میانگین ارسنیک 0.082±0.128 با دامنه تغییرات 0.202-0.036، میانگین کادمیم 0.019±0.022، با دامنه تغییرات 0.072-0.004، میانگین سرب 0.018±0.037 با دامنه تغییرات 0.073-0.016 و میزان قلع در نمونه ها غیرقابل شناسایی بود. مقادیر فلزات سمی در کنسروهای ماهی تون کمتر از حد مجاز اعلام شده توسط FAO/WHO می باشد اما به منظور ارزیابی دقیق تر خطر، می بایست سایر منابع دریافت نیز بررسی گردد.

این مطالعه انجام شد تا شاخص های غیبت ناشی از بیماری ها و دردهای پشت مشخص شود و سپس عوامل آسیب زایی که سبب غیبت ناشی از دردهای پشت می شود تعیین گردد. اطلاعات مورد استفاده در مرحله اول، مطالعه غیبت های بیش از سه روز متوالی ناشی از همه بیماری ها از اول دی ماه 1377 لغایت اول دی ماه 1378 در معدن زغال سنگ طزره (یکی از معادن زغال سنگ البزر شرقی) بود. تشخیص بیماری براساس مدارک پزشکی که توسط پزشک تایید شده بود، انجام گرفت. مرحله دوم مطالعه مورد شاهدی بود. گروه مورد (N=48) حداقل یک دوره غیبت بیش از سه روز متوالی ناشی از دردهای پشت را تجربه کرده بودند که مورد تایید پزشک قرار گرفته بود و گروه شاهد بطور تصادفی از جامعه مورد مطالعه از میان کسانی انتخاب شدند که چنین غیبتی را نداشتند. آنها توسط پرسشنامه مورد سوال قرار گرفتند. این سوالات درباره غیبت بیش از سه روز متوالی ناشی از دردهای پشت و درباره تماس آنها با عوامل مختلفی بود که به عنوان عوامل آسیب زای کمر در نظر گرفته شده است. فراوانی نسبی غیبت در نتیجه همه بیماری ها و دردهای پشت بترتیب 8.3% و 6% بود و برای شیوع غیبت ناشی از همه بیماری ها و دردهای پشت اعداد بترتیب 24% و 5% بودند. متوسط طول مدت غیبت برای همه بیماری ها 16.1 روز و برای دردهای پشت 9.9 روز بدست آمد. میزان روزهای غیبت در نتیجه دردهای پشت در مقایسه با همه بیماری ها 0.1 حاصل شد. درصد غیبت ناشی از بیماری ها نیز 0.14 بدست آمد. در مرحله دوم مطالعه، ارتباط معنی داری بین غیبت ناشی از دردهای پشت و حمل بار بیش از طول ساعد، (OR=10.75 و P=0.0059)، تکرار دفعات بلند کردن بار (OR=2.21 و P=0.0005)، کنتراتی بودن کار (OR=2.21 و P=0.025) و سرمای محیط کار (OR=2.54 و P=0.018) بدست آمد.

سوء تغذیه و اختلال رشد شاخص گویایی از وضعیت بهداشتی جامعه است و براساس مطالعه ای که بر روی شاخص های تن سنجی کودکان زیر پنج سال ایرانی انجام شده است، از این لحاظ استان هرمزگان از ضعیفترین استان های کشور است، بطوری که 23.8% کودکان زیر پنج سال این استان دچار کم وزنی متوسط و شدید هستند. مطالعه حاضر با روش مورد شاهدی به بررسی علل سوء تغذیه در کودکان 6 تا 30 ماهه مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهرستان بندرعباس پرداخته است. در این مطالعه 158 کودک (مورد) با شاخص وزن برای سن زیر 1- انحراف معیار از میانگین استاندارد NCHS/WHO و 258 کودک (شاهد) دارای شاخص وزن برای سن بالای 1- انحراف معیار، مورد بررسی قرار گرفته اند. هیچ فاکتوری بین دو گروه یکسان نشده است، با این حال توزیع جنسی دو گروه به هم شبیه بوده و تنها سن گروه مورد، بطور متوسط 2.62 ماه بیشتر از گروه شاهد بوده است (P=0.000). از بین فاکتورهای مورد بررسی، سنوات تحصیلی مادر و پدر رابطه معنی داری با اختلال رشد کودکان نشان داده است (P=0.005)، بطوری که در گروه مورد، متوسط تحصیلات