فصلنامه دانشکده بهداشت و

  زمینه و هدف: ارزیابی جامعه اساس تکوین سیاست ‌ های راهبردی برای متخصصان و مدیران بهداشتی است. هدف ارزیابی جامعه، جمع­آوری داده­های مرتبط جامعه، تحلیل آن­ها و نتیجه ‌ گیری در مورد ظرفیت ‌ های لازم برای فراهم کردن منابع ضروری جهت رفع مشکلات است.

  روش کار: بانک ‌ های اطلاعاتی Scientific Information Database, MagIran ­­­ MEDLINE, Google Scholar, IranMedex تا فروردین سال 1393 مورد جستجو قرار گرفتند. کلیه مطالعات ارزیابی جامعه در سطح کشور که براساس استاندارد تعیین شده ارزیابی جامعه انجام ‌ شده بودند، در این مطالعه واردشدند.

  نتایج: درمجموع 11 مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفتند، شناسایی مشکلات جامعه ویژگی مشترک تمامی پژوهش ها بودند. اعتیاد و مواد مخدر در 3 مورد از مطالعات به ‌ عنوان مشکل اصلی و در 7 مطالعه جز ده مشکل اصلی طبقه­بندی گردید. فقر و بیکاری در این مطالعات اولویت بعدی را به خود اختصاص دادند که در 2 مورد از مطالعات اولویت دوم و در 3 مورد اولویت سوم و در 3 مورد دیگر در اولویت چهارم و مشکلات بهداشت محیط و مشکلات اجتماعی-فرهنگی در اولویت ‌ های بعدی قرار داشتند.

  نتیجه ‌ گیری: مطالعات ارزیابی جامعه جهت ارائه خدمات مناسب و مداخلات مؤثر با توجه به نیازهای جامعه مورداستفاده قرار . اهمیت نهادینه شده چرخه ارزیابی جامعه در نظام عرضه خدمات زمانی آشکار می ‌ گردد که به ‌ صورت ادواری انجام ‌ و نتایج این بررسی ‌ ها باهم مقایسه شده و سطح بهبودی وضعیت پس از مداخله راهکارها، اندازه­گیری و تصمیم­گیری شود.

زمینه و هدف: امروزه ارتقای سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها، تأکید بسیاری بر رویکردهای مشارکتی مبتنی بر جامعه دارد. این رویکرد‌ها با استفاده از مداخلات متعدد، استراتژی اصلی ارتقای سلامت به شمار می‌رود. ارزیابی جامعه یک رویکرد پژوهش کاربردی و مشارکتی است که در آن اولویت‌بندی مشکلات و سهمیه­بندی توزیع منابع با استفاده از اطلاعات جمع‌آوری‌شده در منطقه به منظور ارتقای سلامت جامعه انجام می شود.

روش کار: در این تحقیق کاربردی با بکارگیری هشت مرحله ارزیابی جامعه در منطقه چاهستانی ها در شهر بندرعباس شامل تشکیل "گروه ارزیابی جامعه، جمع‌آوری داده‌ها اولیه و ثانویه، تجزیه‌وتحلیل داده‌های سلامت شهرستان، ترکیب آمارهای سلامت شهرستان با داده‌های جامعه، گزارش نتایج به جامعه، تعیین اولویت های سلامتی، ارائه و انتشار سند ارزیابی جامعه " به شناسائی و اولویت بندی مشکلات اصلی اقدام گردید وپس از انتخاب مشکل "شیوع بالای شپش سر(Pediculus humanus capitis) کودکان" ، در مرحله هشتم ابعاد و عوامل موثر در ایجاد آن در جامعه تشخیص داده شد و برنامه عملیاتی متناسب برای حل این مشکل طراحی و به اجرا درآمد.

نتایج:  اجرای ارزیابی جامعه در منطقه چاهستانی­ها در شهر بندرعباس به شناسایی 52 مشکل منجر شد.  مشکلات دارای اولویت طبقه بندی شدند. شیوع بالای شپش سر کودکان به عنوان مشکل اصلی دارای اولویت انتخاب، و به منظور برخورد با این مشکل و حل آن برنامه عملیاتی برای کاهش شیوع آن طراحی و اجرا شد.

نتیجه گیری: انجام کامل چرخه ارزیابی­جامعه با اندکی تغییرات در اکثر جوامع با فرهنگ، آداب و سنن و اندازه­های مختلف، قابلیت اجرا دارد. این روش می تواند مشارکت مردم را در اجرای مطالعه و به کارگیری مداخلات جلب نماید در نتیجه بار مشکلات اصلی قابل مداخله در جامعه کاهش پیدا کرده و به ارتقای سلامت جامعه بینجامد.