فصلنامه دانشکده بهداشت و

سازمان جهانی بهداشت لیشمانیوز را به عنوان یک مشکل بهداشتی در سطح جهان معرفی کرده است. این بیماری در ایران شیوع فراوانی داشته و در سال های اخیر بدلیل افزایش جمعیت و فاکتورهای شناخته و ناشناخته بسیار، میزان بروز سالانه لیشمانیوز جلدی افزایش یافته است و نواحی جدید مورد تهاجم انگل واقع شده اند. چون واکسن موثری وجود ندارد هنوز احتیاج به داروهای مناسب جهت درمان می باشد. داروهای رایج برای درمان بیشتر انواع لیشمانیوز ترکیبات 5 ظرفیتی آنتیموآن، گلوکانتیم و پنتوستام بوده که در 25-10% موارد در تمام فرم های لیشمانیوز عود بیماری و عدم موفقیت مشاهده می شود. درمان با این داروها کاملا موثر نبوده و همگی دارای عوارض جانبی شدید از جمله اثرات سمی بر روی قلب، کلیه ها و غیره می باشند. باتوجه به اینکه گیاه وینکا ماژور اهمیت درمانی دارد، در تحقیق حاضر اثربخشی آلکالوئیدهای جداشده از گیاه وینکا ماژور در محیط کشت و در مدل حیوانی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که عصاره تخلیص شده گیاه وینکا در غلظت های مختلف باعث کاهش قابل توجهی در تعداد پروماستیگوت های لیشمانیا ماژور می شود. همچنین استفاده از این عصاره تخلیص شده در فاز کلروفرمی به صورت تزریقی در جلوگیری از پیشرفت زخم ناشی از لیشمانیا ماژور در موش های Balb/c در مقایسه با شاهد تیمار نشده بسیار موثر بوده بطوری که از نظر آماری دارای اختلاف معنی دار (P<0.005) می باشد.

کریپتوسپوریدیوزیس (Cryptosporidiosis) یکی از بیماریهای مشترک بین انسان و دام می باشد که در اثر تک یاخته ای از جنس (Cryptosporidium) ایجاد می شود از علایم عمده بیماری گاستروآنتریت حاد یا مزمن را می توان نام برد. در این مطالعه 214 بیمار از هفت گروه مبتلا به انواع نقص ایمنی اکتسابی از ده مرکز بهداشتی درمانی در تهران مورد نمونه برداری قرار گرفتند و با سه روش مختلف که عبارت بودند از: رنگ آمیزی اسید فاست (AFS Acid Fast Staining)، روش اورامین فنل فلوئورسانس (Auramin Phenol Fluorescence, APF) و روش ایمونوفلوئورساس مستقیم با استفاده از آنتی بادی مونوکلونال ((Direct Fluorescence using Monoclonal Ab مورد آزمایش قرار گرفتند میزان آلودگی به کریپتوسپوریدیوم در بیماران مذکور 1.4% و در مبتلایان به اسهال این رقم به 6.3% می رسد. از سه مورد افراد آلوده یک نفر دچار لوسمی میلوستیک حاد (AML) و دو نفر مبتلا به (AIDS) بودند. با توجه به رقم 33.4% آلودگی به کریپتوسپوریدیوم در مبتلایان به اسهال در ایدز و 11.1% در مبتلایان به اسهال و بدخیمی های خونی می توان اذعان داشت که عامل یک مورد از سه مورد اسهال و ایدز و یک مورد از ده مورد اسهال در بدخیمی های خونی در این مطالعه انگل کریپتوسپوریدیوم می باشد. ازآنجا که کریپتوسپوریدیوزیس در مبتلایان به نقص ایمنی می تواند کشنده باشد لذا توجه به بهداشت فردی و غذایی در جلوگیری از آلودگی آنان به صورت جدی مورد تاکید قرارمی گیرد.

در این پژوهش جمعا تعداد 526 عدد پشه آنوفل که شامل 509 نمونه (96.76%) آنوفل استفنسی و 17نمونه (3.24%) آنوفل کولیسفاسیس در دو پیک فعالیت پشه ها (در ماههای خرداد - تیر و شهریور - مهر) در خلال سالهای 80-1379 به روش جمع آوری کلی (Total catch) و در 36 روستا از توابع شهرستان های میناب ایرانشهر و کهنوج جمع آوری و از نظر جنس و گونه مورد شناسایی قرار گرفتند. در این بررسی فراوانی آنوفل استفنسی در شهرستان میناب 100%، ایرانشهر 95%، و کهنوج 94.4%، همچنین فراوانی آنوفل کولیسفاسیس در شهرستان میناب صفر درصد، ایرانشهر 5% و کهنوج 5.6% تعیین گردید. سر و سینه پشه های جمع آوری شده توسط سوزن حشره شناسی جدا گردیده و به روش فنل - کلروفرم از آنها DNA استخراج شده و به روش (PCR) polymerase chain Reaction وnested-PCR و با استفاده از پرایمرهای اختصاصی پلاسمودیومهای انسانی مورد بررسی قرار گرفت. و در نتیجه سه مورد از پشه های آنوفل استفنسی میناب و یک مورد از پشه های آنوفل کولیسفاسیس ایرانشهر به پلاسمودیوم ویواکس آلوده بودند و یک مورد (0.19%) از آنوفل استفنسی های فوق الذکر علاوه بر پلاسمودیوم ویواکس به پلاسمودیوم فالسیپاروم نیز آلوده بوده است. در مجموع 0.58%غدد بزاقی آنوفل استفنسی های جمع آوری شده از شهرستان های سه گانه فوق الذکر به پلاسمودیوم ویواکس، 0.19% به پلاسمودیوم ویواکس+پلاسمودیوم فالسیپاروم و 9.09% غدد بزاقی آنوفل کولیسفاسیس های جمع آوری شده به پلاسمودیوم ویواکس آلوده بوده است.