مادر و پدر پایین تر از گروه شاهد بود. وضعیت اشتغال مادر در دو گروه شبیه هم بوده است، درحالی که وضعیت اشتغال پدر در دو گروه که بعنوان شاخصی از وضعیت اقتصادی اجتماعی آنها است متفاوت بوده است (P=0.083). در این مطالعه بین بعد خانوار، رتبه تولد کودک، فاصله سنی کودک مورد مطالعه از کودک قبلی، سن شروع تغذیه کمکی، نوع تغذیه کمکی، سابقه واکسیناسیون، سابقه مصرف سیگار توسط پدر و مادر و سابقه استفاده از مهدکودک با سوء تغذیه ارتباطی مشاهده نشده، اما گروه مورد بطور متوسط 1.7 بار بیشتر از گروه شاهد سابقه بیماری اخیر داشته است (CI95%: 1.07-2.57 و OF=1.66). دفعات توزین ثبت شده کودکان در کارت رشد آنان در 6 ماه گذشته، در دو گروه مقایسه شد و بعد از حذف اثر سن، میانگین دفعات توزین در کودکان گروه مورد 0.64 بار کمتر از کودکان شاهد بوده است (P=0.000). این امر بیانگر پایش ضعیفتر کودکان دچار سوء تغذیه می باشد. در تفسیر نتایج این مطالعه باید طیف محدود سنی مطالعه شده (6 تا 30 ماه) که عمدتا در دوران شیرخوارگی می باشد مورد توجه قرار گیرد. در مجموع تحصیلات و شغل پدر و مادر به عنوان شاخصی از وضعیت اقتصادی اجتماعی، وجود سابقه بیماری های اخیر در کودک و پایش وضعیت رشد کودک رابطه معنی داری با اختلال رشد کودکان مورد مطالعه داشته است که این نتایج دلالت بر اهمیت عوامل غیر تغذیه ای در مبارزه با سوء تغذیه کودکان دارد.

هدف از این مطالعه ارزیابی میزان سرب موجود در هوای منطقه 12 شهرداری تهران و نیز بررسی غلظت آن در ادرار کارگران خدمات شهری شاغل به کار در منطقه مزبور می باشد. در این مطالعه کارگران گروه مورد با افراد گروه کنترل که غیر از محیط کار در سایر موارد با آنها همسان بوده اند مورد مقایسه قرار گرفته اند. با استفاده از روش نمونه برداری و تجزیه، توصیه شده توسط EPA، میزان سرب هوا در سه ایستگاه، نمونه برداری شده و به منظور تعیین مقدار سرب آنها توسط دستگاه جذب اتمی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین غلظت سرب در هر سه ایستگاه، در منطقه 12 شهرداری به جز در روزهای پنج شنبه و جمعه بالاتر از حد مجاز بود (1.5µg/m³) و (0.32±1.9). همچنین میزان سرب در نمونه های ادرار گرفته شده از افراد گروه مورد و شاهد برطبق روش پیشنهادی HSE یا استفاده از روش جذب اتمی اندازه گیری شد. میانگین غلظت سرب ادرار در افراد گروه مورد، بطور معنی داری (P<0.001) بالاتر از حد استاندارد (200µg/l) بوده به نحوی که 77.1% این افراد دارای غلظت سربی بالاتر از حد استاندارد بودند (353.73±643.86). آزمون تی مستقل (Independent T-test) نشان داد که میانگین غلظت سرب ادرار کارگران گروه مورد نسبت به افراد گروه کنترل افزایش معنی داری داشته است (P<0.001). میانگین غلظت سرب افراد سیگاری نسبت به افراد غیر سیگاری در بین کارگران گروه مورد افزایش معنی دار نشان داد (P<0.043) آزمون آماری همبستگی پیرسون (Pearson correlation test) نشان داد که بین میزان سرب ادرار و متغیرهای کمی سن (P<0.011 و R=0.427)، سابقه کار (P<0.632 و R=0.385) و سابقه استعمال سیگار (P<0.09 و R=0.632) در بین افراد گروه مورد، ارتباط معنی داری وجود دارد. همچنین باتوجه به انجام آزمون Kruskal-Wallis مشخص شد که میزان سرب ادرار در افراد گروه مورد، مستقل از میزان تحصیلات و شیفت کاری می باشد.

در عملیاتی که روی آب و خاک در منطقه کازرون طی دو سال از 1378 الی 1380 به عمل آمد، مجموعا 354 نمونه آب و خاک از رودخانه ها و دریاچه پریشان تهیه گردید که 10 مورد آمیب آکانتاموبا و 3 مورد نگلریا جداسازی شد این موارد مثبت براساس نمونه گیری های متعدد که در فصول مختلف سال و در شرایط اکولوژیک متفاوت بعمل آمد، حاصل گردید. نمونه های آبی با روش های فیلتراسیون و عبور از صافی ها برای جداسازی میکروارگانیسم ها و با کمک سانتریفوژ آماده شد و سدیمان های حاصله با مشاهده در زیر میکروسکوپ با بزرگنمایی 10 و 40 و کشت در محیط های آگار غیر مغذی که توسط اشرشیاکلی تقویت می گردید مورد بررسی قرار گرفتند. ضمن این بررسی یک مورد کراتیت آمیبی ناشی از آکانتاموبا در بین بیماران چشمی نیز جدا و مورد شناسایی قرار گرفت، بیمار دختری 22 ساله و ساکن شهرستان کازرون می باشد که جهت درمان به پزشک معالج معرفی شد.

هیداتیدوزیس از جمله مهمترین بیماری های انگلی است که انتشار جهانی دارد و درحال حاضر میزان آلودگی در برخی کشورهای اروپایی و آسیایی رو به افزایش است. با این حال هنوز اطلاعات ما در مورد زیست شناسی انگل و نحوه متابولیسم آن و رابطه بین میزبان و انگل کافی نیست. هدف از این بررسی مقایسه غلظت آنزیم های لاکتات دهیدروژناز (LDH)، آلکالن فسفاتاز (ALP)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) و آلانین آمینوترانسفراز (ALT) در مایع هیداتید کیست های استریل و بارور اکینوکوکوس گرانولوزوس در گوسفند بعنوان یکی از مهمترین میزبانان واسط انگل بود. به این منظور نمونه های کبد و ریه گوسفندان آلوده جمع آوری شده و غلظت آنزیم های موجود در مایع هیداتید کیست ها به روش اتوآنالایزینگ اندازه گیری و سپس به تفکیک نوع کیست (استریل و بارور) و محل لانه گزینی کیست (کبد و ریه) با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج بررسی نشان می دهد که بین غلظت آنزیم ها در مایع هیداتید کیست های بارور و استریل تفاوت معنی دار وجود دارد (P<0.005) و به نظر می آید که بین غلظت آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز در مایع هیداتید و سرم میزبان یک حالت تعادل برقرار است. ولی دو آنزیم لاکتات دهیدروژناز و آلکالن فسفاتاز بین مایع هیداتید و سرم میزبان در حال تبادل بوده و این تبادل در مورد آلکالن فسفاتاز به میزان بیشتری صورت گرفته و به احتمال زیاد این آنزیم می تواند به عنوان فعال کننده سیستم ایمنی میزبان مطرح باشد که این مطلب نیاز به بررسی های بیشتری دارد.

این مطالعه با هدف بررسی و مقایسه وضع تغذیه دختران دانش آموز 10 ساله و تعیین برخی عوامل موثر بر آن در مدارس ناحیه 1 و 2 شهر کرمان انجام گرفت. در هر ناحیه آموزش و پرورش تعداد 294 نفر و در کل 588 نفر دختر دانش آموز 10 ساله در سال چهارم ابتدایی بطور تصادفی انتخاب شدند. با احتمال ریزش 35% از نمونه ها تعداد کل به 905 نفر ارتقاء یافت. با مراجعه تیم بررسی به مدرسه محل تحصیل و با روش نمونه گیری خوشه ای طبقه بندی شده منظم، حجم نمونه در هر مدرسه تعیین شد. بررسی های تن سنجی (شامل قد و وزن) نمونه گیری مدفوع (برای آزمایش انگل) و تکمیل پرسشنامه ویژگی های اقتصادی، اجتماعی آنان توسط مصاحبه با مادر و همچنین در یک پنجم نمونه ها، نمونه گیری خون (برای آزمایش، Hb و Hct) انجام گرفت. وضع تغذیه براساس نماگرهای وزن برای سن، قد برای سن و نمایه توده بدن سنجیده شده و با داده های استاندارد منحنی های مرکز ملی آمارهای بهداشتی (NCHS) مقایسه گردید. مرز کم خونی براساس Hb زیر 11g/dl یا Hct زیر 33% مشخص شده است. یافته ها نشان داد که در ناحیه یک و دو بترتیب، 4.3% و 5.8% مبتلا به کم خونی و 15% و 13% مبتلا به انواع انگل های روده ای بودند که افراد دو ناحیه از لحاظ ابتلا به انگل و کم خونی تفاوت معنی داری نداشتند. میانگین هموگلوبین ناحیه یک و دو بترتیب، 13.64 و 13.05 گرم بر دسی لیتر و میانگین هماتوکریت 4% و 37.8% که در ناحیه یک، هردو متغیر بطور معنی داری بیشتر از ناحیه دو بدست آمد. میانگین وزن، قد و BMI افراد در ناحیه یک و دو بطور معنی داری از میانگین استانداردهای مربوطه کمتر و میانگین وزن در ناحیه یک از ناحیه دو بطور معنی داری کمتر بود. بررسی های تن سنجی براساس طبقه بندی صدک برحسب وضعیت وزن برای سن نشان داد که در ناحیه یک، 13.1% و در ناحیه دو 12.4% از سوء تغذیه شدید رنج می برند و براساس امتیاز Z، در ناحیه یک و دو بترتیب، 8.6% و 9% افراد دچار سوء تغذیه شدید و 1.3% و 1.8% مبتلا به چاقی بودند. در نماگر قد برای سن، براساس طبقه بندی صدک 14.4% در ناحیه یک و 15.3% در ناحیه دو از سوء تغذیه شدید رنج می برند درحالی که براساس امتیاز Z، در ناحیه یک 11.9% و در ناحیه دو، 11.7% مبتلا به سوء تغذیه شدید می باشند. براساس نمایه BMI با ملاک صدک در ناحیه یک و دو بترتیب، 21.3% و 21.6% از سوء تغذیه شدید رنج می برند که در موارد بالا آزمون آماری X² تفاوت معنی داری را بین درصدهای دو ناحیه نشان نداد. در مجموع، نتایج نشان می دهد که 1) در ناحیه یک وابستگی بین ابتلا به انگل در سال قبل با قد برای سن و BMI و همچنین بین سن مادر با وضع قد برای سن ارتباط معنی دار دیده می شود 2) و در ناحیه دو، بین شغل و سواد مادر و درآمد خانوار با وزن برای سن و نیز بین درآمد خانوار، هزینه خوراک از درآمد، وضع ابتلا به انگل درحال حاضر با وضع قد برای سن و بین ناهنجاری موثر بر دریافت غذا با وضع BMI ارتباط معنی دار دیده می شود. نتیجه اینکه وضع متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و ابتلا به انگل در هردو ناحیه نامساعد بوده و مشکل سوء تغذیه حال، گذشته و حال و گذشته به صورت شدید در درصدهای بالا دیده می شود که چشم انداز نامطلوبی را برای مادران آینده به تصویر می کشد.

جهت بررسی و تعیین درصد آلودگی به انگل های روده ای کلا 1535 نمونه مدفوع که 966 مورد مربوط به مناطق شهری 569 مورد نیز به مناطق روستایی تعلق داشت جمع آوری و به روش مستقیم و فرمل-اتر و 143 نمونه نیز به روش چسب اسکاچ از کودکان 6-1 سال جمع آوری و مورد آزمایش قرار گرفت. این مطالعه به شکل توصیفی-تحلیلی و از نوع مطالعات مقطعی بوده است. 53.2% از افراد آلودگی به انگل های روده ای داشتند. ابتلا به انگل های پاتوژن روده ای در افراد مورد مطالعه 30.6% بود. درصد فراوانی آلودگی به آنتامباهیستولیتیکا/دیسپار 9.6%، آنتامباکلی 16%، آنتامباهارتمانی 7%، آندولیماکس نانا 2.6%، یدامبابوچلی ای 1.8%، دی آنتامبافراژیلیس 1.5%، کیلوماستیکس مسنیلی 0.4%، ژیاردیالامبلیا 18.8%، بلاستوسیستیس هومینیس 16.5%، دیکروسولیوم دندریتیکوم 0.1%، تنیاساژیناتا 0.2%، هیمنولپیس نانا 1.4%، آسکاریس لامبریکوئیدس 0.3%، اکسیور به روش چسب اسکاچ در نزد کودکان 6-1 سال 28.7% به روش فرمل-اتر در مابقی نمونه ها 0.7%، تریکوسترونژیلوس 0.1%، استرونژیلوئیدس استرکورالیس 0.3% و تریکوریس تریکیورا 0.1% بود. بین افراد روستایی با 4.9% آلودگی کرمی و افراد شهری با 2.1% آلودگی کرمی اختلاف معنی دار آماری مشاهده شد. همچنین بین مردان با 11% آلودگی و زنان با 7.1% آلودگی به آنتامباهیستولیتیکا اختلاف معنی دار آماری وجود داشت. سیر نزول آلودگی به ژیاردیا و سیر صعودی آلودگی به آنتامباهیستولیتیکا با افزایش سن محسوس بود.

یک پنجم، یا احتمالا بیشتر، از کودکان و نوجوانان دنیا از اختلالات خفیف تا شدید روانی رنج می برند. از آنها تنها 20%، یا حتی کمتر، خدمات سلامت روان مورد نیاز را دریافت می کنند. به دلایل بسیار مدرسه جایگاه اساسی برای سازماندهی و ارائه خدمات سلامت روان به است. پژوهش نشان داده است که مدارس و معلمان در ارتقای سلامت روان، شناسایی کودکان در معرض خطر اختلالات روان شناختی و ارجاع آنان برای دریافت کمک های تخصصی، نقش هایی اساسی دارند. این مطالعه، با پیشنهاد راهکاری برای سازماندهی خدمات سلامت روان در مدارس، برای ارزیابی نقش معلم بعنوان گام اول در آن راهکار، طراحی و اجرا گردیده است. هدف اصلی این مطالعه، تعیین تاثیر مداخله آموزشی بر آگاهی، نگرش، خود-کارآمدی و عملکرد معلمان در زمینه بهداشت روان دانش آموزان بوده است. در این مطالعه مداخله ای، 57 نفر از معلمان مدارس ابتدایی دولتی شهر خرم آباد در استان لرستان ایران، مشارکت داشتند. کارگاه آموزشی به مدت 3 روز برای معلمان گروه مداخله (27 نفر) برگزار گردید. سپس آنان نزدیک به 4.5 ماه به فعالیت (شامل اجرای رفتارهای الف و ب) پرداختند. اطلاعات پژوهش در سه مرحله: قبل و بعد از کارگاه آموزشی و در پایان فعالیت ها با استفاده از پرسشنامه های خود اجرا از معلمان و دانش آموزان جمع آوری گردید. داده ها در نرم افزار آماری SPSS و با استفاده از روش های آمار غیر پارامتری پردازش و تحلیل شدند. مقایسه نتایج قبل و بعد از مداخله آموزشی افزایش های بارزی را در آگاهی، نگرش، قصد و عملکرد معلمان در گروه مداخله نشان می دهد. در گروه شاهد تغییرات بارزی در ارتباط با متغیرهای مورد مطالعه مشاهده نگردید. معلمان گروه مداخله در طی این پروژه 106 دانش آموز را شناسایی و به مرکز مشاوره ارجاع کردند؛ روان شناسان وجود اختلال را در 79 نفر از آنها تایید نمودند. در همین مدت معلمان گروه شاهد تنها ارجاع 2 دانش آموز را گزارش دادند. سطح آگاهی دانش آموزان، معیار اصلی عملکرد معلمان در آموزش بهداشت روان، در گروه مداخله بطور بارز افزایش یافته بود؛ اما این شاخص در گروه شاهد تغییر بارزی را نشان نداد. همچنین نتایج حاکی از آگاهی، نگرش و عملکرد بالاتر معلمان زن نسبت به معلمان مرد بوده است. این پژوهش بخوبی نشان داده است که معلمان آموزش دیده از پتانسیل قابل توجهی برای مشارکت در ارائه خدمات سلامت روان در مدارس برخوردارند. از این رو پیشنهاد می شود برنامه ریزی کارگاه های آموزشی برای گسترش گام اول راهکار ارائه شده برای سازماندهی خدمات، یعنی توسعه مشارکت معلمان، انجام پذیرد.